Morgunblaðið - 28.08.1996, Blaðsíða 2

2 C MIÐVIKUDAGUR 28. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Vill skýrar reglur
um útflutning físks
MÁL Samheija gegn íslenska ríkinu, sem
fyrst var höfðað um mitt ár 1994 og
fjallar í kjarna sínum um hvort ráðherra
sé heimilt að framselja vald til Aflamiðl-
unar, kemur fyrir Hæstarétt þann 20.
september nk. Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi ríkinu í vil, en þar sem
Samherjamenn voru ósáttir við niðurstöðu undirréttar var ákveðið að áfrýja
til Hæstaréttar.
„Framsal valds
er ólöglegt“
Málið var höfðað á sínum tíma
eftir að Aflamiðlun hafði synjað
Samhetja um leyfi til útflutnings á
ísfiski eftir að búið hafði verið að
gefa leyfi til þess.
Framsal tll klúbbs úti í bæ
„Þetta mál fjallar um framsal á
valdi ráðherra til einhvers klúbbs
úti í bæ sem heitir Aflamiðlun og
er ekki stjórnvald. Nefndarmenn í
Aflamiðlun ákvarða eftir eigin geð-
þótta hverjir fá að fara með físk á
markaði og hveijir ekki. Við það
verður ekki unað. Leyfí til siglinga
verða að byggjast á formlegum
stjórnvaldsaðgerðum, sem lúta
þeim reglum sem gilda um slíkar
ákvarðanir í stað þess að vera á
valdi einhverra hagsmunaaðila úti
í bæ sem þverbrotið geta t.d. reglur
um óhlutdrægni," segir Gísli Baldur
Garðarsson, lögmaður Samheija.
Fullir eftirvæntingar
í málinu krafðist Samheiji bóta
vegna ólögmætrar synjunar utanrík-
isráðuneytisins um leyfí til útflutn-
ings á ísuðum karfa í gámum í des-
ember 1993. Vegna hennar hafí
stefnandi orðið af tekjum af sölu á
afla togarans Víðis EA í Evrópu,
þar sem talsvert hærra verð hafí
verið að fá en bauðst hér á landi.
Undirréttur sýknaði stefnda af
kröfum stefnanda. Gísli Baldur
kvaðst telja niðurstöðu héraðsdóms
ranga og því biðu menn nú fullir
eftirvæntingar eftir niðurstöðu
Hæstaréttar.
Fjölstofnaráðstefna
Hafrannsóknastofnunarinnar
Hafrannsóknastofnunin býður til ráðstefnu þar sem
niðurstöður svonefndrar fjölstofnaáætlunar stofnunarinnar,
sem staðið hefur yfir frá árinu 1992, verða kynntar með
erindum og veggspjöldum.
Tími: 3. og 4. september kl. 09 til 17 báða dagana.
Staður: Scandic Hótel Loftleiðir - ráðstefnusalur.
Fjallað verður um efni ráðstefnunnar í stuttum erindum
(20 mínútur) á 6 þemafundum og með veggspjaldasýningu.
Alls verða flutt 25 erindi og 10 veggspjöld verða til sýnis.
Ráðstefnan er öllum opin og aðgangur er ókeypis.
Dagskrá:
Þriðjudagur 3. september:
09.00 Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs-
ráðherra, setur ráðstefnuna.
09.10-10.55
11.00-12.05
12.05-13.05
13.05-13.45
13.50-14.30
15.00-17.00
Dýrasvif og uppsjávarfiskar
Botndýr og fæða botnfiska
Matarhlé
Botndýr og fæða botnfiska
Veggspjaldakynning: Fæða fiska
Fæðuþættir og atferli þorsks
Miðvikudagur 4. september
09.00-10.20 Fæðuvistfræði sjófugla
10.25-12.05 Fæðunám sjávarspendýra
12.05-13.05 Matarhlé
13.05-14.45 Fjölstofnalíkan byggt á útbreiðslu,
göngum, vexti og áti fiska
15.15-17.00 Samantekt, almennar umræður
og ráðstefnulok
Að ráðstefnu lokinni verða veitingar
í boði sjávarútvegsráðherra.
