Morgunblaðið - 21.07.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JÚLÍ 1996 B 7
MANNLÍFSSTRAUMAR
ÆT • •
AN PROSKULD A//7vem ig er salemisadstödu háttab á ferbamannastöbum f
Frumþatfir
Gólfteppi ættu aldrei að vera í
svefnherbergjum og ef fólk vill
endilega hafa teppi annars staðar,
ætti að velja teppi með stuttum
hárum. Pokaryksugur ná upp
mauraskít sem fer beint í gegnum
pokann og út í andrúmsloftið, þær
ná ekki miklu af maurum vegna
þess að þeir sitja djúpt í teppunum
og halda sér þar fast. Maurarnir
geta síðan fjölgað sér í ryksugu-
pokanum þannig að næst þegar
ryksugan er sett í gang dreifir hún
rykmauraskít út um allt. Til eru
ryksugur með þéttari pokum en
mauraskíturinn er svo smágerður
að hann fer að líkindum í gegnum
flesta poka. Ryksugur sem sía
rykið í vatni eru taldar bestar í
þessu samhengi. Sængur og kodd-
ar fyllt með gerviefnum eru betri
en þau sem eru fyllt með dún eða
fiðri en í öllum tilvikum er gott
að viðra reglulega sængur, kodda,
teppi og dýnur. Sumir mæla með
því að setja rúmdýnur í loftþétta
plastpoka. Hreinsa má mauraskít
úr sængum og koddum með því
að setja þá í plastpoka og tæma
loftið með ryksugu. Sumar sængur
og koddar skemmast við slíka
meðferð og þetta gerir takmarkað
gagn vegna þess að maurarnir lifa
áfram. Vegna þess að rykmaurar
þola ekki frost er mögulegt að
losna við þá, t.d. úr koddum eða
tuskuleikföngum, með því að setja
hlutinn í frysti. Einnig má forðast
bólstruð húsgögn, uppstoppuð dýr,
þung gluggatjöld og annað sem
safnar ryki sem erfitt er að þrífa.
Föt á að geyma í lokuðum skápum
eða skúffum. Nú eru komin á
markað efni sem bera má í gólf-
teppi einu sinni til tvisvar á ári til
að halda rykmaurum í skefjum en
reynslan af þeim er ekki mikil
ennþá.
Svo mikið er víst að ef gerðar
eru ráðstafanir til að halda ryk-
maurum í skefjum fer mörgum
sjúklingum með ofnæmi eða astma
að líða betur. Þetta getur þó tekið
sinn tíma (oft 1-2 mánuði) vegna
þess að jafnvel þó okkur takist að
fækka maurunum er mauraskítur-
inn áfram í umhverfinu í langan
tíma.
jafnvel frumstæð lífsform. Margir
stjarnvísindamenn hafa því mikinn
áhuga á uppgötvun þessarar reiki-
stjörnu.
Hitastigið á reikistjörnunni segir
samt lítið um efnasamsettningu
hennar. Það er ekki útilokað að
stjarnan sé risastór hnoðri loftteg-
unda svipað og Júpiter. Ef reiki-
stjarnan er hins vegar úr föstu
efni er trúlegt að þyngdarsviðið
við yfirborð hennar sé svo mikið
að hávaxnar plöntur og dýr hafi
ekki getað þróast. Trúlegt er að
undir slíkum kringumstæðum geti
einungis sterkar og lágvaxnar líf-
verur orðið til.
Svo hægt sé að takast á við
vandamálið á vísindalegan hátt
langar stjarnfræðinga til að smíða
í SÍÐASTA mánuði lagðist ég í
ferðalög. Ein ferðin var hér innan-
lands og var komið við á ýmsum
þekktum ferðamannastöðum. Mér
urðu þó salernismál að áhyggju-
efni, enda þar víða pottur brotinn.
FERÐIN var skipulögð af
vinnuveitendum mínum og
voru í ferðinni ásamt okkur sex
íslendingum 22 kollegar okkar frá
Danmörku.
Akureyri
Fyrst var flogið til Akureyrar
og stefnt út úr bænum til að njóta
miðnætursólar-
innar. A leiðinni
var áð í Vín við
Hrafnagil til að
létta á sér. í
snyrtilegum og
aðlaðandi húsa-
kynnum skaut
nokkuð skökku
við að sérmerkt
salerni fyrir fat- laða var svo
þröngt að ekki var hægt að loka
á eftir sér! Vonandi verður hér
bætt úr sem fyrst. Á Akureyri
var dvalið í tvær nætur, enda
heill dagur í fundarhöld. Við gist-
um á Hótel Hörpu sem hefur
hreint fyrirmyndar aðstöðu fyrir
alla, en svo var verið að setja háa
kanntsteina í kringum inngang-
inn, en vonandi verða ábendingar
virtar og fláarnir ekki hafðir of
krappir.
