Morgunblaðið - 19.07.1996, Blaðsíða 8

8 B FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Bílnum lagt
„ÁRVEKNI neytenda er eitthvert
besta vopnið í baráttunni fyrir betri
jörð,“ stendur í nýju fræðsluriti
Kvenfélagasambands Íslands, Um-
hverfið og við, og bent er á að neyt-
endur í mörgum löndum hafi lagt
sitt af mörkum til að draga úr notk-
un ósoneyðandi efna með því að
kaupa „ósonvæna" úðabrúsa.
í ritinu eru gefnar nokkrar ein-
faldar reglur sem hafa má í huga
þegar vörur eru keyptar:
' • Veljum vörur í fyrirferðarlitl-
um umbúðum. Veljum þannig frem-
ur óinnpakkaða ávexti fremur en í
plasti á frauðplastbakka.
• Veljum frekar vörur sem hægt
er að endurnýta.
• Kaupum ferskar vörur fremur
en unnar. Það sparar umbúðir.
- Hver íslendingur hendir um
og gengið
eða hjólað í staðinn
200-250 kg af sorpi á ári hveiju,
en að meðtöldum fyrirtækjum ná-
lægt 700-800 kg á ári. Spilliefni
eru hluti af þessum úrgangi og eiga
að fara á sérstaka móttökustaði.
Spilliefni eru ýmis efni til dæmis
í lakki og málningu og eru skaðleg
umhverfinu. íbúar á höfuðborgar-
svæðinu geta komið spilliefnum til
gámastöðva Sorpu og í mörgum
öðrum sveitarfélögum til áhalda-
húsa.
í riti Kvenfélagasambandsins eru
PAPPÍRSSÖFNUN í gáma.
ÞAÐ er ekki mikil prýði af þessu bílhræi.
leiðbeiningar um meðferð spilliefna,
til dæmis eftirfarandi:
• Lyf - Apótek taka við öllum
lyfjum.
• ísskápar - Kælimiðlar (freon)
í ísskápum teljast til efna sem eiga
þátt í eyðingu ósonlagsins. Það ér
því mikilvægt að fara varlega með
ísskápa í flutningum og koma þeim
til móttökustöðva þar sem kælimiðl-
amir eru teknir af.
Margt fleira er nefnt í
fræðslubæklingi Kvenfélagasam-
bandsins, til dæmis um bílinn:
„Minni notkun dregur líka úr svo-
kölluðum gróðurhúsaáhrifum af
manna völdum sem geta valdið veð-
urfarsbreytingum." Einnig er sagt
að bifreiðar séu einhver þyngsti
bagginn á ijárhag heimilinna í land-
inu. Lesendur ritsins eru svo beðnir
að hafa eftirfarnadi í huga:
• Við styttri ferðir getum við oft
gengið eða farið á reiðhjóli.
• Notum almenningssamgöngur
þegar þess er kostur.
• Samnýtum ferðir þegar tæki-
færi gefst.
• Drepum á bílnum þegar við
bíðum í bílnum.
Fræðslurit Kvenfélagasambands
Islands er unnið í samvinnu við
umhverfisráðuneytið og er 24 síður.
Héí er eitt heilræði í lokin:
• Fleygjum aldrei msli á víða-
vangi. Höfum ruslapoka meðferðis
á ferðalögum og tæmum hann í
viðeigandi gáma.
GRUNNBROT klútsins
HÖFUÐSKÝLA til að hlífa höfðinu fyrir sterkri sól eða til að
hylja hárið. Bijótið klútinn þannig að hann myndi þríhyrning.
Tvöfaldur hnútur er síðan bundinn í hnakkaniim og horni klúts-
ins sem lafir niður er hagrætt undir hnútnum.
Á KVÖLDIN er hægt að nota klút eða slæðu til að lífga upp á klæðnaðinn. Bindishnútur er gerður þannig að byijað er
á grunnbrotum 1-5. Síðan er gerður einfaldur hnútur, eins og sýndur er á mynd a. Þá er efri hluti vafinn um þann neðri,
frá hægri til vinstri (mynd b), og síðan tekinn til hægri gegnum lykkju sem þá hefur myndast (mynd c). Því næst er slétt
úr endum klútsins (mynd e) og hann festur með bindisnælu ef vill (mynd f).

