Morgunblaðið - 18.07.1996, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 18. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Siglufirði. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Sigríður Ingvarsdóttir
SÉÐ niður í Siglufjörð af Skarðsvegi.
Sigluíj arðarskarð
opnað umferð
Flutningur Landmælinga Islands
Ráðherra krafinn
um rökstuðning
Hlöðuþak
brann á
Ytri-Asum
ELDUR kom upp í fjóshlöðu
við bæinn Ytri-Asa í Skaftár-
tungum um fjögurleytið í gær-
dag. Slökkvilið var kallað til
frá Vík og Kirkjubæjarklaustri
og gekk greiðlega að slökkva
eldinn sem farinn var að loga
upp úr þakinu.
I hlöðunni var lítilræði af
bögguðu heyi og skemmdist
það allt. Þá skemmdist þak
hlöðunnar en slökkviliðsmenn
náðu tökum á eldinum áður
en hann barst í fjósið. Það
slapp því alveg.
Kveikt í
ruslageymslu
LÖGREGLU var á tjórða tím-
anum í fyrrinótt tilkynnt að
eldur væri laus í pípulagninga-
þjónustunni Vatnsafli við
Rangársel í Reykjavík.
Samkvæmt upplýsingum
lögreglu var eldurinn í rusla-
geymslu og var talsvert mikill
en hann náði ekki að komast
í verkstæðið sjálft. Greiðlega
gekk að slökkva eldinn og'
náðist að afstýra miklu tjóni.
Talið er að kveikt hafi verið
í ruslageymslunni en Rann-
sóknarlögregla ríkisins fer
með rannsókn á eldsupptök-
um.
VEGURINN um Siglufjarðar-
skarð var opnaður um síðustu
helgi og er nú fær jeppum.
Fimmtíu ár eru nú liðin frá því
að hann var upprunalega tekinn
i notkun og fram til ársins 1967,
er Strákagöng voru opnuð, var
þessi vegur eina færa landleiðin
til Siglufjarðar.
Skarðsvegur liggur í 630
metra hæð yfir sjávarmáli og
er þaðan bæði mikið og fagurt
útsýni. Skipulagðar útsýnisferð-
ir eru frá Siglufirði alla laugar-
daga. Sökum mikilla snjóa vet-
urinn 1994-1995 reyndist aldrei
gerlegt að opna veginn síðastlið-
ið sumar, en nú hefur hann ver-
ið mokaður og vatnsræstur.
Vegur um Siglufjarðarskarð er
talinn vera einn best varðveitti
hlaðni fjallvegur landsins.
UMHVERFISRÁÐHERRA hefur
verið krafínn um rökstuðning fyrir
þeirri ákvörðun sinni að flytja starf-
semi Landmælinga íslands frá
Reykjavík til Akraness. Krafan er
gerð með vísan í 21. grein stjórn-
sýslulaga af Ragnari Halldóri Hall
hæstaréttarlögmanni fyrir hönd
Hrafnhildar Brynjólfsdóttur, sem
er starfsmaður Landmælinga ís-
lands, félagi í Félagi íslenskra nátt-
úrufræðinga og trúnaðarmaður
stéttarfélagsins á vinnustað.
Ákvörðunin var kynnt á fundi
sem umhverfisráðherra, Guðmund-
ur Bjarnason, átti með starfsmönn-
um Landmælinga 3. júlí sl. Þá fékk
Hrafnhildur afhent minnisblað um
þetta málefni en henni hefur ekki
enn borist nein formleg tilkynning
um ákvörðunina.
í bréfi Ragnars Halldórs Hall til
umhverfisráðherra segir m.a. að
Hrafnhildur telji ákvörðunina varða
mjög mikilsverða hagsmuni hennar
sjálfrar og annarra starfsmanna
stofnunarinnar, þótt ákvörðunin
eigi ekki að koma til framkvæmda
fyrr en að nokkrum tíma liðnum.
Þá telur hún að ákvörðunin sé mjög
íþyngjandi fyrir sig og að slíka
ákvörðun megi ekki taka án þess
að hún hafi ótvíræða lagastoð og
sé byggð á lögmætum sjónarmið-
um.
Hrafnhildur segir í samtali við
Morgunblaðið að krafan sé gerð
fyrir hönd allra starfsmanna Land-
mælinga, þótt hennar nafn sé not-
að, enda sé það nærtækt þar sem
hún sé trúnaðarmaður. Aðeins sé
verið að gera það sem sjálfsagt sé,
þ.e. að krefjast rökstuðnings.
Starfsmenn telji að hann vanti og
ekki séu komin fram nein fagleg
rök fyrir því að starfsemi stofnunar-
innar sé betur sett á Akranesi en
í Reykjavík.
