Morgunblaðið - 19.07.1996, Side 4
4 FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skammtímavistun fatlaðra á Vestur-
landi logð niður til að mæta halla
Félagsmálaráðu-
neytið hefur ekki
samþykkt það
Argentínumaður reynir að setja met á skútu sinni
Morgunblaðið/Rax
FYRIR seglum yfir hálfan hnöttinn. Geronimo B. Saint Martin
í Reykjavíkurhöfn við skútuna sina og hann ætlar að sigla eins
norðarlega og unnt er.
Siglir einn upp
undir Norðurpól
ÁRNI Gunnarsson, aðstoðarmað-
ur félagsmálaráðherra, segir að
ráðuneytið sé ekki búið að leggja
blessun sína yfir endurskoðaða
rekstraráætlun Svæðisskrifstofu
um málefni fatlaðra á Vestur-
landi, en þar er gert ráð fyrir að
leggja skammtímavistun niður frá
1. september til áramóta til að
afstýra rekstrarhalla.
Árni segir ennfremur að skrif-
stofan hafi farið 1,2 milljónir
króna fram úr heimildum í fyrra
og hafi framlag til hennar á yfir-
standandi fjárlagaári verið aukið
úr 51,8 milljónum í 64,7.
Framkvæmdastjóri Svæðis-
skrifstofu um málefni fatlaðra á
Vesturlandi hefur tilkynnt
Þroskahjálp að skammtímavistun
verði aflögð tímabundið, til þess
að mæta fyrirséðum hallarekstri.
Gjaldkeri samtakanna á Vestur-
landi, Þorvarður Magnússon,
gerði athugasemd við það, meðal
annars á þeim forsendum að ver-
ið sé með þessu að nota viðbót-
arfjármagn, sérstaklega ætlað til
skammtímavistunar, til þess að
rétta reksturinn af.
Halli þrátt fyrir aukningu á
fjárlögum
Árni Gunnarsson segir að það
sé ófrávíkjanleg krafa ráðuneytis-
ins að rekstri á vegum þess sé
haldið innan ramma heimildar og
þegar ljóst hafi orðið að útgjöld
svæðisskrifstofunnar á Vestur-
landi yrðu sex milljónir umfram
heimild hafi verið óskað eftir end-
urskoðaðri rekstraráætlun. Auk
þess bendir hann á að skrifstofan
á Vesturlandi hafí fengið hlut-
fallslega mesta aukningu rekstr-
arfjár á síðustu fjárlögum.
Árni segir að ráðuneytinu hafi
borist ný rekstraráætlun með
greinargerð en ekki sé búið að
fara yfir hana og gera athuga-
semdir. Hann er spurður hvort
ráðuneytið samþykki að skamm-
tímavistun verði felld niður um
sinn. „Ég býst fastlega við því
að athugasemdir verði gerðar við
það en get að sjálfsögðu ekkert
fullyrt um það að svo stöddu.“
Svæðisskrifstofur um málefni
fatlaðra eru í hveiju kjördæmi og
segir Árni að svæðisskrifstofan á
Vesturlandi sé sú eina sem farið
hafi verulega fram úr fjárlögum
í tíð núverandi ráðherra, ef
Reykjavík sé undanskilin. Þar sé
hins vegar fólksfjölgun og einnig
hafi menn verið að glíma við
vanda sem skapast hafi í tíð fyrri
ráðherra.
Ef framlög til svæðisskrifstofa
í hveiju kjördæmi eru sundurliðuð
kemur í ljós að skrifstofan í
Reykjavík fékk 305,9 milljónir á
fjárlögum 1996, á Reykjanesi
252,8, 64,7 á Vesturlandi sem
fyrr er getið, 48,9 á Vestfjörðum,
93,8 á Norðurlandi vestra, 252,1
á Norðurlandi eystra, 68,8 á
Austurlandi og 127,3 á Suð-
urlandi.
Árni segir auk þess ekki rétt,
sem haldið var fram í Morgun-
blaðinu í gær, að fatlaðir á lands-
byggðinni nytu ekki sama skiln-
ings og í þéttbýlinu.
