Morgunblaðið - 22.08.1996, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1996 B 5
VIÐSKIPTI
Samkeppni og frelsi í flugsamgöngum Evrópuríkja
Fargjaldastríð íháloftunum
Nýliðarnir lækka fargjöld <?
HHETLANl). ^
Landonef >

DEBONAIR
8.000 kr.
P
) \ Kr?r VIRGIN EXPRESS |
12.000 kr.
Brussei
\ffpörtnwnú\
París (
ií ki rí a Qusseló°rí
ÍIFXGIA þYSKA.
LAND
Mönchetv
EUROWINGS
12.900 kr.
EASYJET 10.000 kr. X
AIR LIBERTEI 8.000 kr. |

FRAKKLAND
/
SPANAIR
10.500 kr.
-zr—
Víl
AUSTURRÍKI
0--
\ Mílanó
Nice®' íxALÍA
Madrid
SPÁ NN
Barcelona

AIRONE
16.900 kr.
'NV
(
L/
ODYR FLUGFARGJOLDIEVROPU
Fargjald Iram og til baka í ÍKR
Ákveðið hefur verið
að koma á algerlega
frjálsri samkeppni
í flugsamgöngum
Evrópusambandsins
í apríl á næsta ári.
Business Wækfjallaði
nýlega um titring sem
nú þegar verður vart
við í flugrekstri í
álfunni vegna þessa
og spáði miklum
fargj aldalækkunum
ÝSKA flugfélagið Luft-
hansa greip í lok júlí til
aðgerða sem mörgum
þóttu vera ógnvekjandi
teikn um það sem koma skal hjá
öðrum, stórum ríkisflugfélögum í
Evrópu. Ný og harðskeytt félög
hafa veitt Lufthansa harða sam-
keppni að undanförnu, boðið mun
lægri fargjöld og náð farþegum frá
ríkisflugfélaginu sem skýrði frá því
að dregið yrði úr umsvifum á Evr-
ópuleiðum í haust. Einnig er ætlun-
in að ýta úr vör nýrri sparnaðar-
áætlun - hinni síðustu af mörgum
slíkum - til að draga úr útgjöldum
svo að hægt verði að heíja gagn-
sókn gegn lággjalda-félögunum.
Viðbrögð Lufthansa sýna vel þær
róttæku breytingar sem valda því
að samkeppnisaðstæður taka nú
hröðum breytingum í evrópskum
flugmálum. I nokkur ár hefur regl-
um verið breytt til að stuðla að
fijálsri samkeppni og lokatakmark-
ið næst síðan 1. apríl á næsta ári.
Þá munu öll flugfélög í aðildarríkj-
um Evrópusambandsins, ESB, geta
flogið til allra áfangastaða í sam-
bandinu ef þau vilja og jafnt ný sem
gömul félög reyna nú sem ákafast
að klófesta eða halda markaðshlut-
deild fyrir þennan tíma.
Afleiðingin er þegar orðið mikil
lækkun á gríðarlega háum flugfar-
gjöldum í álfunni, þetta var einmitt
það sem ráðamenn í Brussel vonuðu
þegar þeir hófu að undirbúa fijálsa
samkeppni í fluginu.
Farþegar í Evrópu munu fagna
þessari þróun. Þeir þurftu fyrir
tveim árum að greiða 490 Banda-
ríkjadollara, um 32 þúsund krónur,
fyrir ferð milli Parísar og London,
báðar leiðir, ferðin tekur um 40
mínútur. Nú hafa orðið umskipti.
Air France hefur orðið að bregðast
við samkeppni af hálfu nýrra félaga
á þessari leið á borð við British
Midland auk lestanna sem nota
Ermarsundsgöngin og hefur nú
lækkað gjaldið í 380 dollara, einnig
er hægt að nýta sér fjölmörg af-
sláttarboð. Sé dvalið á áfangastaðn-
um yfir laugardagsnótt lækkar far-
gjald Air France í 140 dollara.
