Alþýðublaðið - 16.11.1933, Blaðsíða 2

FIMTUDAGINN 16. NÓV. 1933.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
AFVOPNtNARRÁÐ-
STEFMAN HElDlR
ÁFRAM
London í gærkveldi. FÚ.
Sen,niiegt þykir, að dagskrár-
nef n d af vo p nimarrá ð stef nunnar
verði kvödd ,á fund síðari hluta
þessarar viku, ,og að Sir John
Simion og , Anthony Eden ínuni
þá báðiir,fara á þann fund.
. Hsnclsrmn, forseti afvopnunar-
ráð'SitefniUinnar, sagði í viðtaili við
blaðamíemn í.gær, að eina ástæð-
an fyrir ,því, að hann hefði haft
við orð cað segja af sár væri sú,
að hann.teldi sig ekki hafa nægi-
liegan stuðning stjórna þeirrii?
Landa ,er að afvopnunarráðstefn-
unini istæðu., Hann banti á það, að
ekki leiftn, emasti íneiri háttar full-
trúi hefði ,sótt fundinn síðustu
viku, en.fliestir fundarmenn verið
varafulltrúar.
Norrrmn Davies . aagði í viðtali
við blaöarmenn í New . York í gær,
að engin hæfa væri í því, aið hanin
ætlaði að .segja af sér sem fulltrúi
Bandaríkjiainna á .afvoþinunarráð-
stefnnnini. Harai ,sagði, að Banda-
ríkjunum léki hugur á því, að
komia á Nal þ jó ðasamkomiu lagi um
takmörkun víigbúnaðar og væru
reiðuhúnir aðtundirrita alþjóðleg-
au afvopnunarsamning,,en að þau
vildu hins tvegar ekki gera neina
sérstaika samninga ,um slík mái
við einstakar .þjóðir.
Osló.í morgun. UP.-FB.
Friðarverðlaunum Nobels .fyrir
1932 o.g,1933 verður ekki úthlutað
á þe&su ,ári.
14 MILJÓNIR MANNA
SVELTA í BANDARÍKJUNUM
Kalundborg í gærkveldi. FO.
I opinbem skýrslu, sem gefin
jvar út í New York í dag, er sagt
að 14 milljónir manna í Bainda-
ríkjunum lifi nú af góðgerða-
semi, og að varia séu borfur á
þvi, að þessi tala minki, í vetur.
HANS FALLADA:
Huað nú —
ungi maður?
Islemk pýÖing eftir Magnús Ásgeirsson
Ágrlp al þvf, sem á nndan er kemlOt
sýnir
Galdra-Loft
eftir
Pinneberg, ungur verzlunarmaður i smábse i Þýzkalandi, fer ásamt Pússer
vinstúlku sinni til læknis, til pess að vita, hversu högum hennar sé komið og
fá komið í veg fyrir afleiðingar af samvistunum ef með purfi. Þau fá pær
leiðinlegu ■ pplýsingar, að pau hafi ltomið of seint. Þau verða samferða út
frá lækninum og ræða málið. Það verður úr, aö Pinneherg stingur upp ápvívið
Pússer að pau skuli gifta sig. Hún iætur sér pað vel lika, og Pinneberg verður
henni samferða heim til fólksins hennar, fátækrar verkamannafjölskyldu í Piatz.
Þet a er efni „forleiks” sögunnar. Fyrsti páttur hefst á pví, að pau eru á „brúö-
kaupsferð" til Ducherov, par sem pau hafa leigt sér íbúð. Þar á Pinneberg heima.
Jóhann Sigurjónsson
í kvöld (imtud.) kl 8 sd.
Aðgöngumiðasala 1 Iðnó i
dag frá kl. kl. 1. Sími 3191.
Börn fá ekki aðgang.
