Morgunblaðið - 01.08.1996, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Grænn
dans
SARAH Wilder í hlutverki gul-
rótar og Michael Nunn sem
baun í nýjasta dansverki Twylu
Tharp, „Mr. Worldly Wise“
(Herra Sigldur) sem sýnt er í
Covent Garden þessar vikurnar.
Þetta er fyrsta verkið sem
Tharp semur fyrir Konunglega
breska ballettinn.
Hreyfi-
myndaverk í
Slunkaríki
MAGNÚS S. Guðmundsson
9pnar sýningu í Slunkaríki á
ísafirði. laugardaginn 3. ágúst
klukkan 16. Til sýnis eru hrey-
fimyndaverk unnin á mynd-
band. Þetta er 6. einkasýning
Magnúsar en hann hefur tekið
þátt í fjöida samsýninga heima
og erlendis. Sýningin stendur
yfir til 16. ágúst og er opin
frá fimmtudegi til sunnudags
frá kl. 16-18.
Með fóiki og englum
BOKMENNTIR
Ljóð
f ENGLAKAFFI HJÁ
MÖMMU
eftir Önnu S. Bjömsdóttur. Útgef-
andi: Starkaður Öm. Reykjavík 1996
49 bls.
ÞAÐ hefur einkennt bækur Önnu
S. Bjömsdóttur hversu vandað er til
þeirra bæði hvað varðar inntak og
útlit. Er það nokkuð í samræmi við
draumkennda mynd- og táknveröld
bókanna og er nýútkomin bók Önnu,
í englakaffi hjá mömmu engin und-
antekning frá þessu. Anna er í mínum
huga fyrst og fremst skáld tilfmninga
og kennda og tekst stundum að miðla
þeim nokkuð vel, en stöku kvæði
fínnst mér þó vera of fyrirsjáanleg.
Bók sinni skiptir Anna í fjóra hluta
og er seinasti hlutinn ljóð ort á
dönsku. Bestur þykir mér annar hlut-
inn, Að leiðarlokum, sem ortur er
eftir dauða móður. í titilljóð bókar-
innar dregur skáldkonan upp hug-
Ijúfa og eftirminnilega ljóðmynd:
Mikið er þetta fallegt lag
sagði mamma
þegar sungið var um englana á 17. júní.
Hún sem var ekki trúuð
en sagði jafnframt
að guð hefndi
fyrir hana.
Nú er gamli kaupmaðurinn
á horninu
líka dáinn.
Vonandi er hann núna
í englakaffi hjá mömmu.
Ég hygg að Anna
yrki best þegar hún
lætur slíkar myndir
standa sjálfstæðar án
tákna og annarrar
myndnotkunar. Það er
líka eins og henni láti
betur að yrkja þegar
átök, lífsbarátta og
jafnvel sálarháski setji mark sitt á
kvæðin. Má í því samhengi benda á
annað áhrifasterkt ljóð, A lífí. Hins
vegar hættir henni stundum til að
treysta um of á lýsingarorð til að
túlka kenndir sínar og upplifanir,
t.d. orðið falleg. Slík orðanotkun er
ekki líkleg til að færa þær yfir til
lesenda heldur segir okkur einungis
skoðun höfundarins.
Sömuleiðis fínnst mér Anna nota
fullmikið algeng tákn og mikið not-
aðar myndir í sama tilgangi þannig
að hætta er á að kvæðin verði dálít-
ið klisjukennd og færi því lesanda
enga
Dæmi
nýja reynslu.
um þetta er
kvæðið Djásn, þar sem
gríma, djásn, viðjar
gærdagsins og morgun-
döggin varða veginn.
Undir grimunni
er vangi þinn
þreyttur af sorg.
Undir grimunni
er barnið blíða
að leita
að djásnum
bak við grímuna
eru dagar
sem enn hafa ekki tekið enda.
Anna S.
Björnsdóttir
Við þetta vegalausa fólk
í viðjum gærdagsins.
Göngum á morgundögginni
og látum grimuna falla
leitum okkur djásna
og endalausra i
í englakaffí hjá mömmu er þó að
mínu mati mun sterkari og persónu-
legri bók en seinasta Ijóðabók Önnu.
Skáldkonunni tekst víða betur að
túlka kenndir sínar og tilfinningar
en áður og sum ljóðin eru mjög fram-
bærileg.
Skafti Þ. Halldórsson.
„Á heimaslóð“
MYNDLIST
Kirkjuhvoll - Lista-
setrió á Akrancsi
MÁLVERK, HÖGGMYND-
IR, VEFNAÐUR O.FL.
