Morgunblaðið - 09.07.1996, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SLEPPTU Nonni minn, við verðum víst bara að flytja til Danmerkur . . .
Morgunblaðið/Emilía
VINNUSKÓLI Reylyavíkur var að gróðursetja tijáplöntur á Sólbakka og undirbúa bryggjugerð
þegar yósmyndara Morgunblaðsins bar að garði.
Beitiland verður útivistar
svæði fyrir fatlaða
SJÁLFSBJÖRG, félag fatlaðra á
höfuðborgarsvæðinu, stendur nú í
framkvæmdum við nýtt útivistar-
svæði fyrir fatlaða á Vatnsenda-
landi við Elliðavatn. Magnús Hjalt-
ested, eigandi Vatnsendajarðarinn-
ar í Kópavogi, lét Sjálfsbjörgu í té
850 fermetra skika við Elliðavatn,
endurgjaldslaust, fyrir sérhannað
útivistarsvæði fyrir fatlaða. Áætlað
er að nefna skikann Sólbakka.
Jóhannes Þór Guðbjartsson,
framkvæmdastjóri Sjálfsbjargar,
segir að stefnt sé að því að útivistar-
svæðið verði tilbúið næsta sumar.
Auður Sveinsdóttir landslagsarki-
tekt hefur hannað útivistarsvæðið
og er miðað við að fólk i hjólastólum
og aðrir hreyfihamlaðir geti komist
hjálparlaust ferða sinna. Gert er ráð
fyrir að þar verði hægt að stunda
trjárækt, veiða í Elliðavatni, sigla
og njóta annarrar útivistar.
Stígar tilbúnir í sumar
Lokið verður við gerð stíga í sum-
ar. Jóhannes segir að þó að helstu
framkvæmdum ljúki næsta sumar
verði einhver bið á að 80-100 fer-
metra hús með nauðsynlegri að-
stöðu, snyrtingu og kaffistofu rísi
m.a. vegna fjárskorts, en þegar
hefur verið sett upp bráðabirgðahús
sem verður innréttað með þarfir
fatlaðra í huga.
Til þess að svæðið sé hentugt
fötluðum þurfa að vera sérstakir
stígar fyrir hjólastóla og þess gætt
að halli sé réttur svo og að hvíldar-
staðir séu í skjóli. Bryggjur verða
að vera stöðugar, en þær verða
þijár með veiðiaðstöðu, segir Jó-
hannes. Svæðið verður miög nátt-
úrulegt og áhersla lögð á að þar
verði einungis íslenskar plöntur.
Frétti af aðstöðuleysi fatlaðra
Magnús Hjaltested lét Sjálfs-
björgu landið í té árið 1994. Magn-
ús sagði að hann hefði ákveðið að
leyfa Sjálfsbjörgu að nýta landið,
þegar hann frétti af því að fatlaðir
hefðu enga útivistaraðstöðu. Var
landið afhent formlega síðasta sum-
ar o g gróðursetti forseti Íslands, frú
Vigdís Finnbogadóttir, fyrstu tijá-
plönturnar. Sólbakki er vestast við
Elliðavatn í vík suður af Vatn-
sendabæ. Landið var áður beitiland
fyrir hesta og eru sumarbústaðir
umhverfis Sólbakka.
Jóhannes segir að heildarkostn-
aðaráætlun við framkvæmdir á Sól-
bakka sé enn óákveðin, en þegar
hafa 2,7 milljónir verið lagðar i
þær. Margir hafa lagt hönd á plóg-
inn við að aðstoða Sjálfsbjörgu við
útivistarsvæðið og gefíð vinnu sína,
fyrirtæki hafa og gefíð efni og
vinnu, segir Jóhannes. Skógrækt
með Skeljungi gefur allar tijáplönt-
ur á svæðið. Einnig hefur verið efnt
til fjáröflunar til framtaksins og var
sölusýning á listaverkum í Ráðhúsi
Reykjavíkur sl. vetur. Listafólk gaf
verk á sýninguna og er ágóðanum
varið til uppbyggingar á Sólbakka.
Aðalútgáfan safnar nú fé með sölu
barnabóka og segulbandsspóla og
mun helmingur ágóðans renna til
Sólbakka.
Bók um Jón Sigurðsson á ensku og dðnsku
Mjög' sérstæð
sj álfstæðishetj a
Hallgrímur Sveinsson
HALLGRÍMUR
Sveinsson
Hrafnseyri við
Arnarfjörð gaf út bók um
Jón Sigurðsson 17. júní
síðastliðinn undir merkj-
um Vestfirska forlagsins.
Bókin kom út bæði á
ensku og dönsku og er
þetta í fyrsta sinn sem
bók um Jón kemur út á
erlendu tungumáli. Hall-
grímur hefur búið á fæð-
ingarstað Jóns, Hrafns-
eyri, síðastliðin 32 ár og
hefur lengi verið áhuga-
maður um líf hans og
störf.
- Hvaðan er sprottinn
áhugiþinn á Jóni Sigurðs-
syni?
„Þegar maður hefur
búið á fæðingarstað hans
í 32 ár fer ekki _hjá því
að áhugi vakni. Eg var reyndar
nokkur ár að átta mig á því hve
hann var einstæður maður þótt
hann hafi auðvitað ekki verið
gallalaus frekar en aðrir dauðleg-
ir menn. Hann var aftur á móti
afar vel gerður maður og það er
það sem við íslendingar þurfum
að átta okkur betur á.