3
* r i«*.í * »*. i i **. ? *-í i*.
STRANDPILS er gert með því
að bijóta eitt horn klútsins
niður (grunnbrot 1). Síðan er
honum hagrætt fyrir ofan
mitti og hann bundinn saman
á bakinu með tvöföldum hnút.
SÍGILDUR hnútur er gerður þannig að klútur er fyrst brotinn
í grunnbrot 1-5. Þá er klúturinn lagður kringum hálsinn og vaf-
ið tvisvar áður en endar eru teknir aftur á háls, þar sem bundið
er með tvöföldum hnút.
Orsök
geðklofa
er rakin til
fyrstu fósturskeiða
MIKLAR framfarir hafa orðið
í heimi læknavísinda á orsök-
um geðklofa, en sá geðræni
sjúkdómur er talinn hijá um
1% íbúa á Vesturlöndum.
Geðklofi eða kleyfhugasýki
er alvarleg geðveiki sem ein-
kennist af samhengislausum
hugsanagangi, tilfinninga-
sljóleika og stundum óeðlileg-
um hreyfingum. Sjúklingur-
inn verður oft einrænn og
sinnulaus, lifir í eigin hugar-
heimi og ofskynjanir og rang-
túlkanir eru tíðar. Ef ekkert
er að gert kemur oftast fram
alvarleg upplausn persónu-
leikans.
Frumur á
rangri leið
Nýjar rannsóknir í Banda-
ríkjunum benda til að á fyrstu
stigum fóstursins í móður-
kviði, þegar heilinn er í mótun
og heilafrumur að myndast,
velji tilteknar frumur sér
rangan samanstað með þeim
afleiðingum að hluti heilans
reynist óvirkur. Þetta virðist
gerast hjá þeim einstakling-
um sem síðar á ævinni eiga
við geðklofasjúkdóminn að
stríða.
Hvað það er sem veldur
.. rangri uppbyggingu heilabús-
ins er enn á huldu, en ein
tilgátan er sú að vírussýking
móður á meðgöngunni sé
skaðvaldurinn.
Meðfæddur
sjúkdómur
Rannsóknirnar færa heim
sanninn um að geðklofi er
meðfæddur sjúkdómur, en
áður var hann meðal annars
rakinn til ónáinna fjölskyldu-
tengsla.
Þessi vitneskja færir vís-
indin einnig skrefi nær því
að geta læknað eða komið í
veg fyrir sjúkdóminn með
1 fyrirbyggjandi aðgerðum.
Einkenni sjúkdómsins
koma vanalega ljós seint á
unglingsaldri eða snemma á
fullorðinsaldri, en geðlæknar
telja að ef grannt er að gáð
megi finna vísbendingu um
sjúkdóminn strax á unga
aldri. ■
Þýtt og endursagt úr Herald
Tríbune./hm
BIKINI. Nota má klút í stað bijóstahaldara, t. d. þegar gengið
er um ströndina, eða farið er á veitingastað við strönd eða sund-
laug í sólarlöndum. Klútur er brotinn saman skv. grunnteikningu
1-4 og síðan bundinn saman milli bijósta með tvöföldum hnút.
Með stæl
á ströndinni
LITRÍKIR klútar geta sett punktinn
yfír i-ið og verið hin mesta prýði,
séu þeir notaðir á réttan hátt. Hönn-
uðir hjá tískuhúsi Hermés í París
voru nýlega viðmælendur ítalska
tískublaðsins Moda og gáfu þeim,
sem hyggjast stunda strandlíf í
sumar, leiðbeiningar um hvernig
nota má klúta og slæður á fjöl-
breyttan hátt.
Agætt getur verið að æfa sig í
að binda klúta og slæður inni, fyrir
framan spegil, áður en farið er á
strönd eða í sólbað við sundlaugar-
barm hótelsins.