Alþýðublaðið - 22.11.1933, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGINN 22. NOV. 1933
ALBÝBUBLABIB
3
FRAMKVÆMD JAFNAÐARSTEFNUNNAR
OG BLEKKINGAR VÍSIS
Eftir Stef á S n J óhann Stefánsso i n hœshtí-éttarlögmtnn.
D^SSLA® ®G ViKJBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞ.Ý.ÐUFLOKK J.RINN
RITSTJÖRI':
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prentsmiðjan.
Fitstjórnin er til viðtals kl. 6—7.
ÞinstiOindi^lh^ðublaðstns
Alþlngi í gær.
Á dagskrá e. d. voru 2 mál:
Heimild fyrir ríkisistjórnina til
þess að ábyrgjast lán, er ,Nes-
kaupstaður tekur til byggmgar
síldarbræðslustöðvar. Var því
máli vísað til 2. umr. Hitt málið
var till. till þál. um húsnæði handa
Tónlistarskóla islands í þjóðlieik-
húsinu. Var till. samþ. og afgr. til
rikisstjórnarinnar sem áiyktun e.
d. alþingis.
Kosningalög.
Á dagskrá n. d. voru 12 mál.
Aðalmálið var fraímh. 3. umr.
kosningalagafrv. Einis og frá var
skýrt í gær, vorU margar brtt.
fram kominar við það, frá stjórn-
arskrám., einstökUm nefndarhl. og
loks frá einstökum þm. — Vijni.
J. flytur brtt. um . færslu kjör-
dagsins frá 1. sunnudegi í júlí
til 1. sunnudags eftir 15. júni.
Mælti hann mieð þessari brtt og
sýndi fram á, aÖ hér væri unn
sanngirniískröfu áð ræða, þar sem
verkamenn færu yfirleitt að
heimain í atvi'nnuieit um mánaða-
mótin Júní—júlí, en hagræði væri
í að kr 'ng færi áður fram.
Væri J? . >®á.ngiaiismál, þar sem
þv: feegist ekki framgengt að
heppilegasti timiraa fyrir ÁlþfL-
menn, haustið, vrmi valið til kosn-
inga. — Mófc' pessiu mæltu M. G.
c>g Th. Tr -" s, án þess þó að færa
. íf - rök gegn þessari brtt.
Tvn .naldsmenn, þeir Jón á Akri
og Jón á Reynistað, báru fram
brtt. þess efnis, að þm., sem
tækju við embætti eðh iaunuðu,
starfi hjá ríkisstjórninni, væru
skyldir að leggja niiður þing-
'mienskuulmboð sín. Flokksbróðir
þeirra, Thor Tbors, mælti á móti
þessari ti.ll. og lagði áherzlu á, að
hún væri ranglát. Umræður urðu
rniklar og fóru mjög á víð og
ddreif. 1
Eundur hélt áfra'm’ í glærkveldi
mieð umr. um þetta sarna mál.
Styrkir tii náms-
manna erlendis.
Á fundi Mentamálaráðs ísllainds,
er haldinn var 14. þ. m., var
úthlutað styrk, til þess að stunda
nám erliendis, til eftirtalinma um-
sækjenda:
Til Samúiels Ketiilssonar, til
friámsi í sútunarfræði kr. 1200, til
Matthíasar Jónassonair, til námis
Undanfarið hefir hið vesæla
dagblað Vísir flutt langloku eiina,
sem nefnd er „Bjargráð sosíali-
ismans og dórniur reynsluimnar.'“
Miðar grein þessii öll að þvi að
vekja tortryggni gegn jafniaða.r-
stefruunni og starfsemi jafnaðaí-
manna. En öll er greinin blekk-
ingiavefur frá uppbafi til endia,
Sögúlegar staðreyndir eru þar að
vettngi virtar, frásögn um stefnu,
starfisaðfefðir og fr.amkvæmdir er-
lendra jafnaðarmanína eru skæld-
ar og skektar og út af því dregn-
ar ran|gair og villandi niður,stöður.
Það væri of langt mál að rekja
í sundur allan þennan blekkinga-
vef, enda mun þess tæplega þörf,
því svo götóttur er hann, að allir
sæmliliega heilskygnir menn, sem
einhverja nasasjón hafa af fé-
lagsmálafræðslu og þekkja deili á
jafnaðarstefnunmi og sögu hsnnar,
anunu sjá í gegn um götin. En
sanntrúaðir íhaldsmienn, sem ekk-
ert hafa lært og engu gleymt,
llesa langlioku þessa efalaust sér
til httigarhiægðar. Á þá bíta engin
rök, og engin fullyrðing er svo
fjarstæð, ef henni er. beint að
jafnaðarstefnumni og málsvörum
hennar ,að hún renni ekki niður í
þá.eins og tært Gvendarbrunna-
vatn um kverkar þyrsts manns.
