Morgunblaðið - 23.08.1996, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 23. ÁGÚST 1996
MINIMINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KRISTJANA
KRISTJÁNSDÓTTIR
+ Kris1jana Kristj-
ánsdóttir fædd-
ist í Langholtsparti
í Hraungerðishreppi
í Flóa 10. september
1920. Hún lést 17.
ágúst síðastliðinn á
umönnunar- og
hjúkrunarheimilinu
Skjóli. Foreldrar
Krisljönu _ voru
Kristján Olafsson, f.
í Laugardælum 29.
maí 1878, d. 3. júní
1956, bóndi og smið-
ur í Bár í Flóa, og
seinni kona hans
Ragnheiður Þorkels-
dóttir, f. í Smjördölum 30. októ-
ber 1893, d. 3. mars 1991.
Krisljana var elst fjögurra
dætra þeirra hjóna, hinar eru
Sigríður, f. í Langholtsparti 17.
september 1921. Hún býr á Sel-
fossi. Ragna Þorgerður, f. í Bár
5. apríl 1923. Hún býr í Kópa-
vogi; og Sigrún Denegan, f. í Bár
11. apríl 1928, býr í Tampa í
Flórída. Með fyrri konu sinni
Kristjönu Jóakimsdóttur, f.18.
maí 1879, d. 30. nóvember 1918,
átti Kristján þijú börn, Jóhönnu
Guðrúnu, f. í Reykjavík, 15. febr-
úar 1905, d. 6. júní 1991, Ólaf, f.
í Reykjavík 2. júní 1906, d. 22.
apríl 1978, og Katrínu, f. í Sig-
túnum á Selfossi 4. ágúst 1908.
Tryggvi Bjamason, f. 10. jan-
úar 1932, bóndi að Lambastöðum
Kæra Kristjana. Nú ert þú lögð
af stað í ferðina miklu, sem á fyrir
okkur öllum að liggja þegar að kall-
ið kemur. Við í Baughúsum 36 minn-
..umst þín ævinlega sem ömmu hans
Kjartans Inga á Laugateig. Við
þessa götu hófum við búskap okkar
og kynntumst þér og okkar góðu
vinum, dóttur þinni Þórunni og fjöl-
skyldu hennar.
Þú varst alltaf svo traust og góð
amma, hafin yfir hið daglega amstur
og þras hversdagsins. Róleg og tókst
hlýlega á móti Arnari Óskari syni
okkar, sem þá var smápolli. Hjá þér
og Ingimundi heitnum bundust þeir
Arnar Óskar og Kjartan Ingi, barna-
barnið þitt, tryggum vináttuböndum,
sem enn halda mörgum árum seinna.
Oft var glatt á hjalla hjá þessum
ungu drengjum þegar þeir fengu að
leika sér að vild í húsinu þínu undir
öruggri handieiðslu þinni. Mörgum
'árum síðar þegar veikindi þín dundu
yfir dáðumst við að því hversu mikla
í Flóa, kom með
móður sinni Stefan-
íu Jónsdóttur að Bár
þegar hann var á
fyrsta ári og ólst
hann þar upp hjá
henni til fullorðins
ára.
Kristjana giftist
6. ágúst 1943 Ingi-
mundi Guðmunds-
syni brunaverði, f. í
Amundakoti í Fljóts-
hlíð 24. mars 1911.
Ingimundur lést 4.
desember 1985.
Kristjana og Ingi-
mundur eignuðust
eina dóttur Guðrúnu Þórunni,
fædda 27. apríl 1953. Guðrún
Þórunn er meinatæknir að
mennt. Maður hennar er Jón
Bergmundsson rafmagnsverk-
fræðingur, fæddur 25. október
1952. Þau eiga tvö böm Krist-
jönu, fædda 5. desember 1973,
og Kjartan Inga, fæddan 16. júlí
1978. Sambýlismaður Krisljönu
er Ágúst Ásgeirsson, fæddur 29.
september 1964. Kristjana og
Ágúst eiga soninn Ingimund sem
er fæddur 22. júni 1995.
Kristjana lærði sauma í
Reykjavík og lauk sveinsprófi
og starfaði hún lengst af við þá
iðn meðfram húsmóðurstörfum.
Útför Kristjönu fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.00.
ró og innri styrk þú sýndir í þeirri
baráttu. Við kveðjum þig Kristjana
í hinsta sinn á þessum fallegu síð-
sumardögum með söknuð í huga.