Samsýning 11 brottfluttra lista-
manna. Opið kl. 14-16:30 alla daga
til 4. ágúst; aðgangur kr. 250
Það hefur verið í gangi stöðugt
og vaxandi sýningarstarf í lista-
setri Akurnesinga síðastliðið ár,
þó í fæstum tilvikum hafi það far-
ið hátt í fréttum. Haldnar hafa
verið einkasýningar og samsýning-
ar, sem i sumum tilvikum hafa
tengst öðru sýningarhaldi viðkom-
andi listamanna eða
hópa, og er slík sam-
vinna athyglisverður
þáttur í menningarlíf-
inu víða um land. Vert
væri að fjölmiðlar
fylgdust betur með
slíkum atburðum og
kynntu reglulegar en
raunin hefur verið til
þessa.
í þessu glæsilega
húsi og fyrrum prests-
setri hefur í sumar
staðið yfir samsýning
verka frá hendi hóps listamanna
sem eiga uppruna sinn að rekja til
Akraness, en stunda nú list sína
annars staðar; sýningunni hefur
verið gefín yfirskrift í samræmi
við þessa tengingu og kallast „Á
heimaslóð". Þennan hóp skipa þau
Arndís Guðmundsdóttir, Auður
Vésteinsdóttir, Erla Sigurðardótt-
ir, -Gyða L. Jónsdóttir, Hjálmar
Þorsteinsson, Jónína Guðnadóttir,
Sara Björnsdóttir, Sesselja Björns-
dóttir, Sigríður Rut Hreinsdóttir,
Sigríður Jónsdóttir og Vignir Jó-
hannsson.
Það er mikil breidd í þessum
hópi sýnenda, og hefði verið ráð
að þrengja hann, því ýmsir sem
eru komnir skammt áleiðis eiga
hér greinilega litla samleið með
þeim, sem hafa náð lengra á vett-
vangi. Er helsta hættan við sam-
sýningar af þessu tagi að of mikið
sé tekið til skoðunar, fremur en
að láta það besta njóta sín þeim
mun betur.
Hér ber hæst verk þeirra Jónínu
Guðnadóttur og Vignis Jóhanns-
sonar, en auk þess má einnig benda
til verka Auðar Vésteinsdóttur og
Sesselju Björnsdóttur. Við upp-
setningu sýningarinnar hafa verk
þeirra verið notuð sem eins konar
áherslupunktar í yfirferð um húsið,
og njóta þau sín ágætlega í því
hlutverki.
Jónína hefur undanfarin ár í
vaxandi mæli unnið sín leirverk
sem eiginlegar höggmyndir, og
jafnframt notað til þess önnur efni.
Hér sýnir hún nokkur verk á þess-
um grunni, og ber þar hæst „Gull-
ið sólsetur“ og samsett verk, sem
er nefnt eftir hnattstöðum hinna
helgu íjalla Keilis á Reykjanesi og
Fujiyama í Japan; þessar andstæð-
ur austurs og vestur, dags og
nætur koma skýrt fram í þeim lit-
um, sem hér er að finna.
Auður sýnir sex lítil verk úr ull,
og er vert að benda á vel heppnað
samval lita, einkum í þeim verkum
sem hún nefnir „Haustljóð". Ses-
selja sýnir fjögur olíumálverk, þar
sem myndefnið líkt og birtist und-
ir mistri yfirborðs flatanna, t.d. í
„Aðeins undir vatnsfletinum".
Arndís Guðmundsdóttir er ung
kona sem lauk námi í grafískri
hönnun á síðasta ári, en hún sýnir
hér m.a. hönnun sína á spili og
leik sem nefnist „Klakahöllin"; það
er skemmtilega gengið frá þessu
efni, sem sýnir að grafísk hönnun
getur víða notið sín.
Loks ber að nefna verk Vignis
Jóhannssonar, sem njóta sín vel í
því rými sem þeim er ætlað á efri
hæð listasetursins. Vignir er kunn-
astur sem listmálari en hefur í
raun verið afar íjölþreifínn í sinni
listsköpun og víða komið við; hér
sýnir hann tvö einþrykk og þijár
höggmyndir, sem saman mynda
heild, sem hann nefnir „Sérstök
nánd“. Þessi einföldu en markvissu
verk eru unnin í tré og málm, og
skemmtilega únnir stöplarnir
mynda afar virkan hluta af hveiju
verki.
Eins og áður segir er það mis-
jöfn sýning, sem hér er á ferðinni,
en hið besta hér gerir hana vel
heimsóknarinnar virði. Er því rétt
að benda enn og aftur öllum ferða-
löngum sem leið eiga um staðinn
að líta inn á listasetrið jafnt sem
byggðasafnið á Görðum, sem ber
sögu og menningu Skagans gott
vitni.