Qg ég hefi bara kevpt eio.n-“ segir PiMebeirg'. En Pússer er:'
ailveg mdskunnarl'aus þesisia stundina og lýsir eindnegið yfir því,
að hún verði að miinsta kosti að bafa fjóra.
Þögn.
Enn-ið á Pinneberg er hr.ukkað eins og á gömilum imanni. „Nú
erum við alveg nýbúin að kama okkur salman um að koraast
héðain í frá af með það, sem ég vinn mér inm. Þú verður að mnina,
að rm er hér um bil ekkert eftir í sparisjóðsbókunum.“
„Þess þarf með, sem imjeð þarf,“ segir Púsisier hátiðlega. „Við
verðum að hafa fjóra skaftpotta."
Hann hristir höfuðið. „Áðan sagðir þú fimm. Ég hafði yfirlei'tt
ekki hugsað, að þiað væri svonial dýrt að gifta sig.“
„En fyrst það gietur nú ekki öðru vísi verið.“ Pús,sier er þiegar
orðin dálítið miildari í máiróimnu _ og hún, þrýstir hendi hans
blíðlega.
„Að minsta kosti þurfum við engan pott til að steikja i,“ segirj
hann með vaxpndi gnemju. „Mér fellur .ekki steiktur matuir. Við
ættum nú ekki amnað eftiir ©n að fara að kaupa dýiian skaftpoífi,
siem við höf'um ekkert við að gera.“
„Og þú, sem iert alveg hamslaus í kálsnúða!“ segir Pússef
hlæjandi. „Ég verð þó að fá steikarpott undir þá, því að þ'ecaj
eru steiktir.“
En Pinneberg vill ekki ræða það mál meira. „Það er hefldur
enginn vatnspóstur í ieldhúsi,nu,“ andvarpar hann í örvinglun.
„Vatnið verður þú að sækja til frú Scharrenhöfier.“
,,Og líka það,“ hvísliar Púsisier, og svo er ekki talað meira um!
íbúðina.
Þetta er gamla sagan um hjónabandið. Áður ©n byrjað er,
virðist alt svo auðvelit: Kiarl og kon,a gifta sig og eignasí böm.
Þau búa saman, njóta ánægjustunda samian, hjálpa hvort öðru
í daglega lífinu og til þess að komast upp og áfram. Félagsskapur,
ást, vinátta, matur, drykkur, svefn. Hann vimnur á skri'fstofunni',
hún heima. Á sunnudögum er skroppið út í guðs græna náttúr-
una. Öðru hvoru miði í bíó. Búið.
Lœkkað verft.
v
| Vlðskifti dagsins.
Kjötbúdtn Hekla, Hverfisgötu
82, befir síma 2936; hringið þang-
að, þegar ykkur vantar í matinn.
SKRIFSTOFA Matsveina- og
veitingaþjóna-félags Islands er í
Mjólkurfélagshúsimu. Opin kl. 1
—3 daglega. Sími 3724.
KJARNABRAUÐIÐ ættu alllr
að nota. Það er boll fæða og ó-
dýr. Fæst hjá Kaupfélags-brauð-
gerðinm 1 Bankastræti, sími 4562.
Geymsla. Reiðhjól tekin til
geymsiu. Örnin, Laugavegi 8 og
20, og Vesturgötu 5. Símar 4161
og 4661.
Kvennadei!d Herkðrs
heldur aðalfund föstudaginn 17. þ.
m. í K. R. húsinu .uppi kl. 81/* sið-
degis.
Fundarefni:
Stjórnarkosning,
Lokunartími sölubúða (jólalokun-
in) o. fl.
STJÓRNIN
Nýkomið:
Verkamannafot.
Vald. Poulsen,
Klapparstíg 29. Sími 3024.
