Morgunblaðið - 26.07.1996, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 1996 B 5
DAGLEGT LIF
Morgunblaðið/Golli
Mutter lýsti því nýlega yfir í sjón-
varpsviðtali að hún væri stundum
smeyk um að fá tómata í hausinn
frá áhorfendum á tónleikum.
Á fyrstu tónleikum sellóleikarans,
Pablo Casals, sem haldnir voru í Vín
árið 1910 var hann afar taugaveikl-
aður ogí tónleikanna missti hann
fiðlubogann úr höndunumsem rúllaði
fram af sviðinu og beint í fang áhorf-
anda á fremsta bekk. Casals hefur
orðið fyrir því að bijóta á sér hend-
ina í fjallaklifri en flestir hljóðfæra-
leikarar myndu kalla það ólán. Hann
varð hins vegar himiniifandi því tón-
leikar voru á næsta leiti og nú hafði
hann góða afsökun fyrir því að leika
ekki.
Feimni aðaiorsökin
Margir listamenn hafa hins vegar
aldrei fundið fyrir neinum óttaog
skilja ekki hvernig hægt er að hafa
lifibrauð af einhverju sem vekur
hræðslu. Flestum finnst þó ofurlítill
skrekkur fyrir sýningu hjálpa til við
að komast í rétta gírinn og gera
sýninguna enn betri. Stevie Nicks
fyrrum söngkona Fleetwood Mac
segir að tilfínningunni fylgja mikil
spenna.„Það gerir það að verkum
að á sviðinu finnst mér ég geta gert
hvað sem er. Ef ég væri ekki tauga-
veikluð fyrir sýningar þá hefði ég
fyrst verulegar áhyggjur.“
Undirrót hræðslunnar getur verið
af ýmsum toga en oftast er þó feimni
aðalorsökin. Barbra Streisand segir
fullkomnunaráráttu ástæðuna fýrir
því að hún kýs fremur að syngja inn
á hljómplötur en að koma fram á tón-
leikum. „Á sviðinu fæ ég svipaða til-
fínningu og í flugvél, nokkurs konar
innilokunarkennd. Mér líður þó mun
betur ef ljóskastaramum er beint að
fleirum á sviðinu." Nýlega tók Barbra
upp á þvi að nota textavél, líkt og
Bill Clinton Bandaríkjaforseta og
David Letterman sjónvarpsmaður
gera. Söng- og leikkonan fræga er
mjög á móti lyíjum, svo og þvf að
reykja og drekka áfengi til að róa
taugamar fyrir sýningar. Frekar hug-
leiðir hún og hlustar á róandi tónlist.
Heimild Newsweek/ ■
Hrönn Marínósdóttir
ÞIIRIPUR PAISPOTTIR
óperusöngkona
Verst að syngja
við jarðarfarir
SIGURÐSSON
kraftur
:eiminn
:sviði
að einhver mótleikaranna gleymi
textanum sínum eða maður sjálfur.
Þegar ég er að skemmta einn líður
mér best því þá verð ég bara að
treysta á sjálfan mig.
Stundum hef ég þó
lent í að gleyma
nokkrum setning-
um en aldrei verið
í vandræðum með
að bjarga mér út
úr því. Sem betur
fer hef ég alltaf átt
mjög auðvelt með
að læra texta.
Laddi hefur aldrei
verið hjátrúarfullur
en viðurkennir þó
að helst vilji hann
ekki að fólk óski
sér góðs gengis
fyrir sýningar.
IBetra finnst mér
þegar spýtt er á
eftir mér.“
Á næturnar ger-
ist það reglulega
hjá Ladda að hann
fái það sem kallað er á fagmáli
martröð leikarans. „Þá er mér fyrir-
varalaust kastað inn á leiksvið, sal-
urinn er fullur af fólki og ég er
staddur í miðju leikriti sem ég þekki
hvorki haus né sporð á. Þetta er
vægast sagt ákaflega hvimleiður
draumur og afar óþægileg tilfinn-
ing.“
Laddi segir samstarfsfélaga sína
ekki kvarta yfir sviðsskrekk að sér
nærstöddum. Allir þekki þó spenn-
una og hjá sumum sé hún einfald-
lega meiri en hjá öðrum.
ÞURÍÐUR Pálsdóttir á langan og
farsælan feril að baki sem óperu-
söngkona. Hún hætti að syngja
fyrir nokkrum árum en kennir
nú upprennandi einsöngvurum í
Söngskóla
Reykjavíkur auk
þess sem hún er
yfirkennari skól-
ans. „Ég var yf-
irleitt haldin
miklum sviðssk-
rekk nokkrum
vikum fyrir tón-
leika en eftir því
sem nær dró var
ég rólegri. Um
leið og á hólminn
var komið var ég
yfirleitt í full-
komnujafnvægi.
Það sem þjakaði
mig mest var
hræðsla um að
verða veik og
geta ekki sungið
en var aldrei
hrædd um að
gleyma laglínu eða texta. Eitt
sinn leitaði ég ráða hjá Lárusi
Pálssyni leikara vegna þessa
kvilla og hann sagði að ég væri
að hlaða líkamann rafmagni. Það
fannst mér vera ágætis skýring.
Ég er ekki ein af þeim sem
titra og skjálfa uppi á sviði en
margir einsöngvarar eru þannig.
