Alþýðublaðið - 15.11.1933, Page 1
MIÐVIKUDAGINN 15. NÖV. 1933.
XV. ÁRGANGUR.,15. TÖLUBLAÖ
\
V
RITSTJÓKI: _ 5TGEPANDI:
P. R. VALDEMARSSON DAGBLAÐ 00 vIKUBLAÐ alþýðuflokkurinn
ALÞTÐD-
FLOKKSMENN!
ÚTBREIÐIÐ ALÞÝÐUBLAÐ
IÐ. ÞAÐ ER SAMA SEM AÐ
EFLA ALÞÝÐUFLOKKINN
ÐAQBLABIÐ itemur öt alla vlrka daga kl. 3 —4 siðdegls. Askrlftagjald kr. 2,00 & mánuðl — kr. 5.00 fyrlr 3 manuði, ef greitt er fyrirfram. f lausasðlu kostar blaðið 10 aura. VIKUBLAÐIÐ
kcmur úf & bverium miövikudegl. Það kostar aðeins kr. 5.00 d árt. í pvi birtast allar helstu greinar, er blrtast I dagblaðinu, fréttir og vikuyflrilt. RITSTJÓRN OQ AFQREIÐSLA AlpýðU-
blaðsins er vlft Hverfisgðtu nr. 8— 10. SlMAR:4900: afgreiðsla og auglýsingar, 4901: rltstjórn (Innlendar fréttlr), 4902: rltstjórl, 4903: Vilhjálmur 3. Vilhjáimsson, blaðamaður (heima),
Magnfks Asgelnson, blaöamaður. Framnesvegi 13. 4904: P. R. Valdemarsson, ritstjóri. (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, afgreiðslu-og auglýsingastjóri (heima),. 4905: prentsmlðjan.
Dingmean Alpýðaflokksins bera fram
dómsmálaráflherra í dag
vantranst
NÝTT KAPPHLAUP STÓRVELD-
ANNA DM VÍGBÚNAÐ
BRETAR AUKA HERSKIPAFLOTA SINN
Stjérn Alþýðnflokksins saniDykti i gær að vantranstið skyldi
borið fram
Framsóknarflokknrinn sampyktl að ganga að skilyrðnm AI-
Bíðaflokksins nm stjórnarmyndnn — með 10 atkv- gegn 6.
Ásgeir Ásgeirsson neitaði að taka þátt
í stikri stjérn.
Framsókn felur Signrði Krlstinssyni að rannsaka mðgoleika
fyrir stiórnarmyndan.
Jón i Stóradal og Hannes Jónsson neita honum om stnðning.
Veiða heir iánaðir ihaidinn?
Vantraustið á dómsmálaráðherra.
Eins og .Alþýðublaðið befir
akýrt frá, ,hafa bingimenn Sjálf-
stæðisfliokksins giert : Ásgeiri Ás-
gieirssyni og ,stjórn hanis tilbioð
um stuðuing ,áfram. Hefir Jón
Þorliákssion lýst .yfir bvL fyrir
flokksins hönd,-að hann æski alls
ekki stjórmrskifta, bví- að meða:n
að núverandi samsteypustjórn
Sjálifstæðis -og Framsóknarflokks-
Lnis sitji að völdum, fáist ,fulií
trygging fymr bví> að landinu
verði stjórnað .eftir stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, en.ekki framsókn-
arfiokksins.
1 aiugium' Sjálfstæðisflokksins
jafngiidir bv> - núverandi stjórn
hminrd íþahdsstjórn., Hlýtur f,’,okk-
winn dð J>akkn pað áhrifwn full-
tfúa siiiZfS í stjómimí, Magmisar
Gu7)mimdJsson:.r dómsmálaráð-
herfig,
Með vantraniststillögu , beirri á
benjnan Mltrúa íhaldsimis í stjórn-
inmi, er ,biingmiemn Aibýðuflokks-
ins bera ^framj í dag, viií flokkur-
inn giefa (bingmöininum Framsókn-
ar kioist á bví> að láta það komia i
ijóis frammi fyrir bjóðinni við
opinberar umnæður ,oig atkvæða-
gneiðslu á^albingi, hvort beir eru
Scmjykkir stjórnarathöfnum, {>essa
mianns, og , hvori peir óska pess,
M uera hans í samstei/pustjórn-
inm trgggi pað, að kmdin\u vérci
frcmrgegis stjómað• . eftir stsfrui
S jáiþsfœðis flo kksins.
