Morgunblaðið - 27.06.1996, Blaðsíða 2

2 B FIMMTUDAGUR 27. JÚNÍ 1996
AÐSENDAR GREINAR • FORSETAKJÖR
Forseti
A
Islands
Sigrún Gísladóttir
(Mússa)
ÉG VIL forseta sem er:
a: Alúðlegur.
á: Áreiðanlegur.
b: Barngóður.
d: Drenglyndur.
e: Einlægur.
f: Friðsamur.
g: Góðviljaður.
h: Heiðarlegur.
i: Iðjusamur.
í: íhugull.
j: Jákvæður.
k: Kjarnyrtur.
1: Ljóðelskur.
m: Margfróður.
n: Nærgætinn.
o: Orðheldinn.
ó: Óeigingjarn.
p: Prúður.
r: Réttlátur.
s: Samviskusamur.
t: Traustur.
u: Umburðarlyndur.
ú: Úrræðagóður.
v: Vitur.
y: Yfirvegaður.
þ: Þjóðhollur.
æ: Ærukær.
ö: Öndvegismaður.
Auðvitað
PÉTUR HAFSTEIN.
SIGRÚN GÍSLADÓTTIR
Höfundur er kennari og
listmálari.
Að velja
til heilla
AÐ VEUA sér for-
seta er alvörumál fyrir
hvem þann íslending
sem hefur aldur til að
nota sér kosningarétt-
inn. Á þessari stundu
eru margir enn að gera
upp hug sinn til þeirra
einstaklinga sem bjóða
sig fram til að gegna
þessu mikilvæga emb-
ætti.
Eins og eðlilegt má
teljast hefur mikið ver-
ið rætt um hlutverk
forseta íslands á und-
anförnum vikum og
mánuðum. Mönnum
hefur orðið tíðrætt um
völd eða valdaleysi forsetans, hlut-
verk hans innanlands sem utan,
og hafa skoðanir verið skiptar.
Boðskapur hvers einstaks fram-
bjóðanda hefur orðið fjölmiðlum
umfjöllunarefni, ekki síst boðskap-
ur þeirra sem hafa ákveðnar og
mótaðar skoðanir og lífsgildi, sem
þeir vilja leggja á vogarskálina,
verði þeir kjörnir. Það hefur jafn-
vel verið gagnrýnt að frambjóðend-
ur hafi tjáð sig um einstök mikil-
væg þjóðfélagsmál eins og launin
í landinu og slíkt verið afgreitt sem
of pólitískt mál sem ekki sé við
hæfi að forsetinn tjái sig um, hvað
þá að hann gæti haft á það nokk-
ur áhrif.
Er ekki allt sem snýr að litrófi
mannlífsins tengt pólitík á einn eða
annan hátt? En það á ekki að vera
flokkspólitískt mál hvort menn
geti gengið uppréttir í velferðar-
samfélaginu og það á ekki að vera
háð flokkspólitískum línum hvort
grundvallarmannréttindi séu virt.
Það á ekki að vera háð flokkspóli-
tískum línum hvort rétturinn til
menntunar sé tryggður öllum
börnum og það á ekki að vera
háð flokkapólitík hvort aldraðir
geti lifað ævikvöldið með reisn.
Það á ekki að vera háð flokka-
pólitík hvort manngildi og
mannleg reisn séu þeir vegvísar
sem við látum varða okkur veg-
inn í sambýli hvert við annað í
fámennu landi.
Á forseta íslands hvílir' stöðugt
auglit þjóðar og á stundum auglit
alheimsins. Hvernig er hægt að
segja að slíkt embætti sé valda-
laust? Sá sem með orðum sínum
og athöfnum stjórnar
í eins miklum mæli
umræðu ijölmiðlanna
og þar með þjóðlífsins
og forseti íslands get-
ur gert, er ekki valda-
laus einstaklingur í
tignarstöðu.