Kæru vinir, Þórunn, Jón, Kjartan
Ingi, Kristjana yngri og fjölskylda.
Við sendum ykkur hugheilar sam-
úðarkveðjur í minningu um góða
konu.
Vigdís, Arnar og Egill.
í dag kveðjum við hinstu kveðju
tengdamóður mína Kristjönu Krist-
jánsdóttur sem lést á hjúkrunar-
heimilinu Skjóli þ. 17. ágúst á sjö-
tugasta og sjötta aldursári.
Kristjana fæddist í Langholtsparti
í Flóa þ. 10. september 1920 en flutt-
ist nokkurra ára gömul að Bár í
sömu sveit og óx þar úr grasi. Hún
var elst af íjórum dætrum þeirra
Kristjáns Ólafssonar trésmiðs og
bónda og seinni konu hans Ragn-
heiðar Þorkelsdóttur, en fyrri konu
sína hafði Kristján misst í Spönsku
veikinni frá þremur ungum börnum.
í Bár var hefðbundinn búskapur að
þeirra tíma sið auk þess sem heimil-
isfaðirinn stundaði smíðar þar víða
um sveitir, reisti fjölmörg hús og sá
m.a. um smíði á meginhluta brúa
og lokuvirkja í Flóaáveitunni.
Þegar Kristjana var innan við tví-
tugt fór hún til Reykjavíkur, fyrst í
vist, en lagði síðan fyrir sig sauma-
skap og tók sveinspróf í þeirri iðn.
Vann hún við sauma æ síðan meðan
heilsa leyfði. Kristjana var mjög fær
í sinni grein og átti ekki langt að
sækja það því móðir hennar var
annáluð hannyrðakona. Kristjana
var mjög glæsileg kona eins og þær
allar Bárarsystur.
Kristjana giftist Ingimundi Guð-
mundssyni brunaverði þ. 6. ágúst
1943. Var sambúð þeirra með mikl-
um ágætum og eignuðust þau eina
dóttur, Guðrúnu Þórunni, sem gift
er undirrituðum og eru barnabörnin
tvö, Kristjana og Kjartan Ingi og
eitt barnabarnabarn sem heitir Ingi-
mundur í höfuðið á langafa sínum.
Það var fyrir um 25 árum sem
ég byijaði að venja komur mínar á
heimili þeirra Kristjönu og Ingi-
mundar við Háaleitisbrautina þegar
samdráttur hófst með mér og einka-
dótturinni. Með okkur tókust strax
ágætis kynni þrátt fyrir sítt hár og
hermannajakka að hætti þeirrar
kynslóðar sem þá var að komast til
fullorðinsára. Nokkrum árum síðar
var ég til heimils hjá þeim um skeið
og betra sambýlisfólk er ekki hægt
að hugsa sér.
Eftir að Kristjana og Ingimundur
fluttust á Laugateiginn naut hún
þess að hugsa um garðinn sinn sem
fljótlega bar af öðrum í götunni fyrir
blómskrúð og ræktarsemi. Ekki var
ræktarsemin síðri við barnabörnin tvö
sem bjuggu skammt frá við sömu
götu og fyrir þau var eins og um
eitt heimili væri að ræða, í tveimur
húsum. Þetta nábýli þriggja kynslóða
var með hinum mestu ágætum og
ósjaldan var öll fjölskyldan saman-
komin við spjall og góðan viðurgjörn-
ing í mat og drykk. Kristjana og Ingi-
mundur voru ættrækin og um margra
ára skeið var ættingjum safnað saman
til veglegrar veislu á jóladag.
Ingimundur lést í umferðarslysi
árið 1985 og var missir Kristjönu
mikill. Upp frá því fór heilsu hennar
að hraka. Blóðsjúkdómur sem blund-
aði í henni virtist magnast við áfall-
ið án þess þó að hægt væri að festa
hendur á honum. Þegar hann upp-
götvaðist að lokum var skaðinn skeð-
ur og Kristjana náði sér ekki á strik.
Síðustu æviár sín dvaldist hún á
hjúkrunarheimilinu Skjóli og þrátt
fyrir að sjúkdómurinn setti á hana
mark vann hún þar hug og hjörtu
starfsfólksins með hógværum glæsi-
leika. Naut hún þar frábærrar
umönnunar starfsfólksins sem létti
henni stundirnar þar til yfir lauk.
Blessuð sé minning hennar.
Jón Bergmundsson.
