Morgunblaðið - 29.08.1996, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 29. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Múslimar ósáttir við fyrirkomulag kosninga í Bosníu
Flóttamenn dragi
að greiða atkvæði
Sar^jevo, Nagyatad. Reuter.
Deilt um
lausn 500
fanga
London. The Daily Telegraph.
YFIR 500 fangar hafa verið
látnir í lausir í Bretlandi, vegna
deilna um túlkun tæplega þrjá-
tíu ára gamalla laga. Innanrík-
isráðherrann, Michael Howard,
hefur lýst því yfir að ekki sé
nein von til þess að koma
mönnunum að nýju á bak við
lás og slá.
Breski fangelsismálastjór-
inn; Richard Tilt, upplýsti How-
ard um málið og baðst afsökun-
ar á því. Það kom upp sl. föstu-
dag og var boðað til neyðar-
funda um helgina vegna þess.
Hann hefur ekki boðist til að
segja af sér og ráðherra hefur
ekki gert kröfu um afsögn.
Eiga 1.000 fangar
rétt á lausn?
Ástæða þess að menriírnir
voru látnir lausir, var túlkun
reglna um lausn fanga. Sam-
kvæmt þeim töldu fangelsis-
málayfirvöld að veita mætti
um 1.000 manns frelsi nú þeg-
ar og áður en afskipti innan-
ríkisráðuneytisins hófust,
höfðu 527 fangar verið látnir
lausir.
Reglurnar eru frá árinu 1967
og kveða á um að fangar sem
sitja af sér fleiri en einn dóm
á sama tíma eigi rétt á því að
sá tími sem þeir voru í gæslu-
varðhaldi, dragist frá hveijum
dómi fyrir sig. Því eigi t.d. fangi
sem sitji af sér þijá sex mán-
aða dóma, eftir að hafa setið
sex mánuði í gæsluvarðhaldi,
rétt á lausn nú þegar.
Howard stöðvaði lausn fang-
anna eftir að hafa leitað ráða
hjá lögfræðingum. Líklega
kemur í Ijós í vikunni hvort að
láta verður hina 500 lausa, en
þá fellur dómur í hæstarétti í
máli sem fangi höfðaði á hend-
ur ríkinu. Telur hann sig hafa
átt rétt á iausn mun fyrr en
varð vegna þessa ákvæðis. Falli
dómur honum í hag, má búast
við holskeflu skaðabótakrafna
frá föngum sem telja sig hafa
setið of lengi í fangelsi.
UTANKJORSTAÐAKOSNING
hófst á meðal bosnískra flótta-
manna í gær en gengið verður til
þing- og forsetakosninga í landinu
14. september nk. Ýmis vandkvæði
hafa komið upp við atkvæðagreiðsl-
una og hvatti stjórnarflokkur músl-
ima, SDA, flóttamenn erlendis til
að greiða ekki atkvæði fyrr en leyst
hefði verið úr þeim ruglingi sem
hefði gætt.
Yfir 640.000 bosnískir flótta-
menn hafa atkvæðisrétt í kosning-
unum og eru flestir þeirra múslim-
ar. Öryggis- og samvinnustofnun
Evrópu (OSE), sem sér um fram-
kvæmd kosninganna, ákvað á
þriðjudag að fresta sveitastjórnar-
kosningum í Bosníu vegna brota á
reglum um kjörskrár. Þing- og for-
setakosningar fara hins vegar fram
samkvæmt áætlun.
Eru múslimar ósáttir við þessa
ákvörðun ÖSE og 'telja að frekari
skýringar þurfi að koma til á ástæð-
unum að baki henni áður en gengið
verði til atkvæða. ÖSE fullyrðir að
stjórnvöld Bosníu-Serba hvetji serb-
neska flóttamenn til að skrá sig á
kjörskrá í borgum þar sem múslim-
ar voru í meirihluta áður en átök
hófust, til að treysta stöðu sína.
Þá hafa fréttir af viðbrögðum
Bosníu-Serba við ákvörðun ÖSE
verið misvísandi. Þeir hafa mót-
mælt henni harðlega en í gær hafi
fréttastofa þeirra eftir Aleksa Bu-
ha, formanni Serbneska lýðræðis-
flokksins, að flokkurinn myndi að
öllum líkindum sætta sig við
ákvörðunina, þó hún bryti i bága
við Dayton-friðarsamkomulagið.
