Morgunblaðið - 28.07.1996, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. JÚLÍ 1996 B 5
ekkert sérstaklega íslenskt við
myndir sínar nema það sem hugs-
anlega hefur síast inn í hann við
lestur íslenskra fornsagna.
„Þegar ég gerði myndina „Care-
ful“ var ég eiginlega frekar að
þykjast vera Þjóðverji en íslend-
ingur.“
Sú mynd var sýnd á Kvik-
myndahátíð í Reykjavík fyrir
nokkrum árum. „Vandamálið var
að ég tala ekki íslensku og þegar
Guðbrandur vinur minn var að
kynna myndina gleymdi hann að
taka fram að ég væri viðstaddur
og mundi svara spurningum að
sýningu lokinni," segir hann og
brosir.
Þegar ljósin kviknuðu var salur-
inn tómur því íslenskir bíógestir
hlaupa út þegar stafirnir byija að
rúlla, yfir tjaldið.
„Ég flaug því til íslands og
horfði á myndina mína í þúsund-
asta skipti, horfði á áhorfendur
yfirgefa salinn og flaug aftur heim
til Kanada.“
Guy heillaðist að vísu af landi
forfeðranna og sór að koma hing-
að aftur og helst til þess að gera
hér kvikmynd.
Amma hans var blind á efri
árum og Guy las oft fyrir hana
upp úr Vestur-íslenska fréttablað-
inu, Lögberg-Heimskringlu, án
þess að hafa hugmynd um hvað
orðin þýddu.
„Hún var frá Snæfellsnesi og
lýsti fyrir mér hvernig Island leit
út þegar hún bjó þar um 1880.
Þegar ég kom þangað árið 1993
kannaðist ég við margt úr frásögn-
um hennar. Ég varð fyrir miklum
áhrifum af fegurð landsins og það
var mikil tilbreyting frá sléttunum
hér í Manitoba.“
Myndin sem Guy Madden er að
vinna að núna á að heita „Twil-
ight of the Ice Nymphs". Tom
Waits ætlar að semja tónlist fyrir
myndina og Guy telur upp ýmsa
þekkta leikara sem hann hefur
fengið til liðs við sig. Hann segist
langa til að fá Björk til að leika í
myndinni en viti ekki hvernig hann
eigi að komast í samband við hana.
Ég fletti upp símanúmerinu hjá
Einari Erni Sykurmola og fullvissa
Guy um að á litla íslandi þyki
ekkert tiltökumál að hringja heim
til frægs fólks til að leita sér ráða.
Útibú frá íslandi
Jón Timothy Samson var skýrð-
ur í höfuðið á afa sínum Tímot-
eusi. Hann er með skrifstofu á
efstu hæð í þijátíu hæða bygg-
ingu, þeirri hæstu í Winnipeg. Ut
um gluggann sést að Manitoba-
fylki er flatneskja svo langt sem
augað eygir og reyndar finnst
manni undarlegt að íslensku land-
nemarnir sem flestir voru af Norð-
urlandi hafí sest að hér á sléttun-
um. Hvergi er fjall að sjá.
Fyrir utan það að vera virtur
lögmaður er Timothy formaður
„Canada-Iceland Foundation".
Hann segir að íslenska samfélagið
sé ekki eins sterkt og það var
þegar hann var að alast upp. Þá
hafi flestir íslendingarnir búið í
sömu hverfunum og haft meiri
samskipti sín á milli, nú séu þeir
dreifðir um alla borg og þannig
hafi samkenndin dofnað með
hverri kynslóð.
„Utlitið er samt bjartara nú en
það hefur verið um nokkurn tíma,“
segir hann. „Sumt eldra fólk hefur
fengið það á tilfinninguna að við
séum að glata einhveiju af íslend-
ingnum í okkur og hefur því í
auknu mæli arfleitt ýmsar stofn-
anir eins og t.d. Islenska dagblað-
ið okkar, Lögberg-Heimskringlu
og sjóði sem veita Vestur-íslend-
ingum styrki til náms.“
Timothy er á því að slíkt sé til
góðs og muni hjálpa við að við-
halda íslendingasamfélaginu.
