Morgunblaðið - 22.08.1996, Blaðsíða 1

64 SÍÐUR B/C
189. TBL. 84.ÁRG.
FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Lebed lofar að hindra
gereyðingn Grosní
Moskvu. Reuter.
Fjarvera Jeltsíns magnar óvissuna
um stefnu rússneskra ráðamanna
Reuter
Bjöllur upp-
ræta sólböðin
SEGJA má að maríubjöllur hafi
lagt undir sig vinsæla baðströnd
við Sheerness á suðurströnd
Englands. Allavega hafa þær
stökkt sóldýrkendum á braut en
þeir þekja ströndina venjulega
eins og mý á mykjuskán á þessum
árstíma. Bjöllubreiðurnar eru
um allan sandinn og nágrenni,
en á myndinni, sem tekin var i
gær, hafa þær gert sig heima-
komnar á rimlagirðingu.
RÚSSNESKI herinn gerði loft- og
sprengjuárásir á Grosní í nokkrar
klukkustundir í gær en mikil
óvissa ríkti enn um stefnu stjórn-
valda í Rússlandi í málefnum hér-
aðsins. Arásunum linnti er Alex-
ander Lebed, formaður rússneska
öryggisráðsins, kom til Grosní og
síðdegis samdi hann um vopnahlé
við Aslan Maskhadov, formann
tsjetsjenska herráðsins. Mun hann
funda að nýju í dag með leiðtogum
Tsjetsjena.
Yfirmenn rússnesku hersveit-
anna í Tsjetsjníju virtust staðráðn-
ir í að beita hervaldi til að hrekja
aðskilnaðarsinna frá Grosní.
Maskhadov sagði hins vegar, að
Lebed hefði fullvissað sig um að
engar frekari árásir yrðu gerðar
á borgina. „Ég fer með friði,“ var
haft eftir Lebed þegar hann hélt
í þriðju ferð sína til Tsjetsjníju á
rúmri viku í gær. Hann ræddi þar
við Vjatsjeslav Tíkhomírov hers-
höfðingja, yfirmann rússnesku
hersveitanna í Tsjetsjníju, Zelímk-
han Jandarbíjev, leiðtoga aðskiln-
aðarsinna, og Maskhadov. Eftir
fundinn sagðist Lebed myndu sjá
til þess að staðið yrði við vopna-
hléð.
Konstantín Púlíkovskí hershöfð-
ingi, staðgengill Tíkhomírovs sem
yfirmaðui' rússnesku hersveitanna,
hafði hótað aðskilnaðarsinnum í
Grosní hörðum loft- og sprengju-
árásum sem áttu að hefjast í dag.
ígor Rodíonov, vamarmálaráð-
herra Rússlands, afneitaði þó þess-
ari hótun og kvaðst hafa ávítað
hershöfðingjann vegna málsins.
Hjálparákall frá Grosníbúum
Ummæli varnarmálaráðherrans
þykja til marks um algjöra ringul-
reið í rússneska stjórnkerfínu
vegna stríðsins í Tsjetsjníju og
fjarvera Borís Jeltsíns forseta
magnaði óvissuna. Talsmenn for-
setans sögðu hann hafa farið í
stutta ferð til Valdai í norðvestur-
hluta landsins en óstaðfestar
fregnir hermdu að hann hefði snú-
ið aftur til Moskvu í gær.
íbúar borgarinnar, sem hafast
við í kjöllurum vegna árásanna,
afhentu fréttamönnum ákall til
þjóða heims um hjálp. „Hús okkar
verða fyrir látlausum stórskota-
árásum. Við búum við hörmulegar
aðstæður, án matar, drykkjar eða
lýsingar. Það eru engir hermenn
í húsunum en samt linnir sprengju-
árásunum aldrei.“
Stjórnvöld í Bandaríkjunum,
Þýskalandi og Frakklandi for-
dæmdu hótunina um frekari árás-
ir og hvöttu rússneska ráðamenn
til að leiða deiluna um Tsjetsjníju
til lykta með samningaviðræðum.
Fréttastofan RIA hafði eftir
heimildarmanni í hernum að 420
rússneskir hermenn hefðu fallið
og 1.300 særst í bardögunum í
Grosní síðustu tvær vikur.
F.W. de Klerk ræðir apartheid-stefnuna
Fómarlömb
beðin fyrir-
gefningar
Höfðaborg. Reuter.
F.W. DE KLERK, fyrrverandi for-
seti Suður-Afríku, harmaði í gær
að svo margir hefðu þjáðst vegna
aðskilnaðarstefnunnar, apartheid, í
valdatíð Þjóðarflokksins. Iðrunin
væri einlæg, „við höfum kropið og
beðið almáttugan Guð um fyrir-
gefningu". Þetta kom frám er hann
ávarpaði svonefnda Sannleiksnefnd
undir forystu Desmonds Tutus erki-
biskups er falið var að kanna sögu
og orsakir aðskilnaðarstefnunnar
og reyna að sætta kynþættina.