Ailbýðuflokknum hefir ekki enn
borist nieitt . opinbert svaf frá
Fnamisókn við.bréfi fliokksins um
bau skilyrði, ,er hann setur fyrir
bví, að.taka þátt í stjórnjarmynd-
un með , Framsóknarfliokknum.
Nefndir bauyer kosnar hafa verið
af báðum flokkum, hafa; ekki enn
hitzt til að ræða málið.
Síðast iiðinn sunnudag skýrði
hr. Jón Þorláksson frá tilboði þvi,
er Sjávfstæc jsflokkurinn hefði gert
stjórn Ásgieirs Ásgeirssonar um
stuðning áfram.
Allia síðastiiðna. viku hafa slað-
ið yfiíýumræður innan Framsókn-
arflokksins uim , afstöðu fliokksins
til núverandi. samisteypustjórnar
oig stjómarisikifta. ,
Fyrra mánudag héit Framsókn_
arfiiiokkurinn fund, bar sem sam-
bykt var með 10 atkvæðum gegn
6 að ganga; í aðalatriðum að skil-
<ý>Tum Alj ýiuílokksins um stj rn-
armyndun. 1 iok jress fundar
sagði Tryggvi Þórhaliisson af sér
íormiensku flokksins á albingi.
Eftir þessa sambykt fiokksiir
bieindii flokkurinn jreirri fyrirspunn
til Ásgieárs Ásgieirssoqiar núver-
andi forsæti'sráðherra, hvo rt hann
mund iviija taka að sér stjórn.a,r-
myndun á jreim grundvelli, er
flokkurinn hefði sampykt..
Eftir að hann Iiafði fengið frest
til að hugsa sig uim í nakki a daga
neitaði Ásgeir Ásgieirsson að taka
bátt í silíkri stjórn. Honum fylgdu
Tryggvi Þórhallsison, Haildór
StefánsBion, Jón, Jónsson frá Stór.a-
dal og,Hannes Jónsson, bioig'mienin
flokksins. Auk [)eirra Þorsteinn
Briem, kierkur vfrá Akrarjesi, fall-
inn fraimbjóðaindi í Döium.
Fraimisóknarflokkurinn fól , j)ví
næst á .föstudaginn Sigurði Krist-
inisisyni forstjóra S. í. S. að rairan-
saka mögíulieiika fyriir myradun
stjórraar, er Framisóknarfiliokkurinin
og Albýðufliokkurinn stæðu að,
með honiutoi.sem forsætisráðherria.
Asg. Ásg., Tr. Þ. og Halldór Ste-
fáwssion. töldu sig fylgjatodi bví,
að Sigurður Kristinsson, isem hefir
almen.t fyligi . og traust mieðajl
Fratorlsóknarmanna, geröi slíka til-
raun og lýstu yfir jiví, að jjeir
myndu beygja sig fyrir viija
mieiri hluta flokksi:n,s. Þedr Jón
Jónsson frá JStóradal og Hannés
Jónsson, fyrverandi, kaupfélags-
Stjórniii sepir i l
sér á morgnn.
Samsteypustjórn Ásgeirs Ás-
geirssonar mun að öllum lík-
indum segja af sér á morgun,
tii þess að komast hjá um-
ræðum og atkvæðagreiðsiu
um vantraust bað á dómsmála-
ráðherra, er bingmienn Aibýðu-
fiokksins báru fram í dag1.
stjóri á Hvammstanga, tóku ekki
unidir j>á yfirlýsingu. Sig. Krist-
irjssion héit áfram samkoimiulagsr
tilrauraim sínum , bangað til í
gær'kvelidi.
