Morgunblaðið - 07.08.1996, Blaðsíða 6

6 C MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 1996
MARKAÐIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fiskverð heima
Fiskverð ytra
Júní Júlí - „
26.v 127.Vf28.v 129.vl 3avT3u7170
Alls fóru 38,4 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 3,1 tonn á
93,00 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 7,4 tonn á 96,98 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 27,9 tonn á 83,74 kr./kg.
Af karfa voru seld alls 19,3 tonn. í Hafnarfirði á 68,00 kr./kg
(4,41) á Faxamarkaði á 68,58 kr. (1,41) og á 60,47 kr. (13,51)
á Suðurnesjum. Af ufsa voru seld alls 39,3 tonn.
í Hafnarfirði á 39,26 kr. (2,31), á Faxagarði á 50,13 kr. (2,81)
og á 52,42 kr. hvert kíló á Suðurnesjum (34,21).
Af ýsu voru seld 94,1 tonn á mörkuðunum þremur hér syðra
og meðalverðið var 60,87 kr./kg.
Júní Júlí
26. vika 27. vika
Kr./kg
180
160
140
Ágúst
31. vika
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 743,6
tonn á 101,34 kr.
hvert kíló.
Af þorski voru seld
samtals 46,0 tonn á
108,36 kr./kg.
Af ýsu voru seld
469.9 tonn á 82,58
kr. hvert kíló,
70,0 tonn af kola á
155,20 kr./kg og
36.9 tonn af karfa
á 70,85 kr./kg.
Þorskur Karfi ...... Ufsi »
Eitt skip, Haukur GK 25, seldi afla sinn í Bremerhaven í Þýskalandi í
síðustu viku, samtals 147,5 tonná 107,74 kr./kg. Þaraf voru 139,2
tonn af karfa á 110,13 kr./kg og 3,4 tonn af ufsa á 70,66 kr./kg.
Laxiðnaðurinn í Alaska
hefur lært á markaðinn
| MEIRA en helmingur eða
.» # f um 56% af fisk- og skel-
Aherslan á úrvinnslu í fiskframleiðslu Banda-
, * n •» i m a • ríkjannna kemur frá Al-
stao hraefnisutflutnmgs aska og búist er við, að
hlutfallið verði svipað
langt fram á næstu öld. Það eru fyrst og fremst tvær fisktegundir, sem
eru mikilvægastar, Alaskaufsinn og laxinn, en á síðasta ári var landað
í Alaska 218 milljónum laxa. Ufsakvótinn á þessu ári í Alaskaflóa og
Beringshafi er um ein milljón tonna, svipað og í fyrra, og búist er við,
að lúðuaflinn verði meira en 18.000 tonn.
Af öllum þeim tegundum, sem
nýttar eru við Alaska, stendur að-
eins ein fremur illa en það krabb-
inn. Á síðasta ári var krabbaaflinn
ekki nema fimmtungur af því, sem
hann var 1991, en fiskifræðingar
segja, að stofnstærðin sé mjög
sveiflukennd og telja, að krabbinn
sé aftur á uppleið vegna góðrar
nýliðunar.
Auk þessara tegunda er mikill
iðnaður í Alaska í kringum rækju,
hörpudisk og ostrueldi og nýting á
hákarli, kolkrabba, sæbjúgum, ígul-
kerum og þangi hefur farið vaxandi.
Það er þó aðallega laxinn, sem
Tiefur haldið nafni Alaska hátt á
loft enda eru hvergi í heimi stundað-
ar jafn miklar veiðar á honum og
þar.
100 ára iðnaður
Rúm hundrað ár eru síðan reglu-
legur úrvinnsluiðnaður hófst í
kringum laxveiðarnar þar og í
Norðaustur-Bandaríkjunum en
lengi vel fóru afurðirnar, einkum
niðursoðinn lax, aðeins á markað í
fáum héruðum landsins. Nú er þeim
hins vegar dreift í hvern krók og
hvern kima og úrvinnslan fjölbreytt
eftir því. Þessi þróun hefur þó ekki
gerst af sjálfri sér, heldur fyrst og
fremst vegna aukinnar samkeppni.
Alaska er eins og fyrr segir
mesta sjávarútvegsríkið í Banda-
ríkjunum en líka það afskekktasta.
Strandlengjan er meira en 50.000
km og oft er langur vegur til næstu
dreifingar- eða úrvinnslumiðstöðv-
ar. Veðrið er oft mjög óblítt, jafn-
vel á sumrin, og það getur tafið
fyrir flutningum. Af þessum sökum
hefur iðnaðurinn einkennst af því,
að reynt hefur verið að framleiða
sem mest á sem skemmstum tíma
Bandaríkin
en markaðsmálin hafa löngum orð-
ið útundan.
Fyrir aðeins 10 árum var um
helmingur laxaflans soðinn niður
með beinum og roði og hinn helm-
ingur heilfrystur eins og næstum
allur annar fískur í Alaska á þeim
tíma. Það var hins vegar þá, sem
Norðmenn komu til skjalanna með
eldislaxinn sinn og á sama tíma
jókst verulega innflutningur ódýrra
sjávarafurða frá Asíu, Suður-
Ameríku og ýmsum þriðjaheims-
ríkjum.
Þessi þróun kom Alaskabúum í
opna skjöldu og hvort sem þeim
líkað það betur eða verr urðu þeir
að stokka upp spilin hjá sér. Nú
eru aðeins 30% framleiðslunnar
soðin niður og áherslan er á að
fullvinna aflann sem mest. Hefur
fjölbreytnin í þeirri úrvinnslu aukist
ár frá ári og viðtökur neytenda
hafa verið mjög góðar.