Hann á að vísu erfitt með að henda
reiður á það hvað það er sem þau
eru að glata en telur að það sé
einhvers konar samkennd.
„Þetta eru hlutir sem við verð-
um að horfast í augu við því það
koma ekki lengur stórir hópar
fólks frá íslandi til að setjast að
hér.“
„Kanada-ísland stofnunin"
leggur sitt af mörkum í þessari
baráttu með því að veita Vestur-
íslendingum námsstyrki, ýmist til
almenns náms eða til að læra Is-
lensk fræði við Háskólann í Man-
itoba. Til þess að eiga kost á að
fá styrk skrifa nemendurnir litla
ritgerð um uppruna sinn og þurfa
því að grennslast fyrir um íslenska
forfeður sína.
Timothy hefur greinilega komið
sér vel fyrir og hefur það sjálfsagt
síst verra og sjálfsagt nokkuð
betra en kollegar á íslandi. Einn
af stofnendum lögmannsstofunnar
sem hann vinnur hjá var Islending-
ur. Þegar ég spyr Timothy hvort
það sé kostur að vera íslendingur
í Kanada á svipaðan hátt og í
Hollywood þurfi maður helst að
vera gyðingur eða samkynhneigð-
ur til að koma sér áfram, þá hlær
hann dátt og segir að sjálfsagt
geti það hjálpað manni eitthvað
því íslendingar séu vel metnir í
Kanada, þeir séu að jafnaði taldir
duglegir og heiðarlegir.
Timothy hefur aldrei komið til
íslands' þó svo hann hafi mikinn
áhuga á því.
„Island verður alltaf mikilvægt
í okkar augum og að vissu leyti
lítum við á okkur sem útibú frá
íslandi. Við erum að gera íslandi
greiða með því að halda nafni
þess á lofti í Kanada. Það ættu
fleiri íslendingar að heimsækja
okkur hér og eins finnst mér að
fleiri íslendingar ættu að fara í
nám hér því það eru slík bönd sem
tengja okkur betur saman“.
íslendingadagurinn nálgast
Fyrstu helgina í ágúst flykkjast
tæplega fjörutíu þúsund manns til
bæjarins Gimli við Winnipegvatn
til þess að taka þátt í hátíð sem
kallast íslendingadagurinn. Fyrir
þeim flestum er þessi hátíð mikil-
vægari en jólin. Þessa helgi snýst
allt um ísland og menningararfleið
Vestur-íslendinganna og þeir eru
aldrei íslenskari en einmitt þá. Þá
verður íslandsklukkunni hringt en
hún stendur í almenningsgarðin-
um í miðjum bænum og er eins
konar eftirlíking af Fjallkonunni.
Þegar ég sagðist hafa áhuga á að
koma á þessa hátíð sögðu Vestur-
íslendingarnir mér að koma með
nokkra kassa af hraunmolum með
mér, þeir mundu seljast eins og
heitar lummur því alla langaði að
eignast hluta af íslandi.
Þegar gengið er um götur Gimli
á venjulegum degi kemst maður
ekki hjá því að sjá að þar búa ís-
lendingar. Víða eru tveir fánar við
hún á sömu stöng, fyrir ofan er
Kanadíski fáninn og fyrir neðan
sá íslenski, örlítið minni. Einn af
skemmtilegri matsölustöðum
Gimli heitir „Brennivín’s Pizza
Hús“ og minjagripaverslunin heitir
„Valhalla Gifts“. Elliheimilið á
staðnum heitir Betel og stór hluti
vistmanna þar eru Islendingar.
