Morgunblaðið - 20.06.1996, Blaðsíða 6

6 C FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
ONÓG þekking á stjómun
og rekstri fyrirtækja var
meðal helstu ástæðna
fyrir gjaldþroti um 3.000
fyrirtækja á árunum 1985-1995,
eins og fram kom í könnun á ný-
gengi og gjaldþrotum fyrirtækja sem
Félagsvísindastofnun vann fyrir Afl-
vaka. Þessi gjaldþrot leiddu til þess
að um 100 milljarðar króna glötuð-
ust eða skiptu um hendur. Betri
aðgangur að ráðgjöf og fræðslu
ætti því að nýtast stjómendum
þeirra 7.700 nýju fyrirtækja, sem
stofnuð vom á sama tímabili, vel.
Skipulögð atvinnuráðgjöf hefur
verið til staðar hér á landi um all-
langt skeið en hins vegar hefur bor-
ið heldur lítið á henni í fjölmiðlum.
Þessi starfsemi hefur bæði verið á
vegum iðnaðarráðuneytisins og nú
Byggðastofnunar og einnig á vegum
einstakra sveitarfélaga. Ráðgjafa
þessa er að fínna úti um allt land,
eins og sjá má á meðfýlgjandi korti.
Byggðastofnun styrkir þó ekki neina
ráðgjöf í Reykjavík en þar má t.d.
nefna fyrirtæki á borð við Aflvaka.
Til þessara ráðgjafa geta allir leit-
að með hugmyndir sínar og kannað
hvort þær séu hugsanlega grundvöll-
ur að einhverju meira eða hvort
þær muni aldrei eiga sér
nokkra von, eins og oft er raun-
in.
Þeir Bjarni Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar, Gunnar Vignisson,
framkvæmdastjóri Atvinnuþróun-
arfélags Austurlands, Jón Bjöm
Skúlason, atvinnuráðgjafi hjá Mark-
aðs- og atvinnumálaskrifstofu
Reykjanessbæjar (MOA), og Óli
Rúnar Ástþórsson hjá Átvinnuþró-
unarsjóði Suðurlands, starfa allir að
atvinnuráðgjöf, hver í sínum lands-
hluta, en starfsemi þeirra á það sam-
eiginlegt að hún er styrkt af viðkom-
andi sveitarfélögum og Byggða-
stofnun.
Hlúð að vaxtar-
broddum
Atvinnuráðgjöf hefur veríð hér á landi nokkuð lengi en lítið hefur
hins vegar borið á starfseminni í fjölmiðlum. Hins vegar er mikið
að gerast á þessum vettvangi eins og Þorsteinn Víglundsson
komst að er hann kynnti sér það ráðgjafanet sem komið hefur
verið upp hringinn í kringum landið. Þangað geta þeir leitað sem
hafa hugmyndir sem þeir vilja hrinda í framkvæmd eða þarfnast
aðstoðar vegna reksturs sem þeir standa í.
Atvinnuráðgiöf ,
Vestijarðar c ;•
■
.cjtJLw ■
r-v
Iðnþróunarfél. ■ Atvinnuþróunarfél.
Eyjafjarðar hfó Þingeyinga hf^
'ífs Iðnþróunarfélag
Atvinnufulltrúi - Norðurlands vestra
Rnæfallinna '- J) f

Snæfellinga
O
Atvinnuþróunarfél.
Austurlands
. Atvinnuráðgjéf) J s
,o Vesturlands !
Atvinnufulltmi r'
Akraness ...
Atvmnuþrounarfel.
O' o Suðurlands
Atvinnuráðgjöf á
landsbyggðinni
Ráðgjöf við einstaklinga
viðamikil
Ráðgjöf við einstaklinga er stór
hluti af starfsemi atvinnuráðgjafa
en einnig fer þar fram viðamikil
vinna með starfandi fyrirtækjum.
Jón Björn segir að reynt sé að benda
fólki á hvaða hlutum þurfi að huga
að, áður en ráðist sé í stofnun fyrir-
tækja, auk þess sem aðstoð sé veitt
við gerð rekstraráætlana. Þó sé
reynt að gæta þess að vera ekki í
samkeppni við sjálfstætt starfandi
ráðagjafastofur.
„Við höfum reynt að hafa skrif-
stofuna eins opna og hægt er þann-
ig að sem flestir Ieiti sér aðstoðar.
Við höfum t.d. tekið upp viðtalstíma
í öllum sveitarfélögum á Reykjanesi
til að bæta aðgengi fólks að okkur
og við leggjum áherslu á að skoða
allar hugmyndir og leggjum að fólki
að gera góðar viðskiptaáætl-
anir áður en lagt er af stað
því fólk gleymir oft ýmsum lið-
um þegar kemur að fram-
kvæmd hugmyndanna."
Hann segir að það sé ekki
síður mikilvægur þáttur í starf-
semi skrifstofunnar að aðstoða
starfandi fyrirtæki við að bæta
rekstur sinn og finna ný tæki-
færi. Sú vinna hafi líka skilað
talsverðum árangri. „Við reyn-
um einnig að tengja fyrirtækin
á svæðinu betur saman þannig
að þau skipti hvert við annað.
