Morgunblaðið - 25.06.1996, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 25. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Gnðrún I'étiusdótlir tlregur framboð sitt til forseta lil baka ^
Segir baráttuna pólitískari
en hún hafi átt von á
I leiðtog'ajyálfun
á skútu til Islands
ELLEFU unglingar frá KFUM og
KF_UK í Londonderry á írlandi sigldu
til íslands í skútu og var ferðin liður
í þjálfun þeirra sem leiðtoga í æsku-
lýðsstarfi samtakanna. Skútan er í
eigu siglingaklúbbs sem leigir hana
til kennslu í siglingum Með í för var
sex manna áhöfn og Mark Patter-
son, leiðtogi KFUM í Londonderry.
„Þessi ferð er einn af mörgum
áföngum á þjálfunarnámskrá okkar
fyrir unglinga sem vilja gerast leið-
togar í starfmu, en auk hefðbundinn-
ar kennslu og verkefna í sjálfu fé-
lagsstarfinu höfum við alltaf eitt eða
tvö námskeið þar sem reynir á aðra
hæfileika, t.d. að geta unnið saman
og spjarað sig í erfiðum aðstæðum,"
segir Mark Patterson í samtali við
Morgunblaðið.
Segir hann siglingu sem þessa,
sérstaklega yfir úthaf þar sem veður
hafi verið misjafnt, sérlega vel til
þess fallna að skóla menn í nýjum
og krefjandi verkefnum.
Starf KFUM og KFUK í Londond-
erry er allöflugt og segir Mark Patt-
erson að nokkur þúsund unglingar
séu þar með reglulega og því sé
mikið verk að þjálfa leiðtoga. Meðan
hópurinn dvaldi í Reykjavík hitti
hann leiðtoga hjá KFUK og K-félög-
um hérlendis og fór m.a. í heimsókn
í sumarbúðir í Vatnaskógi. A baka-
leiðinni var síðan ráðgert að hafa
viðdvöl í Vestmannaeyjum og jafnvel
Færeyjum ef tími gæfist.
En hvað fannst unglingunum um
siglinguna yfir hafið:
„Hún var mjög skemmtileg. Ferðin
tók sex daga og fengum við talsverð-
an sjó hluta af leiðinni, en við sáum
höfrunga og hvali og nutum þess að
skoða landið þegar við nálguðumst
ströndina. Við tókum venjulegar
þriggja tíma vaktir með áhöfninni
og áttum síðan sex tíma hvíld. Nei,
við gætum ekki siglt alveg ein strax,
en við höfum þegar náð sæmilegum
tökum á helstu verkefnum og getum
unnið sem óbreyttir skipveijar undir
stjóm skipstjóra og við værum alveg
til í að læra meiri sjómennsku," sagði
einn unglinganna, Kenneth Aljord.
Mark Patterson segist hafa fund-
ið til ákveðins skyldleika með íslend-
Morgunblaðið/jt
LEIÐTOGINN í írska siglingahópnum var Mark Patterson, fram-
kvæmdastjóri KFUM í Londonderry.
FRÁ vinstri: Damien Rabbett, Ronald McClelland, Fergus
Stevenson og Kenneth Ayord.
ingum og írum: „Það rennur kelt-
neskt blóð í æðum íslendinga, báðar
þjóðir búa á eyju og eru í útjaðri
Evrópu og þess vegna vonast ég til
að geta tekið upp samstarf við
KFUM og K-félög hérlendis. Við
erum búin að nota þessa þjálfunar-
dagskrá alllengi og það héldu reynd-
ar margir að þessi þáttur, siglingin,
væri hrein bilun og kæmi málinu
ekkert við, en ég er sannfærður um
að hún er mikilvægur hlekkur í því
að gefa unglingunum ábyrgð og
sjálfstæði."
Réttindi sjúklinga
Viljumað
skipaður verði
umboðsmaður
FRUMVARP til laga
um réttindi sjúkl-
inga var lagt fyrir
Alþingi á síðasta þingi.
. Samtökin Lífsvog, sem
láta sig þessi mál varða,
segja frumvarpið fela í sér
viðurkenningu á vanda
sjúklinga en hafa ýmislegt
við frumvarpið að athuga.
Samtökin hafa skilað um-
sögnum og athugasemdum
við frumvarpið til Nefnda-
deildar Alþingis. Þar segir
að ekki sé mikil breyting
á fnimvarpinu frá þeim
lögum sem fyrir eru. Þau
nefna þrennt sem einkum
vanti til að frumvarpið
megi teljást til framdráttar
sjúklingum; skaðabætur til -
sjúklinga sem lenda í
læknamistökum, rannsókn
og málsmeðferð kvartana og einn-
ig telja þau vanta embættismann
sem sinnir hag sjúklinga.
Ester Sveinbjarnardóttir er rit-
ari Lífsvogar og vann að skilagre-
ininni.
- Hvernig er bótamálum sjúkl-
inga háttað nú?
Ef einhver lendir í því að fara
í meinlausa aðgerð og verður ör-
yrki af hennar völdum á hann ekki
rétt á öðrum bótum en örorkulíf-
eyri því í flestum tilfellum er ekki
viðurkennt að mistök hafi átt sér
stað og því er hvergi hægt að leita
réttar síns. Sjúkrastofnanir og
læknar eru ekki tryggð gegn mis-
tökum og því fær fólk engar bæt-
ur. Það er til sjóður sem kenndur
er við Karvel Pálmason alþingis-
mann, sem lenti í læknamistökum,
en hann er ekki fyrir þá sem lenda
í mistökum vegna lýta, andlegri
örorku eða ,ef örokan mælist undir
10% og ekki ef mistök eiga sér
stað á einkastofum, sem því miður
er allt of algengt.
