Morgunblaðið - 04.09.1996, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1996 27
fttorgrotiMii&Ífr
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
AUKIN
RÍKISAFSKIPTI?
RÍKISSTJÓRNIN hefur á stefnuskrá sinni að einkavæða ríkis-
fyrirtæki og sérstök einkavæðingarnefnd hefur starfað
bæði í tíð núverandi ríkisstjórnar og hinnar fyrri til þess að
undirbúa sölu ríkisfyrirtækja. Nokkuð víðtæk pólitísk samstaða
er um þessa stefnu eins og bezt sést á því, að vinstri meirihlutinn
í borgarstjórn Reykjavíkur stefnir að sölu fyrirtækja í eigu borg-
arinnar.
Ríkisstjórnin stefnir að því að einkavæða ríkisbankana tvo,
Landsbanka og Búnaðarbanka og stíga fyrstu skrefin til þess
með því að breyta bönkunum í hlutafélög. Á sama tíma og slík
einkavæðing er rædd af alvöru virðast uppi áform um að stofna
nýjan ríkisbanka, fjárfestingarlánabanka og sameina í honum
þrjá fjárfestingarlánasjóði, Iðnlánasjóð, Iðnþróunarsjóð og Fisk-
veiðasjóð. Þessir sjóðir eru að hluta til í eigu einkaaðila. Hug-
myndir af þessu tagi eru Iítt skiljanlegar í ljósi stefnu og fyrirætl-
ana stjórnvalda að öðru leyti. Þær eru sennilega rökstuddar með
því, að taka verði tillit til erlendra lánardrottna fjárfestingarlána-
sjóðanna. Þau rök duga hins vegar skammt. Auðvitað verður
ríkisábyrgð á þeim skuldbindingum, sem eru til staðar en engin
þörf á að vera á því að hún verði á nýjum lánaskuldbindingum
hins sameinaða fjárfestingarbanka.
Morgunblaðið hefur gagnrýnt aukin umsvif ríkisfyrirtækja á
borð við Póst & síma, og að nokkru leyti Skýrsluvéla ríkisins
og Reykjavíkurborgar, sem hafa haldið uppi og aukið þátttöku
sína í atvinnustarfsemi, sem einkaaðilar eru fullfærir um að sjá
um. Hið nýjasta á þessu sviði er, að íslenzka ríkið er með aðild
Pósts og síma að hasla sér völl í fragtflutningum. Hér eru starf-
andi einkafyrirtæki á þessu sviði og mikil samkeppni þeirra í milli.
Það er mótsögn í yfirlýstri stefnu ríkisstjórnarinnar og að
hluta til í þeim veru'eika, sem við blasir. Vissulega hafa mikilvæg-
ar ákvarðanir verið teknar um einkavæðingu ríkisfyrirtækja, en
augljóst er að fylgja þarf þeirri stefnu fastar eftir og koma m.a.
í veg fyrir að þau fyrirtæki í eigu ríkisins, sem eru enn til stað-
ar, auki umsvif sín á kostnað einkarekstrar.
VANDI
HEILSUGÆZLUNNAR
GRUNNHEILBRIGÐISÞJÓNUSTAN stefnir í óefni, að ekki
sé fastar að orði kveðið. Deilur heilsugæzlulækna og ríkis-
valdsins hafa þegar valdið almenningi ærnum áhyggjum, erfið-
leikum og óþægindum. Það segir sína sögu að landlæknisembætt-
ið hefur hafið rannsóknir á því, hvort rekja megi dauðsfall ein-
staklings til þess ástands sem skapast hefur eftir uppsagnir
heilsugæzlulækna. Ályktun fjölmenns læknafundar eykur enn á
óvissuna. Þar segir að ekki sé lengur hægt að mæla með því
að læknar manni neyðarvaktir á vegum ráðuneytisins.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og Evrópusambandið leggja í
stefnuyfirlýsingum megináherzlu á frumheilsugæzþi. í flestum
þróuðum löndum er og reynt að styrkja heilsugæzlu í samstarfi
stjórnvalda og heilbrigðisstétta. Hér skýtur hins vegar skökku
við. Heilsugæzlulæknar, flestir hverjir, hafa sagt lausum störfum
sínum. Þeir og ráðuneytin þrátta síðan, vikum saman, um kjör
og krónur í karphúsum og fjölmiðlum, meðan almenningur, ekki
sízt aldraðir og óheilir, búa við óviðunandi aðstæður og óvissu.
