Morgunblaðið - 22.06.1996, Side 32

32 LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 1996
MININIINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KOLBRUN
MYHRBERG
+ Kolbrún Þyri
Lárusdóttir
fæddist í Reykjavík
23. ágúst 1932. Hún
lést í Gautaborg 8.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Guð-
munda Rannveig
Guðmundsdóttir, f.
15.11. 1901, d. 28.9.
1994, og Lárus Jó-
hann Samúelsson, f.
22.12. 1900, d. 16.2.
1971.
Hinn 11. júlí 1953
giftist Kolbrún
Rune Myhrberg, f. 1920, d.
1979. Þau eignuðust þijú börn:
1) Erik, f. 1954, sambýliskona
Catharina Carlander, þau eiga
tvö börn. 2) Ás-
laug, f. 1955. 3)
Olga Marie, f.
1958, sambýlis-
maður Lars Ragn-
ar Nerelius, þau
eiga tvö börn.
Sambýlismaður
Kolbrúnar var
Peter Deinlein,
Redbergsvagen
9B, 41665 Gauta-
borg.
Kolbrún stund-
aði nám í Kvenna-
skólanum í
Reykjavík 1947 -
1950. Þá fór hún í M.R. og lauk
stúdentsprófi þaðan 1953.
Útför Kolbrúnar fór fram í
kyrrþey í Gautaborg 18. júní.
Það er margs að minnast þegar
litið er yfir farinn veg og staldrað
við minningar okkar um Kollu.
Góður vinur er gulli betri og sann-
aðist það í okkar samskiptum. Það
er erfitt að hugsa sér að hún skuli
vera farin frá okkur, að ekki sé
. hægt að lyfta símanum og hringja
í hana og ræða við hana um dag-
inn og veginn. Allt tekur enda, hún
er farin í ferðina miklu, sem við
öll eigum eftir.
Við erum búin að þekkja Kollu
nánast alla_ okkar ævi, alveg frá
barnæsku. í gamla daga fórum við
saman um allar trissur, á skíði, í
gönguferðir, bílferðir og alls konar
ferðalög og útilegur enda var hún
mikið í skátastarfi bæði hér heima
og líka í Svíþjóð með manni sínum
og börnum. Hún þekkti landið og
naut þess að skoða það.
Hún var í nokkur ár í vist hjá
fröken Ragnheiði Jónsdóttur skóla-
stýru Kvennaskólans og var hjá
henni bæði í Reykjavík og í sumar-
bústað hennar við Þingvallavatn.
Fröken Ragnheiður sá gott náms-
mannsefni í Kollu og eggjaði hana
á að hætta í Kvennaskólanum hjá
sér og fara í Menntaskólann. Kolla
gerði þetta og lauk stúdentsprófi
frá MR 1953.
Um þessar mundir hafði hún
kynnst mannsefni sínu Rune Myhr-
berg. Hann var sænskur verkfræð-
ingur sem hafði komið hingað til
starfa við írafossvirkjun. Að loknu
stúdentsprófi hélt hún af landi
brott til fundar við unnusta sinn
og voru þau gefin saman 11. júlí
1953. Vegna starfa sinna þurfti
hann að dvelja langdvölum víða
erlendis. Því er ekkert barna þeirra
fætt í sama landinu, Erik á Is-
landi, Áslaug á Filippseyjum og
Olga Marie á Spáni.
Á þessu gekk allan þeirra bú-
skap, en samt voru þau tíma og
tíma í Svíþjóð. Þau settu sig niður
á Tjörn fyrir utan Stenungsund
og bjuggu þar um hríð en fóru
síðan til Grikklands þar sem Rune
hafði umsjón með sprengingum við
gangagerð. Þar varð hann veikur
og lést 1979.
Þá tóku við erfiðir tímar hjá
Kollu, en öll él birtir upp um síðir.
