Morgunblaðið - 18.07.1996, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 18. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Nei-þýðir-já-lögmálið
... finnst hann oft
á heiðum
AFAR margt er
skylt með kommúnist-
um og nasistum og
freistandi að spyrða
þá saman. Báðir eru
alræðissinnar, en þeir
síðarnefndu hins veg-
ar ekki nógu miklir
hræsnarar til að geta
talist vinstri menn.
Báðir áttu erlenda
liðsmenn, grimmdin
-og kúgunin var svipuð,
sömuleiðis sjálft
stjómskipulagið, áróð-
urstæknin og margt
fleira, en of langt mál
er að rekja það hér.
Nasistar sögðu sig
hins vegar, öfugt við kommúnista,
opinberlega úr lögum við siðferði
og siðmenningu og virtu ekkert
boðorð nema það fyrsta, sem þeir
sneru upp á sjáifa sig á sama hátt
og kommúnistar höfðu áður gert.
Það boðorð sýnist mér vera ein
meginstoð stórasannleika af öllu
tagi, þar með talinni alræðis-
hyggju, en einnig einn helsti
grundvöllur ofstækis, umburðar-
leysis og trúarbragðastyrjalda.
Hinum boðorðunum níu, sem eru
sammannleg undirstaða siðmenn-
ingar hvarvetna, óháð kristinni trú,
vörpuðu nasistar fyrir róða. Alveg
ólíkt vinstri mönnum fóru þeir
hvergi í launkofa með fyrirlitningu
sína á lýðræði, mannúð og mann-
gæsku og frömdu ekki, eins og
kommúnistar, illvirki sín undir for-
merkjum hins góða.
Fanturinn
og frelsishetjan
Ágætt dæmi um afstöðu heims-
ins til svonefndra „hægri manna“
og vinstri manna má finna í ferli
tveggja harðstjóra, þeirra Pinoch-
ets, fyrrum Chileforseta og Castros
Kúbuleiðtoga:
Pinochet hélt góðan frið við aðr-
ar þjóðir, en engir friðarsinnar
sóttu þó á hans fund.
Castro hefur hins vegar stofnað
til eða haldið gangandi styrjöldum
allt frá Suður-Ameríku til Suður-
Jemens, en heijaði þó allra lengst
og mest í Afríku. Því
hafa kunnir friðar-
sinnar og mannvinir
mjög sótt á hans fund
(García Márquez, Olof
Palme o.fl.), enda er
enn vandfundinn sá
vinstrisinnaði „mann-
réttindafrömuður" og
fi-iðarsinni, sem ekki
hefur eitthvað hlýlegt
að segja um Castro.
Þegar stór hluti
verkfærra manna á
Kúbu var annað hvórt
landfiótta, fangelsað-
Vilhjálmur ur eða í Afríku að
Eyþórsson drepa svarta menn
fyrir Rússa, flykktust
áhugamenn um „frið“, „lýðræði",
„tjáningarfrelsi“ og „mannrétt-
indi“ hvaðanæva að úr heiminum
til Kúbu til að fylla í skörðin á
sykurekrum Castros, þ. á m. fjöldi
íslendinga.
Enginn „hægri maður“ hafði
hins vegar slíka aðdáun á stjórn-
arfari í Chile að hann færi til Pin-
oehets að vinna í koparnámum, og
engin „vináttufélög“ voru stofnuð
við hann.
Pinochet tók við landi sínu í
fátækt og upplausn, en skilaði af
sér blómlegu búi.
Efnahagur Kúbu var í örum
vexti þegar Castro tók við völdum
en er nú rjúkandi rúst.
Vinstri menn settu af stað ein-
hverja umfangsmestu „mannrétt-
indaherferð“ sögunnar gegn
Pinochet.
Á Kúbu starfar Amnesty að
mannréttindamálum án aðstoðar
og gegn vilja vinstri hreyfingar-
innar.
Pinochet stofnaði til kosninga,
skilaði sjálfviljugur af sér völdum
og breytti landinu í lýðræðisríki.
Á Castro er ekkert fararsnið,
og engar kröfur eru uppi um slíkt
frá vinstri mönnum. Samt eru
flóttamennirnir og fangarnir fleiri,
áþjánin og fátæktin margfalt verri
en nokkurn tímann í Chile.
Á því er enginn vafi að Castro
hefur verið þjóð sinni miklu óþarf-
ari en Pinochet var sinni þjóð, þótt
Helgi Hálfdanarson
GOLF
GOLF er holl íþrótt, sem sér
iðkendum sínum fyrir skynsam-
legri hreyfingu úti í náttúrunni
án hættu á ofreynslu. Hún fer
fram á grónu landi án þess að
því sé spillt, og hún er kjörinn
vettvangur fýrir heilbrigða og vin-
samlega keppni.