Sjaldan veldur einn þá tveir deila. Deiluaðilar verða að til-
einka sér það vinnulag sem leiðir til sátta, helzt áður en í frek-
ara óefni er komið; sátta sem taka mið af íslenzkum efnahags-
og kjaraveruleika, sem og almannaheill. Þeir verða að tryggja
þá heilbrigðisþjónustu sem fólk á lagalegan og siðferðilegan
rétt til.
SMEKKLAUS ÁRÁS
IALÞYÐUBLAÐINU í gær er aðsend grein með fyrirsögn-
inni „Er dómsmálaráðherra fylgjandi barnaklámi"? í þess-
ari grein er m.a. komizt svo að orði: „Annaðhvort eru þing-
menn veruleikafirrtir og siðblindir eða eru ekki í vinnunni.“
Jafnframt er sagt að Þorsteinn Pálsson dómsmálaráðherra sé
„ekki í andlegu jafnvægi nú frekar en fyrri daginn“. Og höfund-
ur heldur áfram: „Þorsteinn Pálsson hefur vissulega aldrei
verið til stórræðanna sem dómsmálaráðherra. Það sýnir reynsl-
an: Algert áhugaleysi á aðgerðum gagnvart fíkniefnaneytend-
um, innflytjendum fíkniefna, ofbeldismönnum og barnaníðing-
um...“
Sem betur fer er persónuníð sem þetta sjaldgæft í íslenzkum
fjölmiðlum nú orðið - og mál til komið að slíku persónutengdu
pólitísku ofstæki linni. Alþýðublaðið á betra skilið.
Þingmenn eru ekki einn þingmaður. Þeir eru misjafnir eins
og annað fólk. Og þeir eru hvorki veruleikafirrtari né siðblind-
ari en þeir sem gaspra í dagblöðum, án þess að þurfa að standa
við orð sín. Fyrrnefnd grein skaðar ekki Þorstein Pálsson,
heldur höfund sinn.
BANDARÍKJAHER skaut í
gær 27 stýriflaugum _ á
skotmörk í suðurhluta ír-
aks til að refsa írökum
fyrir hernaðaraðgerðir á svæði Kúrda
í norðurhluta landsins um helgina.
Bill Clinton, forseti Bandaríkjanna,
tilkynnti ennfremur að flugbanns-
svæðið í suðurhluta íraks yrði stækk-
að og boðaði frekari aðgerðir til að
hefna hernaðaraðgerða íraka gegn
Kúrdum.
Heimildarmenn í bandaríska varn-
armálaráðuneytinu sögðu að 27 stýri-
flaugum hefði verið skotið frá tveim-
ur herskipum á Persaflóa og tveimur
sj)rengjuflugvélum af gerðinni B-52.
Árásirnar hefðu staðið í tæpa klukku-
stund.
Embættismennirnir sögðu að flug-
vélarnar hefðu skotið þrettán flaug-
um en beitiskipið Shiloh og tundur-
spillirinn Laboon fjórtán. Skotið hefði
verið á alls fimmtán skotmörk, rat-
sjár- og loftvamastöðvar, eldflauga-
skotpalla og fjarskiptastöðvar íraks-
hers.
Embættismennirnir sögðu að árás-
ir hefðu ekki verið gerðar á stöðvar
hersins í Bagdad og nágrenni, þótt
fregnir hermdu að íbúar írösku
höfuðborgarinnar hefðu verið varaðir
við hættu á árásum.