Við hliðina á elliheimilinu stendur
rúmlega tíu metra há stytta, vík-
ingur í fullum herklæðum og í
Gimli er einn skemmtistaður sem
kallaður er „Viking Bar“. Víða
sjást íslensk nöfn á skiltum,
„Sveinson Constructions“, „Kristj-
anson Museum" og þar fram eftir
götunum.
Það er ljóst að Vestur-íslending-
arnir í Kanada vilja ólmir ná meira
sambandi við okkur sem eftir urð-
um á íslandi og þá þyrstir í allt
sem íslenskt er og vissulega taka
þeir íslendingum sem þangað
koma opnum örmum.
Spurningin er svo hvort við höf-
um áhuga á frekari samskiptum
við þessa frændur okkar.
Höfundur er leikstjóri og
sjálfstætt starfandi blaðamadur.
Brúðkaup í Philadelphia
ÞÆR ERU nú orðnar allmarg-
ar giftingarnar og brúðkaup-
in, sem við höfum sótt í gegnum
árin. í langflestum tilfellum hafa
það verið ungar manneskjur, sem
strengt hafa þar heit sín og dembt
sér út í hjónabandið. En á þessum
árum auðveldra skilnaða fer ekki
hjá því, að maður lendi í brúð-
kaupi, þar sem annar aðilinn eða
jafnvel báðir, eru að ganga í það
allra heilagasta í annað sinn.
Ekki eru þá allir lengur endilega
á léttasta skeiði. Þannig höfum
við á tæpu ári verið viðstödd tvær
hjónavígslur þar sem gumarnir
voru næstum tvöfalt eldri en brúð-
irnar. Og um var að ræða giftingu
númer tvö hjá báðum brúðgumun-
um og annarri brúðinni.
Önnur af þessum tveimur var
haldin um daginn, alla leið uppi
í Philadelphia, og var um að ræða
dóttur vinafólks, sem ætlaði að
láta pússa sig saman við stegg í
annað skiptið. Hún er afbragðs
fönguleg og vel gefin kona, há-
menntuð og í góðri stöðu. Orðin
er hún 38 ára, en ektamakinn til-
vonandi 57 og orðinn tvöfaldur
afi. En það hjálpaði upp á, að
hann er af fokríkri fjölskyldu og
sagður ekki vita aura sinna tal.
Nú ákváðu þau að halda eitt helj-
armikið brullaup, og skyldi þar
ekkert vera til sparað. Foreldrar
brúðarinnar, vinafólk okkar, eru
hollenskt fólk, komið upprunalega
til Ameríku fyrir mörgum árum
frá Indónesíu, sem voru Hollensku
Austur-Indíur fyrir stríðið og
sumir eldri lesendur kannast
kannske við. Gestir komu því víða
að úr Bandaríkjunum og einnig
frá Hollandi.
Erla, kona mín, hafði verið í
brúðkaupi númer eitt, þegar
stúlkan giftist langvarandi sam-
býlismanni og jafningja. Það
hjónaband varði ekki nema nokk-
ur ár. Þegar boðið barst um hið
seinna og veglegra brúðkaup,
þáði sögumaður ykkar strax. Lá
hann þá undir grun um það að
vilja nú þiggja þetta boð, því það
liti út fyrir að vera öllu veglegra
en hið fyrra. Hann svaraði því
til, að samkvæmt sínum kokka-
bókum, færi hann ekki í nema
eitt brúðkaup per persónu!
Tilvonandi brúður vann við
frægt auglýsingafyrirtæki og not-
aði hún kunnáttu sína og sambönd
við að undirbúa seinna brúðkaup
sitt. Það var ekki nóg með það,
að pantað væri flugfarið, heldur
beið svart limasvín og svartur
ökumaður eftir okkur á flugvellin-
um i Philadelphía, en þar lentum
við á föstudagseftirmiðdegi. Hafði
hann verið sendur til að ná í okk-
ur og einnig eina frænku, sem
kom um svipað leyti frá Boston,
og ók hann okkur á hótelið með
pomp og pragt.
