Morgunblaðið - 01.09.1996, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Tekist á um
myndir Link
BANDARÍSKI ljósmyndarinn 0
Winston Link er kominn á níræðis-
aldur. En í stað þess að njóta lífs-
ins á ævikvöldinu stendur hann í
ströngu við að endurheimta ljós-
myndir sem fyrrverandi eiginkona
hans tók ófijálsri hendi, auk þess
sem gamli maðurinn sefur með
slökkvitæki sér við hiið af ótta við
að eldur verði borinn að húsi hans.
Frá þessu segir í The Sunday Tim-
es-
í ágúst sl. var fyrrverandi eigin-
kona Link, Conshita, dæmd í tutt-
ugu ára fangelsi fyrir að stela ljós-
myndum eftir hann, sem metnar
voru á yfír eina milljón dala, um
66 milljónir ísl. kr.
Link er einn þekktasti ljósmynd-
arinn sem uppi hefur verið í Banda-
ríkjunum á þessari öld. Þekktastur
er hann fyrir myndir sem hann tók
á sjötta áratugnum af síðustu gufu-
knúnu lestunum. Hann hlaut þó
ekki frægð fyrir alvöru fyrr en á
áttunda áratugnum en þá uppgötv-
uðu menn yfir hversu mikilli tækni
og næmu listrænu auga Link bjó
og þýðingu þess sem hann hafði
fest á filmu.
Á sama tíma kynntist konu, tutt-
ugu árum yngri en hann, og gengu
þau í hjónaband árið 1984. En
hjónabandið var stormasamt og
Link segist hafa séð hana bera
hvern kassann af öðrum með verð-
mætustu myndum hans út í bíl og
aka á brott.
Skilnaður var óhjákvæmilegur
en þá tóku við löng og ströng
réttarhöld í máli sem Link höfðaði
á hendur Conchitu til að endur-
heimta myndirnar. Tókst honum
að sanna að um 1.400 myndir hefðu
horfið af heimili hans.
Conchita þagði hins vegar þunnu
hljóði við réttarhöldin, og hefur
ekkert viljað tjá sig um ásakanir
eiginmannsins fyrrverandi að öðru
leyti en því að hún neitar að hafa
stolið myndunum. Hefði hún skilað
myndunum, hefði hún líklega kom-
ist hjá fangavist og óttast Link að
myndirnar 1.400 muni ekki koma
í leitirnar fyrr en að honum látnum,
en þá muni Conchita sjá til þess
að þær birtist ein af annarri. Þá
óttast Link um öryggi sitt í kjölfar
skilnaðarins og hefur gripið til
ýtrustu varúðarráðstafana þess
vegna.
LEIKLIST
Kaf f ilcikhúsiö
HINAR KÝRNAR
Höfundur: Ingibjörg Hjartardóttir.
Laga- og textaiiöfundur: Arni Hjart-
arson. Leikendur: Arni Pétur Guð-
jónsson, Edda Amljótsdóttir, Sóley
Elíasdóttir og leynigestur. Leik-
stjóri: Þórhallur Sigurðsson. Ljósa-
hönnuður: Gunnar B. Guðmundsson.
Harmonikuleikari: Gísli Víkingsson.
Föstudagur 30. ágúst
KAFFILEIKHÚSIÐ hóf nýtt
leikár sitt með laufléttum gaman-
leik sem kallast Hinar kýrnar og
er eftir Ingibjörgu Hjartardóttur.
Leikrit þetta er afrakstur höfunda-
smiðju Borgarleikhússins frá því í
fyrra og hefur tekið nokkrum breyt-
ingum við flutninginn yfir í hið litla
Kaffileikhús. Verkið tekur um
klukkustund í flutningi, er á léttu
nótunum sem fyrr segir en kryddað
voveiflegum atburðum og svörtum
húmor.
Þótt of djúpt væri í árinni tekið
að segja að verk þetta sé sprottið
úr íslenskum raunveruleika má
kannski segja að það sé sprottið
af þeim meiði íslenskrar menningar
(í víðasta skilningi) sem kalla má
furðufuglafræði og er vinsælt efni
bæði í blaðamennsku og sjónvarps-
þáttum sem og íslenskum kvik-
myndum: Sögusviðið er íslenskt
bóndabýli þ_ar sem býr einrænn
karlmaður (Árni Pétur Guðjónsson)
á miðjum aldri með brenglaðan
þankagang og skerta sjálfsmynd
sem er afleiðing af einangrun og
kúgun móður. Hann auglýsir eftir
ráðskonu á bæinn og út frá því flétt-
ast söguþráðurinn.
í sjálfu sér heillaði þetta leikverk
undirritaða ekkert sérstaklega.
