Morgunblaðið - 28.07.1996, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. JÚLÍ 1996 B 15
rRANDIRNAR
Vinnuvika
Eina viku á sumri mæta þeir úr
ættinni sem tök hafa á. Þá er vinnu-
vika. Hún er notuð til að gera upp
íbúðarhúsið og dytta að ýmsu utan-
húss. Þá vill verða þröng á þingi,
herbergin þéttskipuð og tjaldað þar
sem færi er á.
Við hlið gamla íbúðarhússins sem
var byggt árið 1914 er annað hús
byggt 1958. Það byggði Guðmundur
i faðir Péturs og þangað koma líka á
i sumrin ekkja hans Elín og afkomend-
ur þeirra. Svo eru Pétur og Margrét
i að byggja nýtt hús. „Blessuð, talaðu
ekki um það,“ segir Pétur og hlær.
I BLOÐINU
GRÉTAR, dóttursonur Margrétar og Péturs, horfir á heiminn.
MEÐ Ófeigsfjörð í blóðinu; Guðmundur, sonur Péturs og Margrétar.
„Þetta rís eftir efnum og ástæðum."
Þeir eru þó nokkrir staðirnir næst
Ófeigsfírði sem eru farnir í eyði.
Víðast eru hlunnindin þó nýtt að
sumarlagi og í Munaðarnesi og
nokkrum býlum í hreppnum er búið
allt árið. „Þetta er samt að trénast
svolítið upp. Jarðirnar gáfu meira
af sér fyrir svona tuttugu árum,“
segir Pétur. „Svo er fólk nú farið
að eldast," bætir Margrét við. „Já,
og unga fólkið hefur ekki svigrúm
vegna vinnu og annarra hluta,“ tekur
Pétur undir. Guðmundur sonur þeirra
ætlar ekki að „svíkja lit“. Hann er
þarna sumarlangt og vinnur á gröfu
frammi í sveitjiegar hlé er á verkum
heima á bæ. Ófeigsfjörður er í blóð-
inu á honum.
Kötturinn Marþöll kemur nú í
gættina og minnir með nærveru sinni
og nafni á þá staðreynd að heimilis-
fólkið er ásatrúar. Seinna í sumar á
að nefna barnabarn í fjörunni að
hætti ásatrúarmanna. Margrét
strýkur kettling Marþallar og lætur
hugann reika: „Þegar ég kom hingað
fyrst var þetta voðalega innilokað.
Það var enginn vegur kominn þá og
aðeins fært á trillu. Ég fór kannski
einu sinni, tvisvar fram í sveit á
sumri. Varð hálfgerð mannafæla."
Umrenningar i feluleik
„Umrenningar," segir Pétur þegar
talið berst að ferðafólki sem flækist
inn fjörðinn. Hann glottir þó við,
enda hefur hann ekkert á móti þeim
svo lengi sem þeir láta náttúruná og
það sem hennar er í friði. „Níutíu
og níu prósent kunna að haga sér.
Eitt prósent þarf að taka i gegn,“
segir hann. „Við reynum að ná fólki
áður en það fer norður í Látur. Við
viljum vísa því til vegar. Það er betra
að ná því áður en það fer, en draga
það upp úr ánni með bilaða bíia.
Annars þykja mér oft skrítnir þessir
umrenningar. Þeir keyra hægt inn
fjörðinn en svo þegar þeir fara hérna
framhjá og sjá menn líta upp, þá
gefa þeir í. Það er eins og þeir séu
að fela sig.“
Pjaran er eins og annars staðar á
Ströndum, full af rekaviði langt upp
á land. Inn á milli er dót og rusl,
fátt nýtilegt og sjaldan til prýði. En
rekaviðurinn er dýrmætur, sumt
reyndar drasl, annað úrvalsviður.
„Timbrið var lengst af sagað í girð-
ingarstaura. Svo kom samdráttur í
landbúnaði og menn hættu að girða.
