Morgunblaðið - 16.07.1996, Side 1

84 SÍÐUR B/C
159. TBL. 84. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚLÍ 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Oeirðirnar á Norður-Irlandi
„Mesta bak-
slag í mörg ár“
London, Londonderry. Reuter.
SIR Patrick Mayhew, Norður-
Irlandsmálaráðherra bresku
stjórnarinnar, lýsti í gær átökun-
um á Norður-írlandi síðustu daga
sem „versta bakslagi friðarferlis-
ins í mörg ár“.
Mayhew kvaðst staðráðinn í að
hrekja „óréttmæta gagnrýni“ á
bresku stjórnina og lögregluyfir-
völd á Norður-írlandi vegna óeirð-
anna. John Bruton, forsætisráð-
herra írlands, hafði gagnrýnt
bresku stjórnina fyrir að heimila
göngu mótmælenda um hverfi
kaþólikka í Drumcree sem leiddi
til átaka í nokkrum norður-írskum
borgum.
Fórnarlamb
óeirðanna jarðsett
Þúsundir kaþólikka fylgdu Der-
mot McShane, fyrsta manninum
sem beðið hefur bana í óeirðunum
á Norður-írlandi að undanförnu,
til grafar í Londonderry í gær.
Hann var jarðsettur við hlið tuga
annarra fórnarlamba 27 ára átaka
kaþólikka og mótmælenda.
„í þau 20 ár sem ég hef verið
hér hef ég sjaldan orðið var við
jafnmikla sorg, fólkTð er næstum
á barmi örvæntingar," sagði prest-
urinn Con McLaughlin í útfarar-
ræðu sinni.
Varð fyrir bíl hermanna
Dermot McShane var félagi í
írska þjóðfrelsishernum (INLA) og
lést á laugardag af sárum sem hann
fékk daginn áður þegar hann varð
fyrir bíl hermanna, sem reyndu að
stöðva óeirðir meðal ungra kaþól-
ikka. Kista hans var hulin fána ír-
lands en foreldrar hans höfnuðu því
að félagar hans í INLA kveddu
hann með hefðbundnum hætti.
McShane afplánaði 4'A árs fangels-
isdóm á síðasta áratug fyrir
sprengjutilræði en hann var ekki
virkur félagi í INLA þegar hann
lést.
■ Sprengjusmiðja finnst/17
Reuter
SAMBÝLISKONA Dermots McShane, sem beið bana í óeirðum,
grætur meðan kista hans er látin síga í gröf í Londonderry í gær.
Hóta her
IFOR og
SÞ ofbeldi
Sarajevo. Reuter.
LÖGREGLUSTJÓRINN í Pale, höf-
uðstað Bosníu-Serba, hótar því að
ráðast gegn hermönnum fjölþjóðaliðs
IFOR og lögreglumönnum á vegum
Sameinuðu þjóðanna (SÞ), verði gerð
tilraun til þess að taka leiðtoga Bosn-
íu-Serba, þá Radovan Karadzic og
herstjórann Ratko Mladic, höndum.
Segir talsmaður SÞ í Sarajevo, Alex
Ivanko, að full ástæða sé til að hafa
áhyggjur af þessu í ljósi nýlegra
árása á lögreglulið SÞ, nú síðast á
föstudag. Þá séu greinileg merki um
fjölgun í röðum öfga-þjóðemissinna
og aukið ofbeldi af hálfu Bosníu-
Serba.
Á sunnudag var tilkynnt að Rich-
ard Holbrooke, fyrrverandi sendi-
maður Bandaríkjastjórnar í Bosníu,
myndi halda til Sarajevo í vikunni
til viðræðna um hvernig uppfylla
mætti öll skilyrði Dayton-samkomu-
lagsins um frið í Bosníu og þrýsta á
um það að Karadzic yrði komið frá
völdum.
Kosningabaráttu frestað
Yfirmaður Öryggis- og samvinnu-
stofnunar Evrópu (ÖSE), Robert
Frowick, tilkynnti í gær að kosninga-
baráttan fyrir þingkosningar sem
halda á um miðjan september í Bos-
níu, gæti ekki hafist fyrr en Karadzic
hætti stjórnmálaþátttöku.
Jeitsín aflýsir fundi með Gore, varaforseta Bandaríkjanna
Staða umbótasinna
styrkist verulega
Moskvu. Reuter. 111
Bandaríkj-
unum verði
refsað
Washington. Reuter.
TALSMAÐUR Bandaríkjastjórnar
sagði í gær Bandaríkin hvetja Evr-
ópuríki til þess að koma til liðs við
Bandaríkjamenn í viðleitni þeirra að
koma kommúnisma á Kúbu fyrir
kattarnef.
Brugðust Bandaríkjamenn þar
með við þeirri samþykkt utanríkis-
ráðherra Evrópusambandsríkjanna
að gripið verði til refsiaðgerða gegn
Bandaríkjunum ef Biil Clinton, for-
seti, kemur ekki í veg fyrir að um-
deilt ákvæði bandarískra laga um
viðskipti við fyrirtæki á Kúbu taki
gildi.
