Morgunblaðið - 20.08.1996, Qupperneq 52

MORG UNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJA VÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBUSCENTRVM.IS / AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI 1
ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Sigri fagnað í Atlanta
ÓLAFUR Eiríksson fagnar
sigri í 100 metra flugsundi á
Ólympíumóti fatlaðra íþrótta-
manna í Atlanta. Ólafur varði
titil sinn frá því í Barcelona
fyrir fjórum árum og krækti
sér einnig í bronsverðlaun í
200 m fjórsundi fyrsta dag
keppninnar. Kristín Rós Há-
konardóttir sigraði í 200 metra
fjórsundi og setti heimsmet í
sínum flokki og Birkir Rúnar
Gunnarsson setti Islandsmet í
sínum flokki í 200 metra fjór-
sundi og dugði það honum í
fjórða sætið.
Metin strax / B3
Fulltrúi Eftirlitsstofnunar EFTA um dómsmál vegna vörugjalds
Verður aðeins lokið
fyrir EFTA-dómstólnum
Virkjanir
kostuðu 20
milljarða
KOSTNAÐUR vegna nýrra
virkjana til þess að anna orku-
þörf vegna hugsanlegrar
stækkunar járnblendiverk-
smiðjunnar og reksturs álvers
Columbia Ventures á Grund-
artanga er gróflega áætlaður
20 milljarðar króna.
Þorsteinn Hilmarsson, upp-
lýsingafulltrúi hjá Landsvirkj-
un, segir að af viðskiptaástæð-
um gefi fyrirtækið ekki upp
kostnað við einstakar fram-
kvæmdir.
Náist samningar við Járn-
blendifélagið og Columbia
Ventures þarf að ráðast í virkj-
unarframkvæmdir sem gróf-
lega má áætla að kosta muni
nálægt 20 milljörðum króna.
Þær virkjanir sem þar er um
að 'ræða eru Nesjavallavirkjun
I og II, stækkun Kröfluvirkj-
unar, Hágöngumiðlun, Sultar-
tangavirkjun og Bjarnaflag.
BJÖRN Friðfinnsson, eftirlitsfull-
trúi í Eftirlitsstofnun EFTA
(ESA) segir að máli stofnunarinn-
ar á hendur ísienzka ríkinu, sem
höfðað hefur verið fyrir EFTA-
dómstólnum í Genf, verði haldið
til streitu. Því verði ekki lokið
með öðrum hætti en í réttarhaldi
fyrir dómnum, annað hvort með
dómi eða sátt. Málið varðar álagn-
ingu og innheimtu vörugjalds hér
á Lndi.
ísland er fyrsta EFTA-ríkið,
sem ESA kærir til dómstólsins.
Stofnunin hefur haldið því fram
að íslenzk lög um vörugjaid, sem
voru í gildi allt fram til 1. júlí
síðastliðins, hafi brotið samning-
inn um Evrópskt efnahagssvæði,
en hann tók gildi í ársbyrjun
1994. ESA telur að íslenzkum
stjórnvöldum hafi ekki verið
heimilt að finna grundvöll vöru-
gjalds með því að áætla 25% heild-
söluáiagningu á innfluttar vörur,
í stað þess að miða við raunverð
eins og þegar um innlenda fram-
leiðslu er að ræða. Jafnframt tel-
ur stofnunin að það hafi ekki sam-
rýmzt reglum EES að veita inn-
lendum framleiðendum frest á
greiðslu gjaldsins, en ekki erlend-
um.
ESA sendi fjármálaráðuneyt-
inu fyrst athugasemdir við þessa
löggjöf 22. júlí 1994. Lögunum
var hins vegar ekki breytt fyrr
en 1. júlí síðastliðinn, er EES-
samningurinn hafði verið í gildi í
hálft þriðja ár.
Fer í réttarhald í haust
„Málið er hjá EFTA-dómstóln-
um og fer í réttarhald í haust. Það
verður aðeins leyst fyrir dómstóln-
um, annað hvort með dómi eða
með sátt,“ segir Björn. Hann seg-
ist telja líklegt að vel yrði tekið í
tilboð af hálfu íslands um sátt í
málinu. í slíkri sátt fælist væntan-
lega, að sögn Björns, að Island
gæfi yfirlýsingu, þar sem viður-
kennt væri að löggjöf um vöru-
gjald hafi brotið EES-samninginn.