Nú sögum við í byggingartimbur,"
segir Pétur. „Fyrir tveimur árum
keypti fólkið sem tengist bæjunum
í Ofeigsfirði, Reykjafirði og Drangá
og svo einn sem er ekki tengdur
þessum stöðum færanlega sögunar-
vél. Það var nokkuð sniðugt," segir
hann, og ráðleggur heimsókn í Riis
Café á Hólmavík á leið suður. Þar
eru gólffjalir og annað timbur úr fjör-
unum á Ströndum, sagað í vélinni
góðu. Útkoman er frábær og ekki
ólíklegt að rykið verði dustað af hug-
myndinni í náinni framtíð. Svona
gólf sómir sér ekki síður í íbúðarhús-
næði.
Eyjan Hrútey er aðalvarpland
Ófeigsfjarðar. Frekar lítil, 400 metra
löng og 100 metrar á breidd. Eftir
henni miðri liggur klettarani aflíð-
andi til austurs. Þeim megin er eyjan
þýfð og þar er afbragðs varpland.
Æðarfuglinn er gæfur og kippir sér
ekki upp við mannaferðir. Það er
sannreynt þegar Guðmundur fer með
okkur út í eyjuna á trillunni. Það er
óvenjuleg reynsla fyrir borgarbúa að
rölta um í æðarvarpi þar sem þarf
að drepa varlega niður færi til þess
að stíga ekki á egg eða unga. Og
gott að halda á æðarunga í lófa.
Selirnir eru óteljandi á skerjunum í
kring, snöggir að steypa sér í sjóinn
þegar nálægðin verður meiri en þeir
kæra sig um. Selveiðar hefjast undir
lok júní og þá tekur við vinnan við
verkun skinna.
t
Misnotkun frjálshyggjunnar
í Örnefnalýsingu Ófeigsfjarðar
sem Haukur Jóhannesson skráði,
segir að æðarvarpið í Hrútey hafi
orðið fyrir miklum skakkaföllum vor-
ið 1944 þegar mörg flutningaskip
bandamanna sukku úr skipalest
austur af Horni og skildu eftir olíu-
brák um allan sjó. Fuglar lágu útat-
aðir í olíu um allar fjörur og í eyj-
unni sjálfri drápust hundruð fugla.
Fram að því hafði verið 70-90 kílóa
varp í Ófeigsfírði eftir árferði, en
síðan hefur varpið mest verið 40 kíló.
„Æðarvarpið fór niður í 12 kíló fyrir
nokkrum árum þegar kom helvítis
grútur inn fjörðinn. Nú er það rétt
komið yfir 20 kíló, svona helmingur
af því sem eðlilegt er,“ segir Pétur.
„Það gengur misjafnlega að selja
þetta," heldur hann áfram. „Fer eft-
ir því hvað þessir vitleysingar sem
flytja æðardúninn út bjóða þetta nið-
ur hver fyrir öðrum. Það erum um
tuttugu útflytjendur og fjórir kaup-
endur úti. Þú getur ímyndað þér
hvernig þetta gengur fyrir sig. Hrein '
misnotkun á frjálshyggjunni," og |
hann hristir hausinn.
Það er ekki hættandi á rökræður
um frjálshyggjuna á heimavelli Pét-
urs. Öruggara að nefna fossinn fal-
lega sem lítur út eins og heljarinnar
slæða utar úr firðinum, en sést ekki
frá bænum. Úðinn frá honum vísar
veginn. Pétur upplýsir að fossinn
heiti Rjúkandi. Hann fellur í Hvalá
sem á upptök sín langt uppi á Ófeigs-
fjarðarheiði, ein vatnsmesta á Vest-
fjarðakjálkans. Fossinn virkar hár
og tignarlegur úr fjarska, en þó sést
ekki nema allra efst í hann fýrr en
að honum er komið, vegna þrengsla
gljúfursins sem áin rennur í. Allt að
því dapurlegt hve fáir njóta fegurðar
hans. En fólkið í Ófeigsfirði nýtur
náttúrunnar þar fyrir okkur hin. Það
hefur það í blóðinu.