Dálítið hef ég undrazt það, að
þeir sem iðka golf skuli vera kall-
aðir kylfingar, séu kenndir við
kylfu, verkfæri sem er víðs fjarri
því að vera einskorðað við þennan
leik. Flestum, sem heyra orðið
kylfa, mun koma annað fyrr í hug
en golf. Væri ekki nær, að þeir
sem leika golf, væru kenndir við
leikinn sjálfan og kallaðir gylfing-
ar, fyrst golf er viðurkennt töku-
orð í málinu?
Undirritaður verður að játa á
sig þann vesaldóm að vera of lat-
ur til að stunda þessa góðu íþrótt,
svo að öll kynni af henni eru
álengdar. Þess er því að vænta,
að íðmál greinarinnar hafí að
mestu farið þar'fyrir ofan garð
og neðan. Einhverju af því bregð-
ur þó fyrir í fréttum fjölmiðla.
Flestir munu kannast við að hafa
heyrt orðið pútt og sögnina að
pútta og vita hvað við er átt.
Ekki verður sagt, að þar sé íslend-
ingslega að orði komizt, enda skín
enskan ljóslifandi í gegn. Þó virð-
ist ekki þurfa langt að seilast eft-
ir íslenzkum orðum til þessara
nota. Tökusögnin að pútta virðist
í þessu sambandi notuð á sama
hátt og íslenzka sögnin að stinga
yrði við höfð. Orðabók Menning-
arsjóðs tilgreinir af sambærileg-
um dæmum: „að stinga bókinni í
hilluna“ og „að stinga peningun-
um í vasann.“ Kúlunni er púttað
í holuna, henni er stungið í holuna
með kylfunni. í staðinn fyrir nafn-
orðið pútt kæmi þá sjálfkrafa ís-
lenzka nafnorðið síunga. Þetta
var laglegt pútt., þetta var lagleg
stunga. Þarna var fallega stungið.
Hvað sem þessu orðafari líður,
er allt lofsvert sem gert er af
opinberri hálfu til eflingar golf-
íþróttinni og henni til hagræðing-
ar.
Aðgefnu tilefni:
Höfundur er hvorki sálmaskáld
né prestakennari.
„Vináttufélög“ við al-
ræðisstjórnir eru athug-
unarefni, segir Vil-
hjálmur Eyþórssón í
þessari annarri grein af
fjórum, t.d. í Sovétríkj-
unum fyrrverandi, Alb-
aníu, Kína, N-Kóreu,
Kúbu og A-Þýskalandi.
sá síðamefndi hafi beitt andstæð-
inga sína álíka mikilli harðýðgi og
Kúbuleiðtoginn. Flestir, en alls
ekki allir, þessir andstæðingar voru
reyndar kommúnistar sem hugðust
koma á svipuðu stjórnarfari og rík-
ir á Kúbu og hefðu því sjálfir beitt
sömu aðferðum á valdastóli.
Fyrir aðfarir sínar uppskar
Pinochet fordæmingu heimsins, en
því er ekki að heilsa um Castro.
Þvert á móti er hann ennþá beinlín-
is hetja, jafnvel „frelsishetja“ í
augum þeirra friðelskandi vinstris-
innuðu mannvina sem gera sér
hetjur úr herskáum, fjarlægum
harðstjórum. Enginn gerir frelsis-
hetju úr Pinochet, þótt hann hafi,
ólíkt Castro, komið á lýðræði.
Umfjöllun um Castro er enn sem
fyrr með allt öðrum og vinsam-
legri hætti en nokkur dæmi eru
til um Pinochet sem kann ekki sem
„hægri maður“ lagið á því að
fremja illvirki undir yfirskini hins
góða.
„Eigir þú vin...“
Ég hef á liðnum árum stöku
sinnum skrifað um vinstrimennsk-
una hér í blaðið og þá aldrei látið
hjá líða að nefna „vináttufélögin“
sérstaklega, bæði vegna þess hvað
mér finnast þau vera merkileg og
eins vegna þess hvað fáir aðrir
hafa vakið á þeim athygli. Þau eru
allrar athygli verð, því þar stofn-
uðu íslenskir menn til sérstakrar
vináttu við stjórnirnar í löndum á
borð við Sovétríkin (MÍR), Albaníu,
Norður- Kóreu, Víetnam, Kína,
Kúbu, Austur-Þýskalandi og raun-
ar flestöllum öðrum alræðisríkjum.
