Morgunblaðið - 23.07.1996, Blaðsíða 16
16 C ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Hverfakort Árbæjar
geymir upplýsingar um
byggð og framkvæmdir
HVERFAKORT gegnir margvís-
legu hlutverki. Því er ætlað að veita
íbúum viðkomandi borgarhluta og
öðrum upplýsingar um fyrirhugaðar
framkvæmdir og gera grein fyrir
tillögum um úrbætur t. d. fyrir
umferð og opin svæði. í hverfa-
korti er ennfremur fjallað um mark-
mið varðandi frekari útfærslu
byggðarinnar, götumynda og húsa.
Þessi markmið eru síðan höfð að
leiðarljósi, þegar deiliskipulag er
unnið.
Við gerð hverfakorta er borginni
skipt í níu borgarhluta. Borgar-
skipulag Reykjavíkur hefur nú gef-
ið út hverfakort fyrir Árbæ, sem
í hverfakorti fyrir Árbæ má finna
margvíslegar upplýsingar um einkenni
og sögu byggðarinnar. Hér fjallar
Magnús Sigurðsson um hverfakortið,
en Ingibjörg R. Guðlaugsdóttir, skipu-
lagsfræðingur hjá Borgarskipulagi,
hefur stjómað undirbúningi þess.
Samvinna við íbúa borgarhlutans er
stór þáttur í gerð hverfakortsins
Bæjarháls og Hyljir. Byggingarnar eru
margbreytilegar og ólíkar að stærð og gerð.
SUÐURLANDSBRAUT 10
SÍMI: 568 7800 FAX: 568 6747
ÍRABAKKI. Falleg ca 79 fm íbúö á 1. hæö.
Tvennar svalir, parket flísar, góöar innrétt-
ingar. V. 6.2 m.
GRANDAVEGUR 47. ELDRIBORG-
ARAR. Vorum aö fá í sölu fallega 2ja herb.
45 fm íb. á 4. hæö. Frábært útsýni. Mikil
þjónusta. (búö fyrir 60 ára og eldri. Laus nú
þegar.
VALLARÁS Til sölu mjög falleg ca 53 fm
íb. Suöursv. og lyfta. Gott hús.
LINDARSMÁRI - KÓP. Nýkomin í sölu
ca. 56 fm falleg og vel innréttuö íbúö á fyrstu
hæö í góöu fjölb. V.6,4.
JÖKLAFOLD. Ný glæsileg 56,3 fm íb. á
2. hæð. Til afhendingar strax.
ASPARFELL. 66 fm ib. á 3. hæö. Suður-
svalir. V 5,5 m. Áhv. 2,9 m.
VÍKURÁS. 58 fm íb. á 4. hæö. V 5,4 m. Áhv.
3,2 m.
ÁLFTAMÝRI. 55 fm íb. á 4. hæö. Parket
Suöursvalir. V 5,2 m. Áhv. 3,2 m.
NESVEGUR. 49 fm risibúö. V 3,9 m.
KARLAGATA. 52 fm íb. í kjallara. V. 3,9
SKAFTAHLIÐ. Falleg 104 fm íb. á 3. hæö.
Vandaðar innr., og húsiö þykir eitt þaö besta
í bænum. V 8,7 m. Áhv.byggsj. 3,4 m.
LJÓSHEIMAR. Góð 4ra herb. íb. á 1.
hæö. V 6,9 m.
HRAUNBÆR Falleg 108 fm íb. á 1. hæö.
Fiísar. Parket.
NÝBÝLAVEGUR. M/BÍLSKÚR. 4ra herb.
83 fm íb. á efri hæö í 5 íb. húsi. V 7,9 m.
ÁLFHEIMAR. Mjög góð 98 fm íb. í þessu
eftirsótta hverfi, þaðtilheyrir jú Langholtssókn.
itar hæð í vesturl
Fjárst.kaupandi.
HJALLABREKKA - KÓP. Fráb. 98 fm
ibúö á góðum staö. Allt sér. Spennandi ib.
FURUGRUND - KÓP. Efri sérhæö í
tveggja íb. húsi ásamt innb. bílskúr, samt.
170 fm.
LINDARBRAUT SELTJ. Ca. 130 fm neðri
sérhæö á þessum vinsæla staö. Sann-
gjarnt verö.
EFSTASUND. Neöri sérhæð og 1/2 kj.
samt. 163 fm V 9,8 m.
Vantar í Fossvogi og Safamýi
Góðar greiðslur.
AUSTURSTRÖND-SUÐURSV. Mjög fal-
leg og vel umgengin ca80 fm íbúö í góöu fjölb.
