Morgunblaðið - 01.08.1996, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ
34 FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 19þ6
AÐSENDAR GREINAR
Um störf þroskaþjálfa á
dagdeild Greiningar- og
ráðgjafarstöðvar ríkisins
Sigrún Hansína G.
Kristjánsdóttir Skúladóttir
TILEFNI þessarar greinar er sú
barátta sem þroskaþjálfar á Grein-
ingarstöð hafa átt í til þess að fá
leiðréttingu á launum sínum og
viðurkenningu á sérstöðu við
stofnunjna sem þeir áunnu sér
1991. I síðustu kjarasamningum
fengu þroskaþjálfar sem starfa hjá
ríkinu þriggja launaflokka hækkun
en þroskaþjálfar á Greiningarstöð
sátu eftir. Mikil vinna var lögð í
að ná fram leiðréttingu án árang-
urs. Þann 1. júní sögðu allir þroska-
þjálfar við síofnunina upp störfum
sínum en hafa síðan flestir dregið
uppsagnir sínar til baka þar sem
bráðabirgðarlausn var fundin á
málinu. Samstarfsfólk og yfirmenn
hafa sýnt okkur mikinn stuðning í
þessari baráttu. Á sama tíma hefur
stjórn Félags þroskaþjálfa ekki séð
sér fært að taka afgerandi afstöðu
okkur til stuðnings.
Því miður virðist ekki vera al-
mennur skilningur á þeirri sérhæf-
ingu og sérstöðu sem á sér stað í
starfi þroskaþjálfa á Greiningar-
stöð.
Dagdeild Greiningar- og ráðgjaf-
arstöðvar ríkisins er sérhæfðasta
úrræði á Islandi í greiningu á
þroskaröskun barna. Um 40 börn
koma þangað á ári og dvelja að
meðaltali í 4-5 vikur. Þau börn sem
koma í greiningu á dagdeild þarfn-
ast nákvæmrar þverfaglegrar at-
hugunar. Oftast er um að ræða
flóknar fatlanir vegna afbrigðilegs
vaugaþroska.
Á dagdeild starfa 5 þroskaþjálf-
ar, þar af einn sem deildarstjóri .
Þroskaþjálfar vinna að greiningu,
meðferð og ráðgjöf í teymisvinnu
með öðrum sérfræðingum s.s. sál-
fræðingum, talmeinafræðingum,
iðjuþálfum, læknum og sjúkraþjálf-
urum. I teyminu eru allir þroska-
þættir barnsins athugaðir og í lok-
in birta þessir sérfræðingar sam-
eiginlegt mat eða niðurstöður.
Megináhersla þroskaþjálfa í grein-
ingarferlinu er fólgin í úttekt á
félagsþroska, leikþroska og sjáls-
hjálpargetu barnsins. Auk þess sem
hegðun þess er athuguð við mis-
munandi aðstæður.
Sem dæmi um sérhæfða vinnu
á dagdeild má nefna matarmeðferð
fyrir börn sem nærast ekki eðlilega
vegna ýmissa líffræði-
legra orsaka og með-
ferð barna með erfið
hegðunarvandamá!.
Meðferð þessi er að
mestu í höndum
þroskaþjálfa, þeir taka
einnig þátt í þjálfun
barna með hreyfíhaml-
anir og málörðugleika
í samvinnu við aðra
sérfræðinga teymis-
ins.
Mikilvægur þáttur
starfsins er ráðgjöf og
stuðningur við for-
eldra, einnig við með-
ferðaraðila barnsins í
þeirri þjónustu sem
það nýtur annarsstaðar. Á meðan
dvöl þarnsins stendur koma með-
ferðaraðilar þess s.s. leikskóla-
kennarar, þroskaþjálfar, kennarar
og stuðningsfulltrúar á dagdeild
og fá ráðgjöf um áframhaldandi
þjálfun bamsins. í sumum tilfellum
á sér stað eftirfylgd á leikskóla
og/eða til foreldra barnsins eftir
að dvöl á Greiningarstöðinni lýkur.
Þroskaþjálfínn þarf að geta sett
sig inn í stöðu barnsins og foreldra
þess á skömmum tíma og hann
þarf að leggja sitt af mörkum til
þess að trúnaður og traust skapist.