Vita ekki hvað þeir kusu
Bosnískir flóttamenn í Ungveija-
landi urðu fyrstir til að greiða utan-
kjörstaðatkvæði. Sögðu þeir kosn-
ingareglumar ruglingslegar og sum-
ir höfðu enga hugmynd um hveijum
þeir greiddu atkvæði sitt. Að sögn
yfírmanns einna flóttamannabúð-
anna má kenna um ólæsi margra,
reynsluleysis og þess að flóttamenn-
imir þekktu hvorki haus né sporð á
frambjóðendum og flokkum.
Þá eru margir flóttamannanna
ósáttir við að þeir eigi að kjósa á
þeim svæðum þar sem þeir bjuggu
áður en þau séu sum hver á yfir-
ráðasvæði Bosníu-Serba.
Keuter
FYRSTI hópur alþjóðlegra eftirlitsmanna með kosningunum í Bosníu kom til landsins í gær. Alls
munu um 1.400 erlendir eftirlitsmenn fylgjast með undirbúningi og framkvæmd kosninganna, sem
fram fara 14. september.
Akveðin gerð blóðþrýstingslyfja
Kannanir á aukinni
krabbameinstíðni
EIN algengasta gerð lyfja við of háum blóð-
þrýstingi og fleiri sjúkdómum, svonefndir kals-
íum-blokkar, virðast geta aukið líkur á krabba-
meini hjá öldruðum, að sögn bandarískra sér-
fræðinga. Ekki er þó mælt með því að fólk
hætti að nota þessi lyf en sagt að gera þurfi
ítarlegri rannsóknir á áhrifum lyfjanna. Heil-
brigðisyfirvöld vestra hvetja fólk með of háan
blóðþrýsting til að taka slík lyf áfram en hafa
á hinn bóginn ítrekað viðvörun frá því í septem-
ber um að læknar ættu að sýna „mikla vark-
ámi“ við að vísa á þessi lyf, einkum gerð er
nefnist nifedipine og jafnvel forðast þau vegna
þess að þau geti aukið hættu á hjartaáfalli.
Nifedipine er einnig selt undir heitunum Adalat
og Procardia.
Könnuð voru áhrif lyfja sem notuð eru tiltölu-
lega skamman tíma og tekin nokkrum sinnum
á dag; önnur og nýrri lyf úr sama
flokki eru tekin einu sinni á dag og
að staðaldri. Tíðni krabbameins var
72% hærri hjá þeim sem tóku fyrr-
nefndu lyfin en þeim sem ekki taka
þau. Þátttakendur voru 5.000, allir
71 árs eða eldri.
Hópur vísindamanna undir stjórn Marcos
Pahors hjá Tennesse-háskóla í Memphis annað-
Hart deilt
um neikvæð
áhrif lyfja
ist rannsóknina sem kostuð var af Bandaríkja-
stjórn. The New York Times segir að skýrt sé
frá niðurstöðunum í grein í breska læknatímarit-
inu Lancet sl. laugardag. Kalsíum-blokkar séu
m.a. seldir í Bandaríkjunum undir heitunum
nifedipine, verapamil og diltiazem.
Deilur hafa verið meðal hjartasérfræðinga,
faraldursfræðinga og fleiri sérfræðinga um nei-
kvæð áhrif lyfja af þessu tagi um hríð og túlkan-
ir á niðurstöðum rannsókna. Á undanförnum
mánuðum hafa verið leiddar að því líkur að lyf-
in gætu einnig valdið blæðingum í meltingarfær-
um og aukið líkur á hjartaáfalli. Yfírleitt hefur
þá verið um að ræða kannanir á áhrifum lyfja
sem eru tekin nokkrum sinnum á dag.
FBI kannar morðhótanir
Lancet gagnrýndi önnur fagtímarit fyrir að
_______ hvetja til þess að bundinn
verði endi á þessar umræð-
ur, sagði ritið að slíkar tillög-
ur væru andstæðar fræði-
mannsheiðri þeirra er ábyrg-
ir væru fyrir ritunum. Ritið
sagði í leiðara að viðbrögðin við
skýrslum um hugsanlega hættu á að umrædd
lyf væru krabbameinsvaldur væru „furðuleg".
