Morgunblaðið - 27.07.1996, Blaðsíða 8

8 C LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 1996
Q8P ATLANTA ’96
MORGUNBLAÐIÐ
Ætlar að leika
afrek Yífters eftir
EÞÍÓPÍUMAÐURINN Haile Gebreselassie geta hugsanlega
leiklð sama leik og landi hans og átrúnaðargoð, Miruts Ylft-
er, að sigra bœði f 5 og 10 km hlaupum I Atlanta.
Gull fyrir dauð-
vonaföður
EÞÍÓPÍUMAÐURINN Haile
Gebreselassie fæddist í moid-
arkofa á lítilli landareign fá-
tækra foreldra sinna fyrir 23
árum. Nú er þessi lágvaxni
hlaupagarpur hins vegar í hópi
i ríkustu manna landsins en það
getur hann þakkað undraverð-
um árangri á hlaupabrautinni.
Ekki aðeins blasir það við hon-
um að augðast enn meira en
hann hefur nokkru sinni dreymt
um í æsku, sem einkenndist af
bláfátækt fjölskyldunnar, held-
ur stendur hann í þeim sporum
nú, að geta hugsanlega leikið
sama leik og landi hans og
átrúnaðargoð, Miruts Yifter, að
sigra bæði í 5 og 10 km hlaupum
í Atlanta, næstkomandi mánu-
dag og föstudag.
Gebreselassie er kominn til Atl-
anta með það að markmiði að
vinna 5 og 10 km hlaupin, en það
afrek hefur aðeins verið unnið sex
sinnum áður, síðast af Yifter í
Moskvu árið 1980. Eftir því afreki
tók heimsbyggðin og sjö ára piltur
varð hugfanginn heima í moldarkofa
í Eþíópíu er hann hlustaði gegnum
brakandi útvarpsbylgjur á lýsingu
af hlaupunum.
Síðasti biti
Jacksons
SIGUR á Ólympíuleikum er
síðasti bitinn í púsluspili
mínu,“ sagði heimsmethafínn
í 110 metra grindahlaupi,
Bretinn Colin Jackson, við
komuna til Atlanta í vikunni.
„Þegar hann er í höfn get ég
hætt.“ Jackson hefur orðið
heimsmeistari, Evrópuraeist-
ari og Samveldsmeistari í
grein sinni en aldrei tekist að
sigra á Ólympíuleikum, varð
annar fyrir átta árum og í sjö-
unda sæti í Barcelona.
Hann setti heimsmet sitt
12,91 sekúndur á HM í Stuttg-
art árið 1993 en missti af mót-
inu í Gautaborg í fyrra vegna
meiðsla. Á yfirstandandi tíma-
bili hefur honum ekki vegnað
sem best og oftar en ekki tap-
að fyrir landa sinum Tony
Jarrett.
En Jackson er bjartsýnn,
segist hafa lagt mikla vinnu í
að bæta sig á undanförnum
vikum og meðal annars æft
með Linford Christie og Mer-
lene Ottey. „Það hefur hjálpað
mér mikið að æfa með þessum
frábæru sprethlaupurum.“ Nú
er að sjá hvort það nægir er
á hólminn kemur.
Fellurmet
Beamons?
„ÞEIR reyna eflaust sitt besta
til að slá met mitt,“ segir Bob
Beamon sem á elsta Ólympíu-
metið í frjálsíþróttum, en það
er fyrrum heimsmet hans í
langstökki, 8,90 metrar. Það
setti hann í Mexíkó haustið
1968 og er ennþá næst lengsta
löglega stökk sögunnar, enda
sagt á sínum tima að Beamon
' hefði stökkið inn í næstu öld.
Beamon telur að heimsmet
landa síns, Mike Powell, 8,95
metrar, verði slegið fyrr en
síðar. „Það eru samt ekki
margir sem hafa burði til þess.