Það er dálítið erfitt fyrir nútíma-
fólk sem alið er upp við iðandi borg-
arlíf, greiðar samgöngur, skipulagða
heilsugæslu og flesta þá tækni sem
einkennir lífið nú til dags, að imynda
sér aðbúnað í uppvexti þeirra sem
nú eru að kveðja lífið í hárri elli.
Þannig fer mér er ég reyni að átta
mig á lífinu í Bár í Flóa á uppvaxtar-
dögum Kristjönu Kristjánsdóttur
sem kvödd er hinstu kveðju í dag.
Þegar maður gengur um Bárar-
land í dag, yfir stórgert þýfið og virð-
ir fyrir sér ummerkin, sem smátt og
smátt eru að hverfa, sér maður krók-
ótta farvegi vatnslænanna með ör-
stuttu millibili, lág garðabrotin sem
héldu að áveituvatninu á vorin og
gróin tóttabrot lambhúsanna á örliti-
um hólbörðum sem þó rísa aðeins
rétt upp fyrir þúfnakollana. Ef maður
lítur aðeins upp úr þessu flata lands-
lagi blasa við lágir hraukar á bökkum
Hróarsholtslækjarins, fyrstu merki
breyttra tíma, tíma Flóaáveitunnar,
dyranna að nútímanum í Flóanum.
Ef litið er aðeins til hliðar blasa við
yngri og brattari hraukar framræslu-
skurðanna og á milli þeirra kýfð vél-
tæk tún, sem í raun breyttu litlum
og dreifðum heytóftum í stórar hlöð-
ur. í baksýn má sjá röð af háum
staurum, sem flytja raforku og þar
með er runnin upp allt önnur öld.
Þessar breytingar á mannvist og
náttúru Flóans lifði Sjana. Hún var
í raun fædd í fornöld þó hún dæi
fyrir aðeins fáeinum dögum á öld
hátækni, íjölmiðlunar og hnattreisa.
Þegar þetta blasir við rennur það
upp fyrir manni að maður spyr of
lítið. Hvernig var að vera ung stúlka
í Flóanum þegar hann var allur und-
ir vatni og öll erindi þurfti að reka
þvers og kruss yfir og um vatnsósa
veglausar mýrar? Hvemig framtíðar-
sýn blasti við ungu fólki sem ólst upp
við að raka slægju upp úr bleytunni
til þess að reyna að þurrka hana á
þeim rimum og börðum þar sem ekki
vatnaði upp í grasrótina? Hvaða
væntingar bærðust í bijósti þess þeg-
ar það öslaði krapann í heimagerðum
sauðskinnsskóm á leið í fábrotinn
skóla þess tíma? Hvernig þótti því
að kúra í litlu og þröngu húsnæði
án rafmagns og hitaveitu, síma, út-
varps og sjónvarps? Og hvernig var
að búa við vitneskjuna um að þarna
gat riðið yfir ægilegur jarðskjálfti án
undanboða, fellt hús, meitt og drepið
menn og skepnur og maður gat ekk-
ert við því gert? Þegar Sjana fæddist
voru liðin aðeins 24 ár frá slíkum
atburðum og þá var móður hennar
aðeins þriggja ára gamalli bjargað
úr rústunum á næsta bæ, Smjördöl-
um og flutt á hestakerru til Reykja-
víkur til vetrardvalar.
Við sem nú erum á góðum aldri
getum ímyndað okkur sumt í þessa
veru, því við munum endadægur
þessara einföldu tíma, annað hvort
eigin minni eða foreldra vorra. En
unga fólkið getur það varla svo raun-
sönn mynd sé á. Það á yflrleitt afa
og ömmur, langafa og langömmur
úr allt öðrum heimi, heimi einfaldrar
þekkingar og fábreytiiegrar tækni.
Þess vegna er illt að hafa ekki
grennslast betur eftir. Með Sjönu er
gengin manneskja sem þekkti þennan
tíma af eigin raun og skildi hann
vel, en því miður var þekking hennar
ekki krufin og geymd okkur til betri
skilnings á horfnu mannlífi og fram-
stæðri nýtingu á náttúrugæðum.
Sumir heimspekingar spá því að þess
konar þekkingar muni aftur verða
þörf, og ef satt er, þá er illt að þurfa
að læra hana alla á sjálfum sér.
