Morgunblaðið - 30.08.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1996 B 7
DAGLEGT LÍF
EKKI þarf að vera vandi að búa til beinagrind að kvikmynd ef ákveðið er að fylgja formúlunni. En hvaða formúlu er best að fylgja?
ARISTOTELES
Konur
sýni ekki
karlmennsku
„í Skapgerðarlýsingum er fernt,
sem þarf að stefna að,“ segir
Aristóteles í riti sínum Um skáld-
skaparlistina. „Það fyrsta og
mikilvægasta er að lýsa göfugu
fólki. Leikurinn sýnir skapgerð-
ir, ef í samtölunum eða atburða-
rásinni kemur fram einhver vilji,
eins og sagt hefur verið, og sé
hann góður, ber það vitni um
gott innræti. Þetta gildir jafnt
um alla. Því einnig kona getur
verið góð og jafnvel þræll góð-
ur, en þó má ef til vill segja að
konur standi karlmönnum að
baki, en þræll sé fyrirlitlegur.
Annað er samræmi. Karl-
mennska er skapgerðarein-
kenni, en lítt samræmist það
konu að sýna karlmennsku eða
snilli. Hið þriðja er samsvörun.
Það er annað en að lýsa göfugu
fólki eða gæta samræmis, eins
og talað hefur verið um. Hið
fjórða er samkvæmni. Því þótt
sá sé ósamkvæmur, sem líkja á
eftir, og sýni slíka skapgerð,
verður hann samt að vera sjálf-
um sér samkvæmur í ósam-
kvæmni sinni.
Dæmi um ástæðulausa mann-
vonzku í skapgerðarlýsingu er
Menelás í Órestesi, dæmi um
eitthvað óviðeigandi og í ósam-
ræmi eru kveinstafir Odysseifs
í Skyllu og ræða Melanippu, en
dæmi um ósamkvæmni er Ífíge-
neia í AIis, því þegar hún biðst
vægðar, er hún ekkert lík því
sem hún verður síðar.
Bæði í skapgerðarlýsingum
og í atburðarás ber að stefna
að því sem er óhjákvæmilegt
eða líklegt, þannig að tiltekinn
maður annaðhvort hljóti eða sé
líklegur til að tala og breyta á
þennan ákveðna hátt eða eitt-
hvað hyóti að leiða eða sé lík-
legt til að leiða af öðru.“ ■
Trú og fordómar
íslendingar
sem hafa dval-
ið erlendis eru
yfirleitt opnari
og fordóma-
lausari en hinir
sem lítió hafa
feróast
gjggBOaBHMBI
stéttaskiptingu, minni fátækt og
kynþáttahatur, miðað við sín heim-
kynni. Hann vill þó alls ekki setj-
ast að á íslandi, til þess saknar
hann Ijölskyldu sinnar of mikið.
Marie Olsen er ríflega tvítugur,
sænskur laganemi og vinnur í sjáv-
arútvegsráðuneytinu. Hún segir
Svía og íslendinga vera um margt
líka í háttum. Samt finnst henni
frekar erfitt að kynnast íslending-
unum vel, allavega er mun auðveld-
ara að kynnast hinum skiptinemun-
um.
Skemmtanalífið fjörugt
Að mati skiptinemanna kunna
Islendingar að skemmta sér. „Jafn-
aldrar okkar sækja staðina stíft
eins og það sé þeirra eina afþrey-
ing. Allir bíða bara spenntir eftir
helgunum.“ segir Antonious.
„Reykvíkingar eru líka mjög vel
klæddir. Það skreppur enginn á
kaffihús án þess að klæða sig upp,“
segir Iæandro.
Mandy Rowel er 23 ára Ástral-
íubúi. Hún er að læra spítalaljós-
myndun í Melbourne og er í
starfskynningu á Landspítalan-
um. Hún segir drykkjusiði Íslend-
inga álíka og Ástrala. Hún lýsir
yfir undrun sinni á hvað hinir
fyrrnefndu sofa lítið á næturnar
en bætir við að líklega geri birtan
það að verkum.