Goðafoss
Þá var komið að „skemmtiferð-
inni“: Við vorum í stórri rútu og
fór þar vel um alla enda lyftu-
búnaður, en ég reyndar sá eini af
þessum hópi í hjólastól. Haldið var
sem leið lá að Goðafossi, en þar
er komin fyrirmyndaraðstaða.
Búið að koma upp skiltum með
nýja gerð athugunartækja og
koma þeim fyrir úti í geimnum,
nálægt nýfundnu reikistjörnun-
um. Hugmyndin er að nota svo
kallaðan „innrauðan víxlunar-
mæli“ sem mundi gera mögulegt
að mæla hitastig og efnasamsetn-
ingu reikistjörnunnar af mikilli
nákvænjni. Vísindamennirnir hafa
mestan áhuga á að finna súrefni
þar sem enginn þekktur ólífrænn
ferill gæti skýrt tilvist þess. Slíkt-
ur fundur væri því sterk vísbend-
ing um öndunarefnaskipti lífræns
efnis. Sem stendur er stærsta
vandamálið við þessa áætlun mik-
ill kostnaður, sem er áætlaður
tvær milljónir dollara. Það er mik-
ið verð fyrir nokkur grömm af
súrefni!
nauðsynlegustu athugasemdum
og leggja stíga svo auðvelt var að
komast í námunda við fossinn til
að taka myndir. Að vísu voru stíg-
arnir sumsstaðar í brattasta lagi
og hefðu þeir sem framkvæmdu
verkið átt að geta fengið upplýs-
ingar um heppilegan halla ef hugs-
að hefði verið fyrir því.
Veðrið var hið ákjósanlegasta
og var því upplagt að „rölta“ yfir
gömlu brúna sem stendur enn
uppi mjög svo myndræn og ta-
landi vitni um sinn tíma. Þegar
nálgaðist brúna kom í ljós girðing,
en með hliði. Æ, æ, viti menn og
konur, þetta var þá einhvers konar
vinduhlið sem útilokað var að
koma hjólastólnum í gegnum! Það
var ekki um annað að ræða en
rúlla sér út á nýju brúna og vona
að ekki kæmi nú neinn á harða
kani og straujaði mann þarna als-
aklausan. Allt hafðist þetta og var
nú komið í þjónustumiðstöðina,
með háu þrepi, én hér var fólk
með rétt hugarfar því búið var að
steypa skáa frá öðrum enda stétt-
arinnar. Skáinn var að vísu nokkuð
mjór og helst til brattur en ef
komið væri handrið, helst beggja
vegna, væri þetta í besta lagi.
Mývatn
Nú var ekið til Mývatns og
snæddur dáindisgóður silungur í
veitingahúsinu Mývatni á Skútu-
stöðum. Eftir máltíðina og áður
en lagt var af stað í næsta áfanga
þurfti ég að koma við á salerninu,
sem var all sæmilegt en full lítið
og vantaði herslumunin að hægt
væri að gefa því bestu einkunn.
Eftir að búið var að skoða Náma-
skarð og Kröflu komum við við á
Hvernum og átum nestið okkar,
en þarna er príðisgóð aðstaða fyr-
ir ferðalanga með tveimur salern-
um og er annað ágætlega nothæft
fyrir fólk í hjólastólum.
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
Morgunblabib
faest á KastrupflugvelU
og Rábhústorginu
-kjarni málsins!
- kjarni málsins!
Skagafjörður
Svona hélt ferðin áfram allt til
Skagafjarðar. Við gistum á sumar-
hótelinu Áningu á Sauðarkróki
fyrstu nóttina í Skagafirði. Hér
var eitt herbergi sem átti að heita
sérhannað með tilliti til fatlaðra,
en salernið var meingallað. Önnur
herbergi var ekki hægt að komast
inní á svona nokkuð breiðum hjóla-
stól, eins og mínum. Salernisskálin
var mjög lág og engar stoðir svo
það var mjög erfitt fyrir mig með
öll mín kíló að athafna mig þar
og reyndar stórhættulegt.
Næstu tvær nætur vorum við
í sumarhótelinu Áningu í Varma-
hlíð og var salernið þar eitt það
besta í þessari ferð, en rúm af
skornum skammti. Ég var því
hafður eins og prinsessan á baun-
inni á fjölda dýna, en allt blessað-
ist að lokum.
