Morgunblaðið - 21.07.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 21. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Úrsagnir úr þjóökirkjunni hlutfallslego 4 slnnum fíeiri en í fyrra:
Nú er skrattanum skemmt . . .
Smyrils-
ungar
dafna vel
FJÖLSKYLDA frá Akureyri hef-
ur fylgst með smyrilshreiðri í
nokkurn tíma og heimsótt það í
þrígang. Fjölskyldan var á ferð
á Austurlandi um hvítasunnuna
og fann þá hreiðrið á klettasyllu
með fimm eggjum í.
Morgunblaðið/Berglind H. Helgadóttir
FIMM vikum síðar var fjölskyld-
an aftur á ferð á sömu slóðum
og var þá ákveðið að kíkja á
hreiðrið. Þá voru ungar skriðnir
úr öllum eggjum, krökkunum til
mikillar ánægju. Ungarnir
hvæstu ef komið var of nálægt.
VIKU síðar var hreiðrið enn
heimsótt. Þá höfðu ungarnir
stækkað töluvert og fært sig úr
hreiðrinu og innar á sylluna, all-
ir nema einn. Ef hendin var látin
fyrir ofan ungana þá opnuðu
þeir allir goggana í þeirri von
að fá eitthvað í þá.
Krafa Polisario-hreyfingarinnar
Vilja réttláta þjóð-
aratkvæðagreiðslu
IBÚAR Vestur-Sahara
eru arabískumælandi
múslimar, landið er
nokkru stærra en Bretland
en meirihluti þess er eyði-
mörk.
Polisario hóf baráttu
gegn spænsku nýlendu-
herrunum 1973, hreyfing-
in er þjóðarsamtök ýmissa
hópa og flokka. Hún lýsti
yfir sjálfstæði Vestur-
Sahara 1975 og hafa alls
76 þjóðir nú viðurkennt
landið. Leiðtogar Mar-
okkó, sem gerði þegar inn-
rás í landið og náði stórum
hluta þess á sitt vald, og
Máretaníu, töldu svæðið
tilheyra sér en Polisario
fékk Alþjóðadómstólinn í
Haag til að ijalla um mál-
ið. Var niðurstaðan sú
1975 að hvorugt landið
ætti sögulegan rétt á Vest-
ur-Sahara, íbúarnir ættu sjálfir
að ákveða framtíð sína.
Ekkert Evrópuríki viðurkennir
yfirráð Marokkó í Vestur-Sahara
en Evrópuríkin hafa heldur ekki
viljað viðurkenna sjálfstæði
landsins. Segir Brahim að Hassan
Marokkókonungur hafi notfært
sér gott og traust samstarf sitt
við Vesturveidin í kalda stríðinu
til að fara sínu fram. Rúmur
helmingur allra Afríkuríkja viður-
kennir sjálfstæði landsins; er
Polisario fékk aðild að OAU gekk
Marokkó úr samtökunum.
„Við erum of fáir og landið
okkar of ríkt,“ segir Brahim er
hann veltir fyrir sér ástæðum
þess að Marokkó hefur komist
upp með að hernema landið.
„Mönnum finnst að auðlindirnar
séu of miklar handa okkur einum,
að þeim verði að deila. Marokkó-
menn eru miklu fleiri en við, um
20 miiljónir, þess vegna telur
umheimurinn að þeir muni vinna
og lætur þá komast upp með
þetta“.
Polisario hefur nær eingöngu
fengið hernaðarlegan stuðning
frá Alsír og fram til 1983 Líbýu
sem þá ákvað skyndilega að
styðja landakröfur Marokkókon-
ungs. Hann neitar að viðurkenna
tilvist Polisario, hvað þá sjálf-
stæðiskröfur Vestur-Sahara-
manna. Konungur hefur lagt
kapp á að Marokkómenn setjist
að í landinu í von um að tryggja
þannig yfirráð sín.