Það hefur oft komið í ljós að
fyrirtæki hafa verið að leita út
fyrir svæðið á sama tíma og
þau hefðu getað verið að kaupa
allar vörur og þjónustu sem þau
þarfnast á Reykjanesi á samkeppnis-
hæfu verði.“
irtæki heldur gegni félagið
einnig hlutverki fjárfestis.
Hann segir að félagið hafi um
þijár milljónir króna á ári til
að kaupa hlutafé fyrir. „Hins
vegar eigum við hlutabréf í
fyrirtækjum sem hafa gengið
vel og má þar nefna fyrirtæki
á borð við Skinnaiðnað og
Sæplast, en þar höfum við
verið að selja okkar hlutabréf
með ágætisávöxtun. Við get-
um síðan varið þeim fjármun-
um til nýrra fjárfestinga og
þannig er þetta líka hugsað,
að við seljum hlutabréfin þeg-
ar fyrirtækin eru farin að
ganga vel.“
Að sögn Bjama liggur það
í eðli slíkra fjárfestinga að þeim fylg-
ir mikil áhætta en þó virðist sem
ávöxtun hlutafjár í þeim fyrirtækjum
Bjarni Kristinsson Jón Björn Skúlason
Bjami segir að starfsemi Iðnþró-
unarfélagsins snúist ekki einungis
um ráðgjöf við einstaklinga og fyr-
sem skili góðum árangri vegi nokk-
urn veginn upp á móti því hlutafé
sem tapist.
Hann segir að mikið af þeim hug-
myndum sem skrifstofan fái til um-
fjöllunar komist aldrei lengra eða
mistakist í framkvæmd. Það sé hins
vegar alls ekki óeðlilegt. „Það má
segja að þumalputtareglan sé sú að
af hveijum hundrað hugmyndum eru
aðeins um tíu sem geta orðið að ein-
hveiju en af þessum tíu eru ekki
nema tvær sem bera allt hitt uppi.“
Landsvæði markaðssett hvert
á sinn máta
Hver landshluti hefur upp á mis-
munandi kosti að bjóða og gengur
starf atvinnuráðgjafanna nokkuð út
frá því hvað er í boði á hveijum stað.
Að sögn Jóns Björns hefur mest
áhersla verið lögð á að markaðssetja
Reykjanes fyrir fyrirtæki í orkufrek-
um iðnaði þar sem samnýtt er raf-
magn og iðnaðargufa. M.a. hafi ver-
ið ráðist í átaksverkefni í samvinnu
við Hitaveitu Suðurnesja, Markaðs-
skrifstofu iðnaðarráðuneytisins og
Landsvirkjunar og Fjárfestingar-
skrifstofu íslands.
í þessu samstarfi hafi verið gefinn
út bæklingur á ensku sem ber yfír-
skriftina „Reykjanes Peninsula, The
Logistic Centre of Iceland" en þar
eru helstu kostir svæðisins hvað
þetta varðar reifaðir. Helstu upplýs-
ingar hans, auk annarra upplýsinga
um skrifstofuna hafa síðan verið
settar upp á alnetinu í kjölfarið. Jón
Bjöm segir að m.a. verði nokkur
bandarísk fyrirtæki sem hafi verið
að kynna sér þennan möguleika
heimsótt nú í haust, en alls óvíst sé
hvað komi út úr þeim viðræðum.
Bjarni Kristinsson segir að á Eyja-
fjarðarsvæðinu sé nú unnið að út-
gáfu sambærilegs bæklings þar sem
mikil áhersla sé lögð á matvælaiðn-
að, en mikil hefð sé fyrir landbúnaði
og sjávarútvegi á þessu svæði og
því virðist sem matvælaiðnaðurinn
eigi auðveldara uppdráttar en marg-
ur annar iðnaður.
„Hins vegar eru til dæmi þar sem
menn hafa farið út í alveg nýja hluti
eins og á Grenivík þar sem farið var
að smíða snjóblásara. Þetta er
kannski svolítið óvenjuleg hugmynd
en þetta hefur gengið alveg ágæt-
lega og þeir eru búnir að selja tölu-
vert af þeim. Þeir reka hins vegar
vélsmiðju sem vinnur töluvert mikið
fyrir sjávarútveginn en þessi fram-
leiðsla útvíkkar starfsemi þeirra
nokkuð."
Samstarf við skóla
Alls staðar virðist sem mikii
áhersla sé lögð á samstarf við skóla-
kerfið þegar kemur að atvinnuráð-
gjöfinni. Bjarni Kristinsson segir að
reynt sé að halda uppi sem bestu
samstarfí við Háskólann á Akureyri
og það komi einnig mjög til góða
Á AUSTUR- og Suðurlandi er nú
unnið að því að efla sérstaklega
atvinnuþróun á svæðinu og hefur
Byggðastofnun styrkt þessi verk-
efni sérstaklega með auknum
fjárframlögum. Einnig er verið
að athuga möguieikann á slíkum
framlögum til fleiri landshluta.