Fráb. útsýni. Verð 7.5
SOGAVEGUR. 63 fm íb. á jaröhæö. Sér
inng. V 5,6 m. Áhv. 2,6 m.
GRUNDARGERÐI. Falleg rísíbúð. Sér
inng. V. 5,2 m. Áhv. 2,9 m.
MÁVAHLÍÐ - GÓÐ KAUP.. 95 fm ib. í
kjallara. Parket. v 6,3 m.
FURUGRUND - NÝMÁLAÐ. 73 fm íb. á
5. hæö. V 6,5 m. áhv. 1,8 m.
SÖRLASKJÓL - FALLEG ÍBÚÐ. Góö
ca 90 fm ib á 1. hæö í fallegu 3býli. Mikiö
endurnýjaö.
GRASARIMI- STÓRGL.Vorum aö fá í
sölu eitt fallegasta húsiö í öllum Grafarvog-
inum. Sjón sögu ríkari.
FROSTASKJÓL Stórgl. ca. 30 fm endaraö-
hús. Glæsilegar innr. Fráb. hús.
BRIKIGRUND - KÓP. Fallegt ca. 200 fm
einbýlishús ásamt stórum innbyggöum bíl-
skúr. Góöur garður.
BLESUGRÓF - SPENNANDI. Spenn
andi 183 fm eínb. ásamt bílskúr. Möguleik-
ar í boði fyrir laghenta aöila. Gott verö.
LANGABREKKA - TVÆR ÍB.180 fm
parhús á þremur hæöum ásamt 34 fm bíl-
Sk. íb. í kj. V 13,8 m. _
Sendiráð erlends rikis hefur óskað eftir aðstoð okkar við að útvega
gott hús í Reykjavík fyrir starfsemi sína. 100% trúnaður. Vinsam-
lega hafið samband við Lárus H. Lárusson.
BRYNJAR FRANSSON, lögg. fasteignasali, LARUS H. LARUS
SON, KJARTAN HALLGEIRSSON.
ber heitið Borgarhluti 7. Hverfa-
kortinu, sem áður hét hverfaskipu-
lag, er skipt í tvo hluta. Fjallar
annar þeirra um byggðina og skipt-
ist í skipulag, einkenni hennar og
framtíðarmarkmið, en borgarhlut-
inn nær _yfir fjögur hverfi, íbúðar-
hverfin Árbæ, Selás og Ártúnsholt
og athafnasvæðið á Bæjarhálsi.
Hverfin mynda eina landslags-
heild, sem er afmarkaður hluti í
heildarmynd Reykjavíkur. Þau
skiptast í minni svæði eftir aldri
og eðli byggðarinnar, húsagerðum
og götuheitum. Nú eru íbúar borg-
arhlutans um 9000 manns.
Hinn hluti hverfakortsins er um-
hverfiskort, þar sem fjallað um fyr-
irhugaðar framkvæmdir, umferð og
mannvirki í borgarhlutanum, en
hann afmarkast af Vesturlandsvegi
í norðri, Suðurlandsvegi og Breið-
holtsbraut í austri og Elliðaárdal i
suðri og vestri. Á umhverfiskortinu
er einnig fjallað um stíga og opin
svæði, þar á meðal um útivistar-
svæðið í Elliðaárdal, sem er í næsta
nágrenni.
Gömul byggð og ný
Saga borgarhlutans er rakin á
mjög aðgengilegan hátt í hverfa-
kortinu í frásögn Helgu Bragadótt-
ur arkitekts. Artúns er fyrst getið
í jarðabókum árið 1379 og er þá
talið i eigu Neskirkju og Árbæjar
er fyrst getið í heimildum árið 1464.
Bæjarstjórn Reykjavíkur keypti býl-
ið Árbæ og og jörðina Ártún árið
1906 vegna vatnsveitufram-
kvæmda, sem þá voru fyrirhugaðar.
Upp úr 1920 fór bærinn að leigja
út skika til ræktunar í Ártúns-
brekku fyrir ofan Rafstöðina. Þarna
varð til lítill íbúðarkjarni, sem
myndaðist einnig af veglegum heils-
ársbústöðum fyrir starfsmenn Raf-
stöðvarinnar.
Árbæjarblettir voru sumarbú-
staðalönd, sem borgaryfirvöld út-
hlutuðu á erfðafestuleigu upp úr
1930. Smám saman reis þar nokkuð
af húsum, sem búið var í allt árið.
Um 1930 hafði einnig myndast all-
þétt byggð sumarhúsa í Selásnum,
sem mörg urðu að heilsársbústöðum
með tímanum.