Stuðningsmenn Afríska þjóðar-
ráðsins (ANC), flokks Nelsons
Mandela forseta, í salnum gerðu
hróp að de Klerk er hann sagðist
ekki hafa vitað um starfsemi morð-
sveita á vegum yfirvalda er urðu
mörgum skæruliðum og óbreyttum
borgurum úr röðum ANC að bana.
Tutu skammaði ANC-mennina,
sagði þeim að vera stilltir eða hypja
sig út. Tutu kynnti de Klerk og
sagðist vita hve erfitt það væri að
biðjast fyrirgefningar opinberlega.
„Við erum sannfærð um að það
muni hafa mikil áhrif,“ sagði Tutu.
De Klerk sagði flokk sinn hafa
borið ábyrgð á stjórnarstefnunni
almennt en einstakir ráðherrar og
valdsmenn hlytu að svara fyrir að-
gerðir sem þeir hefðu leyft upp á
eigin spýtur. Ríkisstjórnir hvítra
hefðu beitt „óhefðbundnum aðferð-
um“ gegn andstæðingum apartheid
drýgt marga glæpi, ekki síst gegn
öðru blökkufólki.
„Börn okkar tíma“
Hvítir S-Afríkumenn hefðu upp-
runalega talið svörtu uppreisnar-
mennina hættulega útsendara
heimskommúnismans og hryðju-
verkamenn. „Við
erum öll börn
okkar tíma og
afurð ríkjandi
aðstæðna í
menningu og
stjórnmálum,"
sagði de Klerk.
Á hinn bóginn
hefðu aðferðir
stjórnar hvítra
skapað pólitískt
umhverfi þar sem hægt var að
fremja gróf mannréttindabrot. Aga-
lausir liðsmenn öryggissveita hefðu
stundum gengið lengra en þeir
hefðu haft heimild til, undir lokin
líklega til að reyna að grafa undan
þeirri stefnu de Klerks að veita
blökkumönnum lýðréttindi.
De Klerk bað menn að reyna að
skilja hugarfar hvítra er apartheid
var komið á 1948. Fram á miðja
öldina hefðu nær engir Evrópumenn
látið sér koma til hugar að láta
innfædda í nýlendunum stjórna eig-
in löndum. Einnig minnti hann á
að réttindi svartra hefðu verið fót-
F.W. de Klerk
en hann minnti á að svartir and- um troðin í Bandaríkjunum þar til
stæðingar stefnunnar hefðu einnig á síðustu áratugum.
Reuter
Þota fram
af flug-
brautinni
BOEING-707 farþegaþota flugfél-
agsins EgyptAir eyðilagðist í
lendingu í Istanbúl í gær en 120
farþegar, sem um borð voru,
sluppu vel, aðeins 20 slösuðust
lítillega. Flugstjórinn kenndi flug-
umferðarstjórum um hvernig fór,
sagði að sér hefði verið tjáð að
bremsuskilyrði væru þokkaleg en
þau hefðu í reynd verið afar slæm
enda skúr gengið yfir völlinn rétt
fyrir lendinguna. Þotan fór fram
af flugbrautinni, yfir veg og stað-
næmdist við járnbraut.
Operan við Bastillu-
torg að hrynja?
uter.
VANDRÆÐI óperuhússins við
Bastillutorg, stolts Frakka, virð-
ist engan enda ætla að taka. Til
viðbótar fyrri hremmingum bæt-
ist nú við, að framhlið hússins
rándýra er farin að molna.
Óperuhúsið hefur verið sveipað
öryggisneti til að múrbrot úr hvít-
um útveggjum hátæknihússins
falh ekki ofan á vegfarendur.
Ástæða nýjustu vandræðanna
er að stálröralagnir í veggjar-
klæðningum hafa svignað. Hermt
er að áhorfendum innanhúss sé
engin hætta búin.
Óperan var byggð og tekin í
notkun árið 1989 í tilefni 200 ára
afmælis frönsku byltingarinnar.
Kostaði húsið þijá milljarða
franka, jafnvirði 39 milljarða
króna, með öllu.
Fyrr á þessu ári sögðust stjórn-
endur óperunnar við Bastillutorg
þess fullvissir, að húsið hefði loks
losnað úr illum álögum en launa-
deilur, taprekstur og listrænar
illdeilur við listamenn hafa plagað
rekstur þess alit frá því óperan
lióf starfsemi á byltingarafmæl-
inu fyrir sjö árum.