Neytendur njóta góðs af en far-
gjaldastríðið á lokaskeiðinu fyrir
fullt frelsi veldur stóru flugfélögun-
um í Evrópu miklum vanda. Mörg
gamalgróin félög, með Air France,
sem alltaf er rekið með halla, í
broddi fylkingar, háðu þegar ör-
væntingarbaráttu. Þau hafa nú
fengið síðasta ríkisstyrkinn, fram-
kvæmdastjórn ESB í Brussel veitir
ekki fleiri undanþágur. Framvegis
verða þau að beijast við stöðugt
stækkandi fylkingu nýrra keppi-
nauta sem halda betur utan um
útgjöldin og bjóða mjög lág far-
gjöld er draga úr markaðshlutdeild
gömlu risanna og neyða þá einnig
til að lækka verðið.
Aðeins fyrsta skrefið
Ástandið á Ítalíu er dæmigert
fyrir stöðu mála. Ríkisflugfélagið
Álitalia býður nú, vegna harðrar
samkeppni nýgræðingsins Air One,
flug milli hváða staða sem er á ítal-
íu fyrir aðeins 66 dollara, um 4.300
krónur, á þriðjudögum og miðviku-
dögum í ágúst. Alpi Eagles, félag
með aðalstöðvar í Vicenza og með
bakhjarla á borð við fataframleið-
andann Benetton og fleiri iðnjöfra,
ætlar einnig að.ryðjast inn á mark-
aðinn fljótlega. í næsta mánuði mun
Virgin Express Bretans Richards
C. Bransons, sem hefur auglýst af
krafti að undanförnu, hefla flug
milli Rómar, Mílanó og Madrid.
Fargjöld verða 50% lægri en hjá
Alitalia á þessum leiðum.
Sérfræðingar hjá American Ex-
press Co. gera ráð fyrir að fargjöld
á mikiivægum innanlandsleiðum
eins og París-Marseille og Berlín-
Munchen muni hrapa um allt að
33% næstu tvö árin og nálgast verð-
lag á sambærilegum innanlands-
leiðum í Bandaríkjunum.
Nýju flugféiögin geta hafið atlög-
ur sínar nú þegar vegna þess að
búið er að koma á nokkru rekstrar-
frelsi og samkeppni nú þegar. Öll
félög í ESB mega fljúga á leiðum
milli aðildarríkjanna en réttindi til
innanlandsflugs eru að miklu leyti
bundin við innlendu félögin; þessar
síðustu hömlur falla niður í apríl.
Þar sem ekki er afgreiðslupláss af-
lögu á hefðbundnum farþegaflug-
völlum hafa nýju keppinautarnir
fengið aðstöðu á minni völlum. Virg-
in Express notar Ciampino-flugvöll
við flug frá Róm en ekki hinn full-
nýtta Leonardo da Vinci-völl.
Samkeppni lággjaldafélaganna
gæti valdið því að sum stóru félög-
in í Evrópu yrðu að þoka á innan-
landsleiðumim og einbeita sér að
langflugi. I sumum tilfellum gæti
farið svo að þau hæfu samstarf við
ný félög til að tryggja sér farþega
úr innanlandsflugi er ætla lengra.
Eurowings, nýtt þýskt flugfélag
sem hefur hrifsað til sín hluta af
markaði Lufthansa, á nú samstarf
við hollenska félagið KLM og Air
France, félagið stefnir að því að
auka samvinnuna.
Stóru félögin reyna að brugga
ný ráð. British Airways hefur þegar
keypt franskt félag í innanlands-
flugi til að reyna að ná þar í far-
þega í langflug. Air France hefur
haft á pijónunum áætlanir um að
brejda dótturfélagi sínu í innan-
landsflugi, Inter, í nýtt félag - Air
France Europe - er ráða myndi
nýja flugmenn sem sættu sig við
að fljúga mun fleiri stundir en þeir
sem fyrir eru. Þessi hugmynd virð-
ist vera að renna út í sandinn.