Sá sem þessu emb-
ætti gegnir getur á
hverjum tíma mótað
umræðu þjóðlífsins,
lagt nýjar áherslur,
reist nýjar vörður ef
þörf krefur, eða end-
urbyggt þær sem
kunna að falla í
stormasömu þjóðlíf-
inu. Þannig getur for-
setinn verið þjóðinni leiðarljós um
góð siðferðileg viðmið, samkennd
og samábyrgð, sem eru hornstein-
ar velferðarsamfélagsins. Ef brest-
ir koma í samstöðuna er forsetinn
sameiningartáknið, sem og á gleði-
og sorgarstundum.
íslendingar hafa nú í annað sinn
á ungri ævi lýðveldisins tækifæri
til þess að kjósa hæfileikaríka og
víðsýna konu til embættis forseta
íslands.
Guðrún Agnarsdóttir læknir hef-
ur með störfum sínum á sviði vís-
inda og samfélagsmála sýnt vand-
virkni og ótvíræða leiðtogahæfi-
leika. Hún hefur í störfum sínum
tekist á við flókin og brýn verk-
efni, sem unnin hafa verið til heilla
fyrir marga. Starfsferill hennar
spannar vítt svið bæði heima og
heiman. Þannig hefur hún til
brunns að bera víðsýni heimsborg-
arans og skilning á mikilvægi al-
þjóðlegra samskipta ásamt þjóð-
legri samkennd.
Þær væntingar, sem ég geri til
forseta Islands, eru að hann búi
yfir mannkostum eins og heiðar-
leika og eindrægni, hlýju og sam-
kennd með þeim sem standa höll-
um fæti í þjóðfélaginu. Ég vil að
minn forseti sé málsvari jafnréttis,
mannúðar og menningar. Þannig
forseti tel ég að Guðrún Agnars-
dóttir verði, ef þið, kjósendur góð-
ir, gefið henni og ykkur sjálfum
tækifærið.
ÁSTA B. ÞORSTEINSDÓTTIR
Höfundur er hjúkrunarfrædingur
og varaþingmaður
Alþýðuflokksins í Reykjavík.
Ásta B.
Þorsteinsdóttir
Sannleikanum
verður hver sár-
reiðastur...
„OFT má satt kyrrt
liggja," segir máltækið.
En það á ekki allskostar
við þegar kemur að því
að kanna fortíð þeirra
sem bjóða sig fram til
æðsta embættis þjóðar-
innar, forsetaembættis-
ins. Þeir einstaklingar
sem gefið hafa kost á
sér til þess embættis
hljóta að hafa gert sér
grein fyrir því að fortíð
þeirra yrði tekin til
rækilegrar skoðunar og
umræðu opinberlega.
Og það hefur svo sann-
arlega verið gert og
engum frambjóðend-
anna verið hlíft í þeim efnum. En
þá bregður svo undarlega við að slík-
ar upprifjanir á fortíð framjóðendana
eru kallaðar ólíkum nöfnum.
Það virðist ekki vera sama hvort
verið er að rifja upp fortíð Ólafs
Ragnars Grímssonar eða hinna fram-
bjóðendanna. Þegar lífshlaup framj-
óðenda eins og Guðrúnar Agnars-
dóttur og Péturs Kr. Hafsteins hefur
verið rifjað upp hefur það verið flokk-
að sem hin bestu meðmæli en þegar
verkum Ólafs Ragnars hefur verið
velt upp í umræðunni hefur það af
stuðningsmönnum hans samstundis
verið kallað níð og smekklaus skrif.
Það þarf ekki að koma svo mjög
á óvart þótt stuðningsmenn þing-
mannsins gerist stórorðir þegar þeim
er mikið niðri fyrir og stóryrði eru
síst af öllu nýlunda í eyrum þeirra
sem hlýtt hafa á málflutning þing-
mannsins sjálfs þegar honum hefur
hitnað í hamsi. Það sem hins vegar
vekur athygli er að þeir sem tekið
hafa að sér að veija Ólaf Ragnar
láta gífuryrðin um gagnrýnisraddirn-
ar nægja en bera því ekki við að
svara gagnrýnendunum með rökum.