Þar hittum við foreldra brúðar-
innar og aðra ættingja hennar,
sem við þekktum, og voru þeir
að bytja að hita sig upp fyrir
fyrsta hluta þessarar hátíðar-
helgar, sem var kvöldverður á
Palm Steak House, sem er niðri
í miðbæ í borg bróðurástarinnar,
eins og Philadelphia er stundum
kölluð. Þangað var hópurinn
keyrður í rútubíl. Brúðhjónin til-
Þórir S. Gröndal
skrifar frá
vonandi tóku á móti gestunum og
voru þau sannarlega glæsilegt
par. Henni lýsti ég áður, en mér
næstum brá að hitta gumann.
Hafði ég aldrei séð svoleiðis 57
ára gamlan mann, því hann leit
ekki út fyrir að vera árinu eldri
en fertugur. Það er mjög eftirtekt-
arvert, hvernig ríku, amerísku
fólki tekst að seinka ellimörkun-
um, sem aðrir sætta sig við eins
og hvert annað hundsbit. Vísind-
unum hefir fleygt fram og hefir
kvenþjóðin sér í lagi notið þar
góðs af. Þið hafið heyrt um það,
hvernig andlitum er lyft, augna-
pokar sléttaðir, rassar minnkaðir
og sömuleiðis bijóst, sem líka eru
stundum stækkuð. Karlar iáta
lyfta fésum, græða hár á skall-
ann, en svo styrkja þeir sig með
sífelldum líkamsæfingum. Þetta
fólk er á stöðugum matarkúrum
og rembist við að halda sér tág-
rönnu.
Á laugardaginn var farið í hres-
sigöngu og almennt slappað af,
því allir urðu að vera í sínu fín-
asta formi í sjálfri brúðkaupsveizl-
unni. Ekki aðeins í sínu fínasta
formi, heldur líka í sínu fínasta
pússi; það var tekið fram í boðs-
kortinu, að í sjálft brúðkaupið
skyldi fólk mæta í samkvæmis-
klæðnaði. Blessaðar konumar
mega aldrei láta sjá sig tvívegis
í sama ballkjólnum, en til er ætl-
ast, að aumingjans karlarnir
kaupi sér smókingföt og láti duga
í mörg ár, vanalegast þar til móð-
ir náttúra kemur því til leiðar, að
þau springa utan af eigandanum.
Föt sögumanns ykkar voru rúm-
lega sex ára. Hann hafði orð á
því, þegar hann varð að troða sér
í buxurnar, að hann hefði líklega
keypt þau of þröng. „Hvaða vit-
leysa,“ svaraði konan.
Rútubíllinn flutti hinn prúð-
búna hóp frá hótelinu að óðals-
setrinu, sem brúðguminn ríki og
unglegi hafði fest kaup á fyrir
rúmu ári. Svo virtist, sem aðrir
karlar en sögumaður settust var-
lega í bílsætin; kannske voru fleiri
smókingbuxur þröngar en bux-
urnar hans. Húsið var feikistórt
um sig með mörgum viðbygging-
um, kvistum og slútandi þökum
og sat í undirfögru skógarijóðri,
prýtt blómstrandi tijám og runn-
um og skreytt ilmandi, litskrúðug-
um blómabeðum hvert sem augað
leit. Lögreglumenn leiðbeindu far-
artækjunum, því ríkmannlegt fólk
streymdi að í Bensum, Bé-
emmdobbeljúum, Jagúörum, Ká-
diljákum og öðrum fínum dross-
íum. Margir létu aka sér í lima-
svínum og opnuðu bílstjórar með
derhúfu fyrir þeim hurðirnar.
