Morgunblaðið - 07.07.1996, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 7. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Guðmundur Pétursson
STÖÐYARHÚSIÐ og steypta stíflan í Macagua II á miðjum byggingartíma.
VIRKJUNARFRAMKVÆMDIR við Macagua II á lokastigi. Lónið fullt og fyrstu fimm
vélasamstæðumar þegar komnar í rekstur. Borgin Puerto Ordaz sést í bakgrunni.
ER ÞAÐ ekki einmitt land
drauma, þar sem smjör
drýpur af hverju strái,
ávextimir falla af tiján-
um í lófa manns, gull
og demantar fljóta upp
úr árbotnum, olían
brýtur sér leið upp á
yfirborð jarðar, sól skín
daga langa, alltaf hiti í kroppnum? Kannski
er það fjarri okkur íslendingum að trúa að
sá staður sé til þessa heims, en samt sem
áður er landafræðin svo óútreiknanleg, að
allt sem okkur dreymir um, getur einmitt
verið ekki svo ýkja langt undan. Venesúela
ku einmitt vera svona land.
Guðmundur Pétursson hefur sannreynt
það á sjálfum sér. Hann er nýkominn heim
eftir þriggja ára dvöl í þessari einkennilegu
paradís, þar sem landið gefur og gefur, en
fólkið brýtur og týnir, rétt eins og landið og
þjóðin eigi ekki samleið.
Guðmundur hefur starfað sem ráðgjafi við
virkjunarframkvæmdir við Macagua II virkj-
unina, sem er í Bolivarfylki í suðausturhluta
Venesúela. Heimabær hans var Puerto Ordaz
eða Ciudad Guyana, sem liggur beggja vegna
virkjunar og telur tæplega hálfa milljón íbúa.
Hlutverk Guðmundar var að vera ráðgef-
andi við stækkun Macagua-virkjunarinnar,
en á þessum stað er fyrir gömul virkjun,
Macagua I, sem er 390 megavött. Macagua
II, hin nýja, samanstendur af tveimur stöðv-
arhúsum, með samtals fjórtán vélasamstæð-
ur, tæp 3.000 megavött. Virkjanimar eru í
ánni Caroni, einni af þverám Orinoco-fljóts,
sem er eitt af stórfljótum Suður-Ameríku.
Ég geri mér ekki alveg grein fyrir stærðum
á stórfljótum og megavöttum virkjana...
„Meðalrennsli í Caroní er 5.000 rúmmetrar
á sekúndu sem samsvarar samanlögðu meðal-
rennsli í öllum ám á íslandi,“ segir Guðmund-
ur og bætir því við að Venesúelamenn ætli
sér að virkja þessa á til fullnustu og ná úr
henni 27.000 megavöttum. Þess má geta að
allt virkjað vatnsafl á íslandi til þessa dags
er samtals um 850 megavött. Svei mér þá
ef öll vötn íslands eru ekki sokkin í þessum
hlutföllum og landið orðið að einu litlu og
lágu Seltjamarnesi. En það er ekki eins og
þetta nægi þeim í Venesúela, þótt við hér
fyrir norðan gleðjumst yfir smáu.
„Þeir eru þegar búnir að virkja stórvirkjun-
ina Guri, sem er 10.000 megavött, og er
næst stærsta virkjunin hér,“ heldur Guð-
mundur áfram, „em að ljúka við Macagua
II og em vel á veg komnir með næstu stór-
virkjun fyrir ofan Macagua. Síðan eiga þeir
fmmhannaðar sex virkjanir til viðbótar í ánni.
Orkufyrirtækið sem á virkjunarréttinn á
þessum slóðum, EDELCA, stundar þetta sem
fasta atvinnustarfsemi. Þeir eru Landsvirkjun
þeirra í Venesúela og framleiða 80% af allri
orku í landinu, þótt virkjunarsvæði þeirra
takmarkist við þetta vatnasvæði - þar sem
þetta er fylkisfyrirtæki."
EDELCA er skammstöfun fyrir rafvæð-
ingu Caroni-árinnar. Fyrirtækið tilheyrir
CVG fyrirtækjasamsteypunni, sem er samtök
rúmlega 40 fyrirtækja í undirstöðuiðngrein-
um í Bolivar-fylki. Undir þessa samsteypu
falla stálver, álver, kísilmálmiðja, gullvinnsla,
námugröftur, timburvinnsla og fleira í hérað-
inu. En hvert er hlutverk þeirra?