Þá lýsti hann yfir jrví á furidi
Pramisóknarfliokksins, að .tiiraun-
ir hanS' .hefðu aigerliega strandað
á bverrieitun .jjeirra Jóns i Stóra-
dal oig(Hannesar Jónissouar á jnd
að styðja stjórn, er hann myndaði
bg Frsfi.. ,og Alj)fl. stæðu að.
Mumu be>r báðir hafa látið svo
um mælt, .að {rair beygðu sig
aldrei fyrir slíkri ákvörðun
Lokks síri.s. Skai ósagt iátið um
það, hvort . aðrir menn inin.án;
Fram:sóknar|Íiokkisins .hafa ýtt
undir ba ,Jón og Hannes, eða
a:. m. ,k. heldur hvatt ba en liatt
til bess að brjóta samjryktir
ifiiokksiris, -eða .hvort beir Jón og
Hannes ganga.svo iangt að styðja
eða veita .hlutleysi íhaldsstjórn,
er Jón Þorláksson eða ölafur
Thors kyn,n.u ,að mynda, jregar
samisteypustjórn Ásgeirs vÁsgeirs-
sonar segir af sér.
KOSNINGAR A SPÁNI
á sunnudagfnn.
London i gærkveldi. FÚ.
Almennar birigkosiningar eiga
að fara fram á Spáni næst köm-
andi sunnudag, og eru frairabjóð-
cndurnir 2 147. Kosningabaráium
er hafin j)©gar fyrir nokkru, '0g er
allhörð. 1 Baroelona var í da,g
lokað ölium ,búðum, {w á meðal
iniatvælábúðum. Yfirvöldiiri í bæn-
uin teija búðarlokun. jre&sa ólög-
Jega iOg hafa krafist ])ess, að búð-
drnar yrðu opnaðar aftur tafar-
Taust. Sams konar búðaliokun hef-
dr edtomig farið frami í öðrum bæj-
um, og. hafa sums sta’ðar orðið
smáróstur.
London í gærkveldi. FÚ.
Brezki flotamálaráðherrann
Jlutti í dag ræðui í eniska jiinginu
tun flotamálin og tilkynti nýjar
fyrirætlanir Breta í heim, sem sé
j)ær, að stjórnin hefði ákveðið að
breyta fyrri áætlunum um bygg-
ingu fjögurra smáskipai, í búð, að
byggja í staðinn tvö stór og eitt
lítið skip.
1 ræðu sin.ni skýrði ráðherrann
frá j)ví, að upphaflega hefði þuð
verið stefna ,ensku stjórnariunar
áð byggja smáskip, og hefði hún
vonað, áð aðrar pjóðir mundu
fara að dæmi heuuar í beitoi efn-
um, „í júlímánuði 1932 lögðu
brezku fulltrúarnir í Genf fram
trllögu um bað, að stærð nýrra
berskipa yrði bundin við 7000
smálesta hárnark. Vonir brezku
stjórniarinnar í pessuim efinum
hafa ekki ræzt, og tillögur hemnar
ekki náð fram að ganga, Flokt-
stórveldin hafa haklið áfncsm að
byggja} stór skip. Japanar og
Bandaríikin hafa notað sér j)á
heimi.ld, sem þeir ómectanlega
hafa eftir giidandi flotamá’asamn-
irjgum, til þess að byggja slik
skip. Japaraair hafa bygt tvö 8500
smiálesta beitiskip me'ð 15 6-j)u;ml- ,
unga bys’sum, og eru nú að láta |
smíða tvö .önnur sams konar skip,
og ráðgera byggingu emi annura
tveggja. Bandaríkin hafa enin
fremur til'kynt ,að þau ætli innajn
skamms að láta byrja á byggingu
fjögurra 10 000 smálesta skipa
íuieð 15 6-þumluniga byssum,“
„Þegar svona er ástatt um
f'Lotamál aninára þjóða,“- sagði
ráðherrann -enn fremur, „eru Bret-
' ,ar í miklum vanda staddir mieð
sin flotamál. Þeir hafa sýnt þáð
með fyrri tiilögum sínum, að jreir
vilja ekki slíka flotaauknángu,
’sem fram fer í krinig um j)á. Ef
við höldum áfram samkvæmt
þeim áætlureum, sem gerðar hafa
verið um smáskipabyggingar,
verður brezki fiotiren hersýnilega
lélegri en.floti hlnna þjóðamma, en
ef fylgjast á með j>eim, er nauð-
isynliegt að breyta brezku bygg-
injgaráætiununum. Þess vegna hef-
ir eniska stjórnin sér til hrygðarj!)