Líkiegastur þykir mér vera
Ivan Pedroso frá Kúbu. Hann
er frábær langstökkvari.“
Pilturinn ungi var Haile Gebrese-
lassie. Sextán árum síðar sagði hann
blaðamönnum í Atlanta það vera
takmark sitt að
vinna sama afrek
og Yifter. „Hann
veitti mér inn-
blástur, auðvitað.
Hann átti nokkur
stórhlaup og ég
hef lík hlaupið vel
en helst vil ég
vinna það afrek
sem hann vann á
ólympíuleik-
unum. En það verður enginn leikur,
loftrakinn verður vandamál og
margir hlauparar hafa það eitt að
markmiði að vinna mig.“
Úr bláfátækt
Gebreselassie, sem er sjöundi í röð
10 systkina, vakti fyrst athygli er
hann varð heimsmeistari unglinga í
5 og 10 km fyrir fjórum árum. Ári
seinna og aðeins tvítugur að aldri
vann 10 km á HM í Stuttgart 1993.
Heimsmet setti hann í 5 km árið
1994, hljóp á 12:56,96 mínútum.
Það varð ekki langlíft, féll í atlögu
Kenýumannsins Moses Kiptanui, en
metið endurheimti hann svo með
stórhlaupi í Zurich í fyrra á tímanum
12:44,39.
Fyrr um sumarið setti Gebrese-
lassie heimsmet í 10.000 metrum,
hljóp á 26:43,53 mínútum, og varði
síðan heimsmeistaratitilinn léttilega
í Gautaborg.
Umboðsmaður Gebreselassie,
gamli hollenski stórhlauparinn Jos
Hermens, segir hann hafa þénað jafn-
virði um 500.000 dollara, 33 milljóna
króna, með afrekum sínum á hlaupa-
brautinni í fyrra. Þá væru viðræður
á lokastigi við Adidas-fyrirtækið um
nýjan samning sem gefa mun honum
milljón dollara í aðra hönd á næstu
fímm árum. Til samanburðar eru
meðal árstekjur í Eþíópíu um 200
doliarar, jafnvirði 13.000 króna.
Litillátur
Þrátt fyrir vel-
gengni og auðævi
hefur það ekki
breytt Gebrese-
lassie. Hann er
enn sem fyrr lí-
tillátur fram úr
fingurgómum.
Hann býr heima
í Eþíópíu mestan
hluta ársins, hefur aldrei lært á bíl
eða tekið bflpróf og getur því notað
Benz-bifreiðarnar tvær sem hann
hlaut í verðlaun á HM í Stuttgart
og Gautaborg. Ferðast hann jafnan
um höfuðborgina Addis Ababa í
leigubíl.
A þessu ári hefur Gebreselassie,
sem er aðeins 1,60 metrar á hæð,
sparað kapphlaupin; einungis tekið
þátt í nokkrum 1500 metra hlaupum
til að þjálfa upp lokahraðan. Hann
var afslappaður og frískiegur á
blaðamannafundi í Atlanta í vik-
unni. Sjarmerandi og kurteis svaraði
hann tugi spurninga varðandi æfing-
ar sínar, aðstæður í Atlanta, vænt-
anlegt brúðkaup og takmark sitt á
léikunum. Svör hans við einni spum-
ingu sýndu betur en önnur hversu
viðhorf hans hafa breyst lítið frá því
hann var grandalaus sjö ára gutti
og hlustaði á útvarpslýsingu af af-
rekum Yifters. „Hvað er svo sér-
stakt við ólympíuleikina?" var hann
spurður. „Eiginlega veit ég það ekki,
það er bara gaman að vera hérna,“
var svarið.
Miðað við fábrotna æsku Gebrese-
lassie er það eflaust ólympískt afrek
út af fyrir sig hvað hann hefur afrek-
að og hafa yfírleitt náð að komast
á ólympíuleika.