Öll bömin hennar höfðu sest að í
Gautaborg. Hún fluttist þangað og
hóf nám til að auðvelda sér at-
vinnuleit. Um síðir fékk hún vinnu
og kom sér fyrir á góðum stað í
borginni. Seinni árin var hún í
sambúð með Peter Deinlein, manni
af þýskum ættum.
Hún kom af og til til íslands til
að vera hjá móður sinni sem var
orðin háöldruð og síðustu árin á
Hrafnistu í Reykjavík. Kollu þótti
leitt að geta ekki verið meira hjá
henni en hún gat það ekki vegna
vinnu sinnar. Síðast kom hún þeg-
ar móðir hennar var jörðuð. Það
er nú ekki langt síðan, en þá fannst
okkur að hún ætti eftir að koma
oft í heimsókn hingað. Því miður
varð okkur ekki að ósk okkar. Hún
veiktist fyrir tæpu ári síðan af
krabbameini og lést langt fyrir
aldur fram.
Góður vinur er genginn.
Söknuðurinn er sár, sérstaklega
þar sem við áttum eftir að veija
miklum tíma saman, eða svo héld-
um við. En sá sem öllu ræður hef-
ur tekið hana í sínar mildu hendur
og linað þjáningarnar, sem veik-
indunum fylgdu. En þegar við lít-
um til baka erum við þakklát fyrir
að hafa fengið að vera með henni
og njóta vináttu hennar og gest-
risni.
Kahlil Gibran segir um sorgina
meðal annars: „Þegar þú ert sorg-
mæddur, skoðaðu þá aftur huga
þinn, og þú munt sjá, að þú græt-
ur vegna þess, sem var gleði þín,
lindin sem var uppspretta gleðinn-
ar var oft full af tárum.“
Við viljum þakka Peter, Erik,
Áslaugu og Olgu og tengdabörnum
Kollu fyrir allt sem þau gerðu fyr-
ir okkar góðu vinkonu og sendum
þeim okkar innilegustu samúðar-
kveðjur. Kolla er farin heim.
Guðrún og Sigurjón.
Jafnteflisleg
biðskák
SKAK
Heimsmcistara-
einvígi FI D E :
Elista, Rússlandi, höfuð-
borg sjálfstjórnarlýð-
veldisins Kalmykíu. 6. júní
- 14. júlí
Karpov vann sjöundu skákina
auðveldlega þegar biðskákin var
tefld áfram á miðvikudaginn. Átt-
unda skákin fór einnig í bið
á fimmtudaginn, en hún er jafn-
teflisleg. Staðan: Karpov 5 v. Kam-
sky 2 v. og ein biðskák.
Kamsky hafði þægilegri stöðu
lengi framan af áttundu skákinni,
en þegar hún fór í bið hafði hann
glatað frumkvæði sínu ogjafntefli
virtist blasa við. Staða hans er
býsna erfið með þremur vinning-
um undir gegn jafnöruggum skák-
manni og Karpov. Ef einhver get-
ur bitið á jaxlinn í svo erfiðri að-
stöðu og jafnað metin, er það þó
örugglega Gata Kamsky.
Biðstaðan úr 7. skákinni
Eins og búist hafði verið við,
reyndist staða Kamskys gjörtöpuð.
Það kom helst á óvart hvað hann
nennti lengi að reyna að veija
þetta vonlausa tafl.
Biðstaðan var þannig:
Svart: Gata Kamsky
Sjá stöðumynd I
Hvítt: Anatólí Karpov
57. - Dg7+ 58. Bg3 - Bc7 59.
De6 - Kh7 60. d6 - Bd8 61.
Df5+ - Kh6 62. Kh3 - Df6 63.
Dxf6 - Bxf6 64. Kg4 - b5 65.
Kf5 - Bd8 66. Kxe5 - Kg6 67.
Kd5 - b4 68. Kc4 - Ba5 69. Kb3
- Kf5 70. Ka4 - Ke6 71. h5 og
svartur gafst upp.