Þrettán Tomahawk-stýriflaugum
var beitt í árásinni. Þeim er skotið
af herskipum og þær draga allt að
1.104 km. Flaugarnar eru mjög ná-
kvæmar, þeim er stýrt með tölvu-
búnaði og með hjálp gervihnatta, og
hver þeirra kostar 1,2 milljónir dala,
sem svarar 79 milljónum króna.
Hert á flugbanni
Michael Portillo, varnarmálaráð-
herra Bretlands, sagði að breskar
herþotur hefðu ekki tekið þátt í
árásunum en Bretar hefðu aðstoðað
við undirbúninginn. „Bandaríkja-
menn hafa gert nokkrar árásir í
sveitahéruðum. Þær beindust að-
eins að hernaðarlegum skotmörk-
um. Þau voru valin með það í huga
að mannfall meðal óbreyttra borg-
ara yrði í lágmarki," sagði ráðherr-
ann.
Herþotur Bandaríkjamanna og
bandamanna þeirra hafa framfylgt
banni við flugi íraskra herflugvéla
norðan við 36. breiddarbaug og sunn-
an við 32. breiddarbaug til að koma
í veg fyrir árásir á Kúrda í norður-
hlutanum og síta-múslima í suður-
hlutanum. Clinton tilkynnti í gær að
flugbannssvæðið í suðurhlutanum
yrði stækkað í norður.
27 stýriflaugum
skotið á Irak
ÁRÁSIR BANDARÍKJAHERS Á ÍRAK
Tvö bandarísk herskip og tvær sprengjuflugvélar af gerðinni B-52 skutu 27 stýriflaugum
á 15 hernaðarleg skotmörk í suðurhluta íraks í gær.
Árásirnar stóðu í 45 mínútur og hófust kl. 4.45 að ísl. tíma. Skotið var á ratsjár- og loftvarnastöðvar, eldflauga-
skotpalla og fjarskiptastöðvar íraska hersins, meðal annars nálægt bæjunum Al Kut, Al Iskandariyah, An Nasiriyah
Tomahawk-stýriflaugar
Með 450 kg sprengihleðslu
Draga 1.000 km
B-52 \l /
Ber a III að lóil stýriflaugar
af gerðinni AGM-86 á vængjunum
Flugþol 4.600 km
Zakho
Hermenn fluttir á broll
Bandarikjamenn og bandamenn '
þeirra ákváðu að færa markalinu
flugbannssvæðisins trá 32.breiddar-
braug til 33. breiddarbaugsins, og
hún er nú 48 km sunnan við Bagdad
AGM-86 stýriflaugar
Pyngd 1.500 kg
Draga 2.000 km
Bandarísku herskipin
Laboon
tundurspillir
beitiskip
TYRKLAND
Tvær B-52 vélar
Skutu 13AGM-86
stýriflaugum
Shiloh
■ Laboon
Tvö herskip '-O-v
S kutu 14
Tomahawk-stýriflaugum
SAUDI-ARABIA
Rauða
haf
Carl Vinson
Á rásunum
,X) Herflugvellir
w bandamanna
„Með þessu eru írökum meinuð
yfirráð yfir íraskri lofthelgi frá land-
mærunum að Kúveit til byggðanna
sunnan við Bagdad,“ sagði Clinton
í fyrstu yfirlýsingu sinni eftir árás-
irnar. „Þetta dregur verulega úr
möguleikum íraka til hernaðarað-
gerða.“
Michael Portiilo, varnarmálaráð-
herra Bretlands, sagði að markaiínan
í suðurhlutanum yrði færð um eina
gráðu, að 33. breiddarbaug, og tæki
gildi í dag. Nýja markalínan verður
48 km sunnan við Bagdad.
