Morgunblaðið - 30.08.1996, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Vefnaðar-
sýning
FÉLAG íslenskra vefnaðar-
kennara stendur fyrir vefnað-
arsýningu sem verður opnuð á
laugardag í Hornstofunni,
Laufásvegi 2.
Á sýningunni má sjá verk
nemenda frá eftirtöldum skól-
um: Heimilisiðnaðarskóli ís-
lands, Hússtjórnarskólinn í
Reykjavík, Hússtjórnarskólinn
á Hallormsstað, Myndlista- og
handíðaskóli íslands. Verkin
eru bæði eftir byijendur og
lengra komna.
Sýningin er opin alla daga
kl. 13-18 og stendur til 8. sept-
ember.
Gréta Mjöll
sýnir á
Horninu
GRÉTA Mjöll Bjamadóttir
opnar sýningu á grafíkverkum
í Galleríi Hominu, Hafnar-
stræti 15, laugardaginn 31.
ágúst kl. 17.
Gréta nefnir sýninguna
„Var“ - ný þrykk af gömlum
klisjum, sem vísar til þess að
verkin eru þrykk af gömulum
legsteinuni við Suðurgötuna.
Tæknin er upprunnin í Kína,
en þarlendir grafíklistamenn
taka þrykk af letursteinum.
Gréta Mjöll hefur haldið
fjölda einka- og samsýninga,
m.a. í Kína og Danmörku og
Svíþjóð.
Sýning Grétu Mjallar stend-
ur til 18. september og verður
opin kl. 11-23.30 alla daga.
KI. 14-18 er sérinnga.ngur
gallerísins opinn, en annars er
gengið í gegnum veitingastað-
inn Homið.
Sýningu
Ivars að ljúka
SÝNINGU ívars Brynjólfsson-
ar í Ingólfsstræti 8 lýkur
sunnudaginn 1. september.
Sýningin ber heitið Myndir frá
forsetaframboði 1996 og sam-
anstendur af 18 myndum
teknum á kosningaskrifstofum
forsetaframbjóðenda.
Sýningin í Ingólfsstræti 8
er þriðja einkasýning ívars og
er styrkt af Hans Petersen.
Ingólfsstræti 8 er opið frá
14-18 alla daga nema mánu-
daga, þá er lokað.
Ljóða- og
óperukvöld
LJÓÐA- og óperukvöld nem-
enda Svanhvítar Egilsdóttir
verður haldið í Hafnarborg
laugardagskvöldið 31. ágúst.
Tónleikarnir eru lokaverkefni
á námskeiði Svanhvítar sem
verið hefur í Tónlistarskóla
Reykjavíkur undanfamar vik-
ur.
Svanhvít er fyrrverandi pró-
fessor við Tónlistarháskólann
í Vínarborg þar sem hún kenn-
ir enn í einkatímum.
Tónleikarnir hefjast kl.
20.30. Píanóleikari er Vilhelm-
ína Ólafsdóttir.
Yættatal
í SUMAR hefur staðið yfír í
Litasafni Siguijóns Ólafssonar
á Laugarnesi sýningin Vættatal
sem var framlag safnsins til
Listahátíðar í Reykjavík.
Sýningunni lýkur næstkom-
andi sunnudag, 1. september,
Bent skal á að frá og með
1. september er safnið opið
laugardaga og sunnudaga milli
kl. 14 og 17.
Skreytt verslun o g viðskipti
Morgunblaðið/Árni Sæberg
VERK eftir Svein.
MYNDLIST
Kringlan/Perlan
MÁLVERK/HÖGGMYNDIR
Sveinn Björnsson/Magnús Theódór
Magnússon. Kringlan: opið alla daga;
aðgangur ókeypis. Perlan: opið alla
daga til 9. september; aðgangur
ókeypis.
SAMBÚÐ listsköpunar við aðra
þætti mannfélagsins hefur verið
listafólki og öðru áhugafólki óþijót-
andi deiluefni í gegnum tíðina. List-
in hefur í aldanna rás verið í víð-
tæku þjónustuhlutverki, t.d. á sviði
trúmála og stjórnmála, og þá oftar
en ekki mótast af tíðaranda, sem á
lítið erindi til annarra kynslóða. Á
þessari öld hafa öll samskipti listar-
innar við önnur svið þjóðlífsins ver-
ið hvort tveggja í senn opnari (t.d.