Skýringin er að hluta til fólgin í
því að óperuuppfærslur eru of
fáar hér á iandi og það gerir
marga órólega að bíða jafnvel
heilt ár eftir einu hlutverki. Guð-
mundur Jónsson er sá eini sem
mér vitanlega þjáðist aldrei af
sviðsskrekk.
Ég var iðulega mjög hjátrúar-
full fyrir sýningar og ákveðin
atriði þurftu að
vera á hreinu
annars var ég
smeyk um að allt
færi handaskol-
um.“ Ef óttinn
var alveg að gera
út af við Þuríði
þá leitaði hún
m.a. til vinkonu
sinnar sem var
læknamiðill og
bað hana um að
biðja fyrir sér.
Stundum hringdi
hún einnig í ka-
þólskan prest
sömu erinda-
gjörða.
„Yerst af öllu
fannst mér að
syngja við jarð-
arfarir. Jafnvel
þó ég þyrfti einungis að syngja
eitt lítið lag þá leið mér mun
verr en ef til stóð að syngja í
heilli óperuuppfærslu. Það er líka
einkennilegt að á söngferðalög-
um út á land fann ég aldrei fyrir
neinum skrekk né heldur þegar
ég söng á almennum skemmtun-
um.Á óperusviði leið mér iðulega
mjög vel, eiginlega eins og ég
væri heima há mér. Þó kveið ég
alltaf erfiðustu köflunum en þeg-
ar þeir voru afstaðnir var annað
leikur einn.“ ■
íslenskur
leir er góður
við gigt og stressi
ÞAÐ er ilmur af kamillu, kamfóru
og furunálum ásamt lykt af
hveraleir og eldfjallaösku sem
tekur á móti gestum er leggja
leið sína á hina nýju göngudeild
Heilsustofnunar NLFI í Hvera-
gerði. Þar getur nú hver sem er
nýtt sér fjölbreytta þjónustu
göngudeildar án þess að dvelja í
Heilsustofnuninni.
Wolfgang Roling yfirmaður
Göngudeildar segir greinilegt að
full þörf sé fyrir möguleika sem
þennan innan heilbrigðisþjón-
ustunnar. „Það er regla frekar
en undantekning að fólk glími við
verki af ýmsu tagi. Jafnvel ungt
fólk er mjög illa farið í skrokknum
og glímir við ýmsa kvilla svo sem
bakverk og vöðvabólgu. Við vilj-
um reyna að koma til móts við
þessa einstaklinga með þjónustu
göngudeildar. Fólk
sem ekki hefur tök á
að dvelja í þijár til fjór-
ar vikur í Heilsustofn-
uninni getur nú leitað
sér lækninga á göngu-
deild og nýtt sér þjón-
ustuna þar.
Á göngudeildinni er
t.d. boðið upp á
sjúkranudd, leir-
bakstra, heilsu- og
leirböð. Leirbakstr-
arnir eru framleiddir
af Wolfgang og alfarið
hans hugmynd. Þeir
eru búnir til úr leir úr
Hveragerði, eldfjallaösku úr
Heklu og öðrum efnum, en sam-
setningin er leyndarmál. Wolf-
gang segir þessa nýju bakstra
gefast mjög vel, þeir séu náttúru-
legri og heilnæmari en innfluttu
bakstrarnir. Það er löngu þekkt
staðreynd í Heilsustofnun að leir-
inn úr Reykjafjalli hefur mjög
góð áhrif á gigt og þá ekki síst
virkar hann vel við stressi en
streita getur eins og kunnugt er
haft ýmis neikvæð líkamleg
áhrif. Gestum göngudeildar gefst
einnig kostur á að leggjast í leir-
bað. Ekki er að efa að mörgum
þyki það spennandi, en böð í leir
hafa tíðkast í Heilsustofnun frá
upphafi og hróður þeirra borist
víða.
Heilsuböðin á göngudeildinni
eru einnig mjög vinsæl. Þar gefst
til dæmis stressuðum nútíma-
manninum kostur á því að leggj-
ast í heilsubað sem hefur róandi
áhrif, ásamt því að vera gott við
svefnleysi og vandamálum breyt-
ingaaldursins. Onnur heilsuböð
sem í boði eru eiga meðal annars
LEIRBÖÐIN þykja mjög
góð við gigt og veita góða
afslöppun.
WOLFGANG Roling er yfirmaður
göngudeildar.
að hafa góð áhrif á gigt, kvef og
flýta fyrir því að sár grói. Ásamt
því að vera sjúkranuddari hefur
Wolfgang sérmenntun í sogæða-
meðferð. Margar konur þekkja
þá meðferð en færri vita kannski
að sé hún notuð á andlit gefur
hún unglegra og betra útlit og
margir telja hinar hvimleiðu
undirhökur minnka við þessa
meðferð.
Að sögn Guðmundar Björns-
sonar, yfirlæknis á HNLFÍ er
opnun göngudeildarinnar tilraun
til að færa náttúrulækningastefn-
una nær almenningi. Eitt helsta
markmið náttúrulækningastefn-
unnar er að efla heilbrigði í stað
þess að beijast eingöngu við sjúk-
dóma. Það er löngu þekkt að
nútíma lækningar einar sér duga
skammt ef ekki kemur til lífsstíls-
breyting. Starfsemi göngudeildar
er hluti af þessari viðleitni stjórn-
endanna.
Göngudeildin er öllum opin og
tilvalið að sameina bíltúr til
Hveragerðis, heilnæmu heilsu-
baði eða leirbakstri. ■