Morgunblaðið - 23.08.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 23. ÁGÚST 1996 11
FRÉTTIR
Minnast 100 ára vígslu-
afmælis Akraneskirkju
Eitt hundrað ár eru liðin frá vígslu
Akraneskirkju og verður þess minnst næst-
komandi sunnudag. Jón Gunnlaugsson
riflar upp sögu kirkjunnar og ræðir við
sóknarprestinn, séra Björn Jónsson
Á SUNNUDAG eru liðin eitt
hundrað ár frá vígslu Akraneskirkju.
Tímamótanna verður minnst á veg-
legan hátt, bæði með hátíðarguðs-
þjónustu kl. 14, þar sem biskup ís-
lands, herra Ólafur Skúlason, predik-
ar og samsæti að henni lokinni. Þá
gefur sóknarnefnd út veglegt afmæl-
isrit í tilefni aldarafmælisins þar sem
ijallað er um sögu Akraneskirkju og
fyná Garðakirkna í máli og myndum.
Akraneskirkja er fyrsta og eina
kirkjan sem reist hefur verið á Skipa-
skaga. Áður en hún reis áttu Akur-
nesingar kirkjusókn að Görðum, en
þar stóðu sóknarkirkjur þeirra öldum
saman, hver af annarri byggð á sama
grunni. Um 1880 var farið að ræða
um nauðsyn þess að reisa Akumes-
ingum sóknarkirkju niðri á Skipa-
skaga. Þar var byggðin orðin lang-
þéttust en Garðar voru langt úr leið.
Eins og oft spunnust um þessa hug-
mynd harðar deilur sem stóðu í rú-
man áratug. Síðan var nokkur
ágreiningur um hvar hin nýja kirkja
skyldi staðsett. Helst komu til greina
tveir staðir, á klöpp sunnan Brekku-
bæjar og lóð sem nefnd var „Bjarg-
stöð“ og var eign Hallgríms Jónsson-
ar sem boðist hafði til að gefa kirkj-
unni lóðina. Á endanum var sú lóð
valin.
Komst ekki til vígslu
Bygging kirkjunnar hófst í sept-
embermánuði 1895, samkvæmt leyfi
landshöfðingja og gekk kirkjusmíðin
mjög vel og var henni lokið sumarið
1896. Yfirsmiður var Guðmundur
Jakobsson húsasmíðameistari, faðir
Þórarins Guðmundssonar, hins
landskunna fiðluleikara og tón-
skálds. Vígsluathöfn hinnar nýju
Akraneskirkju fór fram 23. ágúst
1896 og ætlaði biskup íslands, Hall-
grímur Sveinsson, að framkvæma
hana og af því tilefni var fenginn
franskur og vandaður áttæringur í
þorpinu til að flytja biskup yfir fló-
ann. Var báturinn málaður og prýdd-
ur svo sem best var á kosið. Bátur-
inn var aldrei notaður því þegar til
kom var ófært milli Reykjavíkur og
Akraness og komst biskup því ekki
til að framkvæma vígsluna og kom
það í hlut séra Jóns A. Sveinssonar
héraðsprófasts að framkvæma vígsl-
una í umboði og forföllum biskups.
Séra Jón var þá sóknarprestur Akur-
nesinga og flutti við þetta tækifæri
snjalla vígsluræðu.
Byggt af framsýni
Akraneskirkja var og er stórglæsi-
legt hús og af mörgum talin meðal
fegurstu guðshúsa hér á landi. Hún
er byggð af framsýni og stórhug,
eins og best sést af þeirri staðreynd
að árið 1896 hefðu flestir íbúar
þorpsins, a.m.k. þeir fullorðnu, rúm-
ast í einu inni í henni. Og enn í dag,
eftir heila öld, gnæfir hún yfir bæ-
inn, fögur og tignarleg og 'bendir til
himins með sínum helga krossi. Á
henni eru engin ellimörk sjáanleg,
þrátt fyrir öldina, sem nú er að baki.
Það er augljóst að hún nýtur enn sem
fyrr verðugar umhyggju bæði hvað
varðar útlit og innri aðbúnað. Akra-
neskirkja á margt góðra gripa. Má
sem dæmi nefna altaristöflu eftir
Sigurð Guðmundsson máiara, skírn-
arfont skorinn af Ríkharði Jónssyni
og stórglæsilegt pípuorgel. Safnað-
arheimilið Vinaminni var vígt á 90
ára afmæli kirkjunnar sumarið 1986.
Núverandi organleikari er Katalín
Lörincz og formaður sóknarnefndar
er Jóhannes Ingibjartsson.