Fléttan er einföld og nokkuð fyrir-
sjáanleg, persónur dregnar einföld-
um dráttum og textinn fremur
bragðlítill þótt víða laumuðust
hnyttnar setningar með. En það
serh hefur sýninguna engu að síður
yfir meðalmennskuna er heildar-
mynd uppsetningarinnar. Með bún-
ingum, skemmtilegri notkun á tak-
mörkuðu leikrými, söngvum með
bráðsmellnum textum Arna Hjart-
arsonar og ágætum samleik leik-
enda tókst aðstandendum sýningar-
innar að skapa leiksýningu sem
engum þarf að leiðast á. Hérna á
reyndur leikstjóri, Þórhallur Sig-
urðsson, vafalaust mikinn hlut að
máli.
Árni Pétur Guðjónsson var trú-
verðugur í hlutverki hins einræna
furðufugls og átti hann oft ágæta
takta sem undirstrikuðu brenglun
persónunnar. Edda Arnljótsdóttir
og Sóley Elíasdóttir fóru báðar vel
með hlutverk tvíburasystranna og
tókst þeim vel að sýna bæði líkindi
og andstæður í persónum þeirra.
Árni Pétur og Sóley áttu bestan
samleik í hlægilegum sveitasælu-
söngatriðum. Sóley hefur fallega
söngrödd og bætti upp takmarkaða
rödd Árna Péturs. Leynigestur fer
með lítið en mikilvægt hlutverk og
leysir hlut sinn vel af hendi.
Ingibjörg Hjartardóttir var ein
af upphafsmönnum og aðalkröftum
áhugaleikflokksins Hugleiks sem
hvað eftir annað hefur slegið í gegn
með frumlegum og bráðskemmti-
legum sýningum. Hinar kýrnar
sverja sig nokkuð í ætt við Hug-
leiks-sýningarnar og svipaður hú-
mor ræður hér ríkjum. Einn leikhús-
gesta orðaði það þannig við mig
að verkið væri „óður til Hugleiks",
og svo má vel vera.
Baríst við
tækniog
veðurgnði
SVO dögum skiptir hefur banda-
ríski listamaðurinn Ned Kahn
reynt að vekja rúmlega tíu metra
háan skýstrók til lífsins, ef svo
má að orði komast. Það hefur
gengið afleitlega en ætlunin var
að skýrstrókurinn yrði aðalverkið
á sýningunni „Hamslaust lands-
lag“ í Rannsóknamiðstöðinni í San
Fransiskó en þar hefur Kahn unn-
ið að list sinni í nokkur ár. En í
stað þess að strókurinn teygði sig
tignarlega til himins, myndaði
gufan sem stóð upp af þar til gerð-
um turni, aumlegan spíral og
Ieystist svo upp.
í samtali við The New York
Times segist Khan, sem er þreytt-
ur eftir vonlitla baráttuna við
veðrabrigðin, engu nær, ekki frek-
ar en veðurfræðingarnir.
Kahn er 36 ára og leggur stund
á svokallaða veðurlist, sem felst í
því að beita nýjustu tækni og vís-
indum til að skapa einstæð lista-
verk sem tengjast fyrirbærum
veðurfræðinnar á einhvern hátt.
Kahn þekkir orðið vel til þess
hversu duttlungafullt þetta list-
form getur verið. Honum hefur
tekist betur upp en nú, fyrsti ský-
strókurinn hans varð að vísu ekki
til fyrr en eftir fjölmargar mis-
heppnaðar tilraunir en sá varð
tæplega þriggja metra hár.
Kahn segir það skipta einna
mestu að brynja sig þolinmæði og
viljastyrk. Sjálfur segist hann ekki
kunna að gefast upp. Skýstrókur-
inn hafi verið svo nærri því að
myndast að hann hafi nánast get-
að þreifað á honum. En náttúran
er duttlungafull og enn ræður
Kahn ekki yfir nægilegri þekkingu
í efna- og eðlisfræði til að geta
tryggt sköpun skýstróks. Honum
hefur hins vegar tekist að búa til
mörg fyrirbæri sem hafa heillað
gesti Rannsóknarmiðstöðvarinnar,
svo sem „Hamslaust himintungl",
glerhnött fullan af sjálflýsandi
vökva sem líkti eftir veðurkerfum
Jarðar.„Landslag vindguðsins"
var heiti á eyðimörk, sem færanleg
vifta breytti í sífellu, og „Skýja-
hringir" var vél sem myndaði
þokuhringi.
Kahn hefur einnig skapað sér
frægð fyrir listaverk sem getur
að líta víðs vegar um Bandaríkin;
ólgulaug í Niagaraá í New York,
óvenjulegt gróðurhús í fangelsi í
San Francisco og öfugsnúinn gos-
brunn í miðborg Seattle. Sum hafa
aldrei litið dagsins ljós, svo sem
„Þokugarðurinn" sem átti að rísa
á Rhode Island, en yfirvöld þar
hættu við verkefnið þar sem þau
töldu það hættulegt vegna guf-
unnar sem mynda átti þokuna, auk
þess sem það væri dýrt og til-
gangslaust.