í stað þess að klifa stöðugt á
samsæriskenningum væri þeim nær
að svara rangfærslum ef þeim þættu
þær vera einhveijar- eða leiðrétta
misskilning fyndist þeim hann vera
á ferðinni. En eins og landsmönnum
er vel kunnugt er hvorki um rang-
færslur að ræða né heldur misskiln-
ing. Sannleikanum verður hver sár-
reiðastur og það er einmitt það sem
lesa má út úr misheppnuðum varnar-
ræðum stuðningsmanna Ólafs Ragn-
ars. Kannski þetta hafi einmitt sann-
ast hvað best í þeim ókvæðisorðum
Þórarinn Jón
Magnússon
sem Jón Steinar Gunn-
laugsson mátti sitja
undir er hann sagði af
sér formennsku í yfir-
kjörstjórn. Hann gerði
skiljanlega grein fyrir
ástæðunum fyrir
ákvörðun sinni. Það var
flokkað _ sem ómakleg
árás á Ólaf Ragnar og
mögnuðum samsæris-
kenningum komið á
flot. Kosningastjóri
frambjóðandans lét sér
líka sæma að svara á
þeim nótum, en viður-
kenndi þó að rétt væri
farið með í öllum atrið-
um - en ávirðingarnar
í garð Ólafs Ragnars vörðuðu fortíð
hans og hefðu átt að vera gleymdar
og grafnar.
íslenska þjóðin hefur borið mikla
virðingu fyrir forsetaembættinu og
eðlilegt að kjósendur láti sér annt
um að í embættið veljist einstakling-
ur sem öll þjóðin geti litið til með
stolti og virðingu. Því er í fyllsta
máta eðlilegt að menn láti skoðanir
sínar í ijós óhikað í umræðunni um
þá sem í boði eru. Og frambjóðend-
urnir verða að þola réttmæta gagn-
rýni.
Ég vil hvetja kjósendur til að renna
nú augum yfir skrif stuðningsmanna
Ólafs Ragnars á undanförnum vikum
til að sannreyna það sem að ofan
er ritað. Eðlilega hefur það komið
illa við þá að mest af því sem rifjað
er upp um fortíð þeirra manns á
opinberum vettvangi skuli geta talist
ljótt til afspurnar og hafi orðið til
þess að fylgi hans hefur stöðugt far-
ið minnkandi á meðan þau Pétur Kr.
Hafstein og Guðrún Agnarsdóttir
hafa aukið fylgi sitt eftir því sem
meira hefur verið um þau fjallað
opinberlega. Þeirra fortíð þolir ein-
faldlega dagsbirtuna.
Tryggjum það að í hið virðulega
forsetaembætti veljist vammlaus
maður sem landsmenn geta allir bor-
ið fulla virðingu fyrir. Maður sem
hefur ekkert að fela. Maður sem
hægt er að bera fyllsta traust til og
getur óumdeilanlega talist samein-
ingartákn íslensku þjóðarinnar.
ÞÓRARINN JÓN MAGNÚSSON
Höfundur er ritstjóri tímaritsins
Mannlíf.
„HVER er hún þessi
glæsilega íslenska
kona sem ég heyrði
halda erindi á ráð-
stefnu um friðarmál
fyrir nokkrum árum?
Hún heitir Guðrún
Agnarsdóttir og er
læknir. Hún vakti svo
sannarlega athygli
með málflutningi sín-
um og framkomu og
var ykkur íslendingum
til mikils sóma.“ Þetta
mælti Kanadamaður
einn sem ég hitti af
tilviljun erlendis fyrir
nokkrum árum. Þetta
var hvorki í fyrsta né
síðasta sinn sem fólk hefur vikið
sér að mér á erlendri grund, þegar
það vissi að ég var íslendingur, og
nefnt nafn Guðrúnar Agnarsdóttur.
Við göngum senn að kjörborði
til að kjósa forseta lýðveldisins.
