Morgunblaðið - 28.06.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 1996 C 7
DAGLEGT LÍF

Morgunblaðið/Þorkell
Dreymdi lækna
að handan og upplifði dauðann
KONA sagði Daglegu lífi
reynslu sína af lækningamiðli
og tímabundnum dauða á skurð-
stofu. Hún bað um nafnleynd.
Hún veiktist skyndilega og
var lögð inn á spitala, blóð var
á eggjastokkum og var um inn-
vortisblæðingu að ræða. Hún
var send heim, en daginn eftir
sprakk annar eggjastokkurinn.
Hún fór aftur á spítalann og
hafði lífhimnubólga myndast.
„Eg fékk svo morfín og mátti
ekki hreyfa mig í sólarhring,"
segir hún. „Síðan var ég skorin
og annar eggjastokkurinn fjar-
lægður og líka leiðari."
A meðan á uppskurðinum
stóð upplifði hún endurlit sem
fólst í hröðum svipmyndum úr
lífinu. „Svo fann ég mikla vellíð-
an og að faðir minn var að tala
við mig. Hann sagði: „Vertu
róleg, þetta er allt í lagi, við
náum saman, þú kemur til mín.“
Svo finnur hún að læknarnir
á skurðstofunni eru að beija
hana til lífs og ná henni aftur,
„ég vildi helst ekki koma, því
mér leið svo vel.“ Uppskurðin-
um var lokið og hún var lifandi.
Nóttina eftir uppskurðinn
dreymir hana svo annan upp-
skurð sem þrír læknar fram-
kvæma. „Ég upplifði hann eins
verið væri að skera mig upp
vakandi. Læknarnir í draumn-
um segja svo sín á milli: „Hér
er allt í góðu standi, hún er í
góðum höndum."
„Ég var rnjög undrandi þegar
ég vaknaði, því draumurinn var
svo raunverulegur. Þegar fólkið
mitt fékk að heimsækja mig
nokkrum dögum síðar, segi ég
því frá þessu og sé að það verð-
ur mjög vandræðalegt og stend-
ur eins ogþvörur hjá mér.“
Þegar konan kom heim eftir
spítaladvölina, fékk hún að vita
að fólkið hennar hafði leitað til
gamallar konu sem var lækn-
ingamiðill, og að hún hafði
fengið lækna að handan til að
skera sjúklinginn upp.
„Mágkona mín sagði mér svo
að gamla konan hefði lýst heim-
ili mínu nákvæmlega, sagt að
ég ætti að hafa það notalegt í
bláa stólnum mínum og borða
fisk, grænmeti, hunang og
spínat."
Þegar mágkona hennar talaði
við gömlu konuna daginn eftir
fékk hún að vita að læknar að
handan hefðu skorið hana upp
og sagt að allt væri í góðu standi
og hún væri í góðum höndum.
Það var því ekki nema von að
fólkið yrði hissa þegar sjúkling-
urinn notaði sömu orðin þegar
hann lýsti draumnum.
Við þetta má bæta að gamla
konan sagðist ekki getað lofað
neinu því ef hin veika tryði ekki
á guð og lækningarmáttinn,
hefði hún ekki orku til að hjálpa
henni.
Seinna eftir bata, heimsótti
konan gömlu konuna til að
þakka henni fyrir. „Hún bauð
mér strax inn,“ sagði hún, „og
fékk að skoða í lófann hjá mér
og einnig hring af fingri mér
til að nudda."
„Gamla konan virtist geta séð
hvernig líf mitt var og sagði að
ég ætti mjög góðan mann sem
vildi allt fyrir mig og börnin
gera, en hefði hinsvegar ekki
tíma til þess. „Hugsunin er rétt,
en framkvæmdina vantar,"
sagði sú gamla, og þar var
manninum mínum hárrétt lýst,“
segir hún að lokum. ■
guð sé ekki í tilteknum húsum,
heldur alls staðar, sérstaklega í
hjarta hvers manns.
Með öðrum orðum má
segja miðla trúaða en
beita annarri túlkun en
kirkjunnar menn. Kær-
leikurinn vegur þyngst.
„Það er mikilvægt að
skilja að í trúarlegri
heimsmynd miðla er .............—
ekkert rétt eða rangt,“
segir Davíð. „Ef til vill er hún líka
blanda af ýmsu úr trúarbrögðun-
Miilar trúa
ó endurholdg
un sólarinnar
sem lærir og
þroskast.
um. Til dæmis er trú þeirra um
að sálir flytjist yfir á annað tilveru-
stig og endurholdgun
ekki áberandi í kristni,
heldur miklu frekar í
hindúisma."
