Morgunblaðið - 18.07.1996, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 18. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Bandarískum lögum um aðgerðir gegn Kúbu harðlega mótmælt
Geta brotið í bága við þjóðarétt
Brussel. Reuter.
LEIÐTOGAR Evrópusambandsins,
Kanada og Mexíkó sögðust í gær
ætla að standa við þá hótun sína
að grípa til gagnaðgerða gegn
Bandaríkjunum þrátt fyrir tilraun
Bills Clintons Bandaríkjaforseta til
að leysa deiluna um lög sem herða
refsiaðgerðirnar gegn Kúbu. Japanir
sögðu að lögin gætu gengið í ber-
högg við þjóðarétt.
Flest ríki fögnuðu þeirri ákvörðun
Clintons að fresta framkvæmd um-
deildasta lagaákvæðisins, sem heim-
Saddam
fordæmir
araba-
leiðtoga
Baghdad. Reuter.
SADDAM Hussein, forseti íraks,
fordæmdi í gær leiðtoga arabaríkja
og sagði þá vera „ómerkilega skó-
sveina“ utlendinga, fyrir að hafa
útilokað írak frá þátttöku í ráðstefnu
arabaleiðtoga um friðarþróun í Mið-
Austurlöndum, í Kaíró í júní. Sagði
Saddam þetta m.a. í 90 mínútna
ræðu sem hann hélt í gær og sjón-
varpað var beint.
, Asakaði forsetinn Bandaríkja-
stjórn um að nota Öryggisráð Sam-
einuðu þjóðanna sem skálkaskjól fyr-
ir „viðurstyggileg stefnumál sín.“
Bandaríkjamenn hafa lagt áherslu
á, að viðskiptaþvingunum, sem Ör-
yggisráðið samþykkti að lagðar
skyldu á íraka vegna innrásarinnar
í Kúveit 1990, verði ékki aflétt.
Sagði Saddam, að með því að af-
nema þvinganimar mætti „auka
stöðugleika á svæðinu og í heiminum
öllum.“ Væri það nauðsyn fyrir ír-
ösku þjóðina.
Eftirlitsmenn SÞ hindraðir
Aðeins einum mánuði eftir að Ir-
akar hétu eftirlitsmönnum Samein-
uðu þjóðanna ótakmörkuðum að-
gangi að þeim stöðum sem þeir hefðu
áhuga á að skoða, var liði eftirlits-
manna aftrað frá aðgangi að verk-
smiðju nokkurri í útjaðri Bagdad.
Liðinu var bannað að aka um veg
sem það hugðist nota á leið sinni, á
þeim forsendum að vegurinn lægi
um öryggissvæði forsetans.
ilar málshöfðanir í Bandaríkjunum á
hendur erlendum fyrirtækjum sem
fjárfesta í eignum sem bandarískir
borgarar misstu vegna þjóðnýtingar
eftir byltingu kommúnista á Kúbu
1959. Því sem næst öll ríkjanna
lögðu þó áherslu á að sú ákvörðun
að fresta málshöfðunum í hálft ár
væri ekki fullnægjandi.
Embættismenn Evrópusambands-
ins sögðu að ákvörðunin dygði ekki
til að afstýra gagnaðgerðum af hálfu
ESB. Utanríkisráðherrar Spánar,
H;ir;ijevo, Brussel. Reuter.
RICHARD Holbrooke, sérlegur
sendimaður Bandaríkjastjórnar, lýsti
í gær viðræðum sínum við Slobodan
Milosevie, forseta Serbíu, sem „ófull-
nægjandi" og sagðist myndu hitta
hann aftur að máli síðar í vikunni.
Tilgangurinn með ferð Holbrooke er
fyrst og fremst að þrýsta á um að
Radovan Karadzic, leiðtoga Bosníu-
Serba, verði komið frá völdum en
Milosevic er talinn vera einn af fáum
mönnum sem kunni að geta séð til
þess.
Holbrooke og Milosevic áttu fjög-
urra tíma fund í gær. Að fundi lokn-
um varðist Holbrooke allra frétta.