8. einvígisskákin
Hvítt: Gata Kamsky
Svart: Anatólí Karpov
Caro-Kann vörn
1. e4 - c6 2. d4 - d5 3. Rd2 -
dxe4 4. Rxe4 - Rd7 5. Rg5 -
Rgf6 6. Bd3 -e6 7. Rgf3 - Bd6
8. De2 - h6 9. Re4 - Rxe4 10.
Dxe4 - Rf6 11. De2 - Dc7 12.
Bd2 - b6 13. 0-0-0 - Bb7 14. Re5
- c5 15. Bb5+ - Ke7 16. dxc5 -
Dxc5 17. a3! - Dc7
Karpov endurbætir hér tafl-
mennsku sína í tveimur skákum
gegn Anand og Ivantsjúk á hrað-
móti í Monte Carlo í vor. Hann lék
17. - a5 gegn þeim og tapaði
báðum skákunum.
18. Bf4 - Rd5 19. Bg3 - Hhd8
20. Hd4 - Kf8 21. Kbl - a6 22.
Hc4 - De7 23. Rc6 - Bxc6 24.
Bxc6 - Ha7 25. Bxd5 - exd5 26.
Bxd6 - Dxd6 27. Hd4
Hvítur stendur betur vegna þess
að svartur hefur stakt peð á mið-
borðinu. Venjulega dugir þetta
ekki eitt sér til að gefa veruleg
vinningsfæri.
27. - b5 28. Dd3 - Kg8 29. g3
- De6 30. Hdl - Had7 31. h4 -
Hd6 32. Hd2 - Del+ 33. Ka2 -
De7 34. Df3 - De6 35. He2 -
Dc8 36. Dd3 - Hc6 37. Kbl -
He6 38. He3 - Dc6 39. Dd2 -
Hxe3 40. Dxe3 - De6 41. Dd2 -
Hd6 42. g4 - Df6 43. g5 - Df3
44. Ka2 - Df5 45. c3 - Df3 46.
Hf4 - Dh3 47. gxh6 - De6! 48.
Dd4 - Dxh6 49. Hf5 - De6 50.
He5 - Dd7 51. Kal - f6 52. He3
- Hc6 53. h5 - Hc4 54. Db6 -
d4 55. Hd3 - Df5 56. Hxd4 -
Hxd4
í þessari stöðu fór skákin í bið.
Það virðist sama hvernig Kamsky
drepur svarta hrókinn, Karpov er
ekki í neinum vandræðum, nema
síður sé.
Margeir Pétursson
BÓNDARÓS
Paeonia
HVAÐA rós er það sem er laukur
og hefur ekki þyrna? Þessi spurn-
ing kemur oft upp í huga mér
þegar ég rölti um garðinn minn.
Fyrir a.m.k. 10-15 árum birtust
stundum á vorin þættir í Morgun-
blaðinu, sem voru nefndir „Spurt
og svarað um garðyrkju“. Hver
sem var gat sent blaðinu spurn-
ingar en síðan reyndi garðyrkju-
maður að svara. Það er ekki að
orðlengja það að
svarið var auðvitað
engin rós væri lauk-
ur og þótt mikið væri
reynt að ná fram af-
brigði án þyma,
væru þær flestar
býsna göddóttar. En
spurningin er samt
sem áður ekki eins
vitlaus og hún virðist
vera í fljótu bragði,
því bóndarósin er
„laukur" — réttara
forðarætur — og hún
hefur enga þyrna,
enda alls óskyld hin-
um eiginlegu rósum.
Þessi misskilningur
sýnir líka hve vara-
samt er að kalla blóm sóleyjar —
fífla — eða rósarnöfnum á ís-
lensku, en skeyta engu skyldleika
tegundanna.
