Morgunblaðið - 04.07.1996, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 4. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kúasmali
með fót-
boltadellu
TÍKIN Týra frá bænum Stekk-
um í Sandvíkurhreppi er ekki
eins og aðrir hundar. Hún hefur
sérstaklega mikinn áhuga á fót-
bolta og hefur náð einstaklega
glæsilegum árangri í þeirri
íþrótt. Hún er einnig ein af fáum
hundum á landinu sem sér um
að reka beyurnar á bænum á
mjaltatíma.
Á seinni árum hefur vélvæðing
i sveitum aukist mikið og nú er
svo komið að börn og unglingar
'toma lítið nálægt heyskap. Börn
voru áður ómissandi vinnukraft-
ur í sveitum yfir sumarið. Þegar
blaðamaður hitti Guðmund Lár-
usson, bónda á Stekkum, spurði
hann hvort það væri virkilega svo
komið að það eina sem krakkarn-
ir gerðu í sveitunum væri að ná
í kýrnar. Guðmundur sagði að
þjá sér kæmu krakkar lítið ná-
Iægt þessu nauðsynlega verki því
hundurinn sæi alfarið um það.
Hann sagðist einungis opna hliðið
og síðan sæi hundurinn um að
reka kýrnar inn í fjós.
Týra, sem er af skosku fjár-
hundakyni, rekur kýrnar með
því að hlaupa fram og til baka
fyrir aftan þær. Ef það dugar
ekki geltir hún lítið eitt og þá
fara þær af stað. Guðmundur
sagði að Týra ræki beljurnar á
réttum hraða og biti þær aldrei.
„Hún hefur reyndar þann sið að
bíta alltaf i halann á beljunni sem
fer síðust inn um fjósdyrnar,
svona eins og í refsingarskyni
fyrir að vera síðust.“
Góð í marki
Helsta áhugamál Týru fyrir
utan kúarekstur er fótbolti. Guð-
mundur sagði að þessi áhugi
hennar hefði komið mjög fljótt
í Ijós. í fyrstu hefði hún bitið í
boltana og sprengt þá, en hún
Morgunblaðið/RAX
TÝRA rekur kýmar á Stekkum heim og að því búnu er gott að bregða á leik með boltann.
hefði náð að þróa knatttækni
sína og væri búin að ná ótrú-
legri leikni.
Blaðamaður getur staðfest
orð Guðmundar. Þegar boltan-
um er sparkað nær Týra í hann
og veltir honum til baka með því
að ýta á hann með nefinu eða
höfðinu öllu. Hún er einnig mjög
góð í marki. Týra ver flest skot
sem koma nálægt henni, en
stærð hennar kemur í veg fyrir
að hún nái háum boltum.
Guðmundur sagðist í seinni
tíð ekki oft gefa sér tíma til að
leika fótbolta við Týru. Hún
væri þess vegna mjög glöð þeg-
ar gesti bæri að garði. Þá væri
boltinn tekinn fram og knatt-
spyrna leikin af miklum krafti.
Hann sagði að þó að Týra væri
einstaklega duglegur hundur
væri hún stundum þreytt eftir
leikina. Hún hefði þó aldrei ver-
ið þreyttari en eftir daginn
„Bændur bjóða heim“, en þá var
hún í boltaleik frá morgni til
kvölds.
Vesturfara-
setur opnað
VIGDÍS Finnbogadóttir, forseti ís-
lands, mun opna Vesturfarasetrið á
Hofsósi næstkomandi sunnudag.
Dagskráin hefst klukkan 15.
Sérstakt fyrirtæki, Snorri Þor-
fínnsson ehf., hefur unnið að upp-
byggingu safnsins. Hugmyndina að
stofnun þess má rekja til samstarfs-
verkefnis ellefu Evrópuþjóða, Ætt-
irnar raktar, en að því stendur
ferðaþjónustufólk og fræðimenn
sem vinna að varðveislu minja og
skjala tengdum flutningum Evr-
ópubúa til Vesturheims.
Ráðherrar og erlendir gestir
flytja ávörp á opnunarhátíðinni og
karlakórinn Heimir og Sigrún
Hjálmtýsdóttir söngkona skemmta.
-----♦ ♦ ♦----
Reykjavíkur-
prófastsdæmi vestra
Fjórar
umsóknir
FJÓRAR umsóknir höfðu borist um
embætti héraðsprests í Reykja-
víkurprófastsdæmi vestra þegar
umsóknarfrestur rann út 18. júní
sl. Von er á niðurstöðu fljótlega.
Umsækjendurnir eru dr. Arnfríð-
ur Guðmundsdóttir, séra Gylfi Jóns-
son, Sveinbjörn Reynir Einarsson,
guðfræðingur, og séra Þórey Guð-
mundsdóttir. Ingólfur Guðmunds-
son lét af störfum héraðsprests 1.
júlí sl.
-----♦ ♦ ♦----
Flugmála-
stjóri Namibíu
í forystugrein Morgunblaðsins í
gær var það ranghermi, að sagt
var, að Grétar Oskarsson hefði
gegnt starfi flugumferðarstjóra í
Namibíu. Hið rétta er að Grétar er
flugmálastjóri Namibíu og þar með
einn af æðstu embættismönnum
landsins. Beðist er velvirðingar á
þessum mistökum.
Kelduhvammur - Hafnarf irði
Nýkomin til sölu falleg 4ra herb. 107 fm íbúð á jarðhæð
í þríbýlishúsi. Allt sér. Verð 7,3 millj.
Árni Gunnlaugsson hrl.,
Austurgötu 10, sfmi 555 0764.
Efri sérhæð i Hafnarfirði
Nýkomin til sölu vönduð 3ja-4ra herb. um 100 fm íbúð
við Reykjavíkurveg. Laus strax. Verð 6,7 millj.