Hefur Clinton frest til miðnættis
til þess að hindra gildistöku ákvæðis-
ins, sem kveður á um að höfða megi
mál á hendur erlendum fyrirtækjum
sem kaupa eða selja eigur fyrirtækja,
sem áður voru í eigu bandarískra
borgara en voru gerð upptæk eftir
byltinguna á Kúbu 1959.
SÍÐASTA verk Borisar Jeltsíns
Rússlandsforseta, áður en hann hélt
í skyndilegt heilsubótarfrí í gær, var
að reka yfirmann nánasta starfsliðs
síns í Kreml, harðlínumanninn Ni-
kolaj Jegorov, og ráða umbóta-
sinnann Anatolí Tsjúbajs í hans
stað. Þessi mannaskipti vekja at-
hygli, því Jeltsín rak Tsjúbajs úr
embætti einkavæðingarráðherra og
varaforsætisráðherra í janúar síð-
astliðnum.
Jegorov er síðasti harðlínuhauk-
urinn, sem missir hátt embætti í
Kreml, en skömmu eftir umferð for-
setakosninganna losaði Jeltsín sig
við lífvörð sinn, Alexander Korz-
hakov, og Mikhaíl Barsúkov, yfir-
mann öryggissveita forsetans. Ekki
er nóg með að Tsjúbajs komi í stað
harðlínumanns sem yfirmaður þess
starfsliðs forsetans sem hefur um-
sjón með hinum daglegu verkefnum
í Kreml, heldur er staða hans styrkt
enn frekar með því að sameina stöðu
helzta ráðgjafa forsetans stöðu yfir-
manns starfsliðsins. Sá sem hefur
gegnt hlutverki helzta ráðgjafa
Jeltsíns fram að þessu, Viktor Iljús-
hín, er gamall trúnaðarmaður for-
setans. Iljúshín var fengið embætti
varaforsætisráðherra.
Stjórnmálaskýrendur segja skip-
un Tsjúbais í þessa sterku stöðu við
hlið forsetans þýða verulega bætta
stöðu umbótaafla í Rússlandi.
„Þetta gæti verið stór sigur fyrir
frjálslynd öfl umhverfis Boris Jeltsín
og Viktor Tsjernomyrdín. Skipunin
mun hafa mikil áhrif á framkvæmd
róttækra efnahagsumbóta,“ sagði
Sergei Markov, stjórnmálaskýrandi
í Moskvu.
Gore ekki skemmt
Jeltsín frestaði á síðustu stundu
fundi með A1 Gore, varaforseta
Bandaríkjanna, sem fara átti fram
í gær. Á blaðamannafundi í Kreml
reyndi varaforsetinn lítið að dylja
undrun sína og gremju yfir hinni
skyndilegu dagskrárbreytingu.
■ Gatekkihitt/18
----♦-------
Mandela í
Sorbonne
NELSON Mandela, forseti Suður-
Afríku, var í gær sæmdur heiðurs-
doktorsnafnbót við Sorbonne-
háskóla í París. Hann líkti baráttu
blökkumanna í Suður-Afríku gegn
kynþáttaaðskilnaði við frönsku
byltinguna árið 1789. Mandela er
í fjögurra daga heimsókn í Frakk-
landi og hvatti Frakka til að fjár-
festa í Suður-Afríku og styðja
þannig málstað blökkumanna.
Hann líkti suður-afrískum blökku-
mönnum við alþýðuna sem réðst
inn í Bastilluna í París 14. júlí árið
1789. „27. apríl 1994 réðumst við,
á okkar sérstaka hátt, inn í okkar
Bastillu," sagði Mandela og visaði
til dagsins sem hann var kjörinn
forseti í fyrstu kosningunum með
þátttöku allra kynþátta í Suður-
Afríku. Mandela ræddi við Jacques
Chirac, forseta Frakklands, á
sunnudag og fór iofsamlegum orð-
um um hugsjónir frönsku bylting-
armannanna en minntist einnig á
kurteislegan hátt á sögu Frakka
sem nýlenduherra í Afríku.
32 fórust í Hollandi
Eindhoven. Reuter.
AÐ MINNSTA kosti 32 létust þeg-
ar belgísk Hercules-herflutninga-
flugvél fórst í lendingu á flugvell-
inum við Eindhoven í Hollandi síð-
degis í gær, að því er hollenska
fréttastofan ANP greindi frá.
Með vélinni voru 36 meðlimir
lúðrasveitar hollenska hersins og
fjögurra manna belgísk áhöfn. Vél-
in var að koma frá Italíu.
Að sögn vitna virtist sem flug-
menn vélarinnar hefðu reynt að
hætta við lendingu, en þá hefði ann-
ar vængendinn rekist í jörð og vélin
kollsteypst. Eldur hefði samstundis
komið upp í henni. Fregnir hafa
ekki borist af orsökum slyssins.
Ekki eru flugritar, eða svonefndir
svartir kassar, um borð í herflugvél-
um, eins og eru í farþegaflugvélum.
Reutcr