„Hlutverk þeirra hefur verið að stuðla að
uppbyggingu stóriðju og iðnaðar á öllu þessu
svæði og þeir eiga öll námuréttindi þar. Nú
er verið að vinna að því að emkavæða þessi
fyrirtæki, samkvæmt yfirlýstri stefnu.“
Guðmundur vann hjá Landsvirkjun, áður
en hann hélt til Venesúla. Hann er rafmagns-
verkfræðingur að mennt, lærði í Darmstadt
í Þýskalandi og dvaldi síðan þar í landi í sjö
Paradís á iörðu,
þangaö til...
*
Islenskur verkfræðingur, Guðmundur Pétursson, hefur
síðastliðin þrjú ár starfað sem ráðgjafi við virkjunarfram-
kvæmdir í Venesúela. Hann segir Súsönnu Svavars-
dóttur frá störfum sínum, þjóðinni sem býr í Venesú-
ela, lífsstíl hennar, ríkidæmi, auðnuleysi og fátækt og
ræðir orkumál okkar Islendinga.
Morgunblaðið/Þorkell
GUÐMUNDUR Pétursson verkfræðingur.
ár, þar sem hann vann fyrir raforkufyrirtæk-
ið ABB, sem þá hét BBC. Á þeim árum dvaldi
hann rúmt eitt ár í íran, sem verkefnisstjóri
fyrir BBC kom síðan heim árið 1980 og fór
að starfa við virkjunarframkvæmdir hjá
Landsvirkjun. Starfssvið hans var að sjá um
rafmagns- og vélaframkvæmdir við Hraun-
eyjarfossvirkjun, og síðan undirbúning og
framkvæmdir við Blönduvirkjun ásamt fleiru.
I framhaldi af því kom Venesúela inn í mynd-
ina.
„Þegar verkefninu við byggingu Blöndu-
virkjunar lauk og lítið var framundan í fram-
kvæmdum, bauðst mér
þetta tækifæri í Venesú-
ela,“ segir Guðmundur.
„Ég sló til og gekk í lið
með bandarísku verk-
fræðifyrirtæki, HARZA,
frá Chicago."
Hvernig komstu í
kynni við það?
„HARZA hannaði
Búrfellsvirkjun á sínum
tíma og Landsvirkjun
hefur átt góða samvinnu
við þá síðan. Ég þekkti
þá vel og þeir mig. Við
höfðum nýtt sérfræði-
þekkingu þeirra í vissum
málum, til dæmis í
Blönduvirkjun. Það vildi
svo til að þá vantaði
virkjunarmann i þetta
verkefni í Suður-Amer-
íku. Upphaflega átti ég
að fára til Argentínu, en
það tafðist. Það gilti einu
fyrir mig og ég ákvað að
reyna þetta.“
Hvert var þitt verk-
svið?
„Ég var ráðgjafi við
framkvæmdir á bygging-
arstaðnum, við allt sem
laut að rafmagns- og
vélabúnaði og gangsetn-
ingu fyrstu vélasamstæð-
anna. Við vorum þrír,
verkfræðingarnir þarna,
frá HARZA, þar af tveir
á byggingarsviðinu og
einn sem sá um verkskipulagningu."
Hvað með tungumál? Er algengt að fólk
tali ensku þarna?
„Nei. Þegar þetta kom til var spænskan
aðalspursmálið. Ég hafði aldrei lært spænsku
og byrjaði á því að fara í mánaðar „krass-
kúrs“ í spænsku, í Madrid. Það bjargaði mér
alveg með að komast af stað og ná inn í
málið. Öðruvísi hefði þetta ekki gengið, og
það eru öll gögn og teikningar á spænsku.
Ég byrjaði á því að fara út í þijá mánuði,
til reynslu. Eftir það gerði ég tvisvar sinnum
samning til eins árs í senn og til þriggja
mánaða í lokin, til að ljúka mínu verki.“
Nú eru hlutföll og stærðir þarna stjarn-
fræðilegar miðað við það sem við eigum að
venjast. Hvernig varð þér við þegar þú mætt-
ir á virkjunarstaðinn?
