Morgunblaðið - 06.09.1996, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
_____________________________DAGLEGT LÍF_____________________________
• Gersveppurinn candida er í öllum mönnum • En hvað gerist þegar ofvöxtur
hleypur í hann? • Er ráðið gegn sýkingunni að hætta að borða sykur og ger-
mikinn mat? • Eru sætindi og vínandi candida hagstæð? • Eru áhöld um með-
ferðina gegn sýkingunni? • Kemur rétt mataræði í veg fyrir sýkingu?
1. CANDIDA getur myndað hvíta skán í munni hjá fólki sem tekur inn fúkalyf. 2.Vegna candida óþols , getur stundum myndast roði við bleiunotkun, eins og í þessu tilfelli.
3. Séð ofan í vélinda hjá sjúklingi með alnæmi. Hvítu breiðurnar eru gersveppurinn. 4. í handarkrika er algengt að sjúklingar með candida óþol fái útbrot.
CANDIDA SVEP
MEÐ ger- og sykursnauðu fæði
hefur fjölda fólks tekist að bæta
heilsufar sitt til muna og margir
telja sig hafa læknast af ýmiss
konar alvarlegum sjúkdómum.
Læknisfræðilegar tilgátur eru
um að gersveppurinn candida
albican, sem er í öllum mönnum,
valdi heilsutjóni en
hann er talinn
þrífast best á
sykri og ná of-
vexti ef mikilla
fúkalyfja
neytt.
Algengustu ein-
kenni candida
sveppaóþols eru talin
vera meltingartruf-
lanir, þreyta, höfuð-
verkur og lið-
Sumir telja sveppaóþolið vera al-
gengt hérlendis þar sem fúkalyf
hafa verið notuð hér í meira mæli
en í flestum nágrannalöndunum,
auk þess sem íslendingar eru á
meðal þeirra þjóða sem neyta hvað
mest af sykri miðað við íbúa-
fjölda. Breiðvirk fúkalyf sem drepa
eðlilegan bakteríugróður í slím-
húð, eru ekki talin vinna á ger-
sveppnum sem fjölgar sér þegar
penisilin og önnur fúkalyf er tekið
inn í miklum mæli.
Venjulegur ölgers-
sveppur sem notaður er
í brauð og víngerð er
nauðalíkur candida
sveppnum en veldur
þó ekki sýkingu eins
og hann.
Vitað er að sykur
örvar vöxt gersveppa
meira en annarra örvera
og baktería. Til dæmis
þegar vín er bruggað,
er vöxtur gersveppa
algerlega háður
sykri til að fram-
leiðslan takist
vel.^
Ástand
margra er
því verst þegar drykkjar eða fæðu,
sem inniheldur bæði sykur og ger,
er neytt. Gerjaður sykur, eins og
í áfengi, er því það versta sem
sjúklingar með candida óþol geta
látið ofan í sig.
Fyrstu einkenni
alnæmissjúklinga
Sannað hefur verið vísindalega,
að ofvöxtur getur valdið alvarleg-
um sjúkdómum í fólki með bilað
ónæmiskerfi. Til dæmis eru fyrstu
einkenni alnæmissjúklinga oft
candida óþol. Krabbameinssjúkl-
ingar fá einnig óþol í sumum til-
fellum vegna sterkra lyfjagjafa.
Einnig hefur verið sýnt fram á
með rannsóknum, að ofvöxtur
sveppsins geti valdið bólgu í leg-
göngum ef fúkalyfja hefur verið
neytt og ef sveppurinn dafnar í
meltingarvegi, veldur hann niður-
gangi. Hjá nýfæddum börnum
getur ofvaxinn sveppur valdið
Gersveppinn cnndidn nlbi-
cnn er nð finna víöa í slím-
húð heilbrigðra einstakl-
inga, aóallega í meltingar-
færum og leggöngum
kvenna. Hann er meinlaus
ef varnarkerfi líkamans
virkar vel og þarmaflóran
er heilbrigö. Undir
ókveðnum kringumstæö-
um er hins vegar talið að
sveppurinn geti nóö of-
vexti og valdið f jölmörg-
um sjúkdómseinkennum,
svo sem síþreytu, höfuð-
verk, ristilkrampa, miklum
vindgangi, einbeitingar-
skorti, minnisleysi, kvíða,
vöðvabólgu, liðverkjum og
fleiru.
V ar algjör
sykurfíkill
ÉG VARmjög
slæmt tilfelli af
candida sjúklingi þar til
fyrir þremur árum,“ segir Lilja
Guðrún Þorvaldsdóttir leik-
kona.
Hún var sjúkdómsgreind með
slæma liðverki og psoriasis húð-
sjúkdóm en líðan hennar fór
sífellt versnandi. „Sjúkdóms-
saga mín er nánast óendanleg.
Ég þjáðist af miklum bjúg, mikl-
um sjóntruflunum og frá 10 ára
aldri hef ég verið með slæma
ristilbólgu. Einnig var ég komin
með þurrkbletti í andlitið sem
ekki nokkur leið var að hylma
yfir,“ segir hún.
Eftir þrautagöngu milli ótal
lækna var henni bent á að leita
til Helga Valdimarssonar pró-
fessors í ónæmisfræði og lækn-
is. „Hann ráðlagði mér að borða
sykur- og gerlaust fæði og gaf
mér sveppaeyðandi lyf, fung-
erol og microstatin."
Eftir nokkrar vikur á nýja
Lilja Guðrún var haldin
ýmis konar sjúkdómum
þartil hún breytti um
mataræði. Ef hún hins
vegar stelst til að fá sér
súkkulaði, koma ein-
kennin strax íljós.
kúrnum, var Lilja Guðrún orðin
nánast verkjalaus og húðsjúk-
dómurinn hvarf. „Það var alveg
ólýsanleg tilfinning enda var ég
búin að kveljast í mörg ár af
öllum þessum kvillum.
Vanalega kvaldist ég við að
fara á fætur á morgnana en gat
allt í einu farið að stunda lík-
amsrækt. Ég grenntist heilmik-
ið og bjúgurinn hvarf eins og
dögg fyrir sólu.
Fúkalyfin eru undirrótin?
Lilja Guðrún hefur tekið inn
ógrynni af fúkalyfjum í gegnum
tíðina. „Líklega þess vegna
þjáðist ég svona heiftarlega af
candida.
Læknum finnst fullyrðingar
um candida sveppinn vera árás
á sig, því þeir hafa mælt ótæpi-
lega með penisilini fyrir sjúkl-
inga sína, án þess að gefa asyto-
fylus á móti, sem er mjólkur-
sýrugerill og heldur bakteríu-
gróðrinum í jafnvægi.
verkir. Hópur fólks
hefur jafnvel gengið svo
langt að telja flesta nú-
tímasjúkdóma vera af völd-
um sveppsins svo sem drykkju-
sýki, ofát, megrunar- og steitu
sjúkdóma.
Fjórðungur kvenna á
Vesturlöndum er talinn
hafa mismikil einkenni
um ofvöxt candida
sveppsins í líkamanum.
Þar sem lítið hefur
verið vísindalega sann-
að um heilsuspillandi
áhrif gersveppsins, líta
langlestir læknar og
næringarfræðingar
hann hornauga.
Algengt á íslandi?
Almennar umræður
um gersveppinn candida
eru tiltölulega nýjar af nál-
inni hér á landi en töluvert hefui
verið ritað um skaðsemi sveppsins
í Bandaríkjunum og víða í Evrópu.