Um 1960 var hafin vinna við
aðalskipulag Reykjavíkur 1962-
1983 og þá var tekin ákvörðun um
skipulagningu Árbæjarhverfís. í lok
sjöunda áratugarins náð byggðin
alla leið inn að Elliðaám og var
Árbærinn ásamt Breiðholtinu fyrsta
eiginlega úthverfi Reykjavíkur-
borgar. Aðflutt fólk af landsbyggð-
inni og ný fjölmenn kynslóð borg-
arbúa þarfnaðist húsnæðis. Um
1970 var þar risið íbúðarhverfí með
rúmlega 4000 íbúum.
í Selási voru um 200 íbúar árið
1980. Landið var þá að stórum
hluta í eigu einkaaðila, en borgar-
sjóður eignaðist það síðar að hluta
til. í Aðalskipulagi Reykjavíkur
1981-1998, austursvæði, var
ákveðið, að Seláshverfi og Ártúns-
holt yrðu næstu meiri háttar verk-
efni á sviði deilskipulagningar íbúð-
arhverfa og byggðust þau nokkurn
veginn upp samhliða.
Megin uppbygging Selásshverfis
átti sér stað upp úr 1983, en í Suð-
ur-Selási hófst uppbygging nokkru
síðar og stendur enn. Ibúar hverfis-
ins eru nú um 3500. Uppbygging
Ártúnsholts var mjög hröð eftir
1983 og var hverfið fullbyggt 1988.
íbúar þar eru nú tæplega 1800.
Skipulag athafnasvæðisins á Bæj-
arhálsi er frá miðjum áttunda ára-
tugnum. Uppbygging hófst þá þegar
og stendur enn. Með tilkomu nýs
Suðurlandsvegar hefur austasti hluti
hverfisins verið endurskipulagður.
Fastmótuð íbúðarhverfi
Helztu einkenni byggðar í borg-
arhlutanum eru fastmótuð íbúðar-
hverfí, þar sem sérbýli og stærri
sambýli eru ríkjandi íbúðarform.
Hverfin markast af umferðaræðum
og útivistarsvæðinu í Elliðaárdal.
Stór hluti byggðarinnar myndar
lágreist jaðarsvæði að Elliðaárdaln-
um og ósnortinni náttúru hans og
gefur það byggðinni sérstakt gildi.
Miðsvæðis í hverfunum eru stofn-
anasvæði, að hluta til í tengslum
við verzlunar- og þjónustusvæði.
Árbær hefur ákveðna sérstöðu
gagnvart Ártúnsholti og Selási sök-
um aldurs og mjög sterkrar skipu-
lagsheildar. Á athafnasvæðinu við
Ártúnsholt er enn töluvert af
óbyggðum og ófrágengnum lóðum.
Verzlun og þjónusta er yfírgnæf-
andi þar eins og í Hyljunum í Ár-
túnsholti.
íbúðarbyggðin í borgarhlutanum
hefur að mestu byggzt upp eftir
ákveðnu skipulagi og skilmálum.
Við endurbætur og viðbyggingar
húsa er mikilvægt að halda í þá
hugsun, sem sett er fram í uppruna-
legu skipulagi til þess að raska ekki
heildarmynd hverfanna. Ganga þarf
endanlega frá opnum svæðum, leik-
svæðum, gangstígum og gangstétt-
um og lagfæra umhverfí verzlana
og fyrirtækja, segir í hverfakortinu.
Á svæði milli Bæjarháls og
Hraunbæjar hefur verið samþykkt
skipulag, sem gerir ráð fyrir verzl-
un, þjónustu og menningarstarf-
semi á horni austan Bæjarbrautar,
sem styrkja mun núverandi mið-
hverfí. Þar er ennfremur gert ráð
fyrir bílskúraþyrpingum, garðlönd-
um og boltavöllum ásamt lóð fyrir
stofnanir og íbúðir. íbúðarlóðir Raf-
magnsveitu Reykjavíkur við Raf-
stöðvarveg hafa verið afmarkaðar
og gerð tillaga um nánasta um-
hverfi þar.
Stígakerfið endurbætt
í hverfakortinu er fjallað ítarlega
um stíga og opin svæði og hefur
Hlín Sverrisdóttir landslagsarkitekt
tekið saman þann kafla. Þar eru
sett þau markmið, að hraða lagn-
ingu helztu stíga innan borgarhlut-
ans og stíga, sem tengja íbúða-
byggðina við aðliggjandi útivistar-
svæði.
Áherzla er jafnframt lögð á að
vernda sérstæða náttúru umhverf-
isins, endurbæta opin svæði og gera
þau vistlegri og fjölbreyttari og loks
að bæta ásýnd borgarhlutans með
markvissri gróðursetningu og frá-
gangi við aðkomu inn í hverfin og
við helztu umferðargötur.
