Morgunblaðið - 16.08.1996, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
3
%
í
BJORG
ÁSGEIRSDÓTTIR
+ Björg Ásgeirs-
dóttir fæddist í
Reykjavík 22. febr-
úar 1925. Hún lést í
Reykjavík 7. ágúst
síðastliðinn og fór
útför hennar fram
frá Neskirkju í
Reykjavík 15. ágúst.
Seint á hausti árið
1942 sátum við Páll
^Ásgeir Tryggvason í
herbergi hans á Há-
vallagötu 9 hér í bæ og
lásum lögfræði saman.
Við veittum því at-
hygli að falleg stúlka gekk vestur
götuna og aðspurður sagði Páll að
hún héti Björg Ásgeirsdóttir Ás-
geirssonar, bankastjóra og alþingis-
manns. Þá vissi ég það.
En ég vissi ekki þá að nokkrum
misserum seinna yrði þessi glæsi-
lega stúlka orðin heitkona Páls vin-
ar míns og þar með væri lagður
grundvöllur að næstum hálfrar ald-
ar hjónabandi þeirra.
Ég vissi ekki þá að nokkru síðar
varð ég heitbundinn Sigríði Ingi-
marsdóttur konu minni.
Þetta varð upphaf tveggja fjöl-
skyldna og milli okkar myndaðist
órofa vinátta sem staðið hefur æ
síðan.
Óteljandi voru samverustundir á
heimilum okkar, með sameiginleg-
um vinum, af ýmsu tilefni, ferðalög
um ísland og í útlöndum, og lengi
má telja. Allt er þetta í fersku minni
og bregður ljóma á þessar liðnu
stundir.
Björg Ásgeirsdóttir var afar vel
af guði gerð. Hún var fögur kona,
háttvís, virðuleg og ljúfleg í allri
framkomu svo ekki fór fram hjá
þeim er til þekktu. Það breytir því
ekki að hún var einnig skapstór og
föst fyrir.
Björg var mjög stjórnsöm á sínu
heimili og hvar sem hún kom að
verki. Hún var starfssöm í eðli sínu.
Þegar hún ekki vann hin hefð-
bundnu heimilisstörf eða sinnti öðr-
um verkefnum þá tók hún gjarnan
pijóna sína fram og gerði falleg
pijónaföt og fór ekki á milli mála
listrænt handbragð hennar og góð-
ur smekkur, eins og raunar í öllum
verkum, og henni féll bókstaflega
sagt aldrei verk úr hendi.
Það var sérstaklega eftirtektar-
vert hversu skipulagsgáfa var
Björgu í blóð borin. Hún virtist
skipuleggja störf sín fyrirfram svo
allt virtist auðvelt og létt við störf
hennar, sem annars vefst mjög fyr-
ir mörgum.
Björg hafði skoðanir á mönnum
og málefnum og vissulega kom oft
í ljós sérstök samúð hennar með
því fólki sem í erfíðleikum átti og
stóð höllum fæti. Hún hafði sínar
skoðanir en ekki eftir almennings-
áliti.
Björg var í senn skemmtileg og
virðuleg í fasi og framgöngu. Ná-
vist hennar veitti öryggiskennd.
Ég minnist þess t.d. hversu yfir-
veguð og róleg hún hringdi til okk-
ar og sagði frá því að eldgos væri
hafið í Vestmannaeyjum en hún fór
strax til starfa hjá Rauða Krossi
íslands þessa nótt til að aðstoða
við björgunarstarfið.
Ég minnist þess einnig í afmælis-
fagnaði á heimili okkar Sigríðar
hinn 15. september 1972 hversu
örugg og fumlaus hún tók þeim
sorgartíðindum að faðir hennar
hefði skyndilega látist.
Barnalán Páls og Bjargar er mik-
ið. Fimm glæsileg böm og auk þess
. stór og fallegur hópur barnabarna.
Ollum hlotnaðist þeim sú gæfa
að njóta ómetanlegrar forystu og
leiðsagnar Bjargar.
Mjög var kært með Björgu og
systkinum hennar tveim.
I dag ríkir sorg og söknuður í
huga og hjarta eiginmanns, í hópi
barna, tengdabarna, barnabarna og
hjá hinum mikla frændgarði og vin-
um.
Blessuð veri minn-
ing Bjargar Ásgeirs-
dóttur.
Vilhjálmur
Árnason.