- Þið gagnrýnið málsmeðferð
kvartana. Hvert snúa sjúklingar
sér með vandamál sín?
Til landlæknis, sem sinnir mörg-
um hlutum. Hann hefur verið starf-
andi í siðaráði lækna og á að sinna
læknastéttinni. Hann vinnur fyrir
stjórnvöld og á að gæta aðhalds í
ríkisfjármálum og er jafnfamt
umboðsmaður sjúklinga og þarf
að bera hag þeirra fyrir bijósti auk
þess að sinna almennum heilbrigð-
ismálum. Hann situr sem sagt
beggja vegna borðsins. Við leggj-
um til að skipaður verði umboðs-
maður sjúklinga þannig að sjúkl-
ingar geti leitað til hans til að reka
þeirra mál ef eitthvað kemur upp
á. Hann gæti þá iíka sinnt eftirliti
með þeim Qölmörgu sjúkrastofn-
unum sem eru úti um allan bæ en
á þeim eru alltaf að ----------
koma upp sýkingartil-
felli vegna þess að
fyllstu hreinlætisregl-
um er ekki alltaf fram-
fylgt. Það væri auðvelt
að laga þessi mál ef það væru fleiri
aðilar sem héldu utan um þessi
málefni. Einnig er upplýsinga-
streymi ekki í nógu góðum málum
og oft vita heilbrigðisstarfsmenn
ekki nóg um réttindi sjúklings?
- Hver er meginástæða lækna-
mistaka?
Læknar eru oft starfandi á
mörgum stöðum. Þeir hafa leyfi
til að vinna í 36 tíma samfleytt,
sem þekkist ekki hjá neinni ann-
arri starfstétt. Læknar eru mann-
legir og mér finnst mjög nauðsyn-
legt, eins og við bendum á í athuga-
semdunum, að sett séu vökulög.
Heilbrigðiskerfið er samansett af
mörgum þáttum og það þarf ekki
Ester Sveinbjarnardóttir
► Ester Sveinbjarnardóttir er
32 ára og lauk prófi í iðnrekstr-
arfræði frá Tækniskóla Is-
lands. Hún starfar sem inn-
kaupafulltrúi hjá Eimskip hf.
Hún er ritari samtakanna Lífs-
vog og gjaldkeri fijálsíþrótta-
deildar Fjölnis. Sambýlismaður
hennar er Magnús Sigurðsson.
Þau eiga tvö börn.
Landlæknir
beggja vegna
borðsins
nema einn hlekkur að bregðast til
að mistök eigi sér stað.
í leit sinni að rétti snýr fólk sér
fyrst að lækninum sínum og á að
geta fengið sjúkraskýrslumar sínar.
Síðan geta þeir iátið landlækni fara
yfir þær enda hefur fólk ekki þekk-
ingu til að skilja þær til fulls. Hann
leitar til læknanna sem hafa sinnt
þessum verkum, eða sinnir mistaka-
rannsóknum einn, en það er í algjör-
um undantekningartilfellum að mi-
stök eru viðurkennd. Fólki er oft
gert erfitt fyrir í leit sinni að rétti
og oft er efast um dómgreind þess.
Það er oft mjög niðurbrotið og sum-
ir í sjálfsmorðshugleiðingum eftir
samskipti sín við kerfið. Sjálfsagt
er að veita faglega sálgæsluaðstoð
á heilsugæslustöðvum.
- Er aðstandendum sjúklinga
ekki treyst fyrir ákvarðanatöku í
málefnum sjúklinga aðykkarmati?
Með athugasemdum okkar við
mál sem snýr að aðstandendum
erum við að tala um aðstandendur
sjúklinga sem ekki hafa dómgreind
til að bera, eins og ung börn og
vanheilt fólk og auðvitað þarf að
vinna í samvinnu við aðstandendur
í þeim tilfeilum og það þarf að til-
greina í frumvarpinu. Eins erum
við óánægð með að ekki sé hægt
að breyta rangfærslum í sjúkra-
skrám. Við viljum að fólk geti
treyst faglegum niðurstöðum í
---------- sjúkraskýrslu.
- Ef ykkar athuga-
semdir verða teknar til
greina verður frum-
varpið þá ásættanlegt?
~~~~~~~ Það yrði að sjálf-
sögðu til stórkostlegra bóta að
þetta yrði samþykkt. Á bak við
þessar athugasemdir, sem eru sett-
ar fram á níu blaðsíðum, liggja
hundruð klukkutíma í vinnu hjá
stjórn Lífsvogar.
- Hafið þið fengið einhver við-
brögð við greininni?
Við höfum fundið fyrir byr frá
heilbrigðisstarfsfólki sem fagnar
því að samtökin séu til því fólk
vill að betur sé staðið að þessum
málum og auk þess erum við búin
að fá viðurkenningu frá ráðuneyt-
inu á okkar vinnu. Við vonum bara
að sem mest tillit verði tekið til
þarfa lítilmagnans þannig að hann
geti lifað sem eðlilegustu lífi.