Morgunblaðið - 04.07.1996, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 4. JÚLÍ 1996 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Fyrstu tölur frá Kyrrahafsströndinni gáfu til kynna sigur Jeltsíns
Kjörsókn minni í anstnr-
héruðum en í fyrri umferð
Moskvu, Pétursborg, Vladívostok. Reuter.
LIÐSMENN Borís Jeltsíns Rússlandsforseta
voru áhyggjufullir í gærmorgun er kjörsókn
reyndist nokkru minni í Kyrrahafshéruðunum
en í fyrri umferð forsetakosninganna 16. júní.
Fyrir seinni umferðina var talið að yrði kjörsókn
minni en 60% í landinu öllu gæti vel farið svo
að Gennadí Zjúganov, forsetaefni kommúnista,
sigraði. Síðar lyftist þó brúnin á mönnum Jelts-
íns er þeim sýndist nær öruggt að kjörsókn yrði
yfir 60% í landinu í heild.
Kjörsóknin í 21 héraði á Kyrrahafsströndinni
og í Síberíu var tæp 64% en alls eru héruð í
Rússlandi 89. Fyrstu tölur sýndu að forsetinn
hefði víðast hvar meira fylgi en Zjúganov í aust-
urhéruðunum og sums staðar væri munurinn
mikill. í borginni Vladívostok var Jeltsín með
um 60% en Zjúganov 30% samkvæmt óopinber-
um tölum fréttastofunnar Interfax. Mikill meiri-
hluti þjóðarinnar býr á hinn bóginn í Evrópu-
hluta landsins og því lítið hægt að spá um loka-
niðurstöðu fýrr en tölur bærust þaðan.
Kosning fór hægt af stað í Moskvu í gærmorg-
un. Óttast var að margir kjósendur og þá ekki
síst í stærstu borgunum, þ. á. m. Moskvu og
Pétursborg, þar sem Jeltsín hefur staðið best
að vígi, myndu eyða frídeginum í sumarhúsum
og sleppa því að kjósa.
„Leggið frá ykkur hrífurnar og hlújárnin"
Rússar hafa áður kosið á sunnudögum en
ákveðið var að kjósa að þessu sinni í miðri viku
í von um að kjörsókn yrði meiri fyrir vikið og
veitt var frí frá vinnu. Settir voru upp kjörstaðir
á hjólum við járnbrautarstöðvar til að reyna að
fá ferðalanga til að nota atkvæðisréttinn.
„Ég hvet ykkur, kæru Moskvubúar, til að
standa upp úr sófanum, leggja hrífurnar og hlú-
jámin frá ykkur og fara á kjörstað," sagði hinn
vinsæli borgarstjóri í Moskvu, Júrí Lúzhkov.
Hann er stuðningsmaður Jeltsíns og fékk um
90%. atkvæða í borgarstjórakosningunum 16.
júní.
Síðast var kosið til þings í desember og kosn-
ingaleiði er útbreiddur, ýmislegt varð einnig til
að taka athyglina frá kosningunum.
Brasílísk sápa heillar
Eitt vinsælasta sjónvarpsefnið á miðvikudög-
um í Rússlandi hefur lengi verið sápuópera af
brasílískum uppruna, „Tropikanka", er fjallar
um tvíburasystur, önnur er ímynd góðleikans,
hin er versta flagð. Ríkissjónvarpið rússneska
sýndi í gærmorgun efni úr röðinni í tvær stund-
ir við mikinn fögnuð og var ætlunin að reyna
með þpssu að fá fólk ofan af því að fara upp í
sveit. í Pétursborg mættu nokkrir kjósendur eld-
snemma á kjörstað en þustu síðan heim til að
horfa á þáttinn. Fáeinir kusu meðan á sýningu
stóð en þegar henni var lokið fjölgaði hratt á
kjörstöðum á ný.