- Telur þú að líf hans og störf
hafi verið rannsökuð nægjanlega
mikið?
„Það er ýmislegt sem þarf að
skoða betur. Það þarf að skoða
ritgerðir hans betur eins og t.d.
alþingisgreinarnar sem Sverrir
Kristjánsson hélt fram að væru
sennilega merkilegustu stjórn-
málagreinar sem ritaðar voru í
Evrópu á hans tíma. Jón var langt
á undan sinni samtíð í flestum
málum og var til dæmis fylg-
ismaður fijálsrar verslunar og
vöruvöndunar.
Það kom fram í erindi sem
Sigurður Líndal hélt á Hrafnseyri
17. júní að Jón hefði mjög líklega
verið ánægður með hvernig við
tökum á Evrópumálunum í dag,
að við flýtum okkur hægt. Jón
hefði trúlega sagt að konungs-
garður væri víður inngöngu en
þröngur útgöngu. Sigurður benti
einnig á í erindi sínu að við þyrft-
um að gera fræðilegan saman-
burð á Jóni og sjálfstæðishetjum
annarra landa. Jón var svo sér-
stæð sjálfstæðishetja. Þessar
dæmigerðu sjálfstæðishetjur fóru
kannski í stríð og heijuðu og
náðu ekki alltaf árangri þegar
upp var staðið, voru kannski
meira uppi í skýjunum, en Jón
var sífellt að hvetja landa sína
til dáða á hinum hagkvæmu svið-
um. Stjórnarskráin frá 1874 er
einstæð fyrir það að Danir sem
nýlendveldi létu okkur hafa sjálf-
stjórn í vissum málum á meðan
önnur nýlenduveldi í Evrópu voru
að bijóta undir sig
heilu þjóðríkin og
heimsálfumar. Til-
gangur minn með
þessari bók er að vekja
eftirtekt annarra þjóða
á sjálfstæðisbaráttu okkar því þar
voru byssan og sverðið víðs fjarri.
Það voru hin sögulegu rök sem
Danir tóku að lokum mark á.
- Iieldur þú að íslendingar
hefðu gripið til vopna ef söguleg
rök hefðu ekki dugað?
„Þeir áttu nú lítið af siíku. Ég
geri ekki ráð fyrir að Jón hefði
mælt með vopnaðri uppreisn en
þó var hann nokkuð illur eftir
þjóðfundinn. Ég er hissa á að
hlusta á þessa menn sem eru nú
háværastir í friðarumræðu. Fáir
hafa bent á þessa sérstæðu sögu
sem við eigum og þennan ein-
►Hallgrímur Sveinsson er
fæddur í Reykjavík 28. júní
1940. Hann útskrifaðist frá
Kennaraskólanum 1961 og
stundaði kennslu í mörg ár og
síðar skólasljórnarstörf í 14 ár
við barnaskólann á Þingeyri.
Hann var forstöðumaður vist-
heimilisins í Breiðuvik og
kynntist þar konu sinni, Guð-
rúnu Steinþórsdóttur. Þau tóku
við Hrafnseyri árið 1964 og
hafa séð um vörslu og umhirðu
hennar frá þeim tíma auk þess
að reka sauðfjárbú á jörðinni.
Hallgrímur hefur gegnt ýms-
um trúnaðarstörfum í sveit
sinni og héraði.
stæða foringja.“
- Er til mikið af heimildum um
Jón og einkalíf hans?
Lúðvík Kristjánsson vann til
dæmis mikla frumheimiidavinnu
og þar er geysilega mikill fróðleik-
ur saman kominn. Jón sjálfur hélt
öllu til haga og í Þjóðarbókhlöð-
unni eru um 6.000 sendibréf til
Jóns en aftur á móti eru ekki til
nema rúmlega 800 bréf sem hann
sendi sjálfur en reyndar eru ekki
til miklar heimildir um einkalíf
hans og Ingibjargar konu hans.
- Hefur þú fundið fyrir áhuga
á Jóni erlendis frá og hvernig verð-
ur dreifingu háttað?
„Ég hef nú ekki haft aðstöðu
til að kanna það til þrautar. Ég
gerði könnun á bókasöfnum í
Noregi um áhuga á bókinni og það
þótti sjálfsagt víða að kaupa eitt
eintak af henni. Dreifingu bókar-
innar mun Steinþór Gunnarsson
háskólanemi annast. Ég geri ráð
fyrir að kynna bókina erlendis en
vil fyrst sjá viðbrögð aðila hér
innanlands. Þessi útgáfa hefur
kostað mikið og ég hef sjálfur
greitt þann kostnað enda er þetta
mín hugsjón og aðal-
áhugamál. Þess vegna
er það mikilvægt að
menn fáist til að sýna
þessu áhuga.“
- Hvernig er bókin
uppþyggð?
„Eg gaf út bókina Jón Sigurðs-
son ævisaga í hnotskurn í fyrra
og þetta er að mörgu leyti þýðing
á þeirri bók með viðbótum og
breytingum. í bókinni eru yfir 100
ljósmyndir og þar á meðal flestar
myndir sem til eru af Jóni. Ég
lagði sérstaka áherslu á að sýna
hvemig uppeldi Jóns var og sér-
staklega hvemig hann ólst upp
við að bjarga sér sjálfur. Það ent-
ist honum sem veganesti alla ævi.
Ég rek síðan ævi hans í tímaröð
með tilvitnunum og ítarefni úr
ýmsum áttum.“
Var langt á
undan sinni
samtíð