„Málefni fatlaðra eru almennt
í miklu betra horfi á landsbyggð-
inni en í Reykjavík. Þar er mest
fjölgun og auk þess eru sjúkra-
stofnanir í höfuðborginni að út-
skrifa fatlaða í sparnaðarskyni
og koma þeim yfir á félagslega
kerfið.“
Ekki hefur náðst tal af fram-
kvæmdastjóra Svæðisskrifstofu
um málefni fatlaðra á Vesturlandi
vegna þessa.
ARGENTÍNUMAÐURINN Ger-
onimo B. Saint Martin hefur nú
viðdvöl á skútu sinni í Reykjavík-
urhöfn og bíður þess að viðgerð
hennar Ijúki, áður en hann heldur
áfram ferð sinni norður á bóginn.
Geronimo ætlar að verða fyrsti
maðurinn sem siglir einn á sex
metra langri skútu eins nærri
Norðurpólnum og hægt er að kom-
ast og er þess vegna á ferð um
norðlægar slóðir.
Geronimo B. Saint Martin á
franska foreldra en flutti ungur
til Argentínu, þar sem hann var
búsettur í borginni La Plata, og
er nú með tvöfalt ríkisfang. Hann
er læknir að mennt en lagði upp
í ferð sína árið 1991.
Sigldi og sneri ekki heim
Hann kveðst hafa haft gaman
af ferðalögum frá fyrstu tíð og
eftir margvíslegt flakk, meðal ann-
ars sem puttaferðalangur, uppgöt-
vaði hann kosti siglinga og að þær
væru góð leið til að sjá heiminn
og kynnast fólki.
„Eg hélt af stað einn góðan veð-
urdag fyrir fimm árum áleiðis til
Brasilíu og hef ekki snúið heim
aftur síðan,“ segir hann. Geronimo
bjó þar í um hálft annað ár áður
en hann hélttil Frönsku-Gvæönu
þar sem hann var í um fimm mán-
uði áður en leiðin lá til Antilles-
eyja í Karíbahafinu.
„Eg hafði séð myndir frá Norð-
urlöndum og heyrt að þar væri
fallegt um að litast og langaði að
sigla þangað. Sú löngun var hins
vegar ekki sérlega líkleg til að
vera „fjölmiðlavæn" og færa mér
einhvert fé upp í kostnað, þannig
að í sólinni á Martinique vaknaði
sú hugmynd að fara eins norðar-
lega og hægt er og verða fyrstur
til þess, einsamall á svo litlum bát.
Hugmyndin fékk stuðning tveggja
franskra fyrirtækja og ég er nú á
leið til Svalbarða, en nær Norðurp-
ólnum er vart hægt að komast
sökum ísa,“ segir Geronimo.
Landlegan þungbærust
Hann tekur Ijós- og vídeómyndir
á ferð sinni og hyggst skrifa bók
um þennan leiðangur. Geronimo
kveðst ekki hafa lent í stórvægi-
legum erfiðleikum eða hrakning-
um á ferð sinni, utan þess að velkj-
ast um í óveðri sem stóð í fimm
daga fyrir utan strönd Nýfundna-
lands. Hann varð að leita skjóls í
Kanada seinasta vetur vegna
skemmda á bátnum og erfiðra
aðstæðna til siglinga og hélt sig í
landi í um níu mánaða skeið.
Styrktaraðilar hans greiða hon-
um ákveðna upphæð til að greiða
kostnað, og hefur hún enst sæmi-
lega, en landlegan var fjárhag
hans þungbær að sögn. Hann gafst
þó ekki upp á ætlunarverki sínu
og kom til Islands á fimmtudaginn
var eftir sextán daga samfellda
siglingu yfir hafið, sem er 1.700
sjómílna ferð.
„Eg er ekki einmana þegar ég
sigli, því að mörgu er að huga.
Auk þess tekst mér að samsama
mig umhverfinu og næ sérlega
góðu sambandi við hafið,“ segir
Geronimo, aðspurður hvort ein-
semdin sækti aldrei að.
„Ég fyllist þeirri tilfinningu frek-
ar í landi, því það eru ekki allir
jafngestrisnir og vinalegir og íbúar
Reykjavíkur. í raun og veru er það
versta sem ég.hef upplifað í ferð-
inni að þurfa að dvelja á stöðum
sem mér fellur ekki við og líður
ekki vel á, eins og var að mörgu
leyti raunin með Frönsku- Gvæönu.