Verk Kahn njóta æ meiri vin-
sælda og þeir eru margir sem
hafa trú á því að hann eigi sér
bjaita framtíð, þótt ýmsir hafi
einnig orðið til þess að hrista haus-
inn yfir uppátækjunum. Og vís-
indamenn hafa lýst áhuga sínum
á tilraunum Kahns, segja hann
svipta hulunni af leyndardóminum
að baki náttúrufyrirbærum og
auka skilning manna á þeim.
Kahn er fæddur í New York og
á ekki langt að sækja listáhugann,
því móðir hans er myndlistarmað-
ur. Kahn lærði grasafræði og
umhverfisvísindi við háskólann í
Connecticut en að námi loknu upp-
götvaði hann Rannsóknamiðstöð-
ina, sem hann segir hafa sameinað
allt það sem hann hafi haft áhuga
á - vísindi og list. Þar hefur hann
starfað meira og minna síðan en
segir nú kominn tíma til að breyta
til. Enn er allt óljóst um það sem
framundan er.
Soffía Auður Birgisdóttir.
Þriðjudagstónleikar í Siguijónssafni
Þrenns konar
rómantík
Á NÆSTU þriðjudagstónleikum í Listasafni Sig-
uijóns Ólafssonar 3. september klukkan 20.30
koma fram þær Ingibjörg Guðjónsdóttir sópran-
söngkona og Valgerður Andrésdóttir píanóleik-
ari. Þær flytja verk eftir P.A. Heise, P.E. Lange-
Maller, Alban Berg, Erik Satie og Sergei Rac-
hmaninov.
Ingibjörg og Valgerður sögðu í samtali við
Morgunblaðið að það yrði rómantísk stemning
á þessum tónleikum. „Það má kannski segja að
það verði þrenns konar rómantík á tónleikun-
um,“ sagði Ingibjörg. „Dönsku tónskáldin eru
einkum þekkt sem sönglagatónskáld. Eftir Rac-
hmaninov leikum við afar dramatískt stykki, ég
mun syngja það á rússnesku og vonandi nær
hinn íslenski tónn að blandast saman við rúss-
nesku sálina í verkinu. Aiban Berg er á mörkum
rómantíkurinnar og tuttugustu aldarinnar. Tón-
list hans var atónal en þó jafnan háð hefðbundn-
um viðhorfum. Satie var svo aftur á móti í and-
stöðu við rómantísku skáldin."
Ingibjörg Guðjónsdóttir útskrifaðist frá Tón-
listarskóla Garðabæjar og stundaði síðan fram-
haldsnám í söng í Bandaríkjunum og lauk B.M.
prófi frá Indiana University í Bloomington. Eft-
ir að námi lauk hefur hún stundað margvísleg
tónlistarstörf. Hún hefur komist í úrslit í söng-
keppni hérlendis, meðal annars í Tónvakanum,
Tónlistarverðlaunum RÚV og í alþjóðlegum
söngkeppnum í Bretlandi. Hún var fulltrúi ís-
lands á eftirtöldum tónlistarhátíðum: „Scandina-
vian Festival of Music í Danmörku, Tónlistarhá-
tíð ungra norrænna einleikara og einsöngvara í
Stokkhólmi og hinni virtu tónlistarhátíð í Ung-
veijalandi „Budapest Spring Festival". Ingibjörg
hefur komið fram víða sem einsöngvari og hald-
ið ijölda tónleika. Hefur hún meðal annars sung-
ið með Sinfóníuhljómsveit íslands, BBC Wales
sinfóníuhljómsveitinni, sænsku útvarpshljóm-
sveitinni og í apríl síðastliðnum með sinfóníu-
hljómsveitinni í Óðinsvéum í Danmörku.
Ingibjörg hlaut nýlega styrk úr minningar-
sjóði Jean Pierre Jacquillat, fyrrverandi aðal-
stjórnanda Sinfóníuhljómsveitar íslands. Styrkt-
arupphæðin nemur hálfri milljón króna. Hún
sagðist full þakklætis vegna styrksins. „Þetta
er mikil upphefð fyrir mig og hjálpar mér að
leita meiri víddar í list minni.“
Valgerður Andrésdóttir lauk einleikaraprófi
frá Tónlistarskólanum í Reykjavík árið 1985 og
um haustið sama ár hóf hún nám við Listaháskól-
ann í Berlín (Hochschule der Kunster). Hún lauk
píanókennaraprófí árið 1990 og brutfararprófi
tveimur árum síðar. Sama ár fékk hún þriðju
verðlaun í alþjóðlegri píanókeppni í Cháteau de
Courcillon í Frakklandi. Valgerður hélt sína
Morgunblaðið/Árni Sæberg
INGIBJÖRG Guðjónsdóttir sópran og
Valgerður Andrésdóttir píanóleikari.
fyrstu einleikstónleika árið 1990 og hefur síðan
komið margsinnis fram hérlendis og erlendis og
þá bæði sem einleikari og í kammermúsík. Eftir
að hún lauk námi bjó hún í Kaupmannahöfn þar
sem hún starfaði sem kennari og píanóleikari
en Valgerður er nú flutt til íslands.