Nágrannaríki og
olíuviðskipti sögð í hættu
Bill Clinton sagði að við óbreyttar
aðstæður gæti ekki orðið af áformum
Sameinuðu þjóðanna um að heimila
írökum að selja olíu til að kaupa
matvæli og lyf. „Við verðum að gera
þeim ljóst að glæfralegar aðgerðir
hafa alvarlegar afleiðingar, annars
færast þær í aukana. Markmið okkar
er afmarkað en skýrt: að refsa Sadd-
am fyrir síðustu grimmdarverkin,
skerða möguleika hans til að ógna
nágrannaríkjunum og hagsmunum
Bandaríkjanna.“
William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði árásirnar
réttlætanlegar þar sem hernaðarað-
gerðir íraka stefndu nágrannaríkjum
og olíuviðskiptum í hættu. Banda-
ríkjastjórn áskildi sér rétt til að grípa
til frekari aðgerða.
Bandarískir embættismenn telja
að írakar hafi sent 30-40.000 her-
menn til norðurhluta landsins um
helgina til að liðsinna kúrdískri
hreyfingu sem hefur átt í hat-
rammri valdabaráttu við aðra kúr-
díska hreyfingu, sem tengist stjórn-
völdum í íran.
Embættismenn Clintons segja
árásirnar lögmætar og vísa til álykt-
ana, sem öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna hefur samþykkt frá því íjöl-
þjóðaherinn undir forystu Bandaríkj-
anna bar sigurorð af írökum í Persa-
flóastríðinu 1991.
Þetta er í annað sinn sem Banda-
ríkjaher beitir stýriflaugum í árásum
á Irak frá því stríðinu lauk. Clinton
fyrirskipaði árás á írak árið 1993
vegna meintra áforma íraka um að
myrða George Bush, fyrrverandi
Bandaríkjaforseta, í Kúveit sama ár.
23 stýriflaugar eyðilögðu þá höfuð-
stöðvar írösku leyniþjónustunnar í
Bagdad þar sem bandarískir embætt-
ismenn töldu að morðtilræðið hefði
verið skipulagt. Sex óbreyttir borgar-
ar biðu bana í árásinni.
Rússland og
arabaríki for-
dæma árásirnar
Washington. Reuter.
Reuter
ÁRÁSIR Bandaríkjahers urðu til þess að langar biðraðir mynduð-
ust í gær við 43 dreifingarmiðstöðvar í ísrael þar sem ísraelum
gefst kostur á að skila gömlum gasgrímum frá Persaflóastríðinu
og fá nýjar í staðinn. Gasgrímunum var dreift í stríðinu þar sem
óttast var að írakar myndu beita efnavopnum.
VIÐBROGÐIN við árásum Banda-
ríkjamanna í írak voru blendin,
Rússar og margir leiðtogar araba-
ríkja gagnrýndu þær harðlega en
Bretar og Þjóðverjar sögðust
styðja þær. Frakkar og Spánverjar
lýstu hins vegar ekki yfir stuðn-
ingi við árásirnar og létu í ljósi
efasemdir um að þær hefðu verið
nauðsynlegar.
Jevgení Prímakov, utanríkisráð-
herra Rússlands, gagnrýndi árás-
irnar harðlega og sagði þær í raun
snúast um forsetakosningarnar í
Bandaríkjunum í nóvember. „Eng-
inn getur stutt þessar árásir, nema
þeir sem setja pólitíska hagsmuni
heima fyrir ofar öllu.“
Rússneska stjórnin sagði árás-
irnar óviðunandi og krafðist þess
að Bandaríkjaher hætti öllum
hernaðaraðgprðum sem brytu
gegn rétti íraks sem sjálfstæðs
ríkis.
Kúveitar sögðust styðja árásir
Bandaríkjahers en ráðamenn í öðr-
um nágrannaríkjum íraks við
Persaflóa, m.a Saudi-Arabíu, tjáðu
sig ekki um aðgerðirnar í gær.
Talið er að erfítt verði fyrir stjórn-
völd í nokkrum ríkjanna að verja
árásirnar vegna andstöðu almenn-
ings við þær.
Framkvæmdastjóri Araba-
bandalagsins fordæmdi árásirnar
og sagði þær brot á fullveldisrétti
íraks. 22 ríki eiga aðild að banda-
laginu en yfirlýsingar þess endur-
spegla ekki alltaf afstöðu þeirra
allra.
