Alþýðublaðið - 24.11.1933, Blaðsíða 3

ÁLÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUÐAQINN 24 Nóv, 1833.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
Ú T GFANDI:
ALÞ.ÝÐU.FLOKK J(RINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEivIAR'SSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prentsmiðjan.
Fitstjórnin er til viðtals kl 6—7.
ÞingtlOindi Alpúöublaðsins
AlþÍBSfji i gær.
Strandferðir.
I neðri dieild voru 14 mál á
dagskró, en fiest lítt merk. Urðu
iog umræður stuttar um flest
þeirra. Nokkrar málalengingar
urðu pó um p'v, peinm Eysietm
og Bergs im strandferdir. Er pað
efni frv., að frá 1. júní 1934 hafi
ríkisstjórnin einkarétt til að flytja
farpega milli hafna á Islandi. Þó
iCT hægt að veita öðrum skipum
leyfi til pesisa farpegaflutnings
giegn 20°/o af fargjöldum. Undau-
piegán, piessu eru pau skip og bát- ■
ar, sem fá styrk úr ríkissjóði til
að annast isamgöngur á sjó með-
fram ströndum iandsins. Ihalds-
arienn í n. d. ýfðust gegn frv. og
feldn pcid frá 2. itmr.
Sundhöllin.
I efri deild urðu nokkrar umr.
irjn pál.tiU. um simdhöll í Rvík.
Hafði Jónas Jónsson flutt páLtiIl.
um pað, að ríkið legði fram 100
pús. kr. til sundhallarinnar með
pví skiiyrði, að hún yrði tilbúin
fyrir 1. okt. 1933. Fjhn. gerði pær
brtt, að í staðinn fyrjr 1. okt.
1933 komi „á árinu 1934, enda
verði verkinu haldið áfram með
hæfilegum hraða,“ en Jónas Jóns-
son kiom með pá brtt., að verkinu
skyldi liokið á tveim árum. Var
hún samp. Enn fremur gerði fjhn.
pá brtt., að ríkissjóður greiddi
alt að 2A af kostnaði við sund-
höllina á pessum tíma, en pað
roun nema um 200 pús, kr„ pví að
igiert ier ráð fyrir að sundhöllin
kosti um 1/2 miljón.
Tollalög.
Þá voru icjgj í e. d. samp. bfíeyfr
ingcu' á kMögmum, sem miða að
pví að lækka aðflutningsgjaid á
algerðum hráefnum til súkkulaði-
gerðar, ien hækka hann á suður
súkkulaði og iðnsúkkulaði. Enn
fremur var samp. lækkun dráttar-
vaxta af lánum úr Söfnunarsjóði.
Skulu dráttarvextir friamvegis
nema 1% á mánuði af öllum
skuidum, fornum og nýjum, en
voru áður einn eyrir af hverjum
200 kr. á dag, eða alt að 200 0/0 á
ári!
FLUGFERDIR FBÍ HOSKVi
TIL RVRRIHAFSINS
Berlin í gær. FO.
Rúissar hafa komið á nýrri flug-
vélalieið milli Moskva og Vladi-
vostok. Leiðin er 8000 kílómetrv
ar og verður farin á 4V2 degi,
prisvar í mániuði,
SKOLA~ OG MENNINGARMAL
REYKJAVÍKUR
//. Heilsuvernd í skólum.
1 siðustu grein, er Alpýðublaðið
birti undir pessari fyrirsögn, var
sýrnt fram á, hvernig ástatt er
hér í höfuðstaðnum um húsnæði
skólanna.
Var par rækiiega sýnt fralm.!
á,' hvernig íhaldið í bæjarstjórn-
inini hefir fxam á peninan dag van-
rækt að láta æsku bæjarins í té,
nægjanlegt og bolt skólahúsaiæði,
en eins og gefur að skilja er
rúmgott og beilnæmt húsnæði
fyrir skóla, fyrsta skilyrðið fyri.r
pví að hægt sé aö vemda; heilsu
nemendanna.