Suður Kjöl
Að lokum var haldið suður Kjöl.
Fyrst áðum við á Hveravöllum og
höfðu okkur verið gefnar þær upp-
lýsingar að vel væri fært inn á
klósettið í hjólastól, breiðar dyr
o.s.frv. Það urðu því mikil von-
brigði þegar salernið var svo lítið
að ég varð að halda hurðinni með
annarri hendinni og pissa með
hinni. Að ég nú ekki tali um þessa
tvo þverbröttu skáa sem þurfti að
fara upp til að komast að klósett-
unum og inn í skálann.
Gullfoss fyrirmynd,
Geysir til skammar
Næst komum við að Gullfossi,
en þar er búið að koma upp frá-
bærri aðstöðu og hreint til fyrir-
myndar, rúmgóð og í alla stað
mjög góð aðstaða. Okkur dvaldist
þarna nokkuð, þó enn meir á
Geysi. Ég var alveg sallarólegur,
því þarna var ný þjónustumiðstöð.
En, ó, vei, ó, vei, ekkert aðgengi-
legt salerni í nýju þúsinu, en bent
að fara á hótelið. Ég rúlla þangað
og spyr til vegar að aðgengilegu
salerni. „Það er uppi á annarri
hæð, engin lyfta, en hægt að kom-
ast að utanverðu, ég skal bara
taka á móti þér,“ sagði elskulég
stúlkan.
Svo vel vildi til að ég hafði mér
til halds og traust fílelfdann karl-
mann, því fyrst var að fara upp
bratta malarbrekku og svo komu
tröppur. Ekki alveg rétt. Það var
nefnilega skábraut eftir þeim miðj-
um, jafn brött og tröppurnar! Al-
veg ótrúleg skammsýni og léleg
hönnun. Þegar inn var komið voru
tvö merkt salerni. Annað lítið fyr-
ir karlmenn og hitt örlítið stærra
fyrir konur og hjólastólanotendur,
þó óttalega lítið og lélegt.
Góður endir,
góð ráð
En allt er gott þá endirinn allra-
bestur verður. í nýju þjónustumið-
stöðinni á Þingvöllum er komin
fyrirmyndar salernisaðstaða, þó
enn vantaði stoðirnar.
Ég hef nú rakið mig þvert yfir
landið og orðið tíðrætt um sal-
ernismál, en það er nú einu sinni
svo að hér er um frumþörf að
ræða sem verður að sinna. Ekki
með hangandi hendi, eins og svo
víða var raunin, heldur af alvöru
og natni. Það er svo blóðugt að
sjá þegar verið er að gera eitthvað
næstum því vel, en vegna þess að
einu atriði er sleppt er allt ónýtt
og unnið fyrir gýg.
Hvernig væri nú að þeir sem
eru að hanna þjónustustofnanir
leituðu sér ráða hjá þeim sem vita,
t.d. Rannsóknarstofnun bygging-
ariðnaðarins. Þar er hægt að fá
svo kölluð Rb blöð, þar sem allar
upplýsingar eru nákvmar, en auð-
vitað verður þá að fara eftir þeim.
Ég treysti á ykkur góðir landar,
að vinna nú vel í þessum málum,
það vill nefnilega svo til von er á
fjölmörgum fötluðum i sumar og
haust. Bæði eru þetta „prívat"
hópar og svo verður norðurlanda-
þing fatlaðra hér í haust, sem og
norðurlandaþing fatlaðra ung-
menna.
TIL SOLU
Ms Særún" GK-120 (Sknr. 0076)
ásamt varanlegum aflaheimildum.
Tog- og línuskip smíðað í Austur-Þýskalandi. Yfirbyggt og ný brú
1982. Lengd 37,95, breidd 7,32, aðalvél 930 BHP Callesen,
endurbyggð í júlí 1996, Cummins hjálparvélar, endurbyggðar I
júlí 1996, Mustard línubeitningarvél f. 30.000 króka.
Varanlegar aflaheimildir fiskveiðiárið 1995-1996.
þorskur 196.704 kg, ýsa 121.015 kg,
ufsi 183.591 kg, karfi YI78.945 kg,
grálúða 1.192 kg, skarkoii 10.069 kg,
úthafsrækja 128.618 kg.
Skip í ntjög góðu ásigkomulagi. Allar frekari upplýsingar hjá:
B.P. SKIP ehf., Borgartúni 18, Reykjavik.
sími 551 4160 / Fax 551 4180.
eftir Guðmund
Mognússon