RJTDÓ MAR ALÞÝÐUBLAÐSINS:
„Rauðskinna“ - „Grtma“
Þjóðsðgur og þjóðsagnaútgáfa
Eftir Sigurð Einarsson
Raft.ðskimnu nefnirsíra JónThor-
aren'sen í Hruna þjóðsia'gmsöín
þaft. tvö, er hann hefir gefið út,
og er hið síðasta nýkomið, sýnu
sitærra en hitt. Fyrra heftið voru
einkum sagmir af Suðumesjuim,
átthögum safnanda, og ailar
skráðar af honum sjálfum. 1 sið-
ara hefti eru föngin dregin víðar
að, og æði miki.ll hluti sagnannia
eftir handritum annara höfumda.
Þetta mætti viirðast kostur, að þvi
er tekur til fjölbreytni i meðfierð,
og er það oftast. Ennfremur kem-
ur þar, að sögur hljóta að þverra
ef að eins er tekið af tak-
mörkuðu svæði og ötull safn-
andi gengur að verki. Virðist mér
safnandi Rauðskininu yfirleitt
hafa notið góðra sögumainna og
skrásetjnra, en þó tel ég eng-
um óréttur gjör, þó að því sé
hal-dið fram, jað ef litíð er \á
sagnasöfnin bæ:ði í heild þá muini
safnamdi sjálfur vera hvað liægn-
astur og fer vel á þvl. Síra Jónj
virðist kunina prýðilegt lag á því,
að segja þjóðsögur, og er
bersýniliega smiekkvís á þeislsháttar
fróðleik, enda á hann til slíkra
að telja.
Ýmsum kanin að virðast, sem
verið sé að bera í bakkafulian
læk um útgáfu þjóðsagna hér
á landi. Og satt er það, að þegaT
litið er 'á það, hve geysilegur
skortur hér er bóka um ýmis
fræði önnur, sem alþýðumienin nú
á tímium miega illa án vera, þá
getur mianni komið til hugar, að
á öðru væri meiri þörf, en* nýjum
þjóðsögum, — nýrri hjátrú og
hindurvitnium, eiins og margur
kemist að orðii. „En þetta ber að
gjöra og hitt ekki ógjört að láta"
þeglir í Ritniingumni, og það á við
um útgáfu og söfnun þjóðsagna,
engu isíður en um iðkuin amnara
dygða. Því betur og rækilegar
sem íslenzkum þjóðsögum er
safnað, því ýtarlegri gögn fáumi
vér í hiendur um 'kjör alþýðu
í þesisu landi, hugsunarhátt ‘ heninr,
ar, vonir heninar, óttaefni hennar
og þrautir á liðnsum 'árum. 0g !
í velskráðum þjáðsögum flýtur |
mieð aragrúi mennin.gar:sögulegra
og atvinnuisögulegra upplýsinga, !
svo fnemd að þær lséu ekki eip-
vörðun,gu helgaðar driaugum, vof-
um, huldum svipum, afturgöng- J
um, mórum og skottum/og öllum !
þesisum tegundum húsdýra, sem
íslenzk þjóðtrú hefir búið með
rausnarbúi á vissum tímabilum.
Og það er kostur Rauðskin,nu einin
(mestur, að í hama'er stórkostlegam
fróðlieik að sækja, ekki sízt utm
venjur, heimllisháttu, sjósókn,
vinnubrögð, skemtanir og jafnvel
félagsleg réttindi manna og að-
stöðu á Suðumiesjum, áður en
öld véla og togara gékk hér í
garð. Þetta þykir mér1 bezti kost-
ur.þessa sagnasafns, og fyrir það
eitt tel ég safnandann og aðstoð-
armenin hans. allis góðs maklega.
Eiraratt vegna þess, að þesisar
sagnir eru margar hverjar svo vel
sagðar, látlaust og trúlega, með
fjölda athugasemda um hvers-
dagisliega lífsháttu mianima, verða
þær síðar meir dýrmætar heim-
ildir.
