Morgunblaðið - 22.08.1996, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ásdís
EYÐURNAR í bókaskáp Valdimars Tómassonar eru eftir
verðmætu bækurnar sem þaðan var stolið.
Fágætum bókum stolið
FÁGÆTUM bókum sem metnar
eru á alit að eina milljón króna
var stolið af heimili Valdimars
Tómassonar, 25 ára gamals bóka-
safnara í Reykjavík, um síðustu
helgi. Valdimar hefur í mörg ár
safnað fyrstu útgáfu ljóðabóka
eftir íslensk skáld.
Valdimar hefur lögheimili í
Eskihlíð, þar sem hann leigði áður
húsnæði, og þaðan var bókunum
stolið. Sjálfur býr hann í Hafnar-
stræti. Hann kveðst hafa komist
að þjófnaðinum aðfaranótt sunnu-
dags. „Ég bý ekki þarna lengur
og er í óttalega slæmu húsnæði í
Hafnarstræti. Ég taldi bækurnar
því í öruggara skjóli í Eskihlið.
Málið er allt mjög undarlegt. Það
er líkast því sem einhver hafi
komist yfir lykil að ibúðinni því
skráin er ekki brotin," sagði
Valdimar.
Hann segir að meðal bókanna
hafi verið útgáfa af Brennu-Njáls-
sögu frá 1772 bundin i skinn,
frumútgáfa ljóða eftir Stein
Steinar í skinnbandi, frumútgáfa
ljóða Vilhjálms frá Skáholti, og
Legorðsmál eftir Magnús Steph-
ensen sem gefin var út í Viðeyj-
arklaustri og var í eigu Bjarna
Thorarensen.
„Ég hef soltið og gengið tötra-
lega til fara vegna bókasöfnunar
minnar. Þetta er köld gusa í and-
litið. Ég hef náð mér á sálinni en
áfallið var mikið. Ég er flogaveik-
ur og fékk hvert kastið á fætur
öðru þessa nótt,“ sagði Valdimar.
Snær Jóhannesson bóksali, vin-
ur Valdimars, segir að öllum
skáldum sé vel við Valdimar en
hann hafi átt við vanheilsu að
stríða. Snær sagði útilokað að
þjófarnir kæmu bókunum í verð
hér á landi og ekki heldur erlend-
is.
Kýlaveiki hefur ekkí fundist í Elliðaánum í sumar
Miklar líkur á opnun
laxastiga í Elliðavatni
MIKLAR líkur eru á því að laxastig-
inn við stífluna í Elliðavatni verði
opnaður í september. Fisksjúk-
dómanefnd fundar um málið upp
úr næstu mánaðamótum og Gísli
Jónsson fisksjúkdómafræðingur,
ráðgjafi nefndarinnar, sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að miðað við
núverandi forsendur væri ekkert
því til fyrirstöðu að stiginn yrði
opnaður. Sigurður Guðjónsson,
deildarstjóri hjá Veiðimálastofnun,
segir að lítið hald sé í stíflunni hvort
eð er og auk þess fari að jafnaði
um 60% af hrygningu og uppeldi
laxins fram í Hólmsá og Suðurá.
Kýlaveiki hefur ekki fundist í ánum
í sumar, en 11 tilfelli af kýlaveiki-
bróður hafa fundist á sex stöðum.
Laxastiganum í Elliðavatni var
lokað í fyrrasumar er kýlaveikin
blossaði upp í ánum. Hefur hann
verið lokaður í allt sumar og mikill
lax safnast saman í ánni fyrir neð-
an.
„Kýlaveikin hefur ekki fundist í
sumar og ef núverandi forsendur
breytast ekki gæti ég vel mælt með
því við fisksjúkdómanefnd að opna
fyrir stigann. Eins og ástandið er,
hefur mikið af laxi bunkað sig í
efri hluta árinnar í Víðidal og ég
myndi segja að hann væri betur
settur dreifður upp um Hólmsá og
Suðurá heldur en í torfum neðar.
Kýlaveikibróðir
fundinn í 11 löxum
Nefndin fundar upp úr mánaðamót-
um og þá verður ákvörðun tekin,“
sagði Gísli Jónsson.
Gísli bætti við að reynsla manna
í fyrra hefði auk þess verið sú að
megnið af sýkta laxinum hefði ver-
ið mun neðar í ánni þar sem skjótt
dragi af sýktum löxum og þeir vesl-
uðust fljótt upp. Það væri mun
minna tilefni að hafa áhyggjur af
löxum sem væru komnir svo ofar-
lega í vatnakerfið.