„Það hefur verið ákveðið að flytja
mitt starf og mælst til þess að ég
flytji með. Eg hef ekki séð að fyrir
landsmenn sé það betra að stofnun-
in sé staðsett á Akranesi.“ Hrafn-
hildur segir að starfsmennirnir trúi
því ekki að Landmælingar verði
fluttar upp á Akranes og þeim sýn-
ist að engin skynsemi liggi að baki
ákvörðuninni.
í bréfi Ragnars Halldórs Hall til
umhverfisráðherra segir einnig að
að Bandalag háskólamanna -
BHMR hafí falið honum að tilkynna
umhverfisráðherra að samtökin
áskilji félagsmönnum sínum, sem
starfa hjá Landmælingum Islands,
rétt til hvers kyns réttarúrræða í
tilefni af fyrirhuguðum flutningi.
Um 30 manns starfa hjá Landmæl-
ingum íslands. Um það bil helming-
ur eru félagsmenn í BHMR og
helmingur í BSRB.
Lífskjör á íslandi eru lakari nú en 1986 ef marka má skýrslu Sameinuðu þjóðanna
Þjóðhagsstofnun telur
forsendurnar gamlar
Lífslgor á íslandi eru þau áttundu bestu í heiminum að því er fram
kemur í nýbirtri skýrslu Þróunarmálastofnunar Sameinuðu þjóð-
anna. Þórmundur Jónatansson gluggaði í skýrsluna og ræddi við
Sigurð Snævarr hagfræðing á Þjóðhagsstofnun um gildi hennar.
LÍFSKJÖR á íslandi eru þau átt-
undu bestu í heiminum ef marka
má niðurstöður skýrslu Þróunar-
málastofnunar Sameinuðu þjóð-
anna, (United Nations Development
Programme), um lífskjör og velferð
í 174 ríkjum, sem birt var í gær.
ísland hefur fallið um tvö sæti frá
síðasta ári en var í 14. sæti árið
1994. í sérstökum kafla um ísland
er vakin athygli á því að landið sé
eitt þriggja ríkja á Vesturlöndum
þar sem þjóðarhagur er lakari nú
en hann var árið 1986. Hin ríkin
væru Kanada og Finnland sem
raunar eru bæði ofar á listanum
en ísland.
„Það er engin ástæða til að lýsa
yfir þjóðarsorg út af niðurstöðum
skýrslunnar. Skýrslan hefur tak-
markað gildi og hún staðfestir ein-
göngu það sem við vissum að ísland
er í hópi 10-15 ríkustu þjóða
heims,“ sagði Sigurður Snævarr,
forstöðumaður á Þjóðhagsstofnun,
þegar niðurstöðurnar voru bomar
undir hann. Hann segir að skýrslan
hafi takmarkað gildi fyrir okkur,
m.a. vegna sérstakrar áherslu
stofnunarinnar á að kanna lífskjör
í þróunarlöndunum. Við niðurröðun
þjóða var tiltölulega lítil áhersla
lögð á að miða lífskjör og þjóðarhag
við landsframleiðslu, heldur var mat
lagt á menntunarstig, lífslíkur og
kaupmátt einstaklinga. Við ákvörð-
un á menntunarstigi var kannað
hlutfall læsra og einnig þeirra sem
sækja skóla.
Hæpnir mælikvarðar
„Þessi vísitala sem Sameinuðu
þjóðimar búa til er um sumt afar
hæpin," sagði Sigurður. „Viðmiðan-
irnar mæla miklu fremur þróunar-
stig þjóðanna en þjóðarhag. Þannig
er í skýrslunni tiltölulega meiri
áhersla lögð á meðalævilengd og
hlutfall læsra en í öðrum rannsókn-
um á lífskjörum. Þessir þættir eru
mikilsverðir fyrir þróunarríki en
skipta minna máli fyrir þróuð ríki.
Kostur við rannsóknina er hve
margar þjóðir eru með en það leið-
ir einnig til þess að niðurstöður eru
mjög grófar og ónákvæmar. Skýrsl-
an er því ekki sérstaklega góður
mælikvarði á lífskjör í þróuðum ríkj-
um en er gagnlegri til að meta kjör
fólks í þróunarlöndunum," sagði
hann.
Lífskjörum í iðnríkjunum er að
mati Sigurðar betur lýst með mati
á landsframleiðslu á mann miðað
við jafnvirðisgildi gjaldmiðla eins
og OECD setur það fram. „Gott
dæmi um mismunandi niðurstöðu
er Lúxemborg. Á lista OECD eru
Lúxemborgarar efstir en á lista
Sameinuðu þjóðanna eru þeir í 27.
sæti. Ástæða þess er sú að mennt-
unarsókn er þar tiltölulega minni
en í öðrum vestrænum ríkjum og
þar er meðalaldur t.a.m. rúmlega
tveimur árum lægri en á íslandi.