Að sýta sárt og kvíða
á sjálfan þig er hrís“,
kvað séra Bjöm í
Laufási í sálmi þeim,
sem ef til vill er sá,
sem oftast er sunginn
við íslenskar kirkju-
athafnir enn þann dag
í dag. Ekki síst hefur
hann verið sálmur af-
komenda hans, Laufásfólksins.
Séra Björn var langafi Bjargar í
móðurætt og þessi orð hans eiga
svo mjög við þá hetjulund sem henni
var gefin og kom ekki síst í ljós
nú þessa síðustu mánuði þegar hún
barðist við það mein sem nú hefur
lagt hana að velli.
Björg ólst upp í hópi systkina og
frændsystkina í Laufási við Laufás-
veg hér í borg, í ráðherrabústaðnum
við Tjarnargötu 32 og loks vestur
á Hávallagötu. Við þá götu ólst
reyndar líka upp glæsilegur yngis-
piltur að nafni Páll Ásgeir Tryggva-
son, sem síðan varð eiginmaður
Bjargar í nærri 50 ár, en á þessum
dögum þekktust þau ekki neitt.
Björg fetaði menntaveginn sem
leið lá og varð stúdent 1945. Á
sumrum var hún löngum við hefð-
bundin sveitastörf í Lóni í Austur-
Skaftafellssýslu, lengst af í Hraun-
koti hjá Sigurlaugu Ámadóttur og
Skafta Benediktssyni manni henn-
ar, og Guðlaugu systur hans. Mikl-
ir kærleikar voru jafnan með Björgu
og þessu góða fólki. Börn hennar
og einhver af barnabörnunum áttu
líka athvarf í Hraunkoti á sumrum,
og Björg fór þangað árlega í heim-
sóknir, auk þess sem bréf og símtöl
fóm á milli.
Lónið býr yfír fegurð sem lætur
engan ósnortinn, en Björg kom þar
fyrst í dumbungsveðri fimmtán ára
gömul og öllum ókunnug. Hún var
sett upp á hest, sem hún var þó
lítt vön, og mátti ríða yfir stórfljót-
ið Jökulsá, því að engin var þá brú-
in. Hún lét á engu bera og hélt
ótrauð yfir. Þá hefur dugað henni
vel kjarkurinn og æðruleysið sem
einkenndi hana alla tíð.
Árin liðu. Veturinn eftir stúd-
entspróf stundaði hún nám við
Húsmæðraskóla Reykjavíkur og
sumarið eftir var hún um tíma við
nám í sömu fræðum í Svíþjóð. Allt
þetta nám ásamt þeirri fræðslu, er
hún fékk í heimahúsum hjá móður
sinni, átti eftir að koma að góðum
notum í þeim störfum sem biðu
hennar.
Á þessum árum styttist líka Há-
vallagatan og þau hittust Páll og
Björg og bundust tryggðaböndum.
Á sömu árum kynntumst við hjónin
þeim fýrir alvöru. Þetta varð upp-
hafið að áratuga vináttu sem aldrei
hefur borið skugga á.
Björg og Páll gengu í hjónaband
4. janúar 1947. Þau hófu búskapinn
í kjallaranum hjá foreldrum Páls,
Herdísi og Tryggva Ófeigssyni á
Hávallagötu 9. Fáum árum seinna
fluttu þau í nýreist hús að Kvist-
haga 5 og bjuggu þar þangað til
Páll Ásgeir var skipaður sendifull-
trúi við sendiráð Islands í Kaup-
mannahöfn árið 1960-63 og stað-
gengill sendiherrans í Svíþjóð árið
1964. Þau fluttu því utan þessi ár
en áttu heimili sitt jafnframt á
Kvisthaganum. 1979 verða enn
þáttaskil. Þá er Páll skipaður sendi-
herra í Ósló, síðan í Moskvu og loks
í Bonn. Björg hafði alla tíð staðið
fyrir heimili þeirra af miklum mynd-
arskap. Þau voru gestrisin hjónin,
hvort sem þau tóku á móti erlendum
sendimönnum, góðum vinum eða
sinni stóru og samheldnu fjölskyldu
við ýms tækifæri. Starf sendiherr-
afrúar útheimti góða skipulagsg-
áfu, alúðlegt viðmót og aðlögunar-
hæfni. Allt þetta var Björgu gefið
í ríkum mæli. Hún kunni svo vel
að undirbúa veisluhöld, var svo
fijálsleg og alúðleg í viðmóti þegar
gesti bar að garði að það var eins
og hún hefði ekkert haft fyrir neinu.