Á þessum tíma em foreldrar yfir-
leitt að fá staðfestingu á fötlun
bamsins síns og fylgir því oft mik-
ill sársauki og álag fyrir þá.
Þroskaþjálfar eru í nánu sambandi
Satt mælir
kjöftugnr
MÖNNUM er oft tíðrætt um
afskipti stjórnmálamanna af at-
vinnulífi landsmanna og þá ekki
hvað síst um afskipti þeirra af sjáv-
arútvegi. Nýverið lét einn Sam-
heijafrændanna, Þorsteinn Már
Baldvinsson, þau orð falla í ellefu-
fréttum sjónvarpsins, vegna um-
ræðu um stóraukinn hagnað í sjáv-
arútvegi, að erfíðleikar í sjávarút-
vegi á Vestfjörðum væru tilkomnir
vegpia of mikiila afskipta stjórn-
málamanna.
Þar má segja að kjöftugum hafi
ratast satt orð á munn, því Vest-
firðingar hafa í gegnum tíðina orð-
ið fyrir miklum búsifjum vegna
afskipta stjómmálamanna.
Þar ber hæst pólitískar handar-
sveiflur í ráðherratíð Halldórs Ás-
grímssonar sem sjávarútvegsráð-
herra. Því á þeim tíma áttu sér
.stað gífurlegar tilfærslur með
handafli á aflaheimildum frá Vest-
fjörðum til annarra landssvæða.
Nægir þar að nefna tilfærslur á
bolfiskkvóta sóknarmarksskip-
anna, kvótasetningu grálúðunnar
þar sem engin veiðireynsla var
höfð til viðmiðunar og síðast en
ekki síst kvótasetning úthafsrækj-
unnar. í kjölfarið kom síðan gríð-
arlegur samdráttur í veiðum á
þorski og má segja að samdráttur-
inn hafi komið með fullum þunga
niður á Vestfirðingum, því kvóta-
eign Vestfirðinga var að lang
mestu leyti í þorski og því við fátt
að styðjast þegar aflaheimildimar
voru dregnar saman á nokkurra
ára tímabili um nær tvo þriðju. Þær
opinberu aðgerðir sem gripið var
til vegna þessarar aflaskerðingar
vom ekki í neinu samræmi við þær
aðgerðir sem stjómvöld höfðu áður
gripið til vegna aflabrests í öðrum
tegundum, svo sem loðnu, og má
því líkja þessum aðgerðum stjórn-
valda við tilraun til að setja plástur
á svöðusár. Eftir þetta erfíðleika-
tímabil er sjálfsagt fáum það eins
vel ljóst og Vestfírðingum hvað
stutt getur verið milli lífs og dauða
í sjávarútvegi.
I því sambandi er vert að rifja
upp eitt gleggsta dæmið um opin-
ber afskipti af íslenskum sjávarút-
vegi á liðnum árum. Þar á ég við
það þegar Landsbanki íslands
ákvað að taka Borgey hf. á Horna-
firði upp á arma sína og tryggja
stórfellda Iækkun skulda þess með-
al annars með sölu eins togara fyr-
irtækisins án opinberrar auglýsing-
ar. (Það væri verðugt verkefni fyr-
ir þá sem standa fremst í sjávarút-
vegi í dag að skoða þau vinnubrögð
sem bankar og sjóðir hafa beitt við
ráðstöfun skipa og aflaheimilda frá
fyrirtækjum sem átt hafa í erfið-
leikum á seinni árum.) Á sama tíma
voru önnur fyrirtæki, þar á meðal
á Vestfjörðum, leidd til slátrunar.
í dag sjáum við að sjávarútvegsfyr-
Hvergi á landinu, segir
Steinþór Gunnarsson,
hafa orðið eins miklar
breytingar í uppbygg-
ingu sjávarútvegsfyrir-
tækja og á Vestfjörðum.
irtækið Borgey er komið á fulla
siglingu og því ljóst að sú ákvörðun
að hjálpa Borgey á sínum tíma
reyndist rétt. Það er því ekki að
ástæðulausu að menn velta því fyr-
ir sér í dag hvað bjó að baki þess-
ari ákvörðun stjórnvalda, sem er
eitt grófasta dæmið um opinber
afskipti i sjávarútvegi á seinni
árum.