Á Austurlandi hefur verið sett
á fót Þróunarstofa til þriggja ára
í tilraunaskyni og hefur starfs-
mönnum Atvinnuþróunarfélags
Austurlands verið fjölgað úr
tveimur í fjóra í framhaldinu.
Byggðastofnun veitir 8,7 milljón-
um króna á ári til verkefnisins,
en á móti mun Atvinnuþróunar-
sjóður Austurlands, sem öll sveit-
arfélög á Austurlandi eiga aðild
að, leggja fram 3 milljónir króna.
Kostnaður við þetta verkefni
er hins vegar áætlaður um 16
milljónir króna á ári og munu
félagsgjöld sem greidd eru til
Atvinnuþróunarfélagsins brúa
hluta þess bils, auk þess sem gert
er ráð fyrir að tekjur vegna
ýmissa sérverkefna muni aukast.
Gunnar Vignisson, fram-
kvæmdastjóri Atvinnuþróunar-
félags Austurlands (AfAust), seg-
ir að nauðsynlegt sé að rniðla
betur þeirri þekkingu sem sé að
finna í ýmsum stuðningsstofnun-
um atvinnulifsins, svo sem í Út-
flutningsráði, Rannsóknarstofn-
Sérstök átaksverkefni á
á Austur- og Suðurlandi
Gunnar Óli Rúnar
Vignisson Ástþórsson
unum atvinnuveganna, Iðn-
tæknistofnun, Háskólanum
og þjá fjölmörgum öðrum
aðilum, til fyrirtækja á
Austurlandi, enda sé langt
að sækja þessa þjónustu.
„Við ætlum fyrst og
fremst að opna leiðir fyrir
þá þekkingu sem nú þegar
er fyrir hendi hjá þessum
stofnunum hingað austur,
sem og leiðir fyrir upplýs-
ingar héðan til þessara
stofnana," segir Gunnar.
„Við þekkjum líka atvinnu-
lífið á okkar svæði betur
en flestir aðrir og getum
því beint þekkingunni þang-
að sem hana vantar og þar
sem líkur eru á að hún nýtist
best.“
Gunnar segir að einnig sé verið
að þrýsta á menntakerfið með það
að markmiði að koma þessari
þekkingarmiðlun inn í skólakerfið
á Austurlandi. „Við erum í sam-
starfi við framhaldsskólana hér
fyrir austan um námskeiðahald,
t.d. námskeið um stofnun og bætt-
an rekstur fyrirtækja.
Við höfum einnig vakið athygli
á því að Austurland er að verða
eini landshlutinn, fyrir utan Vest-
firði, þar sem ekki er nám á há-
skólastigi af einhveiju tagi.
Við höfum fengið háskóla-
rektorana á Akureyri og í
Reykjavík á kynningarfundi
til okkar og við væntum
þess að eitthvað verði gert
í þessum málum hér áður
en langt um líður.“
Gunnar segir þetta vera
sérstaklega mikilvægt í
ljósi aukinna tengsla á milli
atvinnulífs og skóla.
Reynslan af starfsemi
smærri skóla á háskóiastigi
t.d. við Borgarfjörð sýni að
hægt sé að reka slíka skóla
á nokkuð hagkvæman
máta. Því eigi að vera vel
mögulegt að reka einhvers
konar útibú eða svæðisbundna
starfsemi frá öðrum hvorum há-
skólanum á Austurlandi.
„Suðurland 2000“
Sambærilegt þróunarverkefni
er nú farið af stað á Suðurlandi
og hefur einnig verið gengið frá
samningum við Byggðastofnun
um aukið framlag til atvinnuþró-
unar þar. Óli Rúnar Ástþórsson,
framkvæmdastjóri Atvinnuþró-
unarsjóðs Suðurlands, segir að
vonir séu bundnar við að umtals-
vert fjárframlag muni fást úr
sjóðum ESB í tengslum við þetta
verkefni.
Verkefni þetta er unnið í sam-
vinnu við Samtök sunnlenskra
sveitarfélaga, Atorku, samtök at-
vinnurekenda á Suðurlandi, Al-
þýðusamband Suðurlands, Búnað-
arsamband Suðurlands, Fjöl-
brautaskóla Suðuriands og Há-
skóla íslands, og kemur það til
með að standa yfir í þrjú ár.
„Verkefnið hefur m.a. það að
markmiði að kynna Suðurland
sem vænlegan kost fyrir ýmsa
atvinnustarfsemi sem og að hlúa
bet.ur að þeirra starfsemi sem þar
er fyrir, m.a. með ráðgjöf og með
því að styrkja innviði atvinnulifs-
ins með svokallaðri nettengingu
fyrirtækja á svæðinu,“ segir OIi
Rúnar.
„Sú tenging mun gera fyrir-
tækjum kleift að vinna saman í
auknum mæli, t.d. að sameigin-
legri markaðssókn, samnýtingu
ýmissa rekstrarþátta o.fl.“ Þá
mun sjóðurinn reyna að auðvelda
fyrirtækjum á Suðurlandi að
finna sér samstarfsaðila erlendis.