Þó lífið hafi verið frumstætt í Bár
á fyrri hluta aldarinnar, var það á
engan hátt fátæklegt, búskapur
Kristjáns bónda Ólafssonar gekk
býsna vel þó hann væri mikið að
heiman við smíðar. Hann missti fyrri
konu sina, Kristjönu Jóakimsdóttur
frá Selfossi frá þrem ungum börn-
um, tveim dætrum og einum syni.
Ragnheiður Þorkelsdóttir frá
Smjördölum varð síðari kona hans
og gekk börnum hans í móður stað.
Hún stjórnaði heimili og búi í frá-
veru bóndans af hógværð en með
góðum árangri og þau eignuðust
fjórar dætur. Sjana var elst þeirra
alsystranna. Loks kom svo að Bár
ungur drengur með móður sinni og
ílentust þau bæði til frambúðar.
Barnahópurinn i Bár var því stór
og hann var myndarlegur og ekki
skorti þar á lífsgleði og vinnuþrek.
Enda er það haft eftir nýlega látnum
öldungi í Flóa að í Bár hafi á þessum
tíma verið myndarlegasti hópur upp-
vaxandi ungmenna í Flóa og hugtak-
ið Bárarsystur er eldra fólki í Flóa
enn ferskt í huga. Aldraðan Flóa-
mann hitti ég fyrir nokkru sem lýsti
því með þungum áherslum hversu
einstaklega miklar gæðakonur Sig-
ríður í Smjördölum og dóttir hennar
Ragnheiður í Bár hefðu alla tíð ver-
ið og hve þeim hafi verið lagið að
snúa öllum atburðum til betri vegar.
Það er ljóst að Sjana var sprottin
úr góðum jarðvegi, enda leyndi það
sér aldrei í fari hennar. Eiginleika
formæðra sinna bar hún og notaði
af viti. Hún var mikil myndar- og
sómakona, sem kunni skil á flestum
hlutum úr samtíð sinni. Ásamt
manni sínum Ingimundi Guðmunds-
syni brunaverði frá Ljótarstöðum í
Austur-Landeyjum átti hún látlaust
og gott heimili í Reykjavík, þar sem
gott var að koma og vera. Rausn
þeirra beggja var sérstaklega við
brugðið. Ingimundur var alþekktur
fyrir styrk sinn og traustleika. Þrátt
fyrir rýra skólagöngu bjó Sjana yfir
kunnáttu í gegnum lestur og eftir-
tekt sem jafnan kom í ljós þegar
umræður spunnust og skipti ekki
höfuðmáli hvað var rætt, hún var
ætíð með á nótunum, hafði bæði
skilning og skoðanir. Yfir henni var
reisn og virðuleiki sem gaf orðum
hennar áhersluþunga. Hún var mjög
trygglynd kona og ættrækin og tók
óskyldu venslafólki eins og mér sem
endurheimtum ættingja. Þegar fólk
Bárarsystra hittist var andrúmsloft-
ið jafnan líkast samkomu eða hátíð
þó ekki væru tyllidagar.
Þau hjón eignuðust eina dóttur,
Guðrúnu Þórunni, sem sækir fas og
lífsafstöðu til beggja foreldra sinna.
Páll Imsland.
Sjana systir. Þetta nafn hefur al-
veg sérstakan hljóm og stendur fyrir
svo marga mannkosti í mínum huga.
Við systkinin tókum það upp eftir
móður okkar að kalla Kristjönu móð-
ursystur okkar Sjönu systur, mikið
til vegna þess hve stóran sess hún
og ijölskylda hennar skipaði í lífi
okkar og líka til að stríða móður okk-
ar á því hve henni var gjamt að vitna
í orð og gerðir systur sinnar. Sam-
band þeirra systra var mjög sterkt.
Þær voru að mörgu leyti líkar, en
einnig ólíkar án þess að það traflaði
vináttu þeirra og systrakærleik.
Alla tíð frá því ég man eftir mér
hef ég átt Sjönu að. Hún hafði ein-
stakt lag á að láta börn njóta sín í
sinni návist og lögðu þau hjónin
Sjana og Ingimundur strax grunn
að vináttu við okkur systkinin. Þessi
vinátta hefur verið að þroskast alla
tíð síðan og höfum við ríkulega feng-
ið að njóta hinna miklu mannkosta
þeirra. Framkoma Sjönu og viðmót
einkenndist af reisn og virðingu, en
kímni var einnig hennar einkenni.