„Eg get ekki sagt að okkur hafi orð-
STUÐNINGSMENN Hillary Clinton,
forsetafrúar Bandaríkjanna, leggja
allt kapp á að hún gegni Iykilhlut-
verki á flokksþingi Demókrata-
-flokksins sem fram fer í Chicago í
næsta mánuði. Nokkrir ráðgjafa eig-
inmanns hennar eru hins vegar ekki
sannfærðir um ágæti þessarar hug-
myndar.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti hef-
ur hallað sér til hægri í stjórnmálum
að undanförnu til að höfða til kjós-
enda í úthverfum stórborganna, sem
sveiflast á milli demókrata og repú-
blikana. Ráðgjafar hans óttast að
verði forsetafrúin áberandi, muni það
minna almenning á þá fijálslyndu
stefnu sem forsetahjónin stóðu fyrir
á árum áður. Þá telja þeir einnig
ástæðu til að óttast að beinist athygl-
in að Hillary, geti það orðið til þess
að umræðan um Whitewater-málið
skjóti enn einu sinni upp kollinum
og það á afar óheppilegum tíma.
Slíkt geti orðið til þess að eyðileggja
ráðstefnu Demókrataflokksins.
Þeir finnast hins vegar einnig í
herbúðum Clinton-hjónarma, sem
telja að þeir, sem setji Híllary Clinton
fyrir sig, hafi þegar gert upp hug
sinn. Þar sé um að ræða hvíta karl-
menn á miðjum aldri og þeim verði
ekki haggað hvort sem frosetafrúin
hefur sig í frammi eða heldur sig til
hlés. Búast megi búast við háværum
árásum á Hillary Clinton taki hún
þátt í kosningabaráttunni. Vona þeir
að slíkar árásir fæli konur frá Bob
Þýskalands og írlands sögðu þó
ákvörðunina skref í rétta átt.
Lloyd Axworthy, utanríkisráð-
herra Kanada, sagði að svo virtist
sem þeirri ákvörðun Clintons að
staðfesta lögin um Kúbu en fresta
málshöfðunum væri ætlað að drepa
málinu á dreif þar til eftir forseta-
kosningarnar í nóvember. Clinton
vildi sýna bandarískum kjósendum
fram á að hann væri harður í horn
að taka í Kúbumálinu en sýna er-
lendum ráðamönnum sveigjanleika.
ið ágengt í dag og ég mun ekki gera
grein fyrir viðræðunum að öðru leyti
en því að þær voru ófullnægjandi,"
sagði hann.
Holbrooke hélt í gær til Zagreb í
Króatíu, þar sem hann mun eiga við-
ræður við Franjo Tudjman, forseta
landsins. Að því búnu mun hann
ráðfæra sig við bandarísk stjórnvöld
áður en hann hittir Milosevic að máli
í kvöld.
Holbrooke ræddi ekki aðeins um
Karadzic við Milosevic, heldur lagði
einnig áherslu á aukin tengsl Serba
við múslima. Hvatti hann Milosevic
til að auka efnahagstengsl við Bos-
níustjóm en Milosevic hefur boðið
Dole, væntanlegum forsetaframbjóð-
anda repúblikana. Clinton nýtur þeg-
ar meira forskots á Dole meðal
kvenna, en karla.
Sumir ráðgjafar forsetafrúarinnar
vilja einnig að Chelsea, sextán ára
gömul dóttir forsetahjónanna, haldi
ræðu á fiokksþinginu. Þess hefur
verið vandlega gætt að halda henni
fyrir utan sviðsljós fjölmiðlanna en
nú telja margir að tími sé kominn
til að hún „fullorðnist" og stígi fram
á sjónarsviðið. Sagt er að Chelsea
hafí mælst vel við ýmis óformleg
tækifæri.
Þeir sem styðja áætlanir um að
auka hlutverk kvennanna í forseta-
fjölskyidunni í kosningabaráttunni,
vilja með því leggja áherslu á að
forsetinn sé ungur að árum og þrótt-
mikill, samanborið við hinn 72 ára
gamla Dole.
Harold Ickes, aðstoðarstarfs-
mannastjóri forsetans, er hins vegar
ekki sannfærður um að skynsamlegt
sé að beina athyglinni að forsetafr-
únni. Vissulega myndi ýmislegt nást
fram, en margir myndu til dæmis
spyija sig hvers vegna verið væri að
ota henni fram þegar kjósa ætti for-
seta, ekki forsetafrú.
Með þessu virðist Ickes vísa til
þess hversu mjög hefur dregið úr
vinsældum forsetafrúarinnar frá því
að forsetinn taiaði um „sameiginlegt
forsetaembætti" og spaugaði með
það að kjósendur sínir „keyptu einn
og fengju annan frían“.
Samkomulag sagl ólíklegt
Clinton sagði að bandarísk stjórn-
völd myndu nota næstu sex mánuði
til að semja við önnur ríki um að
taka höndum saman um að ein-
angra kommúnistastjórnina á Kúbu.