Stjórnin í Egyptalandi kvaðst
hafa miklar áhyggjur af hernað-
araðgerðum Bandaríkjamanna og
íraka og sagði þær geta leitt til
mikilla blóðsúthellinga.
Stjórnvöld í íran fordæmdu
hemaðaríhlutunina og lýstu henni
sem kosningabrellu af hálfu Clint-
ons.
Óeining innan NATO
Ráðamenn í aðildarríkjum Atl-
antshafsbandalagsins (NATO)
voru ekki einhuga um réttmæti
og nauðsyn árásanna en sögðust
allir vona að ekki kæmi til frekari
hernaðaraðgerða í írak. Nokkrir
embættismenn sögðust þeirrar
skoðunar að kosningabaráttan í
Bandaríkjunum hefði ráðið mestu
um ákvörðun Clintons.
Malcolm Rifkind, utanríkisráð-
herra Bretland, sagði að árásimar
nytu fulls stuðnings bresku stjóm-
arinnar og Michael Portillo, vamar-
málaráðherra Bretlands, sagði að
Irakar ættu yfír höfði sér frekari
árásir ef þeir létu ekki af hemaða-
raðgerðum sínum í norðurhluta ír-
aks. Klaus Kinkel, utanríkisráð-
herra Þýskalands, sagði árásirnar
„tilhlýðilegt og réttlætalegt svar“
við hernaðaraðgerðum Iraka á
svæðum Kúrda. Javier Solana,
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins, tók í sama streng.
Frakkar ósammála Clinton
Ráðamenn í Frakklandi lýstu
ekki yfír stuðningi við árásir
Bandaríkjamanna. „Franska
stjórnin hefur áhyggjur af þróun
mála í írak,“ sagði í yfirlýsingu
frá franska utanríkisráðuneytinu,
sem tjáði sig ekki um hvort árás-
irnar hefðu verið réttmætar.
Franskir embættismenn sögðu
að Clinton hefði ráðfært sig við
Jacques Chirac, forseta Frakk-
lands, áður en árásirnar hófust.
Chirac hefði tekið skýrt fram að
hann hefði skilning á markmiðum
Clintons en væri ósammála honum
um nauðsyn hernaðaríhlutunar.
Spænska stjórnin kvaðst hafa
viljað að Clinton frestaði árásun-
um eða hætti alveg við þær. Stjórn
Ítalíu sagði árásirnar „óhjákvæmi-
legt svar“ við hernaðaraðgerðum
íraka en lýsti þó ekki yfir fullum
stuðningi við þær.
Dole kveðst
ánægður
Bob Dole, forsetaefni repúblik-
ana, kvaðst ánægður með árásirn-
ar og vona að þær mörkuðu „upp-
haf harðra aðgerða af hálfu
Bandaríkjanna til að skerða völd
Saddams Husseins, binda enda
óhlýðni hans við Sameinuðu þjóð-
irnar og grimmdarverk hans gegn
kúrdíska minnihlutanum í írak.“
Daginn áður hafði Dole gagn-
rýnt Clinton fyrir að hafa ekki
komið í veg fyrir hernaðaraðgerð-
ir íraka og sagt að framganga
forsetans sýndi að hann væri veik-
ur leiðtogi.
Framtíðarstofnun, brú á milli vísinda og stjórnmála
NÚIÐ ER EINS OG
HIMN ASENDIN G
Framtíðarstofnun verð-
ur kynnt í Norræna
húsinu í dag. Hlutverk
hennar er að vera vett-
vangur umræðna um
stöðu íslands í samfé-
lagi þjóðanna. Gunnar
Hersveinn ræddi af
þessu tilefni við Pál
Skúlason prófessor sem
sagði menntun, þróun
og velferð komandi kyn-
slóða vera meðal við-
fangsefna stofnunar-
innar.
FRAMTÍÐIN vekur áhuga
minn vegna þess að ég
hyggst eyða því sem eftir
er af lífi mínu í henni,“
sagði Mark Twain. Nú hefur hópur
einstaklinga hér á landi sett á lagg-
irnar stofnun sem er ætlað að vinna
markvisst að málefnum framtíðar.