Síðan þá hafa menn reynt að
bregðast við vandanum með ýms-
um hætti og má í raun segja að
hvergi á landinu hafí orðið eins
miklar breytingar í uppbyggingu
sjávarútvegsfyrirtækja og á Vest-
fjörðum. Mörg fyrirtæki hafa horf-
ið alfarið úr bolfiskvinnslu og snúið
sér að veiðum og vinnslu á úthafs-
rækju. Enn aðrir hafa skipt úr
togaraútgerð yfir í bátaútgerð og
er nú svo komið að einungis tveir
ísfisktogarar eru eftir af ellefu þeg-
ar best lét. Allt þetta hefur gerst
að frumkvæði harðduglegra heima-
manna og algerlega án afskipta
stjórnmálamanna. Einnig hafa
vestfírsk fyrirtæki haft það að
meginmarkmiði að tryggja atvinnu
í heimabyggð með veiðum og
vinnslu aflaheimilda sinna í stað
þess að braska með þær, þó það
sé því miður að sönnu ,ábatasam-
ari“ útvegur ef svo má að orði
komast.
Hvað Þorsteinn Már átti ná-
kvæmlega við með áðurnefndum
orðum sínum ætla ég ekki að leggja
mat á, en með sönnu má segja að
þar hafi hið fornkveðna ræst „oft
ratast kjöftugum satt orð á munn“.
Höfundur er ritstjóri
landsmálablaðsins Vcsturlands.
Dagdeild Greiningar-
og ráðgjafarstöðvar
ríkisins, segir Sigrún
Krisljánsdóttir, er
sérhæfðasta úrræði á
íslandi í greiningu á
þroskaröskun bama.
við foreldra daglega og verða því
að hafa innsæi til að veita þann
stuðning sem þarf hverju sinni.
Mikilvægt er fyrir þroskaþjálfann
að geta síðan skilið við og „af-
tengst“ viðkomandi barni og for-
eldrum þess því sífellt koma ný
börn og í þessu starfi þýðir ekki
að vera með hugann við gærdag-
inn.
Starf á Greiningarstöðinni krefst
nákvæmrar þekkingar á ýmsum
hliðum fötlunar, afleiðingum þeirra
og viðeigandi meðferðar ogþjálfun-
arleiðum. Einnig þarf að kunna
skil á stöðluðum aðferðum til þess
að meta þroska barna á ýmsum
sviðum. Til að standast kröfur
stofnunarinnar þurfa þroskaþjálfar
að vera vakandi fyrir nýjungum og
vera sífellt opnir fyrir nýjum og
bættum vinnubrögðum.
I svona sérhæfðu og viðkvæmu
starfi er mikilvægt að stöðugleiki
ríki í starfsmannahaldi. Á meðan
varanleg lausn á kjaramálum
þroskaþjálfa á Greiningarstöð fæst
ekki er mikil hætta á að uppsagnir
þeirra taki gildi á ný og þar með
hverfí sérhæfð reynsla og þekking
faghópsins af stofnuninni.
Að lokum viljum við hvetja alla
þroskaþjálfa til að sýna samstöðu
og krefjast launa í samræmi við
þá ábyrgð og skyldur sem fylgja
starfi okkar með fötluðum.
Höfundar eru þroskaþjálfar á
dagdeild Greiningar og
ráðgjafarstöð ríkisins.
Eru prestar
trúgjarnir?
SUM MÁL eru svo
mikilvæg að þau fá
menn til að höggva
tvisvar, eða oftar í
sama knérunn. Svo er
mér farið. Það sem er
að angra mig er að
svokallaðir andans
menn skuli eiga í inn-
byrðis deilum um völd
og áhrif, samhliða því
að gera harðvítugar
kaup- og hlunninda-
kröfur á hendur al-
menningi, sem að stór-
um hluta er á launum
við fátækramörk. Þótt
prestar séu launaðir
af fólkinu er heimtufrekja þeirra
og yfirgangur gagnvart því að
verða óþolandi. Á sama tíma og
verið er að fjársvelta heilbrigði-
skerfið býr kirkjan við allsnægtir.
í Langholtskirkju situr söfnuður-
inn uppi með óvinsælan bókstafs-
trúarklerk sem segist ekki hætta,
því engin sókn vilji hann lengur.
Lög sem í reynd stuðla að mann-
réttindabrotum gera prestinum
kleift að kúga fólkið. Skálhoítsbisk-
up og formaður prestafélagsins eru
meðal bakhjarla hans gegn söfnuð-
inum.