Galdurinn var sú frábæra skipu-
lagsgáfa sem henni var í blóð borin
og sú létta lund sem hún hlaut í
vöggugjöf. Hún var oftast með
spaugsyrði á vörum og var sérlega
orðheppin. Björg var glæsileg kona,
vel vaxin, dökkhærð og fagurlega
eygð. Hún stundaði löngum sund,
gönguferðir og golf sér til ánægju
og hressingar. Til hins síðasta spil-
aði hún brids sér til ánægju og sökn-
um við spilafélagar hennar nú vinar
í stað. Hún hafði gaman af að ferð-
ast utanlands jafnt og innan og var
skemmtilegur ferðafélagi, alltaf
fundvís á það sem aðrir tóku varla
eftir, einkum þar er spaugilegt var
og hraut þá upp úr henni margt
hnyttiyrðið eins og oftar. Þá og
alltaf síðar var hún líka einstaklega
nösk á að finna í búðum smáhluti,
ýmist nytsama eða broslega, sem
vöktu ánægju og hlátur þeirra sem
þáðu gjöf. Þessum sið hélt hún alla
tíð.
Við fjögur fórum marga ferðina
saman innan lands og utan. Lengi
er í minnum höfð ferð sem við fór-
um vorið 1951. Herdís móðir Páls
lánaði okkur litla bílinn sinn og
Tryggvi Ófeigsson útvegaði far með
togara til Grimsby. Við hrepptum
versta veður fyrsta sólarhringinn,
svo vont að það tók fjóra til fimm
daga að rétta bílinn eftir að við
komum til Grimsby. Síðan var ekið
til Parísar og þaðan alla leið suður
til Nice, þar sem við dvöldum í
nokkra daga á sólarströnd. Síðan
var haldið aftur til Grimsby með
viðkomu í London og svo heim með
togara í blíðskaparveðri. Foreldar
Bjargar og faðir minn tóku á móti
okkur á togarabryggjunni snemma
morguns og þóttust okkur úr helju
heimt hafa, en ferðin hafði tekið 6
vikur.
Annarri ferð man ég eftir frá
Noregsárum Bjargar þegar hún fór
með Evu, norskri vinkonu sinni,
með Síberíu-hraðlestinni frá
Moskvu til Vladivostok. Sú ferð
varð uppspretta margra frásagna
síðar meir.
Páll var sendiherra í Noregi í 6
ár, í Moskvu í 2 ár og loks í Bonn í
3 ár. Á þessum árum og árunum
þar á undan voru börnin að ljúka
námi, gifta sig og stofna eigin heim-
ili og eignast börn. Björgu og Páli
hlotnaðist mikið barnalán og barna-
börnin sýnast ekki verða neinir eft-
irbátar.
1989 fluttu þau svo heim og sett-
ust í helgan stein hér í Efstaleiti
12, húsinu sem þeir Páll og Vil-
hjálmur höfðu ásamt fleiri félögum
haft forgöngu um að byggja. Það
var notalegt að fá þau aftur í ná-
grennið og hér áttu þau rólega og
góða daga eftir erilsama utanríkis-
þjónustu.
Á sl. ári kenndi Björg þess meins
sem nú hefur dregið hana til dauða.
Aldrei heyrðist hún æðrast né
kvarta, en skaphöfn sinni trú gekk
hún frá ýmsum málum og gerði sér
sjálfsagt ljóst að hveiju stefndi.
Dætur hennar önnuðust hana með
mikilli prýði og Páll, synir hennar
og barnaþörnin umvöfðu hana þeirri
hlýju sem hún átti skilið.
Við vinir hennar sendum ljöl-
skyldunni ástarkveðju að leiðarlok-
um og þökkum henni áratuga vin-
áttu og tryggð.
Sigríður Ingimarsdóttir.
Með hryggð í huga set ég þessi
kveðjuorð á blað, og minnist kærrar
vinkonu til margra ára. Þó öllu sé
afmarkaður timi hér á jörð erum
við mannanna böm alltaf jafn óvið-
búin kveðjustundinni. Það var okk-
ur öllum sem vænt þótti um Björgu
reiðarslag er okkur var sagt að hún
væri helsjúk og að dagar hennar
væru taldir. Björg tók örlögum sín-
um af meðfæddri stillingu, umvafin
kærleika fjölskyldu sinnar, nýttu
þau samverustundirnar sem best
þau máttu. Björg dvaldi á heimili
sínu til hinstu stundar, eins og hún
hafði kosið. Nú er sumri tekið að
halla, gott sumar í hugum sumra.
Ekkert sumar hjá okkur, sem fylgst
höfum með sjúkdómsbaráttu Bjarg-
ar.