Stofnunin kallast Framtíðarstofnun
en stjórn hennar skipa Hulda Valtýs-
dóttir, Jón Jóel Einarsson, Stein-
grímur Hermannsson, Vilhjálmur
Lúðvíksson og Páll Skúlason, sem
er formaður stjórnarinnar.
Páll segir tildrögin að Framtíðar-
stofnun vera að fulltrúar framtíðar-
félaga og -stofnana frá Norðurlönd-
um og Japan hafí leitað eftir sam-
vinnu við íslendinga. Þannig hafi
myndast hópur fólks sem hafí farið
að ræða þessi mál skipulega. Og
niðurstaðan orðið sú að setja á fót
stofnun sem gæti tekist markvisst á
við þessa umræðu og leitt saman
áhugafólk sem vildi sinna henni.
Samkvæmt lögum stofnunarinnar er
meginhlutverk hennar að vera vett-
vangur umræðna um málefni fram-
tíðar, vistvæna þróun og stöðu ís-
lands í samfélagi þjóðanna. Öllu
áhugafólki stendur til boða að vera
með í starfi stofnunarinnar, en kynn-
ingarfundur er í dag klukkan 17:15
i Norræna húsinu.
Hverju getur nýr hugs-
unarháttur breytt?
Páll telur Framtíðarstofnun eiga
erindi þótt fjölmörg önnur félög helgi
sig brýnum hagsmunamálum eins
og verndun náttúru og umhverfis,
barnavernd og heilsugæslu og mörgu
öðru sem sinna þarf til að bæta
mannlífið og skapa betri framtíð.
„Vissulega eru þeir margir sem helga
sig baráttunni fyrir betri heimi“,
segir hann, „en Framtíðar-
stofnun er ekki ætlað að
fara inn á verksvið annarra
félaga eða stofnana, held-
ur að gera þá kröfu til
okkar allra að við reynum
að temja okkur nýjan ______
hugsunarhátt þegar við
tökumst á við hin ýmsu og ólíku
vandamál og verkefni lífsins.“
Páll segir nýjan hugsunarhátt fel-
ast í þrennu. í fyrsta lagi að skoða
vandamál samtíðarinnar frá sjónar-
hóli hinna komandi kynslóða í stað
þess að leita skammtímalausna. í
öðru lagi að temja sér málefnalega
umræðu sem byggist á virðingu fyr-
ir rökum og miðar að því að auka
Núið er spegill
fortíðar og
Ijóskastari til
framtíðar.
skilning og þekkingu á staðreyndum
veruleikans - í stað þess að standa
í kappræðum og valdabaráttu.
Þriðja atriðið skýrir sérstöðu
Framtíðarstofnunar að mati Páls. „í
mínum huga stendur þessi stofnun
á mörkum tveggja heima sem bera
mesta ábyrgð á gangi mála í veröld-
inni,“ segir hann. „Annars vegar
höfum við heim vísinda og tækni þar
sem menn helga sig rannsóknum og
uppfínningum sem leiða af sér gífur-
legar breytingar á þjóðfélaginu. Og
hins vegar höfum við heim stjórn-
mála og hagsmunabaráttu þar sem
menn leitast við að leysa alls kyns
árekstra og togstreitu sem verða á
milli manna og þjóða.“
Brúarsmíðin milli vísinda
og stjórnmála
Páll segir þessa tvo heima ekki
hafa lært enn að vinna saman, „held-
ur espa þeir hvor annan upp með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum," segir
hann. „Á milli þeirra hefur myndast
hyldjúp gjá sem mannleg skynsemi
þarf að brúa ef mannkynið á að lifa
af.“ En slíkt getur einungis gerst
að hans mati með málefnalegri um-
ræðu manna sem taka í senn mið
af fræðilegum rökum og lífshags-
munum manna. Og slík umræða
þarf að ná til þjóðfélagsins alls. „Ég
lít svo á að Framtíðarstofnunin geti
orðið mikilvægur liður í þessari brú-
arsmíð milli vísinda og stjórnmála,
fræðilegrar hugsunar og hagnýtrar
hugsunar," segir Páll.