Dómstóll í París úrskurðaði í júlí
að ekki væri hægt að reka þá flug-
menn sem fyrir eru en það var
ætlun Air France.
Nýir frumkvöðlar í flugi eru at-
hafnasamir í Bretlandi. Stelios Haji-
Ioannou, 29 ára gamall sonur grísks
skipakóngs, hefur gengið mjög vel
með nýtt félag sitt, Easy-Jet, stofn-
að í nóvember sl. Fyrstu ferðirnar
voru milli London og Skotlands en
síðan hefur bæst við flug til Barcel-
ona, Nice og Amsterdam. Hann
hyggst hefja flug til fleiri borga á
meginlandinu síðar. Fyrirmynd Haji-
Ioannou er sótt til bandarískra lág-
gjalda-flugfélaga þar sem lítið er
um dýr þægindi og ekki eru notaðir
farmiðar, engin milliganga er af
hálfu ferðaskrifstofa, hann notar
Luton-flugvöll þar sem lendingar-
gjöld eru lág. Símanúmer félagsins
er mikið auglýst og það er málað
skærum litum á búk flugvélanna.
„Auðveld bráð“
Richard Branson er staðráðinn í
að ná til sín dijúgum hluta hins
nýja, frjálsa flugmarkaðar í Evrópu.
Félag hans, Virgin Express, var
byggt upp á grundvelli nýs félags
í Belgíu, Euro Belgian Airlines, sem
hann keypti í apríl sl. Ferðir milli
Brussel og sjö annarra Evrópu-
borga kosta allar það sama hjá
Branson: 90 dollara hvora leið, um
5.900 krónur. Farþegar geta með
mínútu fyrirvara breytt um áfanga-
stað, einnig hætt við með sólar-
hrings fyrirvara og fengið fulla
endurgreiðslu, ákvæði sem ekki er
algengt þegar boðin eru lággjöld.
Branson ætlar að fjölga mjög leið-
um í haust.
Ef marka má reynsluna í Banda-
ríkjunum, þar sem allmörg ár eru
síðan fullu frelsi og samkeppni var
komið á í fluginu, munu sum af
lággjaldafélögunum ekki verða
langlíf. Hvað sem því líður er „mörg
auðveld bráð sem hægt er að ráð-
ast á“ á Evrópumörkuðunum, að
sögn Keith McMullan, fram-
kvæmdastjóra hjá ráðgjafarfyrir-
tækinu Avmark í London. Þegar
1. apríl rennur upp verður baráttan
um þennan markað enn harðari og
þá er ekki einvörðungu átt við nýju
félögin heldur munu stór, velrekin
félög blanda sér í þann slag. Ljóst
er að British Aii-ways, sem gengur
ágætlega, hefur fullan hug á því
að færa út kvíarnar. Ráðstafanir
Lufthansa verða því áreiðanlega
ekkert einsdæmi þegar baráttan
harðnar í Evrópu.
PowerMacintosh 7600/120
Leggðu þetta
á minnið!
Örgjörvi:
Tiftiðni:
Vinnsluminni:
Skjáminni:
Harðdiskur:
Geisladrif:
Skjár:
Diskadrif:
Video:
Hnappaborð:
Stýrikerfi:
PowerPC 604 RISC
120megarið
48 MB
2 Mb DRAM
1,2 GB
Apple CD600Í (fjórhraða)
Apple 171017" MultiScan litaskjár
Les gögn af PC disklingum
24 bita videoinntak
Rauntímaspilun með allt að 640x480
punktum (NTSC) og allt að 768x576
(PAL og SECAM)
Apple Design Keyboard
System 7.5.3 sem að sjálfsögðu
er alltá íslensku
Apple-umboðiö
Skipholti 21 • Sími 511 5111
Heimasíöan: http://www. apple. is