„Samið var um vopnahlé 1991
og ákveðið að Sameinuðu þjóðirn-
ar önnuðust friðargæslu og eftir-
lit með þjóðaratkvæðagreiðslu ári
síðar. Yrði þá byggt á manntali
frá nýlendutíma Spánveija. Þetta
ákváðu SÞ 1991 en Marókkó-
menn gerðu sér grein fyrir því
að ef þeir leyfðu SÞ að sjá um
þjóðaratkvæði á þessum forsend-
um myndu þeir bíða ósigur.
Þeir fóru að tefja fyrir málinu,
gera SÞ erfitt fyrir og setja ný
skilyrði um að einhveijum Ma-
rokkómönnum í landinu yrði leyft
að kjósa. Því miður tóku SÞ þátt
í spilinu og hafa þegar
skráð um 100.000
kjósendur með upp-
runa í Marokkó.
Þegar við sáum að
SÞ ætluðu ekki að___________
skipuleggja fijálsa og
réttláta þjóðaratkvæðagreiðslu
sögðum við; hingað og ekki
lengra. Annað hvort sjáið þið um
fijálsa og réttláta atkvæða-
greiðslu fyrir okkur, íbúa Vestur-
Sahara, eins og ykkur var falið,
eða þið lýsið því yfir að þið séuð
ekki fær um að ljúka verkefninu
sem þið tókuð að ykkur og hafið
ykkur á brott.
í tvö ár höfum við ekki heyrt
Mokhtar Brahim
► MOKHTAR Brahim er tals-
maður Polisario-hreyfingar-
innar sem í meira en tvo ára-
tugi hefur barist fyrir sjálf-
stæði 300.000 íbúa Vestur-
Sahara, landsvæða í norðvest-
urhluta Afríku sem voru
spænskar nýlendur fram á átt-
unda áratuginn. Hann hefur
verið fulltrúi hreyfingarinnar
hjá Einingarsamtökum Afríku-
ríkja (OAU) í Addis Ababa en
er nýtekinn við skrifstofu
Polisario í London.
Brahim, sem er 43 ára gam-
all, lauk háskólanámi í hag-
fræði við háskólann í Malaga á
Spáni. Hann er kvæntur og á
tvær dætur. Brahim kynnti
málstað Polisario hér á landi í
vikunni fyrir íslenskum ráða-
mönnum.
Afríkuríki
viðurkenna
sjálfstæðið
annað en vífilengjur og stöðugt
fleiri Marokkómenn fá atkvæðis-
rétt. Við höfum krafist þess að
fulitrúar SÞ leyfi okkur að sjá
þau gögn sem notuð eru tii að
staðfesta kosningaréttinn en í tvö
ár hefur þessum umleitunum okk-
ar verið hafnað."
Marokkó hefur lagt vesturhér-
uðin, þar sem helstu náttúruauð-
lindirnar og bæirnir eru, undir
sig. Polisario heldur austurhéruð-
unum sem eru svæði bláfátækra
hirðingja og landgæði lítil sem
engin. Brahim segir að flóttafólk-
ið í Alsír búi ekki við neyð, alþjóð-
legar hjálparstofnanir sjái því fyr-
ir mat og brýnustu nauðsynjum.
í Vestur-Sahara er næstmesta
framleiðsla á fosfati í heiminum,
þar eru einnigjárnnámur, jarðgas
og olía. „Ef við finnum fyrirtæki
sem vilja nýta olíuna og gasið í
samstarfi við okkur þá erum við
reiðubúnir en okkur liggur ekki
á“. Hann segir að auðug fiskimið
við strendur landsins séu líkleg
til að verða ein helsta teljulindin.
Auðvelt sé að stórauka
arðinn af þeim, ekki
þurfi miklar f'járfest-
ingar til þess. Brahim
segir Vestur-Sahara-
menn sannfærða um að
efnahagslegur grund-
völlur landsins muni gera þeim
kleift að lifa þar góðu lífi, menn
séu bjartsýnir þrátt fyrir að að-
stæður séu ekki gæfulegar núna.
„Við viljum einfaldlega að kom-
ið verði á beinum viðræðum okkar
og stjórnvalda í Marokkó, að fund-
in verði friðsamleg lausn á deil-
unni,“ segir Brahim. „Við gerum
aðeins þá kröfu að sjálfsákvörðun-
arréttur okkar sé virtur."