Við Björg áttum svo mörg yndis-
leg sumur á golfvellinum, aðra daga
á göngu um bæinn okkar eða bara
að gera eitthvað sem okkur datt í
hug. Það verður aldrei meir.
Ung giftist Björg Páli og saman
áttu þau fimm elskuleg börn og
barnabörnin eru fjórtán. Það var
því orðin stór fjölskylda þegar þau
komu öll saman. Það voru hennar
gleðilegustu stundir og þá líka er
fjölskyldur systkina hennar voru
með í hópnum. Björg dvaldi í Nor-
egi, Rússlandi og Þýskalandi er
Páll gegndi þar sendiherrastöðu.
Þar eignaðist Björg marga góða
vini, sú vinátta hélst löngu eftir að
veru hennar í viðkomandi landi
lauk. Hún var vinsæl hvar sem leið
hennar lá. Við vinir þeirra hjóna,
vonuðumst til að þau mættu njóta
lengi og vel efri áranna hér á landi
á fallega heimilinu sínu. En það fór
á annan veg.
Ég og fjölskylda mín samhryggj-
umst fjölskyldu Bjargar.' Missir
þeirra er mikill við andlát hennar.
Ég vona að ég hitti hana á landi
eilífðarinnar, ef Guð lofar. Minning-
in um elskulega vinkonu mun geym-
ast í hjörtum okkar allra sem áttum
hana að vini. Hvíli hún í Guðs örm-
um.
Dóra Bergþórsdóttir.
Kveðja frá stofnfélögxim
í „Kvisti"
Það líður að hausti. Hugurinn
hvarflar nær tuttugu ár aftur í tím-
ann, minningar sækja að, þó leiðir
hafi ekki legið saman hin síðari ár.
Haustið 1976 hófst hópur kvenna
í Reykjavík handa um að stofna
nýjan félagsskap. Sá félagsskapur
var Málfreyjudeildin Kvistur, sem
var fyrsta deildin í Reykjavík. Þessi
félagsskapur var af erlendum upp-
runa og var málfreyjunafnið þýðing
á nafninu „International Toast-
mistress Clubs“.
Ein þeirra kvenna sem lögðu þar
hönd að verki var Björg Ásgeirs-
dóttir, og okkur þótti mikill fengur
að því að fá hana til liðs við okkur.
Margar konur lögðu á sig mikla
vinnu við stofnun þessa félagsskap-
ar, sem við höfðum svo mikla trú
á. Framlag Bjargar var samt sér-
stakt. Þau hjónin sýndu okkur þá
einstöku velvild að opna heimili sitt
fyrir fyrstu fundina í félaginu, og
voru þeir haldnir uppi á lofti í sjón-
varpsherberginu í húsinu þeirra við
Kvisthaga. Þaðan kom nafnið á
deildinni, „Kvistur". Okkur þótti
mikið til koma að fá að handleika
fundarhamar, sem hafði verið í eigu
föður Bjargar, Ásgeirs Ásgeirsson-
ar forseta. Dvöl Bjargar í deildinni
varð ekki eins löng og við hefðum
kosið vegna flutnings þeirra hjón-
anna til Noregs.
Það er komið að kveðjustund.
Við sem stóðum að stofnun Mál-
freyjudeildarinnar Kvists fyrir nær
tuttugu árum minnumst Bjargar
með þakklæti fyrir hjálp hennar,
stuðning og hlýhug. Blessuð sé
minning hennar.
Aðalheiður Maack,
Aðalheiður Jóhannesdóttir,
Kristjana Kristjánsdóttir.
Aðeins ljúfar og skemmtilegar
minningar eigum við um Björgu
frænku. Hún var svo iðandi af hlý-
Iegri glettni og velvild að okkur
leið vel í návist hennar. En þótt hún
virtist ekki bera ábyrgðina á herð-
um sér, vissum við að hún var eng-
in meðalmanneskja við þau verk
sem henni voru falin, hvort sem um
var að ræða skyldur sendiherrafrú-
ar á erlendri grund, uppalandi fimm
fjörmikilla barna, elskuleg systir
eða annað. Björg var mjög vel
greind og lagði sig fram við að
kynnast fólki og högum þeirra þjóða
þar sem þau Páll dvöldu við sendi-
ráðsstörf. Hún átti auðvelt með að
læra tungumál og notfærði sér það
vel. Matarboð og annað slíkt sem
fylgir skyldum sendiherrahjóna
töfraði hún fram á glæsilegan hátt
án þess að hafa nokkuð fyrir því.