En þieir, siem vilja vita rétt,
skyidu ekki treysta frásögnum
Vísis frekar í þessu ef.ni en öðru,
sem að stjómmálum veit.
Síðustu kaflarnir í langloku
Vísis ræða um framkomu sænskra
jafnaðarmanna, kenningar þeirra,
störf og stefnumið. Og til þess
<ið gefa mönnum hugmynd um
sannleiksgildi greinarjnniar 1 Vísi,
slkal hér að eins bent á þanm k.afl-
ann, ,sem um Svíþjóð ræðir. Þar
er þvi haíldið fram, að forystu-
m: nn sæn-kra janað'armanina hafi
hnieigst frá þjóðnýtingarkeniniug-
unini og lítið eða ekkert gert í
alvöru til þess að hrinda henmi í
íramkvæmd.
Hér er farið með öfugmæli og
beánar blelrkingar.
í uppeldisfræði kr. 1200, Gunnars
Björnssonar til nárns í hagfræði
kr. 1000, Gústafs Á. Ágústssonar
til náms í stærðfræði kr. 1000,
Áma Snævar til náms í verk-
fræði, kr. 1000, Gísla ÞorkeLsson-
ar til námisi í eðljsfræði, kr. 1000,
Magnúsar Víglundssonar til náms
í verzlunarfræði á Spáni kr. 1000,
Jóns Blöndals. til lokanámjs í hagi-
fræði kr. 800, Agnars Norðfjörðs
til Lokanáttnjs í hagfræði, kr. 800,
Ásgeirs Einarssonar til lokanáms
í dýralækningafræði, kr. 800,
Trausta Einarssona’r til lokanáms
í stjörnUfræði, kr. 800, Gústafs
E. PáLssionar, tiL lokanámjs í verk-
fræði kr. 800, Jóns Sigúrðssoniar
til LokanámiSi í verkfræði, kr. 800,
Sveins Þórðarsonar til lokaináms
í stærðfræði kr. 800, Guðrúnar
iJóha'nnsdóttur til Lokanáms í tatn|n>
lækni’sfræði, kr. 600, AxeLs Kristj-
án'ssonar til námls í vélfræði, kr.
600, Hólmfríðar Jónsdóttur, til
námis í uppieldisfræði, kr. :600,
Guðna Guðjónssionar, til ináms í
náttúrufræði kr. 600, Ásgeirs
Jón'ssonar til náms í verzlunar-
fræði, kr. 600.
Fyrst er þess að geta, að þó
jafnaðarmenn háfi farið mieð
stjórn í Svíþjóð oftar en eiinu,
sinni, hafa þeir aldrei haft meiri
hluta ríikisþiagsins aö baki sér.
Þegar af þeirri ástæðu hefir þeim.
eigi verið unt að hrinda þjóð-
Inýtángiu í framkvæmd gegn vilja
borgaraflioikkanma. Og þó margir
borgaraflokkairnir sænsku séu
stórum frjálslyndari en íslenzka
íhaldið, fást þeir þó ekki til þess
að styðja framkvæmd vemlegrar
þjóðnýtingar, Getur því engimn
gert ráð fyrir að minni hiuta
fLokkur fái komið fram stefnu-
ttnáium sínum, þeim, er andistæð-
ingar í meiri hiuta afstöðu eru
andvígir.
Sænskir jafnaðarmenn hafa frá
upphafi vega sinna og til þessa
dags haldið fast við kröfu sína
um þjóðnýtingu. Þeir hafa frætt
sænska alþýðu um þjóðnýtinguna
og nauðsyn hennar með j>eim
árangri, að yfir 40o/o af sænskum
kjó'semdum, þeim, sem þátt taka
í kosnimgum, kjósa fulltrúa jafn-
aöannatma. Og þegar að hinn
heimskunni j afr aða rmaninaforlngi
H j a 1 m a r B r a n t i n g myndaði
fyrsta ráðureyti sitt i Svíþjóð,
skipaði hann nefnd kumnáttu-
imanna til þes,s að gera tillögur
um þjóðnýtingu í Svíþjóð. Til
loka lífs síns barðist Brainting
fyrir jafnaðarstefnunni og fnam-
kværnd þjóðnýtingar.