í gegnum gífurlega notkun augíýs-
ingaefnis á myndlistinni) og gagn-
rýnni (m.a. með umfjöllun listarinn-
ar um neysluþjóðfélagið).
Hvað sem slíkum vangaveltum
líður hefur reynslan almennt orðið
til að styðja skoðanir m.a. Einars
Jónssonar myndhöggvara um að til
að njóta sín þyrfti myndlistin sinn
eigin vettvang, þar sem þeir sem
þess óska gætu notið hennar í næði
frá öðrum áreitum. Um leið og
henni væri skipað niður í óbreytt
rými sem væri helgað öðru yrði list-
in að hjáróma skrauti - að umgjörð
og aukaatriði fremur en inntaki og
kjarna þess sem gestir fá notið á
viðkomandi stað.
Þrátt fyrir þessa reynslu streitast
menn við og hengja list sína upp í
verslunarmiðstöðvum og öðrum
skrauthýsum í misráðinni eftirsókn
eftir fjöldanum. Nú eru uppi tvær
slíkar sýningar í stærstu glerhöllum
Reykjavíkur, dapurlegar áminning-
ar um að myndlist þarf réttar að-
stæður til að njóta sín og verður
aldrei meiri af því að skreyta versl-
un og viðskipti.
Sveinn Björnsson
Kringlan í Reykjavík mun vera
fjölsóttasta bygging landsins, og
þjónar því væntanlega vel því hlut-
verki sem hún var reist til að þjóna.
Nokkrar tilraunir hafa verið gerðar
til að tengja hana myndlist, en eft-
ir að nýjabrumið fór af slíku hefur
árangurinn verið í hæsta máta vafa-
samur, og líklega aldrei sem nú.
Að þessu sinni hafa verið sett
upp ellefu stór málverk Sveins
Björnssonar frá síðustu áratugum,
og hanga á flekum yfir miðrými
hússins. Myndirnar hafa flestar sést
áður á sýningum listamannsins, og
eru sumar ágæt listaverk sem eiga
betra skilið; við þessar aðstæður
nær jafnvel áhugasamur gestur
hins vegar engum tengslum við
þær.
Þar kemur margt til. Upphenging
er óvönduð; sum málverkin passa
vel á sína fleka, en önnur skaga
út af þeim, líkt og þau séu að detta
frá. Lýsing rýmisins deyfir alla liti,
þannig að verkin virðast mun flat-
ari og dimmari en þau eru í raun.
Loks er ekki hægt að nálgast mál-
verkin, þar sem þau eru langt utan
seilingar - og friður gesta til að
skoða þau er enginn í því villta
umhverfi sölumennskunnar, sem
ríkir í húsinu.
Árangurinn er eftir þessu. Þrátt
fyrir mikla fólksmergð á venjulegu
síðdegi í miðri viku var undantekn-
ing að sjá menn líta til málverk-
anna; það var næsta verslun, útstill-
ing eða vöruverð sem eðlilega á hug
flestra. Á þennan stað kemur fólk
til að versla; vilji það njóta lista fer
það annað.
Vonandi fara menn að átta sig
á þessu einfalda sambandi og hætta
að láta glepjast af fjöldanum.
Magnús Theódór
Magnússon
Perlan svonefnda á kolli Öskju-
hlíðar er svipaðs eðlis; þangað kem-
ur fólk til að njóta veitinga og út-
sýnis, eða þá veisluhalda og vöru-
sýninga af einu eða öðru tagi.
Myndlistin hefur á stundum freist-
ast inn á þennan vettvang, en með
misjöfnum árangri; hitabeltistré,
gosbrunnar og tónlist úr dósum er
ekki það umhverfi sem flestir kjósa
sér til að njóta lista.
Magnús Theódór Magnússon,
Teddi, sýnir nú hér öðru sinni, og
má nánast tala um kraðak listmuna
fremur en þægilega sýningu; hér
eru nær sjö tugir gripa sem lista-
maðurinn hefur unnið úr tré úr
ýmsum áttum.