Paeonia eða bóndarósin er
upprunnin í Suður-Evrópu en vex
villt líka í Litlu-Asíu, Síberíu,
Kína og Japan svo nokkuð sé
nefnt. Bóndarósir eru ævagamlar
í ræktun. Þær hafa verið notaðar
sem fæða, krydd og'til lækinga,
en nú eru þær fyrst óg fremst
ræktaðar fyrir blómfegurðina
eina, þótt laufið sé einnig fallegt
og mjög skrautlegt, einkum
snemma sumars eins og hjá jap-
önsku bóndarósinni. Bóndarósir
eru ýmist fjölærar jurtir, sem
visna niður á haustin, eða runn-
ar. í síðustu skoðunarferð á veg-
um Garðyrkjufélags íslands, sem
farin var til írlands á dögunum,
sáum við einstaklega glæsilega
runnapaeoníu, Paeonia lutea, sem
blómstraði gulu, en runnapaeon-
íur munu ekki vera ræktaðar
hér. Peoníur, sem ræktaðar eru
á Islandi, eru gjarnarn 50-60 sm
háar og nokkuð fyrirferðamiklar
plöntur og þarf því að ætla þeim
gott pláss í beðinu. Laufið er alln-
okkuð skipt og virðist ekki vera
hætt við skordýraárásum og
blómin eru stór, 10—15 sm í þver-
mál. Það er mjög gott að veita
bóndarósinni dálítinn stuðning,
því jafn stór brúskur og hún
myndar, tekur upp mikinn vind
og því vilja þær leggjast undan
vindáttinni. Bóndarósir vaxa best
í frjóum, djúpum jarðvegi og gott
er að blanda hann búfjáráburði
og gefa þeim smávegis skít eða
moltu á vorin. Þær þrífast vel í
mikilli sól, en þola þó líka nokk-
urn skugga. Helst ber að varast
mjög sterka morgunsól, sem
gæti orðið plöntunum erfið á vor-
in. Þegar forðaræturnar eru
gróðursettar, eru
þær settar fremur
grunnt, vaxtar-
broddurinn hámark
5 sm undir yfir-
borði. Þær vilja
heist standa
óhreyfðar árum
saman og séu þær
fluttar, dregur það
oft úr blómgun
næstu þrjú árin.
Hafi þær staðið
mjög lengi á sama
stað þarf þó stund-
um að taka þær upp
og skipta um jarð-
veg. Það er ekki að
tjalda til einnar
nætur að eignast
bóndarós, því þær verða allt að
50 ára. Hérlendis er tegundin P.
officinalis langsamlega algengust
og þá einkum fylltu afbrigðin,
rauð, hvít eða bleik. Ég á þijár
bóndarósir, þá rauðu, fylltu eða
„Rubra plena“, bleika einfalda,
mjög fallega og stórblómstrandi
með grá- eða blágrænu laufi og
áberandi fallegum gulum fræfl-
um, og svo hvíta, sem hefur
reynst _mér óttalegur vonarpen-
ingur. Eg flutti hana fyrir þremur
árum á besta staðinn í garðinum
og er búin að segja henni að ef
hún blómstri ekki almennilega í
ár skuli hún víkja. Eitthvað tillit
hefur hún tekið til þessa, því hún
er komin með tvo naglarstóra
knúppa, en sú einfalda blómstrar
á fullu þessa dagana og sú fyllta
er alveg að springa út, mun fyrr
en í venjulegu árferði. Bóndarós-
ir vaxa vel á Norðurlandi. Sunn-
anlands mynda þær mikið af
fræjum og hef ég jafnvel fundið
sjálfsánar bóndarósir í garðinum,
sem nú eru í uppeldi.
Garðyrkjufélagið hefur nokkr-
um sinnum flutt inn Paeonia lacti-
flora, silkibóndarós, sem hefur
staðið sig vel, þar sem hún á ann-
að borð hefur kunnað við sig, en
þessar fallegu „rósir" eru dálítið
vandlátar á eigendur.
S.HJ.
BLOM
VIKUNNAR
332. þáttur
Umsjón Ágústa
lijörnsdóttir