„Við vorum vanir að fara til
kaupendanna og selja þeim það,
sem við áttum, en nú leggjum við
á borðið allar upplýsingar um fram-
leiðsluna, spyijum hvað kaupandinn
vilji og byggjum síðan á því,“ segir
Jerry Skene, markaðsstjóri hjá fyr-
irtækinu Trident Seafoods.
Aðrir frammámenn í þessum iðn-
aði taka undir með Skene í því, að
markaðsmálin skipi nú öndvegið
ásamt framleiðslunni og úrvinnsl-
unni og þeir dagar eru liðnir þegar
Alaska var aðeins hráefnisútflytj-
andi. Það kemur því af sjálfu sér
að tæknilegar framfarir í fiskvinnsl-
unni í Alaska hafa orðið meiri á
nokkrum síðustu árum en á nokkr-
um áratugum áður.
Laxeldi bannað
Á síðasta áratug var laxeldi kom-
ið nokkuð á veg í Alaska en árið
1989 var það bannað vegna hags-
muna iðnaðarins og sjómanna. Var
talið óeðlilegt, að Alaskabúar færu
að grafa undan sínum hefðbundnu
mörkuðum með eldisfiski. Á síðasta
ári var þó lagt fram frumvarp um
að afnema bannið og olli það mikl-
um og heitum umræðum. Var frum-
varpinu þá breytt og haft þannig,
að leyfilegt væri að stunda eldi á
öðrum tegundum en þeim, sem fyr-
ir eru í landinu. Laxeldi er því bann-
að eftir sem áður.
Þetta bann tekur eingöngu til
fiskeldis en skelfiskeldið hefur hins
vegar verið að sækja í sig veðrið í
nokkur ár. Hafa verið gefin út 56
leyfi til þessa og eru nú 44 eldis-
stöðvar komnar í rekstur.
Skelfiskeldið byggist aðallega á
Kyrrahafsostru, raunar að 98%, og
tekur það um tvö ár að ná skelinni
upp í markaðsstærð.
Miklar birgðir af
blokk úr alaskaufsa
BIRGÐIR af blokk úr alaskaufsa í Bandaríkjunum jukust töluvert fyrri
hluta þessa árs. I lok maí voru 6.603 tonn af þessari afurð í birgðum,
sem er 20% meira en á sama tíma í fyrra. Reyndar voru birgðirnar
nú aðeins minni en í lok apríl. Birgðir af ufsablokkinni voru enn meiri
í maílok árin 1994 og 1993, en miklu minni árið 1992 eða aðeins innan
við 3.000 tonn. Birgðir af þorskblokk voru heldur minni en á sama
tíma árið áður. Alls voru þorskblokkarbirgðir 1.981 tonn á þessum tima,
sem er 10% minna en í fyrra. Nokkur skortur er á þorskblokkinni, en
birgðir af alaskaufsanum nægja vel til að svara eftirspurn. Þrátt fyrir
þetta er ríkir nokkur óvissa á mörkuðunum og verðið á þorskblokk
er lágt, eða 1,60 til 1,65 dollarar á pundið, en árið áður var verðið
1,90 dollarar á pund. Verð á alaskaufsablokkinni er miklu lægra og
hefur það dregið þorskverðið niður. Blokk af roðflettum alaskaufsa
selst nú á 85 sent pundið, sem er um 10 senta lækkun frá sama tíma
í fyrra. Innfluttar ufsablokkir eru seldar á tæp 80 sent pundið, sem
er nokkru hærra en í fyrra.
Meðalfjöldi ungrækju (í skjóðu) á sjómílu
árið 1995 eftir smáreitum
I minna en 10
I 10-25
125-50
□ 50-100
□ 100-300
H meira en 300
\24°
Stofnvísitala rækju
árið 1995 eftir smáreitum
■ minna en 10
■ 10-100
B 100-300
□ 300-800
□ 800-1600
0 meiráen 1600
Stofnvísitala
Stofnvísitala úthafsrækju á
svæðinu Norðurkantur-
Héraðsdjúp
60
•88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95
Rækjustofninn
fer vaxandi
STOFNVÍSITALA rækju á ís-
landsmiðum hefur verið að auk-
ast undanfarin ár. Ef litið er á
allt svæðið Norðurkantur-Hér-
aðsdjúp (öll veiðisvæðin nema
Halann og Rauða torgið) má
segja að allt frá árinu 1989 hafi
stofnvísitalan verið að aukast,
eða úr 32,8 í 69 árið 1994 ef árið
1991 er undanskilið. Árið 1995
lækkaði stofnvísitalan niður í
56,1. Á Rauða torginu hafa hæstu
vísitölurnar mælst árið 1991 og
1994, eða 3,8 og 3,7. Þetta er í
samræmi við flest önnur svæði
þessi sömu ár. Nú hefur stofnvísi-
tala þó aukist í 4,8. Stofnvísitölur
hafa hækkað á Halanum frá ár-
unum 1992 og 1993 úr 0,9 í 1,7
árið 1994, en eru nú aftur lægri.
Meðalstærð rækju í
stofnmælingu á svæðinu
Norðurkantur-Hérðasdjúp
0 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 95
Stærð
MEÐALSTÆRÐ rækju er rnjög
mismunandi eftir svæðum.
Stærstu rækjuna er ávallt að
finna á Norðurkanti, við Kol-
beinsey, en einnig stundum í
Eyjafjarðarál. Þegar veiðisvæðin
öll eru vegin saman með stofn-
visitölunum kemur í ljós að fjöldi
í kg á svæðinu Norðurkantur-
Héraðsdjúp hefur aukist úr 204
stk. árið 1988 í 259 stk. árið 1992
en síðan haldist nokkuð svipaður
og loks aukist aðeins, eða í 274
stk./kgárið 1995.