Óvenju skiemtileg er sagan uan
draugaganginn við Ölfusá 1929.
vinnubrögð, skemtanir, og jaflnvel
Sýnir hún mörgu öðru betur
skilning á þrældómi íslenzkra
vinnukvenima, sem biersýnilega
nær „út yfir gröf og dauðá". Einn
ritdómara hefi ég séð fjaxgviðri-
ast . út úr klækiskap þeim, er
þar kenni, er unnustinn tók kaup
fyrir hin.a látnu stúiku. En hins
væri nær að spyrja, hvort hún
hafi nokkru sinini feingið eftir-
stöðvarnar af kaUpinu, þar sem
gistihússstjóri gefur í skyn, að
hún. hafi verið hin röskvasta umi
vetuiinn, þó dáin væri kölluð.
Sé ég ekki betur en hún eigi ó-
goldið verkkaup eins og fleiri,.
í þesisu sambandi get1 ég ekki
látið hjá líða, að mininast á ann-
að þjóðsagniasiafn, sem Þorsteinn
Jónisison, bóksali á Akureyri gefur
út, en Oddur Björmsison pnent-
mieistari hefir safnað. Er það
miklu meira að vöxtum, 8 hefti
komiin út nú þegar. Sjálfur á Þor-
isteinjn í siafni þiessu :ým,sar ágætar
söigur. En það dylst ekki, að s,afn-1
andann, Odd Björnssion, bnestur
þá rýnigáfu pg hljóðgleggni
á hina klassisku þjóðsögu,
ef svo mætti segja, sem
einkennir Jórn Thorarencen. Þó eru
í saLoi þessu forloinnar merkiliegar
sögur og margháttaður fróðlieikur
um ýmisa merka karla fyr á ’ tím-
um, isögur af sérkieninilegum
mönnum, þar '&em svo vel er
frá igreint, að glittir í innri gerð
mianmsins, og áhrif unrhverfis og
aðistæðna, isem verður að mierki- ;
legri iskýringu á athöfnum hans. ;
Er það safnandanum, sem einnig
virðáist hafa gamian af hinulm fár
ánlliegustu æfintýraisögum, óstað-
færðum og óárfærðum, mikil \
heppni að hafa komist yfir sagnir ;
svo skilríkra manna oig glöggra j
á gildi þjóðsagna og hlutverk. |
Þessi heppra, safnandans veldur
því mieðail annars, að hver sá er j
rannsaka vill ým,s hnekkisfyri’r-
brigði og br)enjgliu|u í sálariífi Is-
iendingaa, getur ekki gengið fram
hjá safni hans, auk margháttaðs
fróðleiks annars, sem þar er áð
finina. Margir af heimildarinönn-
um Björnis segja einnig mjög
skemtilega frá, svo að safrað er í
heild 'Sinni hið læsilegasta, ef
menn læra tiltöluliega fljótt að
fara með hæfilegum flýti yfir æf-
intýrin af mállausum ísilenzkuftx
æfintýramönnum, sem komast úr
skipreika í þá æfintýraliegu
duggu og verða stórhöfðingjar
suður í því æfintýralega landi
Sikiley o. s. frv., shr. sögur Bald-
vihis Jónatanisisonar. Með öðrum
orðum: Safnið er hið imerkilegasta,
ef mienjn vega breyskleika safn-
aindans og það sem af bonum
hefir fliotið injn í það á móti þvi,
sem útgefandion, Þorsteiftn M.
Jónisson, og aðrir góðir sögumenn
hafa til þess lagt, og miða síðan
það sem gott er og ágætt við
verð bókanna. Þá verður Grima
að teljast ekki einungis mierki-
legt, heldur og ódýrt rit, þrátit
fyrir niokkur langdnegin duggu-
og sjóræningja- og Sikileyjar-æf-
intýri, sem safnandinin befir hras-
að uim af fákunnandi eða barins-
legum veikleika fyrir því fárán-
lega, sem sfeer úr um rnerkan
eða ómierkan þjóðsagnasiafnainda.
Sigurðnr Ehiarsson.