Erfitt er að lýsa húsakynnum
í þessu sloti, sem olíukóngur frá
Oklahóma lét byggja, og ekkert
til sparað, fyrir 60 árum. Á jarð-
hæð voru stórar stofur, reyndar
salir, bókasafn, blómaskáli, borð-
stofa, aðaleldhús og ein þijú bað-
herbergi. Á efri hæðum voru
svefnherbergi, sjö að tölu, og
slangur af baðherbergjum. Þar
var líka heilsuræktarstofa og í
kjallara stór sundlaug, að einum
þriðja inni, en restin af henni var
svo úti í garðinum. Þetta er ekki
tæmandi lýsing, enda sá ég ekki
húsið allt, en villtist þar oft.
Stofurnar voru fagurlega
skreyttar í tilefni hátíðarinnar og
var blómadýrðin ótrúleg, enda
brúðurin og hennar fólk ættað frá
Hollandi eins og áður var sagt,
en afskorin blóm eru þorskur þess
lands. Aftan við húsið hafði verið'
reist feiknalega stórt tjald og var
það lokað gestum til að byija
með, en inn og út streymdi alls
kyns þjónustufólk eins og vinnu-
samir maurar. Þarna átti að fara
fram veizlan seinna um kvöldið.
Vínbarir voru á víð og dreif um
hæðina og þar að auki voru geng-
ilbeinur sífellt að bjóða alls kyns
snittur og snarl til að riarta í með
matlystaraukanum. I borðstof-
unni hafði verið sett upp vodka-
og kavíarstöð ein mikil. Mat-
reiðslumeistarar höfðu höggvið
fjall úr ísklumpi og mismunandi
vodka-tegundir og kavíar í flösk-
um og skálum greipt í gil og dali
fjallsins. Virtist jökull þessi vin-
sæll og var þar múgur og marg-
menni. Sá sögumaður m.a. glæsi-
lega þokkadís í svörtum kjól
sprengja stytjuhrogn milli perlu-
hvítra tanna en skola svo munninn
í ísköldu hollensku tízku-vodka,
Keterl One.
Giftingin sjálf hafði verið fram-
kvæmd hjá fógeta daginn áður.
Athöfnin, sem nú fór fram í
stærsta salnum, var því eins kon-
ar brúðkaupssýning. Faðir brúð-
arinnar leiddi hana upp að altar-
inu, ef svo má segja, en þar sem
pabbi gumans hafði safnast til
feðra sinna, lét hann son sinn
veita sér fulltingi. Hann átti líka
fagra dóttur, sem gift er syni
Roberts heitins Kennedy og þau
svo búin að eignast tvö lítil og sæt
barnabörn, sem tóku þátt í athöfn-
inni, og héldu m.a. uppi faldi brúð-
arkjólsins. Þess verður að geta,
að þarna var líka viðstödd fyrri
kona brúðgumans, en hún stóð
ekki uppi við altarið, sem betur
fór, heldur sat á fyrsta bekk.
Hinn glæsilegi, ungi lögfræð-
ingur, Max Kennedy, flutti
skemmtilega, hjartnæma og
fyndna ræðu og gerði góðlátlegt
grín að aldursmuni parsins. En
hann ljóstraði upp að brúðurin
væri vanfær og ætti von á súlku-
barni í nóvember. Benti hann á,
að dóttir sín myndi þannig verða
eldri en væntanleg móðursystir!
Líka fór fram ljóðalestur og tón-
list, en í lok athafnarinnar var
sunginn gamli slagarinn, „You are
my sunshine" og stóðu gestir upp
og tóku svo hraustlega undir, að
það brakaði í gamla slotinu. Svo
kom veizlan í stóra tjaldinu, mikil
ræðuhöld og drukkið minni brúð-
hjónanna, en svo var dansað fram
á rauðanótt.
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
-kjarni málsins!
Til sölu er þessi einstaki Porsche 911E, árg. 1970.
Bíllinn er ekinn 150 þús. km. frá upphafi
og er í topp ásigkomulagi.
Upplýsingar í símum 896 2480 og 551 5190.