í Morgunblaðsgrein Vilhjálms
Eyþórssonar ritstjóra 19. júlí sl.
segir: Hitler var, eins og prestar
þjóðkirkjunnar, lýðræðislega kos-
inn einu sinni. Síðan sátu menn
uppi með hann.
Ef ég man rétt segir í Hávamál-
um: Deyr fé, deyja frændur, en
orðstír deyr aldregi hveim sér góð-
an getur. Umhugsunarvert fyrir
marga. Meistarinn hlýtur að vera
hissa á hvað hinn þröngi stígur er
prestunum erfiður. Þeir virðast
ekki trúa því sem þeir predika í
hans nafni. Muna ekki kyngimagn-
aðar setningar eins og: Þeir kasti
fyrsta steininum sem saklausir eru.
Prestar eru ekki trúverðugir
meðan þeir geta ekki leyst eigin
vandamál. Ekki meðan þeirra hags-
munir eru ofar hagsmunum safnað-
anna. Ekki fyrr en þeir skilja merk-
ingu orðanna, lítillæti, góðvild, fyr-
irgefning og dæm þú ekki. Prestar
voru ótrúlega fljótir að snúa baki
við biskupi sínum og hef ég reynd-
ar aldrei séð neinn mann fá jafn
ómannúðlega og ofstækisfulla
meðferð — og það þótt sekt væri
ósönnuð. Eftir að hafa séð í sjón-
varpi, biskup ganga gegnum hóp
kvenna, til að komast á presta-
stefnu þar sem honum óvinveittir
biðu færis, var samúð mín ekki
minni með honum en Pálínu. Því
öllu má ofgera. Hvernig sem mál
Pálínu Ingvadóttur urðu að því
moldviðri sem nú er orðið verður
martröð hennar og
biskups að fá endi.
Það er engu líkar en
einhveijir púkar helli í
sífellu olíu á glæðurn-
ar. Ég fæ ekki betur
séð en málið allt sé
uppfullt. af því sem
menn ættu síst að
flíka. Enginn ætti að
hafa vondra manna
ráð að leiðarljósi.
Á sama tíma og líf-
eyrir er stórskertur til
aldraðra og öryrkja eru
prestar með kröfur um
hærri laun og aukin
hlunnindi. Þegar lokað
er deildum og vistheimilum fyrir
þroskaheft börn fínnst Geir Wagge
í lagi að flytja og gera upp ónýta
kirkju. Meðan þjóðin þráir alvöru
tónlistarhús eru byggðar fjölmarg-
ar rándýrar kirkjur sem rykfalla
af potkunarleysi.
Ég óttast að prestamir hafi kos-
ið áframhaldandi ófrið sín í milli
og útávið. Með Geir í forsvari ná
þeir ekki til fólksins. Hann hefur
Prestar eru ekki trú-
verðugir, segir Albert
Jensen, meðan þeir
geta ekki leyst eigin
vandamál.
nú þegar blásið á beiðni ráðherra
og biskups um frið til starfsloka
biskups. Hann ásakar Þorstein
Pálsson ráðherra, sem sýnt hefur
drengskap í málinu. Greinilegt er,
að sautjándu aldar presturinn, eins
og kvenprestarnir kalla Geir, mis-
skilur hlutverk sitt herfilega. Ljóst
er að þar fer enginn friðarpostuli.
í Langholtskirkju reynir séra
Flóki Kristinsson að sparka einum
af bestu kórum landsins út. Svo
fráleitt sem það er hefur hann vald
til að setja söfnuði sínum stólinn
fyrir dyrnar. Það sem lýsir mann-
innum best er, að hann nýtir sér
það. Prestar eiga að segja eigin-
girni sinni stríð á hendur og byija
á að afsala sér æviráðningu. Hvað
er þeim vandara en öðrum með
vinnuöryggi? Prestar ættu að
hugsa til fólksins í undirstöðuat-
vinnugreinunum, sem er m.a. í fisk-
vinnslu og fær lægstu launin sam-
fara örygisleysi. Prestum er engin
vorkunn, nema að hafa glatað tiltrú
fólksins. Harðlínuprestunum virðist
sama um hinn mikla flótta úr þjóð-
kirkjunni.
Höfundur er byggingarmcistari.
Albert Jensen