Vilji Island hins vegar ekki sátt í
málinu, muni ESA krefjast þess
að dómur verði kveðinn upp, um
að löggjöfin hafi verið andstæð
EES-samningnum.
EFTA-dómstóllinn hefur ekki
lagaheimildir til að beita aðildar-
ríki EFTA neinum viðurlögum.
Dómstóllinn getur einungis skorið
úr um hvort EES-samningurinn
hafi verið brotinn eður ei. Fram-
haldið er undir öðrum aðildarríkj-
um EFTA komið.
Þá er hugsanlegt að einkaaðilar
telji að brot ríkis á EES-samningn-
um hafi skapað þeim fjárhagstjón
og skaðabótarétt á hendur viðkom-
andi ríki. Að sögn Björns hefur
íslenzka ríkið í raun viðurkennt að
fýrri vörugjaldalöggjöf hafi verið
andstæð EES-samningnum, með
því að breyta lögunum fyrr í sumar.
Ur kjaradeilu í Smuguna
100 milljóna kr. halli hjá 13 af 14 stærstu s veitarfélögrinum
Lífeyrisskuldbindingar 15
milljarðar umfram eignir
LÍFEYRISSKULDBINDINGAR
sveitarfélaganna umfram eignir
viðkomandi lífeyrissjóða nema nú
um 15-20 milljörðum króna, að
því er fram kemur í samantekt
Hagtalna mánaðarins.
Þessar skuldbindingar eru ekki
teknar inn í yfirlit yfir skulda-
stöðu sveitarfélaganna en sé það
gert er áætlað að hreinar skuldir
þeirra í lok þessa árs muni nema
um 40-45 milljörðum króna, eða
sem svarar til um 8-9% af lands-
framleiðslu og 130-150% af skatt-
tekjum allra sveitarfélaganna í
landinu.
Gert ráð fyrir 100 milljóna
króna halla í ár
Áætlað er að heildarskuldir
sveitarfélaganna fyrir utan líf-
eyrisskuldbindingar muni nema
um 25 milljörðum króna í lok
þessa árs. Er það lítils háttar
aukning frá árslokum 1994 er
heildarskuldir sveitarfélaganna
námu um 22 milljörðum króna.
13 af 14 stærstu sveitarfélög-
um landsins áætla að um 100
milljóna króna halli verði af
rekstri þeirra á þessu ári. Þetta
er talsvert minni halli en á síð-
asta ári er hann var 1.700 milljón-
ir króna. Er ekki gert ráð fyrir
neinum umtalsverðum niður-
skurði í rekstrar- og þjónustu-
gjöldum heldur er áætlað að ná
fram þessum sparnaði með niður-
skurði í fjárfestingum sveitarfé-
laganna.
■ Stefnt að/16
JÓN ívar Einarsson hefur verið
ráðinn læknir á varðskipið Óðin
sem áætlað er að haldi á morg-
un áleiðis í Smuguna til aðstoð-
ar við íslenska sjómenn þar.
Jón Ivar kveðst ekki hafa
stundað læknisverk á sjó, en til
þessa hefur hann starfað að
mestu á Landspítalanum, -auk
starfa í heilsugæslu, en hann
hefur almennt lækningaleyfi.
„Eg lenti í vinnudeilunum sem
nú standa yfir og í og með þess
vegna sótti ég um starfið á
Óðni, en aðallega er það þó
ævintýraþráin sem ræður, þörf-
in fyrir að reyna eitthvað nýtt
og spennandi,“ segir hann.
Læknir til sjós í fyrsta skipti
Þetta er í þriðja árið í röð sem
Óðinn siglir í Smuguna og kveðst
Jón ívar hafa rætt við forvera
sína í starfi og fengið gögn frá
þeim, sem hann hafí kynnt sér
og muni gera áfram til að fá
hugmynd um hvað bíður hans.
„Allt mögulegt getur komið
Morgunblaðið/Ásdís
JÓN ÍVAR Einarsson siglir með varðskipinu Óðni í Smuguna
til að sinna læknisþjónustu við íslenska sjómenn þar.
upp á, en ákveðin hefð er þó
komin á lyf og búnað. Ég hef
helst áhyggjur af sjóveikinni og
hyggst birgja mig upp af sjó-
veikiplástrum og -töflum til að
hafa varann á,“ segir Jón ívar
en hann hefur ekki verið til sjós
áður.