Morgunblaðið - 24.07.1996, Side 2

2 'C MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Mikið veitt umfram
heimildir á árinu
SÖKNARDÖGUM krókabáta
fækkar verulega á fiskveið-
iárinu 1997-8 samkvæmt spá
sjávarútvegsráðuneytisins en
spáin er miðuð við þorskveiði
sóknardagabáta á þessu fískveiðiári fram að 9. júlí. Sóknardagabátar
hafa veitt mun meira á þessu fískveiðiári en væntanlegar heimildir þeirra
verða á því næsta. Þorskaflahámarksbátar eru í miklum meirihluta þeirra
sem sótt hafa um úreldingarstyrki til Þróunarsjóðs sjávarútvegsins.
Þann 9. júlí höfðu 950 krókabát-
ar alls veitt um 22 þúsund tonn af
þorski á fískveiðiárinu. Af þeim
höfðu þeir bátar sem völdu þor-
skaflahámark fyrir 1. júlí sl. veitt
um 13.400 tonn sóknardagabátar
8.600 tonn. Þar af veiddu sóknar-
dagabátar sem kusu að veiða með
handfæri og línu á næsta fiskveiði-
ári 4.800 tonn en þeir sem veiða
eingöngu með handfæri um 3.800
tonn.
Veiðiheimild þeirra sóknardaga-
báta sem völdu handfæri og línu á
næsta fiskveiðiári er 1.812 tonn og
hefur þessi hópur því þegar veitt
um 165% umfram væntanlega
heimild næsta fiskveiðiárs. Veiði-
heimild handfærabáta á næsta fisk-
veiðiári er 2.350 tonn og hafa hand-
færabátar því þegar veitt um 50%
umfram væntanlega heimild fyrir
fiskveiðiárið 1996-7.
Sp6 12 þúsund tonna afla
á flskveiðiárlnu
Spá um viðbótarafla sóknardaga-
báta á yfirstandandi fiskveiðiári er
samtals um 3.380 tonn. Þá er mið-
að við að um 400 bátar séu að veið-
um, þeir eigi um 13 sóknardaga
eftir á fiskveiðiárinu og að meðal-
afli þeirra sé um 650 kíló á dag
ef tekið er mið af meðaltölum frá
ikJr JbmL Veiðar krókal 'S Niðurstöður vals sem Fjö|di fór fram til 1. júlí 1996 báta Kvóti Þorskaflahámark 561 sáta, val á veiðiker Fiskveiðiárið 1995/96 Spá um viðbótarafla Þorskafli til sóknardagabáta 9. júlí, tonn til loka ágúst 13 400 °9 heildarafla Fum og spá um þróun Fiskveiðiárið 1996/97 Fjöldi sóknardaga m.v. óbreytta sókn Sömu þorskveiði- 15% aukning heimildirog áður, þorskveiðiheimilda, samtais 186.0001. samtals 214.0001.
Sóknardagar Handfæri og lína 191 Handfæri 292 4.800 +1.900 =6.700 3.800 +1.500 =5.300 22 26 39 45
Samtals 1.044 22.000
...oroaðu það viö Fálkann
Þekking Reynsla Þjónusta
FÁLKINN
SU0URUN0S8RAUI 8. 100 RETKJAVIX. SlMI: Slt 4070. FU: Ut 3M2
árunum 1994-5. Samkvæmt því er
áætlað að heildarveiði handfæra-
og línubáta verði um 6.700 tonn á
fiskveiðiárinu en þeirra sem völdu
eingöngu handfæri um 5.300 tonn,
samtals um 12 þúsund tonn.
Allt að 74% fækkun daga
Miðað við óbreytta sókn á næsta
fiskveiðiári hefur ráðuneytið því
spáð fyrir um fjölda sóknardaga á
fískveiðiárinu 1997-8 en á næsta
fiskveiðiári verður bátum í báðum
sóknarkerfum úthlutað 84 sóknar-
dögum. Hjá línu- og handfærabát-
um er spáð að dögunum fækki um
allt að 74%, úr 84 í 22 miðað við
óbreyttar þorskveiðiheimildir frá
fyrra ári en miðað við 15% aukn-
ingu þorskveiðiheimilda verði dag-
arnir 26. Sóknardögum handfæra-
báta fækkar úr 84 niður í 39 miðað
við óbreyttar þorskveiðiheimildir en
verða 45 miðað 15% aukningu sam-
kvæmt spá ráðuneytisins.
Fáir sóknardagabátar
sækja um úreldingu
Hjá Þróunarsjóði sjávarútvegs-
ins hafa verið greiddir út úreld-
ingastyrkir vegna fjögurra þor-
skaflahámarksbáta, samtals um 11
milljónir króna. Því til viðbótar
hafa verið veitt loforð til 31 báts
á þorskaflahámarki en 16 sóknar-
dagabáta. Þá hafa borist nýjar
umsóknir um úreldingu á 30 þor-
skaflahámarksbátum en aðeins 5
sóknardagabátum. Það vekur at-
hygli að sóknardagabátar eru inn-
an við fjórðungur þeirra sem sótt
hefur verið um úreldingu á, en
samkvæmt vali smábátaeigenda
um síðustu mánaðarmót fær hver
þorskaflahámarksbátur úthlutað
að meðaltali um 36 tonnum á móti
aðeins 9 tonnum á hvern sóknar-
dagabát að meðaltali.