Miðilsstarf ið er svar
við þörf fólkstil að
vita meira
Ekki er hægt að neita
því að starf miðla gegnir
hlutverki í trúarlífi margra Islend-
inga með því að svara þörfinni um
sannanir fyrir framhaldslífi og
lönguninni í samband við fram-
liðna.
Fólkið sem leitar til þeirra von-
ast eftir sönnunum og miðlarnir
gera sitt besta til að bregðast þeim
ekki. Öðrum sem ekki leita sann-
ana er dauðinn alltaf jafnmikil
ráðgáta, hins vegar er vissulega
forvitnilegt að skyggnast inn í
hugarheim miðla eins og Davíð
Bjarnason hefur gert. ■
Gunnar Hersveinn
• Heimilistækj
iadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans •
PjÓNUSTA
KINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 • S: 581 4670
ÞARABAKKA - MJÓDD • S: 567 0100
UMBOÐSAÐILAR UM ALLT LAND:
Akranes: Versl. Perla • Borgames:
Kf. Borgfirðinga • Ólafsvlk: Utabúðin •
Patreksfjörður: Ástubúð • Bolungarvlk: Versl.
Hólmur • fsafjöröur: Þjótur sf - Drangsnes: Kf.
Steingrímsfj. • Hólmavlk: Kf. Steingrímsfj -
Hvammstangi: Kf. V-Húnv. • Blönduós:
Kf. Húnvetninga • Sauðárkrókur: Hegri •
Siglufjöröur: Apótek Siglufjaröar • Ólafsfjöröur:
Versl. Valberg • Akureyri: Versl. Vaggan Sportver •
Húsavik: Kf. Þingeyinga • Egilsstaöir: Kf.Héraðsbúa
• Eskifjöröur: Eskikjör • Hvolsvöllur:
Kf. Rangæinga • Þorlákshöfn: Rás hf. •
Vestmannaeyjar: KF Árnesinga •
Garöur: Raflagnavinnust. Siguröar Ingvarssonar •
Keflavík: Bústoö hf,- Grindavík: Versl. Palóma •
Reykjavík: Barnaheimur, Fatabúðin,
Versl. Hjóliö (Eiðistorgi). •
Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans
MEÐ AUGUM LAIMDANS
Leikskólar
og jákvæð sjálfsmynd
Q
Rúna Guðmundsdóttir hefur undan-
farið ár búið með fjölskyldu sinni í
Hull á austurströnd Englands þar sem
hún stundar fyrirtækjarekstur ásamt
eiginmanni sínum, Heimi Karlssyni.
LEIKSKÓLAKERFIÐ
hér í Englandi er ekki
svo frábrugðið því sem
við þekkjum á íslandi.
Hér eru leikskólar bæði
einkareknir og ríkis-
reknir, en þó virðist
einkareksturinn al-
gengari.
Aðbúnaður og húsa-
kynni leikskólanna eru
yfirleitt ekki eins glæsi-
íeg og á íslandi. Er
skýringanna eflaust að
leita í því að þeir eru
einkareknir. Fyrst er
byrjað á að finna hús-
næði, en ekki byggt
nýtt eins og heima. Oft
eru skólarnir reknir í
félagsheimilum þorp-
anna, sem eru sumhver orðin
ansi gömul og slitin, en gera þó
sitt gagn. í mörgum tilfellum eru
þau notuð sem leikskólar á dag-
inn og skemmtistaðir á kvöldin.
I íslenskum leikskólum er allt
af bestu gerð, allt keypt nýtt,
jafnvel stóar og borð sérsmíðuð
til að henti sem best fyrir börnin.
Vert er að velta því fyrir sér að
gera aðeins minni kröfur um ytra
útlit og ráðstafa fénu með öðrum
hætti, t.d. með byggingu fleiri
leikskóla. Ekki verður annað séð
en að börnin hér í Englandi uni
sér jafnvel, enda þótt aðbúnaður-
inn sé ekki eins nýtískulegur.
Þegar upp er staðið hlýtur það
að vera starfsemin innan leikskól-
ans og andrúmsloftið þar sem
skiptr mestu máli fyrir þroska
barnanna okkar.
Öll leikföng og bækur á leik-
skólunum hér þurfa að sýna sem
flestar hliðar mannlífsins. í bæj-
um og borgum þar sem margt
fólk er af asískum og afrískum
uppruna er það skylda að hafa
til brúður með mismunandi litar-
hátt og verða þær helst að klæð-
ast þjóðbúningum viðkomandi
þjóðflokka. Þá verða að vera til
brúður sem tákna fatlaða ein-
staklinga, t.d. brúða í hjólastól. I
bókunum þarf m.a. að segja frá
því að mamma vinni úti og að
pabbi sé heima með börnin og
að konur vinni störf sem áður
voru talin hefðundin karlastörf.
