Morgunblaðið - 22.06.1996, Side 18

18 LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ

ERLENT
Telja vöggu
Samstöðu
ógnað
STARFSMAÐUR í skipasmíða-
stöðinni í Gdansk, þar sem Sam-
staða í Póllandi varð til, heldur
á svínshaus á mótmælafundi við
ríkisstjórnarbyggingar í Varsjá
í gær. Ráðherra einkavæðingar,
Wieslaw Kaczmareks, vill
stefna fyrirtækinu í gjaldþrot
og afskrifa þannig skuldir upp
á 115 milljónir dollara, um 7,7
milljarða króna. Um 7.200
manns starfa nú í stöðinni og
óttast margir um atvinnu sína.
„Haldið rauðu krumlunum ykk-
ar frá stöðinni," var hrópað.
Agreiningur mun vera í sam-
steypustjórn landsins milli
flokks fyrrverandi kommúnista
og liðsmanna Smábændaflokks-
ins vegna málsins.
Aðeins ein af fimm skipa-
smíðastöðvum landsins er nú
rekin með hagnaði, stöðin í
Szczecin. Þar hefur reksturinn
verið stokkaður upp.

HÉR má sjá hvar skriðuföllin í Finneidfjord urðu. Þjóðvegur
E6 rofnaði og járnbrautin er lokuð.
BJÖRGUNARMENN að störfum í Finneidfjord í gær.
Reuter
Fjórir fórust í skriðu-
föllum í Noregi
LEITARMENN í Norður-Noregi
fengu í gær smákafbát til að nota
við leit að konu og manni, sem fór-
ust er aurskriða svipti tveim íbúða-
húsum í sjávarþorpinu Finneidfjord
út í sjó aðfaranótt fímmtudagsins.
Alls fórust fjórir, og hafa lík tveggja
fundist.
Þrennt var í öðru húsinu, en fólki,
sem var í hinu húsinu, tókst að forða
sér áður en það barst út í sjó. Sá
fjórði, er fórst, var á ferð í fólksbíl
sem aurskriða hreif með sér.
í gær var hafin leit á stærra
svæði en áður, og Robert Bjugn,
yfirvarðstjóri lögreglunnar í Rana
í Norðland-fylki, segir að smákaf-
báturinn geri leitarfólkinu kleift að
leita betur á botni fjarðarins og í
skriðunni sem fór í sjó fram.
Að því er fram kemur i Aften-
posten í gær telur lögreglan ekki
ástæðu til þess að ætla að fleiri
kunni að hafa orðið fyrir aurskrið-
um, en haft er eftir Bjugn að allt
verði gert til þess að taka af vafa
um það.
Enn er ekki vitað hvað olli skriðu-
föllunum. Talið var, að ef til vill
hefðu vegaframkvæmdir í grennd-
inni komið þeim af stað, en Egil
Revhaug, deildarstjóri Vegagerðar-
innar í Norðland, neitaði því að svo
hefði verið.
Gagnrýnt hefur verið, að vegna
ónógra fjárveitinga hafi ekki verið
kortlögð öll þau svæði í Noregi þar
sem hætta getur talist á skriðuföll-
um sem þessum. Nils Valia, formað-
ur hreppsnefndar í Hemnes, tjáði
fréttastofu NTB að skriðuföllin í
Finneidfjord leiddi í ljós nauðsyn
slíkra aðgerða.
Valla segir að enn eigi eftir að
koma í ljós hveijar afleiðingar
skriðuföllin hafi, bæði fyrir íbúa á
svæðinu og efnahag byggðarlags-
ins. I gær var svæði umhverfis skóla
og samkomuhús i bænum girt af
vegna hættu á skriðuföllum.
Dökk mynd dregin upp í skýrslu Alþjóðasambands landsfélaga Rauða krossins
Vandinn eykst stöðugt
en framlög minnka
RAUÐI kross íslands kynnti í gær
árlega skýrslu Alþjóðasambands
landsfélaga Rauða krossins (World
Disasters Report 1996) þar sem
fjallað er ítarlega um afleiðingar
stríðsátaka og náttúruhamfara og
hjálparstarf vegna þeirra.
Helstu niðurstöður skýrslunnar
eru þær að flóttamönnum og heim-
ilislausum í eigin landi hefur fjölg-
að mjög á undanförnum tíu árum
og að búast megi við enn frekari
fjölgun á næstu tíu árum. Lang-
flestir hafa þurft að flýja land eða
eru á vergangi í eigin landi vegna
stríðsátaka. Þrátt fyrir að þeim
sem eru hjálparþurfi hafi fjölgað
verulega megi hins vegar ekki
búast við að framlög til hjálpar-
starfa aukist á næstu árum, nema
síður sé. Því megi slá því föstu að
æ fleiri muni líða skort á næstu
tíu árum.
Betri nýting
nauðsynleg
Niðurstaða skýrsluhöfunda er