Landið og fólkið, orkan og
börnin sett í öndvegi
Hann segir mörg málefni geta
fallið undir Framtíðarstofnun. Og
nefnir sérstaklega tvö meginefni
sem tekin verða skipulega fyrir á
fundum og ráðstefnum.
Annað er umhverfismálin,
bæði frá viðu sjónarmiði
sem tekur til náttúrulegra
og félagslegra skilyrða
alls lífs á jörðinni og líka
frá afmörkuðu sjónarmiði
okkar íslendinga sjálfra
eða um hvernig við sjáum land og
þjóð fyrir okkur á komandi áratug-
um og öldum. „Sem dæmi gæti ég
nefnt þá spurningu hvort við ætlum
að leggja landið undir stórvirkjanir
eða varðveita óbyggðirnar sem mest
fyrir komandi kynslóðir,“ segir
hann.
Hitt málefnið er velferðarþjóðfé-
lagið og framtíð þess. „Þar eru ýmis
einstök viðfangsefni sem skoða þarf
ofan í kjölinn,“ segir hann, „til dæm-
is hver séu þroskaskilyrði bamanna
sem við fæðum í heiminn. Það eru
allir sammála um að uppeldi og að-
hlynning barna skipti sköpum, en
ekki hefur farið fram næg opinber,
málefnaleg umræða um þessa brýnu
hagsmuni, til dæmis um skattlagn-
ingu barnafjölskyldna, menntun for-
eldra og samskipti kynslóðanna.“
Páll segist líka vona að önnur
málefni eins og sjálfsmynd ungs
fólks á íslandi og framtíðarsýn þess,
verði á dagskrá Framtíðarstofnunar.
„Hvaða augum lítur ungt fólk fram-
tíðina? Hvernig sér það ísland fyrir
sér eftir 50 ár?“ spyr hann.
Tvær leiðir til að lifa í núinu
- En er ástæða til að gera sér jafn
mikla rellu út af framtíðinni og þú
vilt vera láta? Er ekki nóg að ungir ,
og gamlir lifi saman í núinu?
„Það er rétt, við lifum hér og
nú,“ svarar Páll, „en það eru tvær
leiðir til að lifa í núinu. Önnur er sú
að taka á móti núinu eins og krafta-
verki eða himnasendingu, skynja
veruleikann og taka þátt í honum á
meðvitaðan og skapandi hátt. Hin
leiðin er að týna sér í núinu og halda
að veruleikinn hér og nú sé allur
veruleikinn, það sé ekkert annað sem
hafi gildi en það sem við upplifum
á þessu hverfula andartaki sem sí-
fellt hverfur okkur úr greipum."
Páll segir líf okkar velta á því
hvora leiðina við förum. Samtíma-
þjóðfélag hafi ýmsar aðferðir til að
glepja fyrir fólki og sökkva meðvit- r
und þess í sýndarveruleika. „En
samtímaþjóðféíag býður líka fólki
upp á stórkostleg tækifæri til að
kynna sér veröldina og verða sér
meðvitað um veruleika fortíðar og
möguleika framtíðar," segir hann
og telur valkostina vera tvo: „Ann-
aðhvort förumst við í nútíðinni af
því við höldum að hún sé veruleikinn
allur — eða nútíðin verður okkur lif-
andi spegill fortíðar og ljóskastari
til framtíðar.“
Og þetta er undir okkur sjálfum
komið. „í hinu daglega lífi sveifl-
umst við á mitli þess að drukkna í
amstri hversdagsins þar sem við
gleymum bæði fortíð og framtíð og
þess að fagna nýjum degi sem flytur
okkur fortíðina og opnar okkur dyr
framtíðar," segir Páll Skúlason að
lokum, og „ef Framtíðarstofnunin rís
undir nafni verður hún verkfæri til
að fagna nýjum degi.“