meyðst til(!) þess, að láta byggja
tvö ný herskiþ, 9000 smálestir
hvort, og eitt 5200 smálesta skip.
Kostnaðurinm við herskipasmiðið
roun þó ekki aukast við þessa
breytin.gu frá því sem áður var
áætlað, beldur jafnvel minka dá-
i lítið“.
„ÞJÓÐ VERJAR VÍGBÚAST, FRAKKAR
ERU REIÐUBÚNIR TIL SAMNINGA“,
sagði Paul Boncour i ræðu i franska þinginu i gær.
London í morgun. FÚ.
,,Ei\na áreiðanléga
trijgying in geg n v íg-
búnaði Þýzka la nd s er
a f vjo pjtoilui n a r s a m ní i n(g u'r)“t
sagði Poul-Bioncour, utanrikisr ið-
herra Frakka í gær í ræðu er
hann fltutti í fuiitrúadeild frainska
þingsinsi. Hanin andmiæltl þeirri
skoðun, að Frakkar hefðu efcki
átt að taka þátit í aívopnunarráð-
stefnunni.
Paul-Bonoour sagðisf sjálfur
ekki: vera í meinum vafa um það,
að Þjóðverjar væru við því búnir,
að vígbúast, og mgndu gem> pað,
ef ekki vœri ski/n\dilega fengin
trggghsg. gegn pví. Haun hélt þvi
fram, að hætt væri við, að við-
hurðir síðuistu dagá í Þýzkaiandi
fyltu þjóðina ofurhug, og að hún
kyreni að gleyma skuldbindingum
sínum við aðrar þjóðir. Hann i-
trekaði það, að Frakkar myn.diu
standa við Fjórveidamnuin'giran,
s:em þeirn hefði sérstakJega verið
ijúft að ganga áð, vegna þesis, að
hann hef'ði fært Frakka og íta’i
nær hvor öðrum, án þess að fjar-
læga Frakka og aðrar þjóðir.
„Franska stjórnin", sajgði Paul-
Bonoour, „er reiðubúin að hefja
beina sammngugerð við Þjóð-
verj ;, og taka til a'tbugunar hverj-
ar þær tillögfux sem þeir kurena
að hafa fram að bera. En engir
samndngar verða gerðir án þiess, \
að þeir verði bornir undir aðra
aðila Fjórveídasamningsins, né án
vitundar og viija Þjóðabamdalags-
ires".
Blöð álfuninar ræða m'Lkið um
þessa ræðu Paul Boncours.
London í morgun. FÚ.
MusBiolini hélt ræðu í Róm í
gær, siem vakti iithi mireni athygii
'en ræða PauJ-Boreoours í Paris.
„Við hljótum að byggja
\'onir okkar um lausri Evrópumál-
arena á Fjórveldiasamningnum, en
'ekki á Þjóðaband.a’agi.nu“, sagci
Mu’ssiolini. „Það er ekki þjóða-
bandalag liengur, J>sgar hver stór-
þjóðin af annári ssgir skilið vib
j)að, og aðrar standa utan við
það, eir.s og jafnvei sú þjóð hsfir
ætið gert, .sem frumkvæ'ðið áiú
a'ð stofnun , þcs >‘ .(þ.e. 2:.::da..kin).