Ýmsir valinkunnir sómamenn og
konur hafa gefið kost
á sér til þessa mikil-
vægasta embættis
þjóðarinnar. Það er
vel. Auglýsingastofur
hafa haft ærinn starfa
við að hanna ímyndir
forsetaframbjóðend-
anna og upplýsa þjóð-
ina um kosti þeirra og
hæfileika til að gegna
embættinu. Við gerum
hins vegar upp hug
okkar hvert og eitt.
Vonandi veljum við
þanr. frambjóðanda,
sem líklegastur er til
að bera velferð lands
og þjóðar fyrir bijósti
heima og erlendis á þeim Qölþætta
vettvangi sem forseti þarf að starfa
á. Við þurfum að skyggnast á bak
við skrum auglýsinga og ímynda,
rifja upp störf ýmsa frambjóðenda
heima og erlendis og líta jafnframt
til framtíðar lands og þjóðar á vett-
vangi alþjóðamála. Guðrún Agnars-
dóttir er vel fallin til þessa embætt-
is. Hún þekkir til í heimi stjórn-
mála án þess að hafa flutt alfarið
í hús valdsins. Á vettvangi stjórn-
málanna leit hún fremur á sig sem
þjón við góðan málstað en stjórn-
málamann sem sætir lagi að skara
eld að eigin köku. Störf hennar sem
læknir og síðar að mannúðar- og
friðarmálum hafa fært henni ómet-
anlega þekkingu á kjörum fólks í
gleði og sorgum. Sá skilningur og
sú samhygð eru ómetanlegt vega-
nesti forseta. Skeleggur málflutn-
ingur Guðrúnar, víðsýni hennar,
þekking og hrífandi framkoma
vekja athygli og áhuga hvar sem
hún fer. Hún er góð í návígi, alþýð-
leg, skemmtileg og góður félagi og
hún er yfirvegaður og einbeittur
liðsmaður þar sem því er að skipta.
Við sem kynntumst Guðrúnu Agn-
arsdóttur vel á námsárunum í Lond-
on og höfum fylgst með störfum
hennar síðan metum hana mikils
og treystum henni fyrir fjöreggi
þjóðarinnar. Ég vil hvetja fólk til
að láta skoðanakannanir og auglýs-
ingaskrum ekki villa um fyrir sér.
Veljum forseta sem er fremstur
meðal jafningja.
DÓRA S. BJARNASON.
Höfundur er félagsfræðingur.
Frá Ingu Sigurðar-
dóttur:
ÞJÓÐIN mun kjósa
sér forseta á næstu
dögum. Forsetinn þarf
að vera maður sem
allir geta treyst og ein-
ing er um í þjóðfélag-
inu. Tveir þeirra karla,
sem eru í framboði,
tilheyra tveimur pól-
um hefðbundinna
stjórnmála. Þar er
beggja vegna fólk sem
ekki getur hugsað sér
forseta af þeim væng
stjórnmálanna sem
það tilheyrir ekki
sjálft. Því mun hvorki
skapast eining í þjóðfélaginu eftir
kosningar um Ólaf Ragnar Gríms-
son né Pétur Hafstein.
Guðrún Agnarsdóttir var þing-
kona um árabil. Hún var fulltrúi
hreyfingar sem bauð fram til að
koma með nýja vídd í
stjórnmál á íslandi,
hreyfingar sem vildi
skoða málefnin út frá
öðrum hliðum en hefð-
bundin tveggja póla
stjórnmál höfðu gert.
Reyndin er sú að fólk
á Islandi skipar sér á
annan þessara tveggja
póla og verður um leið
andstæðingur hins
pólsins.
Viljum við forseta
sem stór hluti þjóðar-
innar telur andstæð-
ing sinn?
Guðrún Agnars-
dóttir er eini frambjóð-
andinn sem þjóðarsátt getur náðst
um. Ég vil forseta sem flýgur á
báðum vængjum. Þess vegna kýs
ég Guðrúnu Agnarsdóttur.
INGA SIGURÐARDÓTTIR,
framhaldsskólakennari,
Vallholti 9, Akranesi.
Fremst meðal
jafningja
Dóra S.
Bjarnason
Þjóðarsátt um Guð-
rúnu Agnarsdóttur
Inga
Sigurðardóttir