ísland er í áttunda sæti á lista
Sameinuðu þjóðanna en engu að
síður er kaupmáttur af landsfram-
leiðslu 47% hærri í Lúxemborg en
á íslandi. Það má velta því' fyrir
sér hvort menn meta meira, hærri
laun eða styttra líf. Það er að sjálf-
sögðu erfitt að segja til um hvort
menn vilja láta tvö ár af ævi sinni
fyrir hærri laun eða öfugt,“ segir
hann.
Sigurður telur að í þessu ljósi
sé skýrslan ekki mjög áhugaverð.
Hann kveðst á hinn bóginn telja
skýrslu sem Alþjóðabankinn birti í
fyrra hafa verið mjög áhugaverða.
Þar voru auðæfi þjóða, náttúruauð-
ur, mannauður og tækjaauður,
metin og þjóðum raðað að metnum
þessum þáttum. í þeirri könnun
lenti Island í sjöunda sæti og í ljós
kom að tiltölulega stór hluti auðæfa
íslands er náttúruauður en að sama
skapi óvenju lítill hluti mannauður.
Gamlar forsendur
Sigurður segir einnig að taka
verði tillit til þess að forsendur í
skýrslunni séu nokkuð gamlar. All-
ar tölur og upplýsingar séu frá því
fyrir 1993. Hann segir samanburð
á þjóðarhag samkvæmt niðurstöð-
um skýrslunnar og frá árinu 1986
þess vegna nokkuð hæpinn. „Efna-
hagur landsins var í sögulegu há-
marki árið 1986 en á hinn bóginn
var þjóðarhagur óvenju lakur árið
1993,“ sagði hann.
Lífskjör best í Kanada
Efst á lista Þróunarmálastofnun-
arinnar voru Kanada, Bandaríkin,
Japan, Holland, Noregur, Finnland
og Frakkland í þessari röð. Svíar
eru níundu á listanum svo að dæmi
sé tekið, Bretar eru í 16. sæti,
Danir í því 17. og Lúxemborg í 27.
sæti. Ef löndum er raðað eftir stöðu
kvenna og jafnréttismála færist
ísland upp í sjötta sæti, Svíar fara
á toppinn en sætin á milli skipa í
réttri röð Kanada, Noregur, Banda-
ríkin og Finnland. Japanir falla
niður í 12. sæti en Danir rífa sig
upp í sjöunda sæti.
Skýrslan leiðir í ljós að í 89 ríkj-
um heims gætir efnahajgslegrar
stöðnunar eða hnignunar. I þessum
ríkjum er efnahagur lakari nú en
hann var fyrir 10 árum. Aðeins
þijú ríki á Vesturlöndum eru í þess-
um hópi og þ.á m. ísland eins og
áður segir. Flest þessara ríkja eru
í sunnanverðri Afríku, Suður- og
Mið- Ameríku og í Austur-Evrópu.
í flestum Asíuríkjum, þ.á m. í Kína
og á Indlandi, og í ríkjum OECD,
hafa þjóðartekjur á mann aftur á
móti aldrei verið hærri. Hagvöxtur
er sérstaklega mikill í nokkrum
ríkjum Asíu, t.d. Kína, Malasíu og
Kóreu.
Skýrsluhöfundar telja versnandi
hag þessara ríkja staðfesta ótta
manna um að bil milli þróunarlanda
og þróaðra ríkja gleikki stöðugt og
hinir ríku verði ríkari og öfugt. Til
staðfestingar þessu er bent á að
samanlögð auðæfi 358 milljarða-
mæringa heimsins eru meiri en
samanlagðar þjóðartekjur fjöl-
margra vanþróaðra ríkja þar sem
býr tæpur helmingur heimsbyggð-
arinnar.
Rík áhersla er ennfremur lögð á
það í skýrslunni að miklar þjóðar-
tekjur eða góður hagvöxtur leiða
ekki sjálfkrafa til betri lífskjara.
Af þessum sökum eru samfélags-
legir þættir, s.s. lífslíkur, barna-
dauði, læsi, skólasókn og þátttaka
kvenna í atvinnulífi, teknir með í
mati stofnunarinnar á lífskjörum.
Þessu til áréttingar er bent á tvö
dæmi. í Pakistan er hagvöxtur
mikill en samt sem áður býr 61%
þjóðarinnar við ófullnægjandi heil-
sugæslu og menntakerfi. í Argent-
ínu eru þjóðartekjur með þeim
hæstu utan Vesturlanda en á sama
tíma eiga 29% íbúanna ekki greiðan
aðgang að hreinu vatni.
Geislandi
I
i
i
I
»
(
I
I
i
H
é
t
i
%
I
p
l
i
i
H
1