Teddi er sjálfmenntaður í list
sinni, en leitar einkum fyrirmynda
í formum höggmynda modern-
ismans, einkum hvað varðar mýkt
lífrænna forma. Hann vinnur verk
sín af útsjónarsemi og virðingu fýr-
ir efninu, og þegar best lætur fær
eðli viðarins oft ágætlega notið sín,
og á það einkum við þau verk sem
unnin eru úr rekaviði.
Magnið er hins vegar fullmikið,
og líður fyrir umhverfíð, sem fyrr
segir; fyrir vikið verður fátt af þessu
til að gesturinn staldri við, og aðrar
truflanir staðarins reynast yfír-
gnæfandi.
Báðar verða þessar sýningar því
dapurlegar áminningar um að sýn-
ingar á myndlist þurfa sitt eigið
umhverfi og eiga ekki heima alls
staðar - og vissulega ekki í þessum
húsum að óbreyttu ástandi.
Eiríkur Þorláksson
Um ást okkar, yndi og fögnuð
TQNIJST
Illjómdiskar
BLÍTT LÉT SÚ VERÖLD
Sigfús Halldórsson 75 ára.
Fyrri hljómdiskur frá hátíðartónleik-
um í Gerðarsafni. Söngvaran Agústa
S. Ágústsdóttir, Þórunn Guðmunds-
dóttir, Eiríkur Hreinn Helgason,
Stefanía Valgeirsdóttir, Kristín S.
Sigtryggsdóttir, Harpa Harðardótt-
ir, Friðrik S. Kristinsson, Sigríður
Gröndal, Kristinn Þ. Hallsson. Stjórn
og undirleikur á pianó: Jónas Ingi-
mundarson. Seinni hljómdiskur:
Friðbjöm G. Jónsson syngur lög eft-
ir Sigfús Halldórsson við undirleik
höfundar. Hljóðritun (í Gerðarsafni),
eftirvinnsla og hönnun útlits: Sigurð-
ur Rúnar Jónsson, Studio Stemma
ehf. Framleiðsla: Myndbandavinnsl-
an ehf. Dreifing: Japis ehf. Útgef-
andi: Studio Stemma ehf. 1996.
Stemma 001/CD 1-2.
AÐ SKRIFA um sönglög
Sigfúsar Halldórssonar er einsog
Sigfús Friðbjöm G.
Halldórsson Jónsson
að kynna bláber og rjóma fyrir
þjóðinni - og þó: hér eru mörg
lög, einkum á seinni diskinum, sem
fiestum eru lítt kunn, sum óþekkt.
„Það var einsog að lögin hans, sem
þjóðin syngur enn þann dag í dag,
hafi verið svo fyrirferðarmikil að
ekki hafi verið seilst í handraðann
í leit að fleirum,“ svo vitnað sé í
Friðbjörn G. Jónsson.
Hvað um það. Við höfum há-
tíðardagskrá á fyrri hljómdiskin-
um, öll vinsælustu lögin, prýðilega
sungin og af hjartans list - ýmist
einsöngur, tvísöngur __ eða allir
söngvaramir saman. Án þess að
rýra hlut annarra ber söngur Krist-
ins Hallssonar af (Austurstræti og
Tondeleyo), hann syngur með
sveiflu og af tröllauknum sjarma
(afsakið orðalagið!). Eiríkur Hreinn
er góður, röddin bjartur og fallegur
bariton. Konurnar syngja yfírleitt
skínandi vel; ég nefni Ágústu og
Hörpu (góð meðferð texta), einnig
Sigríði Gröndal. Og ekki má
gleyma fallegum samsöng - ekki
síst í síðasta laginu, Dagnýju.
Þetta er lag sem allir vilja syngja,
hvort sem þeir geta það eða ekki!
Það er ljúf og ósvikin hátíðar-
stemmning yfir þessum diski undir
stjóm og við lifandi undirleik
Jónasar Ingimundarsonar.
Seinni diskurinn, sem er fróðleg-
ur og með alvarlegra (og einlitara)
yfírbragði, hefur að geyma mörg
falleg lög - sem undirr. er að heyra
í fyrsta skipti. Friðbjörn G. Jónsson
og Sigfús hafa unnið saman í hálf-
an annan áratug og hér höfum við
árangurinn við undirleik höfundar.