Læknar sýni
„mikla
varkárni"
Bandaríska alríkislögreglan, FBI, væri að kanna
morðhótanir sem borist hefðu læknum er tengd-
ust deilunum.
Mikið er í húfi. Vegna greinarinnar í breska
tímaritinu, sem vitað var að myndi birtast, greip
læknahópur í ísrael undir forystu Shimons
Braun til þess óvenjulega ráðs að skýra frá
niðurstöðum sinnar könnunar á áhrifum kals-
íum-blokka en skýrsla hefur enn ekki verið
gerð um þá rannsókn. Niðurstöðurnar benda
ekki til þess að tíðni krabbameins aukist. The
New York Times segir að lyfjafyrirtækið Bay-
er, sem framleiðir lyf af þessu tagi, hafi veitt
aðstoð við að semja og dreifa fréttatilkynningu
um ísraelsku rannsóknina.
Braun segir að hópur sinn muni skýra frá
niðurstöðunum á læknaráðstefnu í Birmingham
í vikunni og grein um þær hafi verið send banda-
ríska læknatímaritinu Circulation fyrir
rúmri viku.
Nikulás Sigfússon, yfirlæknir hjá
Hjartavernd, sagði í samtali við Morg-
unblaðið að umrædd lyf væru notuð
hér á landi. Skýrslur um rannsóknir
Bandaríkjamannanna og ísraelanna
hefðu enn ekki verið gefnar út og því óvarlegt
að tjá sig mikið um þær í bili.
mmw stutt
Sary stað-
festir
klofning
IENG Sary, einn af leiðtogum
Rauðu khmeranna í Kambódíu,
staðfesti í gær að hann hefði
slitið öllu
sambandi við
Pol Pot og
félaga hans
og stofnað
nýjan stjórn-
málaflokk
með það að
markmiði að
ná sáttum við
núverandi
stjórnvöld í Phnom Penh. Sary
var á sínum tíma dæmdur til
dauða fjarstaddur fyrir þátt-
töku sína í fjöldamorðunum
árin 1975 til 1979 er Rauðu
khmeramir voru við völd, hann
gekk þá næstur Pot að völdum.
Sary sagði nýlega í blaðavið-
tali að hann hefði ekki átt sök
á fjöldamorðunum enda verið
mikið erlendis vegna starfa
sinna. Búist er við að stjórn-
völd náði nú Sary.
Hvít-Rússar
kaupi innlent
ALEXANDER Lúkasénko, for-
seti Hvíta-Rússlands, hefur
skipað öllum verslunum í land-
inu að sjá til að þess að á búð-
arhillunum séu að minnsta
kosti 75% söluvamings innlend
framleiðsla. Ónefndur embætt-
ismaður sagði að gerðar yrðu
fleiri ráðstafanir í sama dúr
enda hlæðust upp birgðir af
innlendri framleiðlu. Sagði
hann að ætlunin væri að
hækka innflutningstolla úr
10% í 100% og leggja sér-
stakan, 50% söluskatt á inn-
flutta vöru.
Ekki stjórn-
arerindrekar
ÍRAKAR sögðu í gær að sjö
menn sem rændu súdanskri
farþegaþotu á mánudagskvöld
og neyddu hana til að lenda í
Bretlandi, hefðu ekki verið úr
röðum stjórnarerindreka. Var
sagt að „göfugir" írakar
myndu aldrei haga sér þannig.
Flugræningjamir, sem eru
íraskir, hafa beðið um landvist
af pólitískum ástæðum.
Forsetakjör
20. sept-
ember
EMBÆTTISMENN eistneska
þingsins ákváðu í gær að
næsta umferð forsetakjörs í
landinu yrði 20. september.
Arnold Ruutel, fyrrverandi for-
sætisráðherra, býður sig fram
gegn núverandi forseta, Lenn-
art Meri, sem nýtur mikilla
vinsælda hjá þjóðinni en síður
hjá þingmönnum. í september
munu þingmenn og þar að
auki 272 fulltrúar sveitar-
stjórna kjósa.
Afrýjun
Okinawa-búa
hafnað
HÆSTIRÉTTUR í Japan
hafnaði í gær einróma áfrýjun
landstjóra eyjarinnar Okinawa
sem telur að eignamám stjóm-
valda á landi vegna herbæki-
stöðva Bandaríkjamanna á eyj-
unni sé brot á stjómarskrá.