• •
Oruggur
stuðnings-
maður
Jeltsíns
YFIRMAÐUR öryggisráðs Rúss-
lands og fyrrverandi hershöfðingi,
Alexander Lebed, greiðir atkvæði í
Moskvu. Lebed varð þriðji í fyrri
umferð forseta-
kosninganna,
hlaut nær 15%
atkvæða og ákvað
samstundis að
styðja Borís Jelts-
ín í síðari umferð
gegn því að fá
mikil völd. Jeltsín
hefur gefið í skyn
að Lebed verði ef
til vill eftirmaður
sinn. Sögusagnir
Reuter voru 4 kreiki um
að forsetinn hefði
samið við Lebed nokkru fyrir fyrri
umferðina. Ljóst þótti að hermaður-
inn fyrrverandi myndi fá atkvæði
margra sem éru óánægðir með Jelts-
ín en treysta því að Lebed geti kveð-
ið niður spillingu og glæpi, mál sem
hann lagði mikla áherslu á.
Ýmsar yfirlýsingar Lebeds að
undanförnu hafa þótt hvatskeytis-
legar og ögrandi, kímnigáfa hans
þykir einnig torræð á köflum.
Spænsk blaðakona spurði hann í gær
hvernig hann hygðist hindra að
spilltir, rússneskir embættismenn
keyptu sér hús á Spáni fyrir illa
fengið fé. „Við finnum einhveija leið
til þess. Hvers vegna ætti ég að
afhenda njósnara öll mín leyndar-
mál?“ svaraði Lebed. Er konan mót-
mælti þessari aðdróttun bað hann
hana afsökunar.
Reuter
Kosið á
fæðingar-
deildinni
UNG rússnesk móðir varpar at-
kvæði sínu í kjörkassann, sem
kjörnefndarmenn halda til reiðu
við sjúkrahússbeð hennar á fæð-
ingardeild sjúkrahúss í Moskvu
í gær. Borís Jeltsín Rússlandsfor-
seti og stuðningsmenn hans
lögðu mjög hart að kjósendum
að gera skyldu sína og neyta
atkvæðisréttarins.
Reuter
Nóbelsskáld
í vafa?
NÓBELSKÁLDIÐ Alexander
Solzhenítsín sést hér á kjörstað
í Moskvu í gær, vegabréf hans
er á borðinu en kjósendur þurftu
að sýna skilriki til að fá kjörseð-
il. Solzhenitsin var þekkastur
allra andófsmanna á sovétskeið-
inu og var rekinn i útlegð á átt-
unda áratugnum en sneri heim á
ný frá Bandaríkjunum 1993.
Hann hefur gagnrýnt Jeltsín
harðlega en ólíklegt verður að
teljast að hann hafi kosið komm-
únistann Gennadi Zjúganov.
Á seðlinum er reitur sem hægt
er að merkja við séu menn
óánægðir með báða frambjóð-
endur. Míkhaíl Gorbatsjov, síð-
asti forseti Sovétríkjanna gömlu,
sagðist hafa merkt við þennan
reit og hið sama sagði þjóðernis-
sinninn Vladímír Zhírínovskí.
Sagði Gorbatsjov að best væri
að óánægjureiturinn fengi flest
atkvæði en þá verður að boða til
nýrra kosninga samkvæmt lands-
lögum.
Zhirínovskí sýndi fréttamönn-
um kjörseðilinn sinn til að taka
af allan vafa. Er út var komið
benti hann á plankarusl sem fólk
varð að feta sig yfir til að kom-
ast yfir vatnselg og sagði að þeir
minntu sig á lýðræðið í landinu.
„En áður var þetta svona,“ sagði
hann og benti á vatnsflauminn,
„og við urðum að fara yfir á
vaði“.
Kjósendur færa rök fyrir vali sínu
„Getum ekki beðið
eftir frelsara“
Hraðlestrarnámskeið
^ Vilt þú lesa meira, en hefúr ekki nægan tíma?
Vilt þú vera vel undirbúin(n) fyrir námið í haust?
Sumarnámskeið i hraðlestri hefst 17. júlí n.k.