Fólkið þar var Iokað og mikill
fjandskapur á milli kynþátta ríkj-
andi. Slíkir staðir eru erfið reynsla
en lærdómsrík," segir hann.
Óveður á leið til íslands
Hann lenti í um sólarhring-
slöngu óveðri á leið til íslands og
varð ekki svefns auðið meðan á
hamaganginum stóð út á regin-
hafi. Sjálfstýring bátsins og raf-
geymir biluðu, segl rifnaði og sitt-
hvað fleira fór úr skorðum. Raf-
geyminn er hægt að hlaða með
sólarorku en Geronimo segir veðr-
ið seinustu daga ekki hafa verið
með þeim hætti að hægt væri að
hafa gagn af henni, að ógleymdri
áðurnefndri bilun.
Hann kveðst gera sér vonir um
að geta lagt úr höfn eftir 4-6 daga,
í seinasta lagi, þegar viðgerðum
lýkur, en eftir að hafa náð markm-
iði sínu við Svalbarða siglir hann
til Noregs og þaðan land frá landi
til Frakklands, en þar lýkur leið-
angrinum. Geronimo kveðst hins
vegar ekki ætla að hætta sigling-
um að honum loknumn, heldur
finna styrktaraðila að nýrri hug-
mynd sem blundar með honum og
ferðast áfram um höfin.
Aðstoðarframkvæmdastjóri VSÍ sakar formann járniðnaðarmanna um að fara með rangar launatölur
Segir j ámiðnaðar-
menn ýta undir ólgn
HANNES G. Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri VSÍ, segir að
yfirlýsingar Arnar Friðrikssonar,
formanns Félags járniðnaðar-
manna, um laun málmiðnaðar-
manna hér á landi hafi spillt fyrir
árangri viðræðna um gerð samn-
ings fyrir starfsmenn sem vinna við
Hvalfjarðargöng. Iðnaðarmenn
hefðu gengið til viðræðna á grunni
rangra upplýsinga um laun sín. Örn
vísar þessu algerlega á bug og seg-
ir upplýsingamar byggjast á gögn-
um frá Kjararannsóknamefnd. Þar
eigi Hannes sæti og hafi sent gögn-
in frá sér athugasemdalaust.
Haft hefur verið eftir Emi í fíöl-
miðlum undanfama daga að vem-
legt launaskrið hafí átt sér stað í
málmiðnaði á undanfömum misser-
um og meðallaun þeirra séu komin
upp fyrir 700 krónur á tímann. Örn
sagði í samtali við Morgunblaðið
að hann byggði þessar upplýsingar
á fréttabréfí Kjararannsóknar-
nefndar.
Hannes sagði að þessar tölur
væm ekki marktækar og Öm vissi
það. Hann væri að dreifa röngum
upplýsingum í þeim tilgangi að
valda ólgu á markaðinum og reyna
þannig að knýja á um launaskrið.
Þetta væru svipaðar baráttuaðferð-
ir og járniðnaðarmenn hefðu notað
í síðustu uppsveiflu í járniðnaði á
ámnum 1986-87. Aðferðin gengi
út á að taia kaupið upp með því
að gefa sífelldar yfírlýsingar um
hækkandi kaup járniðnaðarmanna
og ýta þannig undir ólgu á mark-
aðnum.
Veldur óróa
„Yfírlýsingar formanns Félags
jámiðnaðarmanna hafa valdið rnikl-
um óróa á markaðnum. Menn sem
vinna í málmiðnaði kannast ekkert
við þessar tölur og skilja ekki hvað
er að gerast.
Þegar þessar tölur em skoðaðar
kemur í ljós að þær eru byggðar á
afar litlu úrtaki málmiðnaðarmanna
í Reykjavík eða á úrtaki u.þ.b. 45
manna. Fyrir ári vom 130 menn í
úrtaki nefndarinnar. Við þessa
fækkun mældist veruleg launa-
hækkun vegna þess að þeir sem
duttu út vom með heldur lægri laun
en þeir sem urðu eftir. Ef laun þess-
ara 45 manna eru skoðuð og borin
saman milli ára kemur í ljós að þau
hækkuðu með sambærilegum hætti
og laun annarra hópa í þjóðfélag-
inu. Það varð því ekkert launaskrið
hjá málmiðnaðarmönnum í fyrra og
það veit formaður Félags járniðnað-
armanna mjög vel,“ sagði Hannes.