Sjana var ákaflega trygglynd mann-
eskja og hún virtist ekki eiga í vand-
ræðum með að yfirfæra kærleika
sinn til þeirra sem fyrir voru í íjöl-
skyldu- og vinahópnum á maka og
börn sem bættust við. Þegar við
hjónin vorum að setjast að í Reykja-
vík, ungt fólk um tvítugt íjarri fjöl-
skyldum okkar, hölluðum við okkur
mjög að föður- og móðursystkinum
okkar og fjölskyldum þeirra og veitti
frændfólkið okkur ómetanlegan
stuðning við að fóta okkur í stór-
borginni. Sjana og Ingimundur voru
meðal styrkustu bakhjallanna á
þessum árum. Það er mér ákaflega
dýrmætt að hafa átt vináttu þeirra
sem alltaf var veitt af örlæti.
Ragnheiður Kristjánsdóttir.
Nú er eisku amma mín farin. Hún
hefur fengið frið frá öldum lífsins.
Amma hafði lengi átt við vanheilsu
að stríða og hvíldin henni kærkomin.
Amma dvaldi síðustu æviár sín á
Skjóli við gott atlæti. Ég vil koma
á framfæri þakklæti til starfsfólks
Skjóls fyrir góða umönnun og kær-
leika í hennar garð.
Amma og afi áttu yndislegt heim-
ili á Laugateigi 15. Þar ríkti regla
og festa, en umfram allt ástúð og
kærleikur. Þangað var mjög gott að
koma og það þótti fleirum en okkur
íjölskyldunni. Amma var einstaklega
vandvirk og eru þær ófáar flíkurnar
sem hún saumaði á okkur íjölskyld-
una og sjálfa sig. Allt var mjög vel
gert og frágangur til fyrirmyndar.
Hún unni lika garðinum sínum og
allt Iifnaði við sem hún kom ná-
lægt. Hún ræktaði mörg falleg blóm
og salat. Hún kenndi mér að þekkja
blómin í garðinum og bera virðingu
fyrir þeim.
Hún kunni líka ógrynni af vísum
og lærði ég þar af henni. Það þótti
mér mjög gaman og ennþá er ég
mikill ljóðaunnandi. Amma var mér
líka mikil stoð og stytta í lífsins ólgu-
sjó. Hún stóð með mér í gegnum
súrt og sætt og tók alltaf minn
málstað. Það var alveg ómetanlegt
að eiga hana að. Hún var mér sönn
vinkona. Ég ólst að miklu leyti upp
hjá henni og tel ég að ég hafi haft
mjög gott af því. Hún kenndi mér
margt mjög gott, s.s. góða um-
gengni, kurteisi og að fara vel með
hlutina. Það er alveg ómetanlegt að
búa að því. Ég þakka elsku ömmu
fyrir allt það góða sem hún hefur
gefið mér. Megi hún hvíla í friði og
hið eilífa ljós lýsa henni.
Guð geymi hana.
Kristjana Jónsdóttir,
nafna og barnabarn.
t
Ástkær fósturfaðir minn, tengdafaðir, afi og langafi,
ÓSKAR EYJÓLFSSON
húsasmfðameistari,
Grenimel 4,
lést í Sjúkrahúsi Reykjavíkur miðvikudaginn 21. ágúst sl.
Jarðarförin auglýst síðar.
Sæmundur Bjarkar Árelíusson, Ásdfs Hildur Jónsdóttir,
Ása Laufey Sæmundsdóttir, Sigríður Ólöf Sæmundsdóttir,
Jón Óskar Sæmundsson, Karólína Einarsdóttir,
Ingibjörg Þóra Sæmundsdóttir, Jón Ari Helgason,
Stefanfa Guðrún Sæmundsdóttir, Bragi Vilhjálmsdóttir
og barnabarnabörn.
t
Okkar ástkæri
JÓNAS HALLGRÍMSSON
vélvirki,
Skeiðarvogi 149,
er andaðist á öldrunardeild Landspítal-
ans, Hátúni 10a, þann 13. ágúst sl.,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
mánudaginn 26. ágúst kl. 13.30.
Elín Steinunn Árnadóttir,
Magnús Jónasson, Sigurbjörg Sigurðardóttir,
Arngrfmur Jónasson,
Guðrún Björk Jónasdóttir,
Halldór Jónasson,
Hallfríður Jónasdóttir, Þórður Björnsson,
Árdís Jónasdóttir, Hjörtur Sandholt,
barnabörn og langafabarn.