Eiríkur Þorláksson
LISTASETRIÐ Kirkjuhvoll á Akranesi.
Sænska bókmenntaþýð-
andanum, Inge Knuts-
son, var veittur riddara-
kross hinnar íslensku
Fálkaorðu í vikunni fyr-
Höfundar verða bara
að treysta þýðandanum
ir störf sín að kynningu
á íslenskum bókmennt-
um í Svíþjóð. Þröstur
Helgason ræddi við
Inge í tilefni þessa en
hann hefur þýtt' meira
en fjörutíu íslensk verk
á sænsku á 22 árum.
„ÞAÐ VAR í rauninni tilviljun að ég
fór að læra íslensku. Ég var að læra
bókmenntasögu við háskólann í Lundi
í Svíþjóð og í því námi þótti æskilegt
að maður læsi Norðurlandamál. Eg
tók því meðal annars
námskeið í fomíslensku
og fannst málið mjög
spennandi. Það vildi þá
svo vel til að í boði var
einnig námskeið í nú-
tíma jslensku sem ég
sótti. I framhaldi af því
keypti ég mér íslensk-
sænska orðabók og
fyrstu íslensku bækum-
ar mínar sem voru Bréf
til Lám og í Unuhúsi
eftir Þórberg Þórðarson.
Ég barðist í gegnum þær
með miklum erfíðismun-
um, þurfti að fletta upp
öðra hveiju orði í orða-
bókinni. Hingað kom ég
svo I fyrsta skipti árið 1975 og var
þá búinn að vera að lesa íslensku í
um fimm ár, ég kunni
hins vegar lítið að tala
málið. Þetta er vafalaust
ekki besta leiðin til að
læra tungumál eri þetta
gekk.“
Þannig lýsir sænski
bókmenntaþýðandinn,
Inge Knutsson, fyrstu
kynnum sínum af ís-
lenskri tungu en hann
er einn afkastamesti
þýðandi íslenskra bók-
mennta fyrr og síðar.
Ríflega fjörutíu íslensk-
ar bækur hafa komið
út í Svíþjóð í þýðingum
hans á síðustu 22 árum.
Fyrsta þýðingin kom út
árið 1974 og var Ijóðasafn sem inni-
hélt verk eftir sjö íslensk ljóðskáld,
Inge Knutsson
þeirra á meðal Einar Braga, Þorstein
frá Hamri og Hannes Sigfússon.
Önnur bókin var svo Guðsgjafaþula
Halldórs Laxness sem kom út ári
síðar. „Laxness er í miklu uppáhaldi
hjá mér og þá sérstaklega bækur
hans frá því eftir að hann hlaut
Nóbelsverðlaunin, eins og Brekku-
kotsannáll.“
Erfitt að þýða úr íslensku
Inge segir það vandasamt að þýða
úr íslensku. „Það eru svo mörg göm-
ul orð í íslensku en svo er hins vegar
ekki um sænskuna. Það má því ekki
falla í þá gryfju að fyrna sænskuna
þegar maður þýðir íslenskan texta.
Ég hef það að leiðarljósi að vera
ekki að eltast við öll smáatriði í frum-
textanum heldur að reyna frekar að
koma honum til skila á sem eðlileg-
astri sænsku. í þessum efnum verða
höfundar bara að treysta þýðandan-
um.“
Aðspurður segist Inge vera að
vinna að þýðingu á tveimur íslensk-
um skáldverkum sem stendur. „Ég
er að þýða skáldsögu Guðbergs
Bergssonar, Sú kvalda ást sem hug-
arfylgsnin geyma. Guðbergur er
geysilega skemmtilegur höfundur og
ég vonast til þess að fá að þýða fleiri
bækur hans. Svo er ég að þýða bók
sem lögð verður fram til bókmennta-
verðlauna Norðurlandaráðs á næsta
ári en eins og gefur að skilja get ég
ekki sagt frá því hvað hún heitir á
þessari stundu."
Mjög stoltur
Inge er nú hér á landi til að taka
við riddarakrossi hinnar íslensku
Fálkaorðu úr hendi forseta íslands.
„Mér þykir mikil upphefð að því að
hljóta þessa orðu. I Svíþjóð eru það
nánast einungis opinberir starfsmenn
og menn úr viðskiptalífinu sem hljóta
þennan heiður. Þetta er kannski eitt-
hvert séríslenskt fyrirbæri að veita
mönnum orðu fyrir störf í þágu
menningar og lista. Ég er mjög stolt-
ur.“