Til þess yrði skipaður sérstakur
sendimaður. Talsmaður fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins sagði mjög ólíklegt að sendimað-
urinn hefði áhrif á stefnu sambands-
ins í málefnum Kúbu.
Ejup Ganic, varaforseta Bosníu, að
vera í forsæti viðskiptanefndar sem
heldur til Belgrad í næstu viku og
hefur Ganic tekið því boði.
Aðgerðir NATO ekki
útilokaðar
Javier Solana, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins (NATO),
sagði í gær að allir möguleikar væru
opnir, þegar staða Karadzic væri
annars vegar og útilokaði ekki að
gripið yrði til aðgerða til að handtaka
hann. „Leiðin á milli [stríðsglæpa-
dómstólsins í] Haag og Pale [höfuð-
vígis Bosníu-Serba] styttist óðum,
styttist og styttist," sagði Solana.
En þrátt fyrir að ráðgjafar forseta-
hjónanna takist á bak við tjöldin,
eins og fullyrt er í The New York
Times, hefur forsetinn enn yfirburða-
stöðu gagnvart Dole, ef marka má
nýjustu skoðanakannanir. Hefur
Clinton um 24j prósentustiga forskot
á Dole, eða 54% fylgi gegn 30% fylgi
þess síðarnefnda.
Það sem veldur ráðgjöfum Doles
ekki síst áhyggjum er að margir
flokksbundnir repúblikanar eru svo
óánægðir með frambjóðandann að
þeir virðast reiðubúnir að greiða
Umbótaflokki milljónamæringsins
Ross Perots atkvæði sitt.
Perot hefur gefið sterklega til
kynna að hann einn sé hæfur til að
Bretland
13 árapilt-
ur ákærður
Liverpool. Reuter.
LÖGREGLA á Bretlandi tilkynnti
í gær að 13 ára piltur hefði verið
ákærður fyrir morðið á Jade Matt-
hews, sem var níu ára. Lík hennar
fannst á brautarteinum í Liverpool
að morgni áttunda júlí.
Ekki er heimilt, samkvæmt
breskum lögum, að gera nafn pilts-
ins opinbert. Mál þetta hefur vakið
minningar um það þegar tveir 10
ára piltar myrtu tveggja ára dreng,
James Bulger, og skildu lík hans
eftir á brautarteinum í Liverpool í
febrúar 1993.
------*—♦—*----
Matareitrun
breiðist út
Osaka. Reuter.
FLEIRI tilfelli af matareitrun
greindust meðal skólabarna í Japan
í gær, en á undanförnum dögum
hafa þúsundir barna veikst í Sakai,
útborg Osaka. Einnig greindust til-
felli í borginni Yokohama í gær.
Embættismenn í Sakai sögðust
ekki vita hvernig bregðast mætti við
faraldrinum og sagði borgarstjórinn
í gær, að lausn virtist ekki í sjón-
máli, heldur færi ástandi versnandi.
Þar til í gær höfðu einungis
grunnskólabörn sýkst, en þá greind-
ust tilfelli hjá 15 framhaldsskóla-
nemendum. Þegar síðast var vitað,
höfðu tæplega fimm þúsund börn
verið færð undir læknishendur vegna
eitrunar og eru 360 þeirra á sjúkra-
húsi, þar af eru 17 alvarlega veik.
vera forsetaframbjóðandi Umbóta-
flokksins. Richard Lamm, fyrrver-
andi ríkisstjóri Colorado, lýsti því
nýlega yfir að hann sæktist eftir til-
nefningu flokksins. Lamm ýjaði að
þvi að hann yrði betri frambjóðandi
en Perot. Milljónamæringurinn frá
Texas var hins vegar á öðru máli.
Á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa
Dole nýlega er öldungadeildarþing-
maðurinn Alfonse D’Amato, sem
hingað til hefur stutt hann. Átelur
D’Amato Dole m.a. fyrir að láta að
því liggja að vindlingar séu ekki
vanabindandi, auk þess sem D’A-
mato telur að skýra stefnu skorti í
kosningabaráttu Doles, ekki síst í
efnahagsmálum.
Holbrooke fundar með Milosevic Serbíuforseta
Segir niðurstöðu við-
ræðna „ófullnægjandi“
Undirbúningur bandarísku forsetakosninganna
Deilt um hlut
verk forseta-
frúarinnar
Clinton hefur 25% forskot á Dole
Washington. The Daily Telegraph.
HILLARY Rodham Clinton forsetafrú (t.v.) ásamt dóttur sinni,
Chelsea Clinton.