Flestum hliðum mannlífsins er
gert jafn hátt undir höfði.
í hverri viku er ákveðið þema.
Er það allt milli himins og jarð-
ar. Eina vikuna eru það ákveðnir
litir, aðra vikuna risaeðlur og allt
þar á milli. Þá er fjallað um lífið
á sveitabæ og börnunum t.d.
kennt hvað afkvæmi dýranna
heita. Ótrúlegt en satt, fæst hafa
hugmynd um það!
Tilgangurinn með þemanu er
að gefa börnunum markmið með
skólanum. Kenna þeim um lífið
og tilveruna. Börnin mega koma
með að heiman hvað sem þau
langar til, en það verður þó að
tengjast því sem á að íjalla um
hverju sinni. Þau virðast alltaf
hafa gaman af að sýna hvað þau
eiga og segja frá því. Það örvar
þau til að sjá sig og tala fyrir
framan aðra. Einnig læra þau að
hlusta á aðra, sem er nú ekki lít-
ið mál. Þau hugsa um það sem
íjallað er um, spyrja ýmissa
spurninga og við það eykst orða-
forði þeirra. Það er nú einu sinni
markmiðið að kenna ungviðinu
að hugsa. Má því segja að þetta
sé ein leið til að örva sjálfstæði
þeirra og draga úr þeirri mötun
sem böm upplifa stöðugt í nú-
tímasamfélagi. Er óhætt að segja
að ný reynsla næri hugann eins
og matur nærir líkamann.
Flest böm byrja hér í skóla um
fjögurra ára. Ekki er leyfílegt að
kenna þeim að lesa og skrifa en
þó eru einstaka leikskólar sem
undirbúa börnin fyrir það sem
koma skal, en þó með leyfi for-
eldranna. Einnig eru forskólar
starfandi og sérstakir sumarskól-
ar sem sjá um undirbúning. Börn-
unum er kennt að skrifa nafn
sitt og þau læra tölustafi.
Ákveðnar reglur gilda hér eins
og á íslandi, nema hér virðist þó
vera meiri agi, jafnvel þótt bæði
kennarar og fóstror kvarti yfir
því að agaleysi ráði ríkjum. I
undirbúningi fyrir skólann er
þeim kennt að ganga í röð og
þegar þau þurfa að spyija ein-
hvers, verða þau fyrst að biðja
um leyfi með því að rétta upp
hönd.
Þegar börnin eru sótt í leikskól-
ann ryðjast þau ekki hvert um
annað þvert, heldur sitja róleg
þar til kallað er á þau. Mjög
strangar reglur gilda um það
hveijir sækja börnin í skólann.
Engir aðrir en foreldrar eða lög-
legir umsjónarmenn mega sækja
börnin nema um annað sé samið.
Strangt eftirlit er með öllum
skólum og er fóstrum lagðar lín-
urnar um hvernig meðhöndla beri
börnin við ýmsar aðstæður. Full-
trúar félagsmálastofnana heim-
sækja leikskólana einu sinni á ári
til að kanna aðbúnað, leikföng
og aðstæður. Verða leikskólarnir
að greiða fyrir þessar heimsókn-
ir. Strangar reglur gilda jafn-
framt um framkomu fóstranna
við börnin. Hvernig sem þau
hegða sér mega fóstrurnar ekki
skamma þau, heldur verða þær
að setjast og ræða við þau. „Barn-
ið hefur alltaf rétt fyrir sér og
það ræður.“
Sumir foreldrar segja að leik-
skólar eigi eingöngu að vera fyr-
ir börnin að leika sér í, það sé
nógur tími til að læra þegar í
skólann sjálfan er komið. En börn
á þessum aldri eru eins og svamp-
ar, þau sjúga í sig allt sem þau
geta lært. Kemur það þeim ör-
ugglega til góða þegar í skólann
er svo komið og eiga þau þá mun
auðveldara með að laga sig að
skólalífinu. Einnig verða þau sjálf
að finna einhvern tilgang með
skólanum, að hann sé annað en
eintómur leikur.
Ung börn þurfa að geta þrosk-
að jákvæða sjálfsímynd ásamt því
að virða þarfir og rétt annarra.
Þau þurfa að læra sjálfsaga til
að stjóma eigin hegðun og til að
skilja ástæðu fyrir þeim skorðum
sem samfélagið setur. Öll börn í
hvaða samfélagi sem þau lifa í
þurfa að læra að skilja að fólk
er ekki allt eins, en samt ber að
virða rétt þess.