Þessi samtök bera allra gleggst-
an vott um raunverulegan hug
vinstrifólks til alræðisins, þótt
raunar sé af nógu öðru að taka.
Það voru ekki aðeins Alþýðu-
bandalagsmenn sem tóku þátt í
„vináttufélögunum“, heldur einnig
fólk úr þeim stjórnmálaflokkum,
sem gátu yfirleitt hugsað sér sam-
starf og jafnvel vináttu við erlend-
ar alræðisstjórnir (sbr. vinstri-Gúl-
ag-regluna sem ég nefndi í fyrstu
grein). Þannig má t.d. nefna þátt-
töku framsóknarmanna í „vináttu-
félaginu" við Búlgaríu.
Á verksviði „vináttufélaganna"
var m.a. að fá hingað listamenn,
fengju þeir yfirleitt brottfararleyfi
(fjölskyldumeðlimir voru hafðir í
gíslingu á meðan). Var ítarlega
sagt frá öllu í alræðisríkinu og
jafnframt látið í það skína, að hér
væri um samskipti „alþýðu" land-
anna að ræða, enda höfuðmarkmið
hinna erlendu stjórna að réttlæta
sig gagnvart eigin þegnum með
því að vísa til þess víðtæka stuðn-
ings og samúðar, sem þær nutu
meðal vinstri manna vestan tjalds.
Starf „vináttufélaganna" var
þannig ætlað til stuðnings alræðis-
stjórnunum og til að villa um fyrir
þegnum þeirra.
Tóku fjölmargir stjórnmála-,
mennta- og listamenn þátt í þessu
brölti, þ.e. væru þeir ekki önnum
kafnir við að fordæma „kúgun“,
„ritskoðun", eða önnur „mannrétt-
indabrot“, sem þeir sáu þá — og
sjá enn — í hveiju homi hér á
Vesturlöndum. Margir vinstri
menn, aðallega liðsmenn Alþýðu-
bandalagsins, hafa einnig notið
góðs af starfsemi „vináttufélag-
anna“ á annan hátt, t.d. í tengslum
við ferðalög til alræðisríkja Gúl-
agsins, því þangað var þeim tíðför-
ult meðan fært var (sbr.: „Eigir
þú yin / farðu að finna hann oft“).
Ég vil aftur undirstrika, að aldr-
ei hefur þetta varpað skugga á
„lýðræðis- og „mannréttindabar-
áttu“ þessa góða fólks, sem fram
fór samtímis.
Höfundur er ritstjóri.
Reglugerðir eiga að vérnda
fólk en ekki verktaka
UNDIRRITUÐ sem
er íbúi við Laugarnes-
veg vill að gefnu til-
efni setja nokkur orð
á blað um hávaða-
mengun i og við íbúð-
arhús í Reykjavík.
Hávaði mælist í desi-
belum (skammstafað
dB) og er sá skali
logaritmískur þannig
að við hver 3 dB tvö-
faldast hávaðinn.
Ármann Örn Ár-
mannsson forstjóri
Ármannsfells kvartar
mjög undán því í fjöl-
miðlum að bent sé á
að fyrirtæki hans ætli
sér að selja hljóðmenguð fjölbýlis-
hús á lóðinni Kirkjusandur 1-5 hér
í borg. Ármann segir m.a. í grein
sinni í Mbl. laugardaginn 13.7.
1996: „Við höfum verið í farar-
broddi við íbúðarbyggingar í 30
ár...“
í þessu sambandi vil ég benda
á að Ármannsfell reisti á árunum
1989-90 hátt og mikið fjölbýlishús
sem stendur á horni Ásholts og
Laugavegar og er umferðarhávað-
inn við húshliðina sem snýr að
Laugaveginum álíka mikill og hann
verður við þær húshliðar á Kirkju-
sandi 1-5 sem snúa að Sæbraut,
þ.e.a.s. nálægt 70 dB. Þetta gefur
mér tilefni til að benda á að fjölbýl-
ishúsið við Ásholt er ekki hannað
í samræmi við þá þekkingu sem
var til stáðar á þeim tíma í „borgar-
kerfinu“ samanber eftirfarandi til-
vitnun í tillögu að hverfaskipulagi
sem Guðrún Jónsdóttir arkitekt
vann fyrir Borgarskipulagið í apríl
1987: „I nágrannalöndum okkar
er miðað við að hávaði í nýrri
íbúðabyggð fari ekki yfir 55 dB
(A) (innanhúss hámark 35
dB(A)).“ Þess ber einnig að geta
að fjölbýlishúsið er heldur ekki
hannað í samræmi við þá þekkingu
sem fyrir fannst „ríkiskerfinu“
samanber það að mjög ströng
mengunarvarnareglugerð gilti um
umferðarhávaða a.m.k. frá 21.