„Það er auðvitað ánægjulegt að
kýlaveikin hafi ekki náð sér upp í
sumar en bakterían er þarna til
staðar og með því að loka stiganum
átti að hlífa vatninu og ánum þar
fyrir ofan við smiti. Það verður hins
vegar að hyggja að ýmsu. í suðaust-
anátt skefur yfir stífluna og þá
hafa menn séð laxinn fara yfir
hana, það er því lítil sjúkdómavörn
í stíflunni. Auk þess var nokkuð
komið af laxi upp í vatn er veikin
gaus upp í fyrra og því ekki hægt
að útiloka að smit hafí komist þang-
að strax í fyrra. Um 60% hrygning-
ar og uppeldis laxastofnsins í Elliða-
ánum hafa farið fram í Hólmsá og
Suðurá og það eru engin tök á því
að bæta það tjón sem yrði ef lokað
yrði fyrir þá hrygningu," sagði Sig-
urður Guðjónsson.
Sigurður bætti við að gönguseið-
in sem fóru út í vor hefðu verið
ósýkt og aðeins tveir af 70 hoplöx-
um sem fundust hefðu verið veikir.
Þá hefðu komið að minnsta kosti 8
laxar í sumar sem voru úr smitaðri
gönguseiðasleppingu í fyrra, en
veikin hefði ekki greinst í þeim.
Kýlaveikibróðir
Á meðan kýlaveikin hefur ekkert
látið á sér kræla, hafa rannsóknar-
menn á Keldum greint kýlaveiki-
bróður í alls 11 löxum í sumar.
Gísli Jónsson sagði veiðimenn hvað-
anæva af landinu senda laxa til
rannsóknar og væri magnið ekki
minna en í fyrra. Kýlaveikibróðir
er náskyldur kýlaveiki og sýktur
fískur er með nánast sömu ein-
kenni. En sjúkdómurinn er ekki
jafnbráðsmitandi og hefur lengi
verið landlægur.
Tilfellin til þessa voru í Norðurá
3 laxar, Hofsá 2 laxar, Selá 2 lax-
ar, Elliðaárnar 2 laxar, Miðfjarðará
1 lax og Lárós 1 lax. Þá hafa fund-
ist fjórir laxar til viðbótar smitaðir
af skyldri bakteríu sem hefur í för
með sér gotraufarblæðingar. Lax-
arnir fjórir voru úr Vesturá í Mið-
firði, Elliðaánum, Hofsá og Hrúta-
Ijarðará.
Helmingiir rækjuverk-
smiðja hyggur á lokun
NÁLÆGT helmingur rækjuverksmiðja í landinu
hyggur á stöðvun reksturs í ótiltekinn tíma í
von um að það megi verða til þess að hafa hag-
stæð áhrif á ástandið á rækjumörkuðum. Töiu-
verð birgðasöfnun hefur orðið vegna sölusam-
dráttar auk þess sem framleiðendur hafa orðið
fyrir verulegri verðlækkun á mörkuðum. Pétur
Bjarnason, framkvæmdastjóri Félags rækju- og
hörpudiskframieiðenda, segir að verðið hafi
lækkað mismikið eftir stærðum, allt frá 10% og
upp í 35% á tæpu ári. Að meðaltali mætti því .
segja að rækjuverð hafi lækkað um 25% frá því
í september í fyrra þegar það var hvað hæst.
„Rækjuframleiðendur hafa skilið nauðsyn þess
að draga þarf úr framleiðslunni vegna þess
markaðsástands, sem nú ríkir,“ segir Pétur, en
vinnsla hefur að undanförnu legið niðri hjá þrem-
ur rækjuverksmiðjum, Riti á ísafirði, Strýtu á
Akureyri og Hólanesi á Skagaströnd.
Minnka þarf
framboðið
Á fundi í Félagi rækju- og hörpudiskframleið-
enda, sem haldinn var á Hótel Sögu í gær, var
samþykkt ályktun, þar sem bent er á að grípa
þurfi til ýmissa aðgerða í ljósi ástands á mörkuð-
um fyrir skelfietta rækju. í fyrsta lagi þurfi að
draga úr framleiðslu skelflettrar rækju næstu
vikur og mánuði með stöðvun vinnslu eða veru-
legum samdrætti í vinnuumfangi. í öðru lagi
þurfi að laga hráefniskostnað betur og fljótar
að afurðaverði en raunin hefur orðið á til þessa.
í þriðja lagi þurfi að hefja viðræður við aðra
aðila í rækjugeiranum til að stilla betur saman
veiðar og vinnslu eftir markaðsaðstæðum hverju
sinni.
Pétur segist eiga von á því að framleiðendur
skelflettrar rækju sjái þann kost bestan að draga
verulega úr framleiðslu næstu vikur og mánuði
þannig að menn bregðist við birgðasöfnun og
lækkandi verði á þann máta að minnka framboð-
ið. „Menn þurfa að ná saman í þessari grein
almennt til þess að losna við þessar gífurlegu
sveiflur upp og niður. Veiðin er tiltölulega gefin
stærð út af kvótanum, en það sem hefur gerst
er að hún hefur í rauninni vaxið á þessum fyrstu
mánuðum kvótaársins og það er þróun, sem ég
tel að sé mjög óheppileg fyrir alla aðila þegar
til lengdar lætur,“ segir Pétur.