FRÉTTIR
„Það er óþarfi að fara
yfir lækinn eftir vatni“
Oddmund Bye telur litlar
líkur á samkomulagi
í Smugudeilunni
ÉG TEL engar líkur
á því að samkomulag
náist um veiðar ís-
lendinga í Smugunni
á næstunni. íslend-
ingar telja hag sínum
bezt borgið, þannig
að ósamið sé. Þá geta þeir haldið áfram að ausa upp físki og skerða kvóta
norskra sjómanna. Þá tel ég að það sé sama og að fara eftir vatni yfir
lækinn að fara að semja um gagnkvæmar veiðiheimildir. Það er ekkert vit
í því að sigla 500 mílur til að skiptast á fiski," segir Oddmund Bye, formað-
ur Norges Fiskarlags, í samtali við Morgunblaðið.
„íslendingar hafa engan sögulegan
rétt til veiða í Barentshafí eða Smug-
unni,“ segir Bye. „Hins vegar er
ákvæði þess efnis í samkomulagi
Sameinuðu þjóðanna um veiðar á út-
höfunum að þjóðir, sem eru sérstak-
lega háðar sjávarútvegi, geti átt til-
kall til veiðiheimilda á fískimiðum
utan lögsögu annarra ríkja. Þar kem-
ur Smugan til sögunnar, en ákvörðun
um heimildir á slíkum miðum eiga
að heyra undir svæðisbundnar nefnd-
ir, sem skipaðar eru af þjóðum, sem
eiga lögsögu að svæðinu og öðrum,
sem þar eiga lögmætra hagsmuna
að gæta.
Samkvæmt útreikningum, sem
byggjast á því hve lengi veiðamar
hafa verið stundaðar, og hve mikið
þorskurinn heldur sig í Smugunni,
eiga Islendingar alls ekki rétt á eins
miklum heimildum og þeir hafa kraf-
izt. Ég hef enga trú á því að sam-
komulag náist um veiðar Islendinga
í Smugunni miili Islands, Noregs og
Rússlands. Ég held að íslendingar
telji hagsmunum sínum bezt borgið
með því að semja ekki, því þá geti
þeir veitt meira og kæra sig kollótta
um ábyrga fiskveiðistjómun á miðum,
sem Norðmenn hafa byggt upp.
Norskir sjómenn og útgerðarmenn
eiga mjög erfítt með að skilja hegðun
íslendinga, sem veldur því að við verð-
um að minnka þorskkvóta okkar í
Barentshafí. Það er anzi sárt að þurfa
að skera eigin kvóta niður vegna veiða
þjóða sem engan rétt hafa til að vera
á svæðinu.
Ekki vllji fyrir samvinnu
íslendingar hafa algjörlega hafnað
hugmyndum um gagnkvæmar veiði-
heimildir milli Islands og Noregs. Það
er augljóslega ekki vilji fyrir samvinnu
af því tagi við Norðmenn meðal ís-
lendinga. Norsk stjórnvöld hafa hins
vegar lýst sig fylgjandi slíku sam-
komulagi.
Eigi það að verða niðurstaðan, að
íslendingar fái þorsk í smugunni og
við fáum aflaheimildir í íslenzkri lög-
sögu í staðinn, en það er skoðun nor-
skra sjómanna og útgerðarmanna, að
engin þörf sé á slíku samkomulagi.
Það þýði í raun ekkert annað en að
menn séu að fara yfír lækinn eftir
vatni. Af hveiji ættum við að gefa
frá okkur físk, sem er við þröskuldinn
hjá okkur, og fara síðan 400 til 500
sjómílur, til að sækja eitthvað í stað-
inn,“ segir Oddmund Bye.