Vera
Guðmundsdóttir
ágúst 1989. Hér er
rétt að undirstrika að
munurinn á 55 og 70
dB er ekkert smáræði
vegna þess að eins og
áður segir tvöfaldast
hávaði við hver 3 dB
þannig að 70 dB er
hvorki meira né minna
en 32 faldur sá hávaði
sem 55 dB táknar.
Er þá ekkert vanda-
mál í fjölbýlishúsinu
við Ásholt úr því að
„fyrirtæki í farar-
broddi“ byggði það og
borgaryfirvöld „sáu
ekki“ að það var ekki
hannað í samræmi við
sjálfsagðar kröfur nútímans? Jú,
þar er nú aldeilis hávaðamengunin,
það veit ég því ég þekki aðstæður
hjá fólki sem býr þar. Ýmsir í því
húsi hafa átt í erfiðleikum með
svefn og nokkuð er um að fólk
Það er reglugerðarbrot,
segir Vera Guðmunds-
dóttir, að leyfa meira
en 55 dB við húshlið að
Kirkjusandi 1-5.
hafi reynt að selja íbúðir sínar í
húsinu vegna þessa. Einnig má
benda á að íbúarnir hafa bundist
samtökum um að knýja á um að
bórgin komi þeim .til hjálpar með
því að minnka umferðarhávaðann
í húsinu m.a. með því að fækka
akreinum á Laugaveginum framan
við húsið úr þremur í tvær. En
ekkert gengur, íbúarnir hafa verið
lokkaðir í gildru m.a. með há-
stemmdum auglýsingaáróðri Ár-
mannsfells á sínum tíma sem
hljómaði ansi líkt og núverandi
söluáróður vegna Kirkjusandshús-
anna.
Margt er skrýtið í kýrhausnum!
Borgarverkfræðingur biður
borgaryfirvöld um fjármagn til að
leysa úr málum þeirra íbúa sem
þegar búa við umferðarhávaða-
mengun í borginni eins og sjá má
í grein í Mbl. s.l. þriðjudag. Skýtur
þá ekki skökku við að þessi sömu
borgaryfirvöld ætli að fara að
heimila þijú stór fjölbýlishús þar
sem útreiknaður umferðarhávaði
er allt að 70 dB, þ.e.a.s. þrisvar
til fjórum sinnum meiri hávaði en
þau 65 dB, sem er það sem miðað
er við í áðurnefndri grein í Morgun-
blaðinu þegar fjallað er um hveijir
teljist búa við óviðunandi hljóð-
mengun og hveijir ekki.
Fyrir tæpum áratug var Ár-
mannsfell með ýtni við borgaryfir-
völd og gáfu þau eftir. Afleiðingin
af þessu var að hið hljóðmengaða
fjölbýlishús við Ásholt reis. Ár-
mannsfell er enn á ný með ýtni
við borgaryfirvöld og spurningin
er: Ætla þau enn að ný að gefa
eftir og ætla þau enn á ný „að
setja kíkinn á blinda augað“ og
láta sem þau sjái ekki reglugerðar-
brotið?
Við hvaða reglugerðarbrot er
átt? Það er reglugerðarbrot að
leyfa meira en 55 dB við húshlið
að Kirkjusandi 1-5 því hér er ekki
um endurnýjun byggðar að ræða.
En þó svo að hér væri um end-
urnýjun byggðar að ræða, þá leyf-
ist einungis 70 dB hávaði við hús-
hlið (ekki glugga) á hávaðasamari
hlið hverrar íbúðar, en einungis
55 dB við húshlið á hljóðlátari hlið
hverrar íbúðar og er þessu skilyrði
(um 55 dB) ekki fullnægt að
Kirkjusandi 1-5.
Ef svo illa fer að þessi þijú hljóð-
menguðu fjölbýlishús við Kirkju-
sand rísa þá munu þau reynast
mörgum íbúum þar illa og er þá
hætt við að margir þeirra muni
hvorki hugsa hlýtt til Ármannsfells
né núverandi borgaryfirvalda. En
þetta er ekki einkamál þeirra og
því spyr ég: Er þetta stefnan sem
borgarbúar vilja að sé í fararbroddi
íbúðabygginga í Reykjavíkurborg?
Höfundur er líffræðingur og íbúi
við Laugarnesveg.