Morgunblaðið - 24.07.1996, Side 6

6 C MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1996
MARKAÐIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fiskverð heima
Þorskur
%4,v \ 25.vTlfcvl~27.vl 28.v| 29.v|^
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Hh
Karfi
Ki/ka
—120
00
24.v| 2S.vl 26.v 27.
Júní
Alls fóru 21,4 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 5,2 tonn á
113,72 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 9,4 tonn á 109,81 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 6,8 tonn á 109,60 kr./kg.
Af karfa voru seld alls 42,9 tonn. I Hafnarfirði á 71,02 kr./kg
(6,71) og á 76,68 kr. (36,21) á Suðurnesjum (enginn karfi var
seldur á Faxamarkaði). Af ufsa voru seld alls 35,1 tonn.
í Hafnarfirði á 50,96 kr. (8,31), á Faxagarði á 47,62 kr. (1,41)
og á 60,34 kr. hvert kíló á Suðurnesjum (25,41). Af ýsu voru
seld 66,3 tonn á mörkuðunum þremur hér syðra og
meðalverðið var 87,16 kr./kg.
Fiskverð ytra
Þorskur Karfi Ufsi c=
í Þýskalandi voru seld 83 tonn af karfa úr gámum í síðustu viku
og meðalverðið var 152 kr./kg. Enginn ufsi var í þessum gámum.
Júní
24. vika
25, vika i 26. vika
Júlí
27. víka
8. vika
29. vika
KrAg
180
140
120
100
80
60
40
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 401,9
tonn á 130,11 kr.
hvertkíló. Afþorski
voru seld samtals
48,5 tonná 123,60
kr./kg. Af ýsu voru
seld 212,5 tonn á
102,99 kr. hvert kíló,
55,8 tonn af kola á
220,54 kr./kg og 12,0
tonn af karfa á
115,07 kr./kg.
Beitarfískur talinn fískur
næstu aldar í fískeldinu
Á FISKELDISSÝNINGU í
Vex mjög hratt og £
f Óðurkostnaður lítill °s hann hefur verið nefndur
á íslensku kallaður „Fiskur
21. aldarinnar" en um er að ræða harðgerðan ferskvatnsfisk, sem virð-
ist lausari við sjúkdóma og óþrif en flestar aðrar tegundir. Hefur beitar-
fiskseldi vaxið hröðum skrefum á síðustu árum enda er það auðveld-
ara en á öðrum fiski og fóðurkostnaður minni.
Beitarfískurinn er frá Mið-
austurlöndum og í Níl eins og lat-
neska nafnið bendir til, Tilapia ni-
lotica, og í vötnunum miklu í Aust-
ur-Afríku og suður alla álfuna.
Fræðimenn segja, að þegar Jesús
mettaði mannfjöldann með brauði
og fímm fískum hafi hann áreiðan-
lega verið með beitarfísk. Nú er
fiskurinn ræktaður víða um heim
eða þar sem vatnshitinn er nægur.
Beitarfiskur og sérstaklega
karlfiskurinn nýtir fóðrið betur
en nokkur annar eldisfiskur. Etur
hann næstum allar gróðurleifar,
til dæmis gras, bananahýði og
sykurreyr, sem búið er að pressa,
og .hann fúlsar heldur ekki við
fóðri úr dýraríkinu. Á þessu þrífst
hann svo vel, að hann nær slátur-
stærð .á skömmum tíma.
590.000 tonn 1994
Áætlað er, að 1984 hafi eldis-
framleiðsla á ýmsum beitarfisks-
tegundum verið 240.000 tonn en
1994 var hún komin í 590.000
tonn. Er eldið stundað í 75 löndum
en langmest er það i Asíu. Þar
var framleiðslan um 500.000 tonn
1994 og mest í Kína, 158.000
tonn, og síðan á Filippseyjum,
rúmlega 100.000 tonn.
Á Tævan, Filippseyjum og í
Malasíu hefur heildsöluverð á
beitarfiski verið á bilinu 66 ísl.
kr. og upp í 100 kr. og vegur þá
fiskurinn frá 100 upp í 500 gr.
Fæst því meira fyrir hann sem
hann er stærri. Hingað til hefur
fiskurinn yfirleitt verið fluttur út
heilfrystur en flakafrysting fer
vaxandi.
I Bandaríkjunum var beitar-
fiskseldið tæp 7.000 tonn 1995
og hafði þá aukist um 16% frá
árinu áður. Búist er við, að það
verði um 8.600 tonn á þessu ári.
Á fimm árum hefur það þá aukist
um 300% og hefur ekki verið um
jafn mikinn vöxt að ræða í öðru
eldi.
Fiskeldi
í Bandaríkjunum er mest af
fiskinum sent lifandi á markað
fyrir fólk af asísku bergi brotið,
jafnt á austur- sem vesturströnd-
inni og til Chicago og Toronto í
Kanada. í mars sl. fengust nærri
290 kr. fyrir kílóið. Aðeins um
25% framleiðslunnar voru unnin
frekar en vitað er, að fín veitinga-
hús eru tilbúin til að greiða hátt
verð fyrir ný beitarfisksflök.
Uppfyllir kröfur markaðarins
Innflutningur til Bandaríkj-
anna á ferskum beitarfisksflökum
hefur verið að aukast, aðallega
frá Costa Rica, Kólombiu og
Ekvador, og verðið á fisknum,
jafnt unnum sem óunnum, hefur
verið að hækka.