Það virtist henni svo margt vera
auðvelt sem öðrum reyndist ærið
verk.
Björgu fylgdi gæfa. Hún fór lífs-
brautina með Pál sér við hlið, og
skilur nú eftir hóp af yndislegum
afkomendum, sem bera með hið
glaðlega og jákvæða svipmót Bjarg-
ar frænku.
Sigurður G. Thoroddsen.
Tregt er tungu að hræra nú þeg-
ar Björg Ásgeirsdóttir, sú elskulega
kona er látin - horfin af sjónar-
sviði jarðlífsins. Framrás tímans er
söm við sig, hún hrífur með sér æ
fleiri og fleiri, sem hafa verið ómet-
anlegir vinir og samferðamenn
gegnum árin og ævina - já meira
að segja þá, sem manni fannst að
hlytu að fá að lifa miklu lengur.
En minningamar lifa og lýsa fram
á veginn því að
Þó i okkar feðrafold
falli allt sem lifír,
Getur enginn mokað mold
minningarnar yfir.
Skínandi bjart er yfir minn-
ingunum um Björgu Ásgeirsdóttur.
Hún var sólarmegin í lífinu og átti
það svo sannarlega skilið, það var
blátt áfram eðlilegt. Hún var
yngsta barn og augasteinn á
óvenju góðu heimili foreldra sinna,
þeirra Ásgeirs Ásgeirssonar, for-
seta, og frú Dóru Þórhallsdóttur.
Frá blautu barnsbeini hafði hún
því fyrirmyndir, sem mótuðu hana
og efldu þá góðu eiginleika og
hæfileika, sem hún fékk í vöggug-
jöf. Síðan er hún komst á blóma-
skeið æskunnar, eignaðist hún sinn
ágæta, mikilhæfa lífsförunaut og
eiginmann Pál Ásgeir Tryggvason.
Á fögru heimili þeirra lifði hún og
starfaði alla tíð, sem húsmóðir,
eiginkona og móðir, geislandi af
lífi og fágaðri framkomu, mótandi
umhverfi sitt, verndandi og vitur
móðir 5 barna þeirra hjóna og
traustur bakhjarl mannsins síns,
en hann hafði á hendi trúnaðar-
störf í þjónustu við land sitt og
þjóð bæði hérlendis og úti í hinum
stóra heimi. En hvert sem leiðir
lágu var Björg hægri hönd eigin-
mannsins og leysti með sóma af
hendi sinn þátt.
Á unglingsárum Bjargar kom
hún til dvalar hingað austur í Lón.
Þá atvikaðist það svo, að við hér
í Hraunkoti kynntumst henni. Af
þeim kynnum spratt ævilöng vin-
átta, sem aldrei bar skugga á.
Börn Bjargar og Páls komu hingað
í kotið til sumardvalar á bernsku-
skeiðinu, flest ár eftir ár. Þau komu
með sólina og sumarið í bæinn og
voru öll ómældir gleðigjafar, efni-
leg og indæl börn eins og þau áttu
kyn til. Nú eru þau öll fullorðin,
dugnaðar- og sómafólk. Barnabörn
Bjargar og Páls eru orðin 14, sem
öll bera merki síns sterka stofns.
Aldrei öll árin sem liðin eru síð-
an Björg kom hér fyrst hefur borið
skugga á trausta vináttu hennar í
okkar garð hér í sveitinni. Björg
og Páll voru ávallt reiðubúin að
opna heimili sitt fyrir mér og mín-
um. Þar áttum við ávallt athvarf
þegar leiðin lá til Reykjavíkur og
naut ég jafnan mikillar gestrisni
og hlýju af hendi þeirra hjóna og
fékk þar iðulega frábært húsa-
skjól. Minnist ég með þakklæti
ógleymanlegra stunda á heimili
þeirra og í heimsóknum þeirra
hingað austur.
011 tryggð og vinátta Bjargar
og Páls og barnanna þeirra gegn-
um árin og fram á þennan dag var
og er ómetanleg, dýrmæt og greipt
gullnu letri í sjóð minninganna.
Guð blessi Björgu á framtíðar-
vegi hennar í fegurri heimi og alla
þá sem hún unni og annaðist, af
sinni miklu hjartahlýju. Hún var
sem fagurt angandi blóm alla sína
ævi.
En þó „Blómin falli, fölskva slái
á flestan ljóma, aldrei hverfur ang-
an sumra blóma."
Sigurlaug Árnadóttir,
Hraunkoti í Lóni.
<
í
í