Árni Gunnlaugsson hrl.,
Austurgötu 10, sími 555 0764.
Melabraut - Hafnarfirði
Vorum að fá í einkasölu þetta atvinnuhúsnæði
skammt fyrir ofan höfnina í Hafnarfirði. Um er að
ræða tvær hæðir, með innkeyrslumöguleika
beggja vegna. Húsnæðið hefur verið nýtt sem
vörugeymsla, en gæti nýst undir hvers konar fisk-
vinnslu. Húsnæðið er í góðu ástandi, þó er lóð
ekki fullfrágengin. Verð 44 milljónir. Nánari upplýs-
ingar hjá fasteignasölunni As, Fjarðargötu 17,
Hfj., sími 565 2790.
Fjárframlög til tóbaksvarna aukast með nýjum lögum
Styrkir til rannsókna
NÝ tóbaksvamalög tóku gildi 1.
júlí sl. Samkvæmt þeim má hvorki
selja né afhenda einstaklingum
yngri en 18 ára tóbak. Framlög
til tóbaksvarna aukast einnig sam-
kvæmt Iögunum. Þau fara úr 0,2%
af brúttósölu tóbaks í 0,7% eða
úr 8,9 milljónum króna á ári í
31,5 milljónir. Halldóra Bjarna-
dóttir, formaður tóbaksvarna-
nefndar, segir að nú sé verið að
vinna að markaðs- og fjárhagsá-
ætlunum til aldamóta en þær eru
byggðar á stefnumótun frá síðasta
ári.
Ýmis verkefni styrkt
Halldóra segir enn ekki hægt
að greina frá því nákvæmlega
hvemig f|ármagn muni skiptast á
tiltekin verkefni en nefnir að hugs-
anlega verði veittir einhveijir
styrkir til rannsókna, gerð fræðslu-
efnis verði fjármögnuð svo og
fræðsla í skólum, námskeiðahald
og fleira sem lýtur að tóbaksvörn-
um verði stutt auk þess sem ákveð-
inni fjárhæð verði varið til áróð-
urs. „Við framleiðum öll þessi
spjöld um reykbann og bæklinga
um óbeinar reykingar og fylgjum
eftir þeim verkefnum sem Alþjóða-
heilbrigðisstofnunin ákveður á ári
hveiju og við höldum áfram með
reyklausa daga. Við þurfum áfram
að fylgjast með tóbaksneyslu í
landinu eins og búið er að gera frá
árinu 1985. Markmiðið er svo að
sjálfsögðu að minnka tóbaksneyslu
enn frekar.“
Aðspurð um það hvernig banni
á tóbakssölu til fólks yngra en 18
ára yrði framfylgt sagði Halldóra
að heilbrigðisráðuneytið væri þegar
búið að senda bréf til 700 söluað-
ila. Með því bréfí væru nýju tóbaks-
vamalögin og tvö spjöld sem vektu
athygli á banninu. Spjöldin eiga að
vera áberandi á sölustöðum. Hall-
dóra sagði síðan Heilbrigðiseftirlits-
ins og Hollustuvemdar í Reykjavík
að fylgja banninu eftir og almenn-
ings að veita aðhald.
Segjast vera á undanþágu
Hún sagði nokkuð hafa verið
um það að 16 ára unglingar héldu
því fram í verslunum að þeir hefðu
mátt kaupa tóbak áður en lögin
tóku gildi og þeir væm því á
undanþágu frá nýju lögunum.
Þetta væri að sjálfsögðu della,
miðað er við afmælisdag og ef
verslunarfólk er í vafa um aldur
kaupanda á það að krefla viðkom-
andi um skilríki. „Áður gat hver
sem er keypt tóbak, sem orðinn
var 16 ára, og afhent yngri ungl-
ingi, jafnvel fyrir framan nefið á
verslunarfólki, og það gat í raun-
inni ekkert gert. Nú getur verslun-
arfólk kært slíkt, vegna þess að
ekki aðeins er bannað að selja tób-
ak þeim sem era yngri en 18 ára
heldur einnig bannað að afhenda
þeim það,“ sagði Halldóra.
Við brotum á sölubanni liggja
fjársektir og getur heilbrigðiseftir-
lit aðvarað söluaðila. Að sögn Hall-
dóru má við ítrekuð brot beita
ákvæðum laga um hollustuhætti.
Unglingar sem ekki era orðnir
18 ára eru víða við afgreiðslu-
störf. Halldóra segir að ekki hafi
náðst að koma í gegn ákvæði í
nýju lögunum sem gerði þá kröfu
að þeir sem seldu tóbak væru einn-
ig orðnir 18 ára. „Við lítum hins
vegar þannig á að komi fram kæra
þá sé verslunareigandi, verslunar-
stjóri eða vaktstjóri ábyrgur," seg-
ir Halldóra.
Tóbakseftirlíkingar bannaðar
Halldóra vekur athygli á að
ákvæði í nýju lögunum um sæl-
gæti og leikföng, sem eru eftirlík-
ingar af sígarettum og þvílíku,
mun skýrari en í gömlu lögunum.
Nú er kveðið á um að innflutning-
ur, framleiðsla og sala leikfanga
og sælgætis sem er eftirlíking af
sígarettum, vindlum eða reykjar-
pípum eða er ætlað að minna á
tóbak með öðrum hætti, svo sem
myndskreytingu, sé bannaður. Að
sögn Halldóru mun þetta hafa
áhrif á einhveija íslenska fram-
leiðslu og segir að athygli fram-
leiðanda hafi þegar verið vakin á
því. Einn framleiðandi breytti
sælgætisnafni úr vindlum í rindla
og verður ekki gerð athugasemd
við það.