Þarna er innileikinn í fyrirrúmi,
en ég sakna meiri fjölbreytni í
framsetningu laganna, þó allt sé
hér af alúð gert og góðri tilfinn-
ingu. Það er bæði ánægjulegt og
þakkarvert að fá í hendur hljóðrit-
un á ljúflings lögum (við góðan
texta) sem sjaldan heyrast og fáir
þekkja. Og auðvitað mikilvægt að
koma þessum tónsmíðum á fram-
færi. Eg hefði þó kosið að hafa
þessi tvö „prógröm" sitt í hvorum
kassalingi, sem auðvitað er ekki
stórmál og flokkast kannski undir
sérvisku.
Að lokum tilvitnun í Jón Ás-
geirsson: „Hver hefur ekki fundið
hjá sér þörf að taka undir með
Sigfúsi Halldórssyni og syngja með
honum söngva hans og fundið þar
fagurt samspil tilfinninga og tón-
unar þeirra. Sigfús syngur okkur
söngva sína og við stöldrum við,
hlýðum á um stund og tökum síðan
undir fullum hálsi, því söngvar
hans eru slegnir þeim galdri er
ekki verður skilgreindur, aðeins
lifaður. Galdri, er aðeins góð tón-
skáld hafa á valdi sínu,“ - sem á
vissulega við þegar best lætur.
Oddur Björnsson
Stórir bitar að kyngja
TONLIST
Norræna húsiö
EINLEIKSTÓNLEIKAR
Jón Sigurðsson píanóleikari. Mið-
vikudaginn 28. ágúst 1996.
ÞAÐ er enginn smábiti að kyngja
að byija efnisskrá á tveim svítum
eftir J.S. Bach. Kannski er þetta
þó sá bitinn sem við öll þurfum að
kyngja á okkar yngri árum til þess
að reyna hvað ekki var æskilegast
að gleypa í einum bita. Ein Ensk
svíta hefði nægt Jóni að þessu sinni
og þá eins sú fyrri í a-moll nr. 2.
Fátt er líklega vandasamara píanó-
leikaranum en að yfírfæra verk
Bachs á nútíma slaghörpu. Fallegt
legato, nákvæmt non-Iegato, ýmsar
útgáfur stakkatos, eðlilegar hend-
ingamótanir, jafnvægi milli radda,
söngur laglínanna o.s.frv. Allt þetta
er manni ungum nauðsynlegt að
æfa, en langan tíma tekur að ná
valdi á þessum atriðum ef það þá
nokkurntíma tekst. Jón er duglegur
píanisti og kjarkaður því dug og
kjark þarf til að komast í gegnum
tvær Bach-svitur á einum tónleik-
um og þá ekki síður þegar margs
konar óheppni hendir mann á leið-
inni.
Ekki var því óeðlilegt þótt nokk-
ur asi væri yfir Preludíunni, sem
upphafsatriði tónleikanna, en einn-
ig vantaði í ásláttinn söng, líkara
var sem nóturnar væru frekar barð-
ar en stroknar. Ró vantaði einnig
í hraðaval Preludíunnar og ná-
kvæmar og yfirvegaðar hendinga-
mótanir. Oft komu þó falleg augna-
blik fram í leik Jóns en röskuðust
gjarnan við óheppni eða öryggis-
leysi og fallegs veiks spils saknaði
undirritaður og t.d. var Gigue-ið
dálítið klossað vegna ásláttarins.
Þessa ágalla hafði og Enska svítan
nr. 4 í F-dúr, og hvers vegna í
ósköpunum að hafa ekki örlítið hlé
milli dansanna?
Sónatan í h-moll eftir Schopin
er heldur engin smásmíði, bæði
músíklega og teknískt. Sjálfsagt
hefur Jón tækni til að skila sónöt-
unni, en tækni er líka fallega bund-
ið spil, mjúkur ásláttur og sönglega
uppbyggðar línur. Jón hefur tímann
fyrir sér og enginn verður... en
ýmislegt þarf að laga.
Ragnar Björnsson