Hannes sagði að vemlegar breyt-
ingar yrðu á úrtaki Kjararannsókn-
amefndar milli kannana. Ástæðan
væri sú að fyrirtæki hættu þátt-
töku, gögn misfæmst og misvel
gengi að fá gögn frá fyrirtækjum
frá einum tíma til annars. Þetta
yrðu menn að hafa í huga þegar
niðurstöður Kjararannsóknamefnd-
ar væm skoðaðar. Greinilegt væri
að ekki hefði tekist að fá rétta
mynd af launum málmiðnaðar-
manna á árinu 1995.
Hannes sagði að launaupplýsing-
ar Kjararannsóknarnefndar endur-
spegluðu ekki taxta eða grunnlaun,
eins og skilja hefði mátt á Emi,
heldur tímakaup með öllum auka-
greiðslum viðbættum. Þannig væru
bónusgreiðslur, verkfæragjald,
fæðispeningar, fatapeningar o.fl.
innifaldar í tölunum. Að teknu til-
liti til alls þessa taldi hann nær lagi
að greitt tímakaup, eins og Kjara-
rannsóknarnefnd skilgreindi það,
væri á bilinu 600-650 kr. og að
tímakaupið án aukagreiðslna væri
550-600 kr. að meðaltali.
Gögnin birt
athugasemdalaust
Örn sagðist vísa þessari gagnrýni
Hannesar algerlega á bug. Hann
sagðist aðspurður af fréttamanni
hafa bent á tölur Kjararannsóknar-
nefndar, en þær segðu að meðal-
dagvinnulaun málmiðnaðarmanna
væru um 704 krónur á tímann þeg-
ar 3% hækkun launa um áramót
hefði verið reiknuð inn í taxtann.
„Það er sú tala sem ég hef nefnt.
Þetta er meðaltalið, en það verður
eins og allir vita til af lægri tölum
og hærri tölum. Ég hef ekki gert
annað en að vísa í þetta opinbera
gagn Kjararannsóknarnefndar. Ég
bendi á að Hannes á sæti í nefnd-
inni og hefur látið birta þessar tölur
athugasemdalaust í fréttabréfi
hennar."
Örn sagði að hann hefði í gegnum
tíðina stundum haft uppi athuga-
semdir við einstök atriði í niðurstöð-
um Kjararannsóknarnefndar, en
jafnan fengið þau svör að um reikn-
ingslega niðurstöðu væri að ræða
sem ekki bæri að draga í efa. Hann
sagðist ekki kannast við að upplýs-
ingar Kjararannsóknamefndar um
laun málmiðnaðarmanna hefðu
valdið neinni ólgu á markaðnum.
Fyrirspurnir frá Noregi
Félagi járniðnaðarmanna hefur
borist fyrirspurn frá norsku málm-
iðnaðarfyrirtæki sem vill ráða ís-
lenska málmiðnaðarmenn í vinnu.
Örn sagði að fyrirtækið byðist til
að borga 108 norskar krónur á tím-
ann, auk fæðispeninga, vaktaálags
og ókeypis heimferðar einu sinni í
mánuði. Hann sagði að Félag járn-
iðnaðarmanna hefði ekki áhuga á
að reka vinnumiðlun fyrir erlend
fyrirtæki, en allmargir félagsmenn
hefðu óskað eftir upplýsingum um
þetta fyrirtæki og því hefði félagið
óskað eftir frekari upplýsingum um
það. Hannes sagði að samkvæmt
launakönnun norska vinnuveitenda-
sambandsins, sem'er byggð á laun-
um rúmlega tuttugu þúsund járn-
iðnaðarmanna, væru meðallaun
norskra jámiðnaðarmanna 100,13
norskar krónur á tímann.
I
>
\
i
>
i
1
I
I
I
;
I