„Þetta var allt mjög nýtt og framandi;
umhverfið, fólkið, menningin, tungumálið,
verkefnið og loftslagið. En þetta lagðist vel
í mig frá byrjun, þótt það hafi auðvitað ver-
ið erfitt hvað allir þættir voru nýir. Og þótt
verkefnið hafi verið hliðstætt því sem ég
hafði áður verið að vinna, var það allt miklu
stærra. Þar af leiðandi voru öll vandamál í
stærri skala. Þarna fara líka samsetningar á
vélum úr frumeiningum fram á staðnum, en
hér heima eru þessar einingar svo smáar að
þær eru að mestu leyti settar saman í verk-
smiðjum erlendis og fluttar þannig inn.
En þetta átti allt mjög vel við mig frá
byijun. Starfið var krefjandi og skemmtilegt
og fyrir mig var þetta einnig mjög lærdóms-
ríkt, vegna þess að þarna voru heimsins
stærstu framleiðendur á þessu sviði og með
nýtísku búnað. Aðalvélar, hreyflar og rafal-
ar, voru japanskir, en stjómbúnaður yfirleitt
frá Evrópu. Ymis búnaður var svo framleidd-
ur innanlands í Venesúela."
Það gerist bara á morgun
Þú segir að fólkið og menningin hafi verið
allt öðruvísi en hér heima. Hvernig eru Ve-
nesúelabúar frábrugðnir okkur?
„Lífsstíll þeirra er allt öðruvísi. Þeir eru
miklu afslappaðri og rólegri - i öllu. Á okk-
ar máli jaðrar það við kæruleysi. Þeir eru
mjög þolinmóðir, gagnrýna lítið og eru lítið
fyrir að láta gagnrýna sig. Þetta er hlýlegt
fólk, afar vingjarnlegt - og heldur glaðlynd-
ara en við. Venesúelabúar segja helst ekki
styggðaryrði við neinn; finnst það eiginlega
ekki viðeigandi að setja út á aðra. Það getur
verið dálítið erfitt, þegar maður vinnur við
ráðgjöf. Það reynir virkilega á diplómatíuna,
þegar maður þarf að koma einhveiju á fram-
færi án þess að stíga á tærnar á einhveijum.
-Hins vegar eru þeir ekki íhaldssamir; allt-
af til í að breyta áætlunum og hafa gaman
af nýjungum. Það er allt mjög hægfara þarna
og skrifræðið er afar flókið. Þar af leiðandi
eru afköst minni en við eigum að venjast,
og manni finnst alltaf óþarflega margir í
hveiju starfi.“
Hvað gerir þá svona rólega?
„Ætli þessi lífsstíll sé ekki kominn til vegna
hitans og veðurfarsins. Hitastigsmunur milli
sumars og veturs er ekki nema tvær gráður.
Það er 28-30 gráðu hiti þarna allan ársins
hring. Þar af leiðandi skiptir tíminn þá ekki
svo miklu máli. Árvatnið hjá þeim er 28 gráðu
heitt og því baðstrendur við ána! Hér þarf
hins vegar að hita í innrennsli virkjana, til
að allt fijósi ekki fast þegar kemur fram á
haust. Svo má nú til gamans geta þess að
þeir fá fleira en orku úr árnii. Þeir veiða
gull og demanta upp úr henni, fyrir ofan
orkuverið. Sjúga það upp af árbotninum.
Við erum alltaf að nýta sumrin í kapp-
hlaupi við árstíðirnar. Það vandamál þarf
Venesúela ekki að kljást við. Við erum alltaf
í kappi við að byggja stíflur yfir sumartím-
ann, áður en frost kemur í jörð. Þeir þurfa
ekki að hafa áhyggjur af því.
Manni hættir til að dæma þetta sem leti
og kæruleysi, en í svona miklum hita vinnur
maður hægar. Það er ekki hægt að vinna í
járni og steypu á fullu allan daginn. Kapp-
hlaup við tímann er ekki nærri eins áberandi
þar og hér og þar af leiðandi er stressið
miklu minna. Þeirra mottó er: „Það gerist
bara á morgun, ef það gerist ekki í dag.“.“
Ekkert of stoltir af sínum kúltúr
Nú er þetta nokkuð stór þjóð og menning-