sú að Rauði krossinn og aðrar
hjálparstofnanir verði að bregðast
við þessari þróun með enn vand-
aðri vinnubrögðum og betri nýt-
ingu þeirra fjármuna, sem varið
er til hjálparstarfs.
Enn fremur kemur fram sú
skoðun að enn um sinn verði þörf
fyrir mikla aðstoð við íbúa fyrrver-
andi Júgóslavíu og að enn sé eng-
in lausn í sjónmáli fyrir hundruð
þúsunda flóttamanna frá Rúanda.
Þá kemur fram að fyrirsjáanleg
sé alvarleg hungursneyð í Norður-
Kóreu í kjölfar uppskerubrests
vegna fióða þar á síðasta ári.
Guðjón 0. Magnússon, formaður
íslandsdeildar Rauða krossins,
sagði að á allra síðustu mánuðum
og ári hefði verið að koma fram
stefnubreyting á Vesturlöndum.
Ríkisstjórnir ættu í erfiðleikum
með að halda uppi stuðningi og
athygli vekti að þriðjungur fram-
laga kæmi frá Evrópusambandinu.
Þá væri það einnig merkileg stað-
reynd að þriðjungur þeirra fram-
laga, sem Rauði krossinn hefði til
ráðstöfunar, kæmi frá Norðurlönd-
unum.
Hann sagði annan þátt, sem
torveldaði hjálparstarf, vera að sí-
fellt fleiri ríki væru í upplausn og
nefndi sem dæmi Sómalíu, Líberíu
og Rúanda. Þetta setti hjálpar-
starfí skorður og gerði það jafn-
framt áhættusamara. „Þetta er
mikið og vaxandi áhyggjuefni,"
sagði Guðjón.
Fjölgun flóttamanna
Einnig hefði fjöldi flóttamanna
aukist gífurlega eða úr 22 milljón-
um í 37 milljónir á síðastliðnum
áratug. Þetta jafngilti 70% aukn-
ingu og vandinn væri sá hver ætti
að taka við þessum flóttamanna-
fjölda. Mörg ríki hefðu þar að auki
skipt um stefnu í flóttamannamál-
um upp á síðkastið.
í OECD-ríkjunum hefði verið al-
gengt að menn litu á það sem hluta
af mannréttindum að veita fólki af
hættusvæðum landvist. Þær stjórn-
ir, sem hæst hefðu talað um þessi
réttindi, væru nú að setja strangar
reglur. Reglur sem vissulega væru
í fuilu samræmi við alþjóðlegar
skuldbindingar en leiddu jafnframt
til að stórlega væri dregið úr þeim
fjölda flóttamanna, sem ríkin tækju
við.
í sífellt fleiri ríkjum gætti auk-
innar andúðar gagnvart útlending-
um og væri það áhyggjuefni. Guð-
jón sagði hjálparstofnanir hafa litla
möguleika til að bregðast við þess-
um vanda. Þetta væri spuming um
pólitísk viðbrögð þjóða heims og
ijárhagslega aðstoð, þannig að
standa mætti að uppbyggingu er
gerði fólki kleift að snúa til baka.
SKRÁNING flóttamanna frá EI Salvador í Honduras.
Hvað hjálparstofnanir varðar
væru þær farnar að skoða hvernig
hægt væri að tryggja gæði hjálpar-
starfsins betur sem og það sem
kalla mætti „þróunaraðstoð í neyð-
araðstoð“, þ.e. hvernig haga mætti
neyðaraðstoð þannig að hún stuðl-
aði að því flýta fyrir að eðlilegt
mannlíf byggðist upp á nýtt. Það
væri lykilatriði að hjálparstarf
kæfði ekki enduruppbyggingu.
Þetta ætti til dæmis við um mat-
vælaaðstoð og fataaðstoð.
Mest til Júgóslavíu
Sigrún Árnadóttir, fram-
kvæmdastjóri Rauða kross Islands,
sagði að Rauði kross íslands hefði
á því starfsári, sem nú væri að
ljúka, varið 125 milljónum króna
til hjálparstarfs erlendis og að
auki 14 milljónum króna til sér-
verkefna Alþjóðahreyfingar Rauða
krossins. Alls er því um að ræða
139 milljónir króna, að frátöldum
launa-, stjórnunar- bg ferðakostn-
aði starfsmanna á aðalskrifstofu.
Stærstur hluti aðstoðarinnar
rann til fyrrverandi Júgóslavíu eða
48 milljónir króna en þar hefur
Rauði kross íslands varið 105 millj-
ónum í aðstoð frá árinu 1991.
Þá runnu á síðasta starfsári 21
milljón króna til neyðaraðstoðar í
40 löndum, 26 milljónir króna í
þróunaraðstoð og 30 milljónir til
starfs 23 sendifulltrúa í alls 110
mánuði.
Hún sagði að nú væri Rauði
kross íslands með 15 manns að
störfum erlendis og væri það mesti
fjöldi á sama tíma frá upphafi.
t