Á seinasta flokksþingi jafnað-
armanna í Svíþjóð, sem haldið
var vorið 1932, var meðal ann-
ars rætt um þjóðnýtingu siem
stiefnumiark flokksins; R i c h a r d
Sándlier, sem nú er utanrik-
ÍSráðherra, en hefir aldrei verið
fiormaður jafnaðarmannaflokks-
ins, eins og „Vísir“ segir, hafði
framsögu á flokksþinginu um
þjóðnýtingu. Hélt haran þar
tveggja tíma ræðu um þetta
stefnumál allra jafnaðarmar.ina,
og þótti sú ræða með afbrigð-
um snjöll, og hné efni hennar
alt til rökstuðnings um ágætá
þjóðnýtingar. Sandler er hagfræð-
ingur (var áður yfirhagstofu-
stjóri), ag einn af þektustu fé-
lagsmálafræðingum á Norður-
löndum. Hinn alkunni friðarvin-
ur Carl Lindhagen, fyrv.
borgarstjóri í Stokkhólmi, tók
næstur fd! máls og taldi nauð-
syniLegt að byrja á þjóðnýtingu
alls lands í sveitum og bæjum,
vatnsaflis, náma og skóga. Og
forseti flokksins, núverandi for-
sættiisiráðbeira P e r A1 b i n
Hanson, >endaði umræðurnar
með ' því, að þjóðnýting
væri ekki óljós framtið-
ardraúmur, heldur hag-
nýt ínútima stjórnmála-
stefna. Og að loknum umræð-
unum um þetta mál var sam-
þykt ilöng og ítarleg tillaga um
baráttu fUokksins fyrir þjóðnýt-
injgu.
Þetta er sannLeikuJinn uni starf
og stefniu sænskra jafnaðar-
ananna.
Það ier nokkuð annað en „Vís-
ir“ vill vera láta.
Sf. .1. St.
Snndhðllin
Á fundi sundráðs ReykjaVíkur,
er haldinn var þ. 12. þ. m., var
sia'mþykt eftirfarandi tillaga:
„Fundurinn skorar á hæstvirt al-
þingi, sem nú stendur yfir, að
veita fé það, sem til þess þarf
að fuLLgera s’undhölliinal í Reykja-
vík, og að verkinu verði hraðað
svo, að hún geti tekið til starfa
á næsta hausti.“ Greinargerð: Hér
í Reykjavíik eru miili 15 og 20
skólar, sem njóta rikisstyrks, og
virðist það ekki nema réttmætt,
að rikið stuðlaði að því, að mem-
endur þeirra verði aðnjótandi
kienslu og æfingar í hinini hol'lu
og Lífsmauðsynlegustu íþrótt, aem
sundið er, en því máli verður hezt
borgið með því, að hægt sé að
starfrœkja sundhöllina, sem þeg-
ar er svo vel á veg komin. En
jafnframt skal hent á það, að í
þessum skólum er fólk víða að
af landinu, og varðar þetta mál
því ekki eingöngu Reykvíkinga,
heldur alila landsmenn. — Umdir
hafa skrifað f. h, Sundrláðs
Reykjavíkur: Erlingur Pálsson,
forrn., Torfi Þórðarson, ritari, Ei-
rikur Magnússon, H. Aaberg og
Þ. Magnússon. (FB.)
Fimtudag 23. nóv,
kl. 8 síðdegis.
Frumsýning á:
,Stundum
kvaka
kanarífuglarL
Gamanleikur i 3 þátt-
um [eftir Frederick
Lousdale.
Þýtt'hefir dr. Guðbr. Jónsson.
Leikstjórí: Indriði Waage,
Aðgöngumiðar í Iðnó í dag kl.
4—7 siðd. og á morgun eftir
kl, 1 e.*h.
Sími 3191.
Es. Nova
fer héðan i kvöldjkl. 10 vestur og
norður um land til Noiegs.
fer héðan fimtudaginn 23. þ. m.
kl. 6jsíðdegis til Bergen um Vest-
mannaeyjar og Thorshavn.
Flutningar tilkynnist fyrir hádegi
á fimtudag,
Farseðlar sækistfyrir sarna tíma.
Nic. Bjarnason & Smfth.
Trá!ofunarhrin§^r
alt af fyriiliggjandi.
Haraldnr Hagan.
Sími 3890. — Austurstræti 3,
Altaf gengur f>að bezt
með HREINS skóáburði.
Permanent
hárliðun fljótt og
vel af hendi leyst.
Hárgreiðslustofa
Helene Kummer,
Kiikjutorgi.
Sími [4750.
Fljótvirkur, drjúgur og
gljáir afbragðs vei.
KnxnxumzKxxx
Fiskfarsið
úr verzluninni
Kjöt & Grænmeti
er sælgæti,
sem allir geta veitt sér.
Verasl. KJiit & Grænmeti.
Siml3464.
janiatasaiajaiatssásasa
Munlðf
að fjölda margar nauðsynja-
vörur hafa lækkað i verði
frá 10 til 40%. i
Verziuninni Fell,
Grettisgötu 57. Sími[2285.