Sérfræðingar í fiskeldi og
markaðssetningu segja, að beit-
arfiskurinn uppfylli vel þær ósk-
ir, sem neytendur gera nú til
vörunnar. Þeir vilja fá flök, sem
eru beinlaus, hvít og lykta ekki.
Þá er ógetið eins enn, sem ekki
skiptir minnstu máli: Fiskurinn á
helst ekki að bragðast eins og
fiskur.
Sem dæmi um beitarfiskseldi
má nefna Nusantara-fyrirtækið á
Jövu í Indónesíu en það hefur leyfi
til að framleiða 450.000 tonn.
Fiskurinn er alinn í vötnum og
tjörnum þar sem vatnið er mjög
súrefnisríkt og það tekur hann
aðeins 10 mánuði að ná slátur-
stærð eða 900 grömmum. Enn
er framleiðslan ekki komin nema
í tæp 300 tonn á mánuði en eig-
andi Nusantara, Rudi Lamprecht,
segir, að það séu næstum engin
takmörk fyrir útþenslunni.
í líkamsrækt fyrir slátrun
Fyrirtækið er með sína eigin
klakstöð þar sem fiskurinn er
hafður þar til hann er orðinn 25
gr. Þá er hann settur í netkvíar
þar sem hann er fóðraður á mjög
eggjahvíturíku fóðri. Mánuði áður
en fiskurinn nær sláturstærð er
honum komið fyrir í steinsteypt-
um rásum feiknalöngum en um
þær streymir vatn með miklum
straumþunga. Er þetta gert til
að styrkja fiskinn og gefur honum
betra bragð og þéttara hold.
Töluvert ódýrara er að ala
beitarfisk en lax eða flestan ann-
an eldisfisk og ástæðan er fyrst
og fremst sú, að hann er alæta.
Þess vegna þarf ekki jafn mikið
af fiskmjöli.
Hingað til hefur beitarfiskur-
inn fyrst og fremst verið á borð-
um fólks í Austurlöndum og hjá
afkomendum þess annars staðar
en farið er að kynna hann í Evr-
ópu og hafa viðbrögðin verið
ágæt.
Kínveijar stærstir
allra í fiskeldinu
FISKELDI I heiminum nam alls 18,5 miiyónum tonna árið 1994
að verðmæti 2.200 milljarðar króna. Sé eldi á sjávargróðri talið
með, nam það alls 24,5 milljónum tonna að verðmæti um 2.40
milljarðar króna. Fiskeldið er langmest í Asíu, eða um 23 milljón-
ir tonna. Eldið í Evrópu nam aðeins 1,3 milljónum tonna, Norður-
Ameríka var með 573.000 tonn, Suður-Ameríka 355.000 tonn,
Rússland og nágrenni var með 143.000 tonn, Afríka 80.100 og
Eyjaálfa 75.000 tonn. AIls staðar hefur verið um aukingu að ræða,
nema hjá Rússum. Kína er enn sem fyrr á toppnum með 10, millj-
ónir tonna, sem auknign um tæplega 2 milljónir tonna. Indland
var með 1,6 milljónir og Japanir með 781.000 tonn. í Evrópu voru
Frakkar afkastamestir með 281.000 tonn, en næstir komu Norð-
menn með 218.000 tonn.
Fiskveiðiárið 94-95
390,5
Ráðstöfun botnfiskaflans
sept. til júní 1994/95
og 1995/96
408,6 þús. tonn
Gámar/
slglingar*
Vinnslu-
skip
Alm.
löndun
* Gámafiskur trá
vinnslustððvum
kemur fram í
alm. jórvdun.
Þorskurinn
unninn í landi
NÆR öllum þorski, sem aflast á
Islandsmiðum, var landað til
vinnslu hér á landi á síðasta fisk-
veiðiári. AIIs veiddust um
137.500 tonn fyrstu 10 mánuði
fiskveiðiársins, en af því var
tæplega 115.000 tonnum landað
til vinnslu hér heima. Um 20.600
tonn voru unnin um borð í
vinnsluskipum og tæplega 2.300
tonn fóru beint á markaði er-
lendis. Mestu af karfanum var
landað hér heima, 33.400 tonn-
um, en 24.100 voru unnin um
borð í vinnsluskipunum. Fremur
hátt hlutfall karfans fer óunnið
á erlenda markaði, hátt í 19.000
tonn.
Fiskveiðiárið 95-96
Helstu tegundir aflans
september til júní
1994/95 og 1995/96
qQn R 408,6 þús. tonn
Annar
botn-
fiskafli
Úthafs-
karfi
Karfi
Þorskur
BREYTINGAR á ráðstöfun afla
eru ekki miklar á milli tímabila.
Þó fer útflutningur á óunnum
þorski minnkandi og sömu sögu
er að segja af karfanum. Vinnsla
á úthafskarfa í landi hefur
reyndar meira en tvöfaldazt
milli tímabila, en það hefur
heildarafli af úthafskarfa einnig
gert. Mest af þessum karfa er
unnið um borð í vinnsluskipun-
um. Vinnsla á ýsu úti á sjó hefur
hins vegar dregizt saman um
þriðjung, sem er mun meira en
samdráttur á ýsuaflanum. Þá er
hátt hlutfall grálúðunnar unnið
úti á sjó.