Ureldingarstyrkir til sóknar-
dagabáta nema nú 80% af verð-
mæti báts en 60% af þorskaflahá-
marksbáts en heimild til svo hárra
styrkja er í gildi til 1. október á
þessu ári.
Rafmagn í staðinn
fyrir vatn eða loft
■■^^^^^^■■■■■■■■■■■■iMi FISKUR rýrnar ávallt nokk-
Unnið að „lokalausn“ "? ,^sfuf „7 Í$Í,!',TS
á affrystingu fisks -MS;
lakari en annar. Á því hefur þó orðið veruleg breyting á síðustu árum
vegna bættrar frystitækni og þá ekki síður vegna nýrra aðferða við að
þíða eða affrysta fískinn. Getur það skipt sköpum hvernig til tekst með það.
RÓIÐ UM HÖFNINA
• ÞÓTT Guðmundur Már
Karlsson, sé ekki gamall, er
hann greinilega vanur ára-
tökunum. Þann bregður sér
því oft í „róður“ I höfninni á
Djúpavogi og sýnir listir sin-
Morgfunblaðið/Sigurún Sveinbjornsdóttir
ar innan um stærri skipin á
nokkurrar minnimáttar-
kenndar.
Aðferðirnar við að affrysta físk
voru lengi þær einar að flytja hann
úr frysti í kæli eða láta rennandi
vatn leika um hann. Ókostirnar við
þessar aðferðir eru meðal annars,
að þær eru tímafrekar. Það getur
tekið allt að tveimur klukkustundum
að þíða fímm punda rækjublokk í
vatni.
Kostnaður við vatnsnotkunina er
líka umtalsverður, að minnsta kosti
víða erlendis þar sem vatnið er dýr-
ara en hér á landi. Samkvæmt rann-
sókn, sem gerð var á Florida, nota
fiskframleiðendur þar um 760 millj-
ónir lítra af vatni árlega til að af-
fí-ysta físk. Þurfti um 15 lítra til
affrysta eitt pund af rækju og al-
gengt var, að stór verksmiðja færi
með 4,5 millj. kr. á mánuði í það
eitt að losa sig við vatnið.
Gróðrarstía fyrir bakteríur
Affrysting í vatni getur einnig
valdið því, að fískurinn tapar eggja-
hvítu-, litar- og bragðefnym og þar
að auki dreifíst hugsanlegur bakter-
íugróður um allan fiskinn.
Við affrystingu er ávallt um
nokkra rýrnun á þunga fisksins að
ræða og það er að sjálfsögðu keppi-
keflið, að hún sé sem minnst. Ein
af nýju aðferðunum við affrystingu
er að nota heitt, rakt loft og komið
hefur í ljós, að með henni er rýrnun-
in minni en þegar vatnið er notað.
Er ástæðan meðal annars sú, að
ioftið er svo rakamettað, að fiskurinn
þornar ekkert.
Notaðir eru sérstakir affrysting-
arklefar og sér stjórnbúnaður um
að breyta loftflæðinu á hálftíma
fresti. Tekur það um fjóra klukku-
tíma að þíða fímm þumlunga þykka
fiskblokk og dagsafköstin eru um
20.000 pund af fjögurra þumlunga
blokk.
„Ohmisk affrysting"
Frá 1991 hefur verið unnið að
þróun nýrrar aðferðar, sem sumir
kalla lokalausnina við affrystingu
fisks. Þar er hvorki notast við vatn
né heitt loft, heldur eingöngu raf-
magn. Er um að ræða svokallaða
„ohmíska affrystingu“ en þegar raf-
magnið fer í gegnum fiskinn breyt-
ist það í hita vegna viðnámsins.
Með þessari aðferð er unnt að
þíða fímm punda rækjublokk á 40
mínútum og búist er við, að það
muni taka enn skemmri tíma þegar
SóknardögTim smábáta getur
fækkað um 7 4% næstu árin
aðferðin hefur verið fullkomnuð
frekar. Einn stærsti kosturinn er þó
sá, að hitinn í umhverfinu breytist
ekkert. Hann getur verið rétt yfír
frostmarki og það kemur í veg fyrir
óæskilegan bakteríugróður.
Ohmíska aðferðin á enn sem kom-
ið er betur við fískblokk en rækjub-
lokk og vegna þess, að fiskblokkin
er þéttari og samfelldari en í hinni
eru ísklumpar á milli rækjanna. Af-
leiðingin er sú, að fram koma „hita-
blettir“ en nú er unnið að því að
leysa þetta með því að breyta
straumstefnunni stöðugt.
„Hættusvæðiö"
Sérfróðir menn í þessum vísindum
segja, að mestu skipti að komast sem
fyrst framhjá „hættusvæðinu", sem
þeir kalla svo. Er þá átt við síðustu
tvær eða þrjár gráðurnar fyrir neðar,
það hitastig, sem fiskurinn frýs við.
Er ástæðan sú, að við affrystinguna
rýrnar fískurinn alltaf eitthvað en
því skemmri tíma, sem það tekur
að komast yfir „hættusvæðið“, því
minni er rýmunin.
FLYGT
FISKI- 06
SLOGDÆLUR
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260