„Höfum rétt til veiða á
loðnu á þessum slóðum“
„ÞAÐ er ljóst, að þar til náðst hefur
lausn í Kolbeinseyjardeilunni, eða
hugsanlegur alþjóðlegur dómur hef-
ur fallið í málinu, hafa Danir rétt til
veiða á hinum umdeilda svæði. Við
viðurkennum Kolbeinsey ekki sem
grunnlínupunkt og förum því nær
Islandi sem því nemur. Falli dómur-
inn íslendingum í vil, skerðast rétt-
indi danskra fískveiðiskipa, falli hann
okkur í vil, skerðast réttindi ís-
lenzkra skipa að sama skapi, svo
fremi sem ekki komi til samkomulags
milli landanna. Báðir aðilar hljóta
að fara eftir niðurstöðunni, hver sem
hún verður," segir Bent Rulle, for-
maður dönsku sjómannasamtakanna
í samtali við Verið.
„Dönsk nótaveiðiskip veiða loðnu
á þessum slóðum í samræmi við
samninga, sem Evrópusambandið
hefur gert við Grænland um veiði-
heimildir. Við höfum rétt til að vera
við þessar veiðar og það er í raun
alveg sama hvar þessi loðna er veidd.
Danir hafa rétt til veiða á um 60.000
tonnum af loðnu og það getur engu
máli skipt hvar hún er veidd. Þessi
deila, sem nú er uppi, er ekkert ann-
að en óþarfa áreitni af hálfu Islend-
inga. Að mínu mati er þama um að
ræða storm í vatnsglasi, sem aldrei
hefði þurft að eiga sér stað. Ég tel
ekki að þarna sé um að ræða tilraun
Dana og Grænlendinga til að auka
hlutdeild sína í loðnukvótanum með
því að ná stærri lögsögu, heldur að-
eins að stunda þær veiðar, sem við
höfum heimildir til,“ segir Rulle.
Munu sækja loAnu í Barentshaf
Útgerðir danskra nótabáta eiga
nú í nokkrum vandræðum vegna
helmings niðurskurðar á síldarkvót-
anum í Norðursjó. Þeir þurfa því
meira á því að halda að sækja á fjar-
lægari mið, eins og loðnuna noður
af íslandi og síld í Síldarsmugunni,
en þeir hafa einnig lýst því yfir að
þeir muni veiða loðnu í Barentshafi.
„Við höfum fullan rétt til þess að
stunda veiðar á loðnu í Barentshafí
vegna samninga milli Evrópusam-
bandsins og Noregs og Rússa. Engin
loðnuveiði hefur verið leyfð í Barents-
hafínu í nokkur ár. En verði veiðar
leyfðar á ný, munu danskir sjómenn,
sem meðlimir af ESB, sækja þangað.
Þegar samið hefur verið um veiði-
heimildir, hafa menn auðvitað leyfi
til að nýta sér þær veiðiheimildir og
eins að sleppa því. Láti ein þjóð það
eiga sig að veiða upp í heimildir sín-
ar, gefur það hins vegar ekki öðrum
leyfí til að nýta þær.
Halda áfram í Síldarsmugunni
næsta sumar
Þá sé eg ekki fram á annað en
dönsk skip haldi áfram að veiða
norsk-íslenzka síld í Síldarsmugunni
næsta sumar. Evrópusam'bandið setti
heildarkvóta á skip sín þar upp á
150.000 tonn. Það teljum við reyndar
allt of lítið, en höfum þó farið eftir
þeirri ákvörðun og hættum veiðum,
þegar hámarki var náð. Ég sé ekki
ástæðu til þess að leita samninga
við Norðmenn, íslendinga, Færey-
inga og Rússa um þessar veiðar. Það
er allt of algengt að þjóðir hreinlega
slái eign sinni á alþjóðleg fískimið
og ætli sér svo að skammta öðrum
úr hnefa. Undir slíkum kringum-
stæðum þjónar það engum tilgangi
að reyna samningaleiðina," segir
Bent Rulle.