■ Draga þarf úr/18
Vinna við heimiiið
Hefur þú sjálf(ur) gert eitthvað af neöantöldu á heimili þínu á s.l. 12 mánuðum,
og hefur þú í hyggju að gera eitthvað af því á næstu 6 mánuðum?
Málað inni
Sett upp Ijós, lagað tengla
Viðgerðir á bíl
Sett upp hillur/skápa
Málað úti
Lagað húsgögn/innréttingar
Gert við tréverk
1----*■
I
I
Flísalagtji
Dúkalagt/teppalgt í'3 j |
Lagt parketpTI
HellulaqtlS li
Veggfóðrað [W1
0 10 20 30 40 50 60 70%
NÐ/SLUKÖNNUN FÉLAGSVÍSINDASTOFNUNAR 1996. Úrtak 1.200 manns, 882 svöruöu.
ÞÝÐI neyzlukönnunarinnar, þ.e. sá hópur þjóðarinnar sem úrtakið var tekið úr.eru allir Islendinqar
á aldrinum 14-80 ára. Þetta eru 185.173 einstaklingar, samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Isl.
Hvert prósentustig I könnuninni samsvarar því um 1.850 manns. Taka veröur tillit til skekkjumarka,
semeru á niðurstöðum I könnun sem þessari, þegar prósentustig eru umreiknuð í mannfjölda.
Heilsugæsla Patreksfjarðar
Vilja tilsjónarmann
STJÓRN heilsugæslunnar á Pat-
reksfirði hefur ákveðið að óska eft-
ir því við heilbrigðisráðherra að til-
sjónarmaður verði skipaður með
stofnuninni. Óskin er þó skilyrðum
háð, að sögn Steindórs Ögmunds-
sonar, formanns stjórnar. Jafn-
framt var tekin sú ákvörðun að
víkja framkvæmdastjóra heilsu-
gæslunnar úr starfi.
Steindór segir ósk um tilsjónar-
mann vera í samræmi við eindreg-
inn vilja heilbrigðisráðherra vegna
rekstrarvanda heilsugæslunnar, en
stjórnin setji þó það skilyrði að við-
komandi tilsjónarmaður sitji sem
eins konar fulltrúi ráðherra í stjórn,
og verði að bera tillögur sínar und-
ir stjórnina áður en þær kæmu til
kasta ráðuneytis. Ekkert verði því
sent út án samþykkis stjórnar.
Steindór ræddi við ráðherra í
gærmorgun og sendi honum bréf
með ósk um tilsjónarmann í kjölfar-
ið. „Ráðherra lýsti áhyggjum sínum
yfir ástandinu, enda ekki besta
staðan sem upp gat komið. En það
varð að taka ákvörðun, því að mál-
in gengu ekki eins og þau voru,“
segir hann.
Stjórnin ákvað ennfremur að
segja upp framkvæmdastjóra
heilsugæslunnar frá og með 1. sept-
ember. Hann var ráðinn síðla á
seinasta ári og tók til starfa í byij-
un janúar síðastliðnum. Steindór
segir ástæður uppsagnar vera sam-
starfsörðugleika milli fram-
kvæmdastjóra og stjórnar. Tekin
verður ákvörðun á fundi stjórnar-
innar á fimmtudag um hvernig
staðið verði að því að ráða í stöðuna.
400 fleiri hreindýr
finnast en í júlí
Sannar
réttmæti
veiði-
heimilda
NÝLEG talning á hreindýrum á
Austurlandi sýnir að þau eru
tæplega 400 fleiri en kom í ljós
við talningu í byrjun júlí, en þá
fundust 704 dýr. Alls fundust
nú 1.097 dýr en í júlí í fyrra
fannst 1.031 dýr.
Umhverfísráðuneytið ákvað
fyrr í sumar á grundvelli taln-
ingar í júlí að veita heimild til
veiða á þriðja hundrað dýra í
ár, sem var aðeins lítillega
minna en í fyrra, þótt svo að
dýrin hafí verið 300 færri í fyrri
talningu en á seinasta ári.
Koma frá fjörðunum
Skarphéðinn Þórisson líffræð-
ingur, sem hefur yfirumsjón
með tainingunni, segir þessa
niðurstöðu staðfesta þá skoðun
sem hann lét í ljós eftir fyrri
talninguna, um að þá vantaði
dýr inn á svæðið.
„Ég hélt því fram að dýrum
hefði ekki fækkað en ekki trúðu
því allir og vildu sumir jafnvel
friða stofninn alveg. Þess vegna
var ákveðið að telja aftur og þá
fundust þessi dýr sem á skorti
og rúmlega það,“ segir Skarp-
héðinn sem kveðst telja þau
dýr, sem vantaði í júlí, koma frá
hinum ýmsu fjörðum á Austur-
landi.
„Þessi niðurstaða sannar
einnig að ákvörðun ráðuneytis-
ins um að fækka ekki veiðiheim-
ildum að ráði, hafi verið rétt.“
Talið var úr flugvél, aðallega
við Snæfell. Hjarðirnar ljós-
myndaðar og síðan talið eftir
myndunum.