Hópferð var farin til Akureyrar
um verslunarmannahelgina og þar
fannst krökkunum ástandið veru-
lega slæmt. „Það var einfaldlega
sorglegt að sjá unglingana svona
drukkna og allt í óreiðu," segir
Neva.
Góður matur
Krakkarnir dásömuðu íslenska
matargerð, sérstaklega finnst þeim
fiskurinn vel framreiddur en mat-
vara sé því miður allt of dýr.
Neva segir að vinnufélagar
hennar hafi reynt að ofbjóða henni
með hrútspungum og sviðasultu en
slíkur matur er oft á borðum í
Tyrklandi og þykir lostæti.
Á vegum skiptinemasamtak-
anna er reglulega farið í helgar-
ferðir út á land, allt á kostnaðar-
verði auk þess sem allur hópurinn
hittist á veitingastaðnum Astró á
þriðjudagskvöldum og þangað eru
Islendingar einnig hjartanlega vel-
komnir. ■
hm
„ERTU múslimi,“ er fyrsta
spurningin sem Neva Dogan fær
frá íslenskum strákum, þegar
hún kynnir sig og segist vera frá
Tyrklandi. „Þeir hljóma eins og
það sé alveg hræðilegt að vera
múslimi," segir hún. Stelpur sýna
hins vegar trúarskoðunum henn-
ar lítinn áhuga.
„Eg ber virðingu fyrir öllum
trúarbrögðum en tel trúmál vera
einkamál hvers og eins. Meira að
segja ræðum við slíkt lítið innan
fjölskyldunnar."
Islam var afnumin sem ríkistrú
í Tyrklandi árið 1923 og síðan
hefur ríkt trúfrelsi. „Það hefði
til dæmis orðið uppi fótur og fit
ef tilvonandi þjóðarleiðtogi færi
í mosku áður en hann sverði
embættiseið eins og forseti ykkar
fór í Dómkirkjuna áður en hann
tók við embætti.
Meiihluti Tyrkja er mjög frið-
samt og velviljað fólk. Margir
útlendingar telja hins vegar
Tyrkland vera eins og íran því
bókstafstrúarflokkur múslima
situr í ríkisstjórn en flokkinn
kusu fátækt og fáfrótt fólk því
þeir lofaðu mikium endurbótum
í velferðarmálum. Efnahags-
ástandið hefur hins vegar ekkert
skánað, verðbólgan er gífurleg,
Morgunblaðið/Ásdís
NEVA Dovan segir íslendinga
hafa ranghugmyndir um
Tyrki.
svo ég efast um að flokkurinn
sitji lengi við völd.“
Neikvæður fréttaflutningur
Neva segir marga hér á landi
hafa skakka mynd af Tyrklandi
því fréttaflutningur hafi verið
mjög neikvæður. „Of fáir gera
sér grein fyrir að Tyrkland er
mjög vestrænt land og þar ríkir
einstaklingsfrelsi. „Ég get því til
dæmis klætt mig í stutt pils þótt
sumar konur kjósi að hylja lík-
ama sinn frá toppi til táar og
ganga með blæjur.“
f Istanbul er mikið af skemmti-
stöðum og áfengi er til sölu. Hins
vegar missir fólk sjaldan stjórn
á sér vegna ofdrykkju, eins og
er algengt hér á landi. Sumir vina
minna bragða aldrei vín því það
er bannað samkvæmt Kóranin-
um.“
Hún segist ekki hafa myndað
sér skoðanir um ísland áður en
hún kom hingað, en segir íslend-
inga gera það hvað varðar Tyrk-
land. „Þeir dæma þjóðina af frétt-
um af Kýpurmálinu sem eru litað-
ar af hagsmunum Grikkja og síð-
an af forræðisdeilu Sophiu Hans-
en og Halims A1 sem kemur úr
mjög ofstopafullri fjölskyldu. Það
hefði Sophia átt að gera sér grein
fyrir áður en hún giftist honum.
Öfgahópar eru ekki sér islamskt
fyrirbrigði heldur eru þeir til í
öllum samfélögum, líka kristnum.
Ég hvet alla til að koma til
Tyrklands og upplifa landið á
eigin hátt. Það hefur upp á svo
margt að bjóða.“ ■