Lestrarhraði þátttakenda Qórfaldast að jafiiaði.
Við ábyrgjumst að þú nærð árangri!
Skráning er í síma 564-2100.
I1KA.DI JBSTIT<ARSKÍÓI JININ
Moskvu. Reuter.
KJÓSENDUR gáfu mismunandi
ástæður fyrir því hvers vegna þeir
mættu á kjörstað í Rússlandi og
hvað réði því að þeir kusu Borís Jelts-
ín eða Gennadí Zjúganov.
„Hvers vegna ætti ég að fara á
kjörstað þegar búið er að ákveða
fyrirfram hver úrslitin verða,“ spurði
Larísa, rússnesk kona sem starfar á
veitingastað í miðborg Grozní, höfuð-
stað Tsjetsjníju.
í bænum Gudermes, 40 km austur
af Grozní var kjörsókn dræm. Flestir
sem mættu á kjörstað í „Höll frum-
heijanna" voru lífeyrisþegar. Emb-
ættismaður sagði að þeim orðrómi
hefði verið komið í kring að gamalt
fólk yrði svipt lífeyri kysi það ekki.
„Yfirvöld beita kúgunum. Þess vegna
eru það fyrst og fremst lífeyrisþegar
sem mæta hér,“ sagði hann.
I austurhéruðum Rússlands hófst
kosning fyrst. Kjósendur í Vladívo-
stok virtist ekki mikið um Borís Jelts-
ín forseta gefið en sögðust óttast að
afturhvarf til kommúnismans jafn-
gilti lífskjarastöðnun en bati er orð-
inn sýnilegur í austurhéruðunum.
„Ég valdi skárri kostinn af tveim-
ur illurn," sagði Konstantín Polevoy,
fyrrverandi liðsforingi í hemum eftir
að hafa greitt Jeltsín atkvæði á kjör-
stað númer 210 í Vladívostok.
Zjúganov virtist fá atkvæði fólks
sem vildi mótmæla því að hafa ekki
fengið laun greidd mánuðum saman.
„Það eina sem skiptir máli er að ég
fái útborgað, eins og Jeltsín lofaði
fyrir fímm árum,“ sagði Viktor
Príadko, 59 ára starfsmaður skipa-
smíðastöðvar.
í Moskvu sagði Anatolí, 72 ára
gráhærður bifvélaverki á eftirlaun-
um, klæddur gatslitnum gallabuxum:
„Ég kaus þann frambjóðanda sem
mun skapa þjóðfélag þar sem ég
þarf ekki hafa áhyggjur af því er
ég fer að sofa á kvöldin hvað við
tekur að morgni - - - þess vegna kaus
ég Zjúganov." Endurspeglaði Ana-
tolí viðhorf margra eldri kjósenda á
kjörstaðnum er hann sagði: „Ég er
búinn að fá nóg af kapítalismanum.
Hann er viðurstyggilegur."
Snyrtilega klædd 68 ára kona,
Varvara Rogova, sagðist hafa kosið
Jeltsín þrátt fyrir orðróm um veik-
indi hans. „Ég hef heyrt allar frétt-
imar um heilsufar hans, um hjart-
veiki og fleira en hef samt alltaf stutt
hann. Eg vil ekki sjá kommúnismann
aftur.“
Yakob, 55 ára stærðfræðingur í
Moskvu, sagðist hafa kosið Jeltsín.
„Ég er lítt hrifinn af honum en kaus
hann samt-----ég greiddi framtíð-
inni atkvæði," bætti hann við. Raisa,
63 ára eðlisfræðingur, kaus Jeltsín.
„Ég kaus Lebed í fyrri umferðinni
en nú er hann kominn innanborðs
[hjá Jeltsín] og röð og regla kemst
á. Við getum ekki beðið eftir ein-
hveijum frelsara af himnum ofan
eins og kommúnistamir vilja. Við
verðum að vinna og vinna, leggjá
hart að okkur til að spjara okkur.
Jeltsín mun veita okkur tækifæri til
þess,“ sagði hún.