Khalid Skah, Ólympíumeistari
í 10.000 metra hlaupi fyrir
fjórum árum, segist vera staðráð-
inn í að sigra á ný í Atlanta og
gefa föður sínum verðlaunapen-
inginn. „Faðir minn er með
krabbamein og er dauðvona. Þess
vegna ætla ég að leggja mig allan
fram og sjgra í Atlanta og svo
vonast ég til að geta hitt hann
áður en hann kveður til gefa hon-
um gullverðlaunapeninginn,“
sagði Skah.
Sigur hans í Barcelona fyrir
fjórum árum var mjög umdeildur
sökum þess að Marokkómaðurinn
Hammou Boutayeb var talinn
hafa aðstoðað Skah á lokaprettin-
inum með því að hindra aðal-
keppninautinn, Kenýjumanninn,
Richard Chelimo, í að ná forystu.
Hlaupið var kært og sigurinn
dæmdur af Skah en síðar var
honum dæmdur sigurinn á ný og
fékk gullverðlaunin afhent. Síðan
hafa Skah og hlauparar frá
Kenýja eldað grátt silfur og marga
hildi háð. Víst er að ekkert verður
gefið eftir er þeir eigast við í
næsta skipti í úrslitum 10.000
metra hlaupsins á mánudaginn.
En hugur Skah verður hjá föð-
ur hans. „Hann hefur veitt mér
mikinn styrk í gegnum tíðina þó
hann hafi ekki verið hlaupari.
Hans vegna ætla ég að sigra.“
BRAUTARGREINAR
28 gullverðlaun eru til skiptana (15 karla og 13 kvenna) í frjáls-
íþróttagreinum sem háðar eru á sjálfri hlaupabrautinni.
Þar er um að ræða spretthlaup, millilengdir, langhlaup,
grindahlaup og boðhlaup. Maraþonhlaup og göngu-
greinar eru að mestu háðar á götum utan
leikvangsins
HINDRUNARHLAUP
Fimm jafnháar hindranir era á hverjum hring en
vatnsgryfja er að baki eins þeirra. Hún er 3,15 m
að lengd
GRINDAHLAUP
100mkvenna 0,840m 400mkvenna 0,762m
f=j« A
Keppter í 110 og400 metra grindahlaupum karlaog
100 og 400 metrum kvenna. Hlaupið er á aðskildum
brautum alla leið og eru 10 grndur í hverri
Viðbragðsstöður
t
Hindrunarhlaup er ein
erfiðasta hlaupagreinin
en það er 3000 metra
langt og tekur röskar átta
mínútur. Hindranir eru
5 á hring eða 35 alls;
hlaupið er yfir 28 staka
búkka og sjö sinnum yfir
I lengri greinum
startar hlaupari
standandi
Spretthlaupari notar
blokkir til að ná miklum
hraða á örskotsstundu
Þjófstart
Pjófstart er dæmt ef keppandi svarar ekki við-
bragðsskipun ræsis svo gott sem um hæl eða
þjóti hann af stað áður en skotiö er af byssunni.
Ólympíulelkvangur
frjálsar fara fram þar
Myndavél meðfram hlaupabraut
Kvikmyndavél er komið fyrir ofan stúkunnar
þar sem hún rennur á sleöa eftir teini
samsfða beinu brautinni og myndar
hlauparana frá hlið. Eftir hvert hlaup
er hún dregin til baka
BOÐHLAUP
Fjórar boðhlaupsgreinar fara fram á ólympfuleikunum: 4x100 og 4x400 m
karla og kvenna. Fjórir keppendur eru í hverri sveit og hlaupa jafn langt
með boðið en það gengur á milli hlauparanna á fullri ferð. Detti það niður
verður sá að taka það upp sem missti
© Næstl maður
fJjAnnar maður Kj) Sá fyrsti
w eykur hraðann h“,,ir
(SjS) Fyrsti maður (Cij) Næsti maður £í)Boölð g)Annar maður fi) Sá fyrsti
býr slg undir ^gengurá '“eykur hraðann hættir
LANGHLAUP
1980 var Gebrese-
lassie sjö ára hug-
fanginn piltur í mold-
arkofa í Eþíópíu
4