Hátíðardagskrá
Eins og áður er getið verður af-
mælisins minnst með hátíðarguðs-
þjónustu sunnudaginn 25. ágúst sem
hefst kl. 14. Að henni lokinni býður
sóknarnefnd til samsætis í Safnaðar-
heimilinu Vinaminni og nýtur þar
traustrar aðstoðar kirkjunefndar
kvenna. Þar verða flutt tónlistaatr-
iði. Opnaðar verða sýningar sem
tengjast sögu Akraneskirkju, bæði í
listasetrinu á Kirkjuhvoli og í safnað-
arheimilinu Vinaminni.
Fjórir prestar
þjónað í eina öld
Á ÞEIM 100 árum sem
liðin eru frá vígslu
Akraneskirkju hafa
aðeins fjórir prestar
þjónað söfnuðinum. I
fystu séra Jón A.
Sveinsson prófastur,
næst Þorsteinn Briem
prófastur, sá þriðji
séra Jón M. Guðjóns-
son prófastur og nú
séra Björn Jónsson
prófastur.
Séra Björn hefur
verið sóknarprestur
Akurnesinga frá 1975
og hann segist að-
spurður að safnað-
arstarfið sé gott og söfnuðurinn
yndislegur í alla staði, þó í sjálfu
sér sé ekki hægt aðhrósa honum
fyrir kirkjurækni. Á því eru þó
nokkrar undantekningar, foreldr-
ar fermingarbarna sækja guð-
þjónustur með börnum sínum
mjög vel meðan fermingarundir-
búningur stendur yfir og eldri
borgararnir sækja kirkju sína að
jafnaði mjög vel og þegar ég
messa á dvalarheimilinu er yfir-
leitt fullur salur, þá er barnastarf-
ið með miklum blóma, segir Björn.
Athygli vekur að aðeins fjórir
prestar hafa þjónað söfnuðinum
þau hundrað ár sem kirkja hefur
verið á Akranesi og því er Björn
spurður hvort Akranes sé gott
prestakall? Já, það er rétt að
prestar sem valist hafa til að
gegna starfi sóknarprests á Akra-
nesi hafa yfirleitt verið lengi í
starfi og vissulega hljóta sóknar-
börnin að hafa haft áhrif á það
og þeir af þeim sökum verið
ánægðir með starfs-
vettvang sinn. Sóknin
er þægileg yfirferð-
ar, ekki miklar vega-
lengdir og nægilega
mikið að gera.
Gott samstarfsfólk
Séra Björn segir
erfitt að meta það
hvað standi efst þeg-
ar rifjað er upp það
helsta í safnaðar-
starfinu í eina öld.
Ég hygg að flestir
myndu nefna starf
prestanna og vissu-
Iega hljóta þeir að
hafa staðið sig vel, þó ég vilji ekki
nefna það hvað sjálfan mig áhrær-
ir. Þá tel ég að til starfa í sóknar-
nefnd hverju sinni hafi valist gott
fólk sem ann kirkju sinni og vill
veg hennar sem mestan. Þá hef
ég notið þeirrar gæfu að hafa frá-
bært samstarfsfólk, bæði kirkju-
kórinn sem og aðra starfsmenn.
Eitt er staðreynd segir Björn, að
enginn af prestunum sem setið
hafa á Akranesi hefur sótt um
annað prestakall og allir hafa þeir
setið þar til starfstíma þeirra er
lokið.
Björn segir erfitt að spá í fram-
tíð safnaðarstarfs á Akranesi en
er þó bjartsýnn á að starfið verði
áfram á traustum grunni. Ég sé
fyrir mér þann möguleika að ný
kirkja rísi á Akranesi innan ekki
langs tíma og á Akranesi verði
tvær sóknir í einu prestakalli. Við
búum vel að safnaðarstarfi okkar
með tilkomu safnaðarheimilisins
og þurfum að treysta það.
Björn Jónsson
r
ím Dönsk
pyteuveisla1.
10pvlsur,l0bPaud
og SS sinnep
398.-
NOATUN
IMýtt og ófposið
lambakjöt:

k
Wýrsináfctt
Kótilettur Súpukjöt
695. 9 395.«
Hryggir 1/1 Framhryggur
,,,
Læri 1/1
675.
pr.kg.
Lærissneiðar
795.9
JolaldakjötM
Wt ogótrosið
Gúliasfi
Fíffe
Luntlir
Innralæri
Verslanir Nóatúns eru opnar til kl. 21, öll kvöld
NOATUN
NÓATÚN 17 - S. 561 7000, ROFABÆ 39 - S. 567 1200. LAUGAVEG 116 - S. 552 3456, HAMRABORG 14, KÓP. - S. 554 3888. FURUGRUND 3. KÓP - S. 554 2062,
ÞVERHOLT 6. MOS. - S. 566 6656, JL-HÚSINU VESTUR í BÆ - S. 552 8511. KLEIFARSEL 18 - S. 567 0900, AUSTURVER, HÁALEITISBR 68 - S. 553 6700.
Á