Fram kemur, að stígakerfið er
yfírleitt gott í borgarhlutanum og
einkennist af góðum tengslum við
nálægt útivistarsvæði. Sérstaklega
eru tengslin góð við Elliðaárdalinn
úr Árbæjarhverfi og Ártúnsholti.
Miðað við flest önnur borgar-
hverfi í Reykjavík, þá er þessi borg-
arhluti vél settur hvað varðar fjölda
leiksvæða. Reyndar eru mörg leik-
svæðanna lítil og skiptast misjafn-
lega á einstaka hverfishluta, en nær
alls staðar eru leiksvæði innan eðli-
legra göngumarka, sem eru um 300
metrar.
Borgarhlutinn er í nokkurri sér-
stöðu, hvað varðar nálægð útivist-
arsvæða, en víða eru skólalóðir,
leikskólalóðir og leiksvæði í jaðri
byggðarinnar við mörk Elliðaár-
dalsins. Það veitir börnum hverfis-
ins aukið tækifæri til þess að kynn-
ast og njóta útivistarsvæðisins.
Borið hefur á óskum um fleiri
sparkvelli í borgarhlutanum, sér-
staklega í Árbæjarhverfi og Ártúns-
holti. I nýju deiliskipulagi af svæð-
inu milli Hraunbæjar og Bæjarháls
er gert ráð fyrir tveimur nýjum
sparkvöllum og gerð hefur verið
tillaga um staðsetningu nýs spark-
vallar í Ártúnsholti. Vonazt er til,
að með tilkomu þessara boltavalla,
verði þörfínni fyrir sparkvelli mætt.
Ástand opinna svæða, leiksvæða
og boltavalla er víða gott í hverf-
inu, en sums staðar er kominn tími
til endurbóta og má fínna tillögur
um slíkt í umhverfískortinu.
Stór opin svæði
Hlutfall opinna svæða af heildar
landstærð borgarhlutans er tæplega
36%, sem er með því mesta, sem
gerist í borginni. Þar munar mest
um nálægð Elliðaárdalsins, sem er
eitt helzta útivistarsvæði borg-
arbúa. Borgarhlutinn mótast að
sunnan og vestan af EUiðaárdaln-
um, en austan við hverfið eru
Rauðavatnshverfið og austurheiðar,
sem einnig eru vinsæl útivistar-
svæði.
Elliðaárdalurinn er eina svæðið í
borgarhlutanum undir borgarvernd,
en borgarvernduð svæði hefur borg-
arstjórn ákveðið að friða og leitast
við að halda sem mest ósnortnum.
Frá Elliðaárvogi að Elliðavatni er
dalurinn samtals um 400 hektarar
að flatarmáli og er stærsta útivist-
arsvæðið innan borgarmarkanna,
en hann tengist Fossvogsdalnum
að vestan og útmörkum Reykjavík-
ur að austan.
Skipulag Elliðaárdalsins var
samþykkt í borgarstjórn í maí 1994.
Meginmarkmið skipulagsins er að
vernda náttúrlega heild dalsins og
tryggja til frambúðar tengingu milli
byggðar og útmarka Reykjavíkur.
Þar er leitazt við að mæta þörfum
núverandi byggðar og hinna mörgu
og ólíku útivistarhópa.
Innan Elliðaárdalsins er m. a.
aðstaða til þess að stunda laxveiði,
iðka skíðaíþróttir og njóta útiveru
á gangstígum og hjólreiðabrautum.
Jafnframt er íþróttasvæði Fylkis
og athafnasvæði hestamannafé-
lagsins Fáks hluti af heildarútivist-
arsvæðinu.
Austan Selásshverfis er Rauða-
vatn, sem er eftirsóknarvert svæði
til útivistar. Á veturna er m. a.
hægt að ganga á skíðum á svæðinu
umhverfis Rauðavatn, stunda
skautaíþróttir á á ísilögðu vatninu
eða hleypta hestum á ísnum. Á
sumrin er íþrótta og tómstundaráð
Reykjavíkur með tómstundastarf
fyrir unglinga við vatnið, en segl-
bretta og bátaíþróttir eru vinsælar
íþróttir á þeim tíma.
Samvinna við
íbúana mikilvæg
Að baki hverfakortinu liggur
umfangsmikil undirbúningsvinna
starfshóps hjá Borgarskipulagi
Reykjavíkur og hefur Ingibjörg R.
Guðlaugsdóttir skipulagsfræðingur
stjórnað þessari vinnu. Að hennar
sögn er samvinna íbúa borgarinnar
og þeirra, sem vinna að skipuiags-