Hér skal pegar í istaö vakin at-
hygli á. tveim stad.reijndum, er
sfcifta rnáli pegar rætt er um a;l-
memia heilsuvernci bama og að-
búð eða viðurgerning pjóðfélags-
ins peim til handa:
/ fyrsUi lagfr, áð e/ ytri skilyrSi,
er. skólmmr láta bömiyvjm í té,
eru ill, t, d. lélegt eða. ófullnægj-
itudi htiisrúm, ónóg loffrœstmg,
Htm eo.a ekk&rt' vatn í skóiafiús-
imf) og yfinleitt aljnent aðgerca-
o,g skeytmgar-leysL um pá hhiti,
er annnars vennda h eilsu nemgnd-
gns, pá er pað augljóst mál, að
heilmfari barmnna er stór\ hœtta
búin.
A himi bóginn er páð jafn-quy-
Ijósf, áð par sem pessum máfum
er. vel borgið og alt er ger>f\ til
pess áð varðveita heilsu barns-
ins pcer stundin er pað dvelur, í
skólamm, num sköktdvölin
styrkja heilsu. og auka íífsgheði
og siarfstpnek barnanmt,
Hér er pví um að ræða hvort
uppeldisistofniamrnar pær, er al-
pýðubörnin eiga aðgaing að, eiga
að vera vanræktar, niðurníddar
stofnanir, sem séu pamnig úr
garði gerðar, að pær háfi vartínv
l\eg heilmspillmdi áhrif á nem-
endurna, eða pá hitt, að stofn-
anirnar séu búnar peim kostum
og séu pannig starfræktair, að
aðstandendur nemendanna geti
verið óhultir um líf og heilsu
barna sinna. Og ekki einasta pað,
heldur séu >pær heilsusamlegur
dvalarstaður, sem eykur prótt og
geri pjóöarmeiöinn hraustain og
starfsglaöan.
Nú er pað svo, að prátt fyrir
pað, pótt nýlega hafi verið bygt
eitt nýtizku skólahús hér í bæin-
urn, 'pá befir stefna ihaldsins í
skóliamíálium höfuðstaðarins verið
sú, að láta ávalt sem minst af
hendi rakna í garð skólannfl.
Fullkomin vanræksla og aðgerða-
leysi j pessum málum er sú
stefna, sem íhaldið í hæjarstjórn-
iriini hefiir mótað og vill viðhalda
í lengstu lög, og skulu hér mokk-
ur dæmi færð pví til sönnunar:
Ihaldsmeirihlutinn hefir um
langt áratímabil staoið á móti,
auknum skólabyggmgum.
íhaldsmeirihlutinn befir ofsótt
pá skólamenn, sem vilja af iein-
*) Sagt af gefnu tilefni, par
sem pær ástæður eru hér fyrir
hendi, að skólahús Austurbæjar-
barnaskólans er vatnslawst mik-
inn hluta pess tíma, er kenslia fer
Jfram í Jskólanum.
lægum huga beita sér fyrir end-
urbótmi. skólakerfisins og gera
nám barnariina lífrænt og hag-
rænt og samræma pað kröfum
nútílma uppeldisvísinda.
ihaldsmieirihlutinn viill ekki að
komið sé á skipulagðri lýsis- og
mjólkw-neyslti meðcd skólabapnct,
prátt fyrir pað, pótit læknar og
heilsufræðingar jafnvel úr peirra
eigin flokki haldi hvern fyrirliest-
urinn á fætur öðrum og gefi út
beilar bækur um nauðsyn holls
og bætiefnaríks fæðis, ekki hvað
sízt fyrir börn á vaxtarskeiði. 1-
hald.smeirihl!utinn hefir orðið pess
valdandi með sieifa;rlagi sínu á
stjórn bæjarinálanna, að stærsta
skólabygginig hæjariins er og bef-
ir verið um áratímabil vafinslgus
mikinn hluta pess tíma, er 14
—15 hund.ruð manns hafa átt að
vinna par skyldustörf sín.
1 sambandi við petta er nógu
hjákátliegt að •athuga skrif íhaldis-
málgagnannia um að pörf væri á
að athuga hvort ekki væri svo
og svo stór hluti kennaraliðsiinis í
bæmum hættuiégur andiiegu
heilsiufari barnanna, en aldrei
hafa vist í peitn blöðum komið
fram fyrirspurnir um pað, hvort
afglöp og stjórnleysi íhaldsins í
skólamálum (t. d. vatmsílieysið í
skólanúm o. p. h.) hefði ekki al-
variiegar afleiðingar í för með sér
fyrir Mkamljegt heilsufar barn-
anna!
Nokkuð er pó pað, að skýrslirr
skólalæknanna sýna, að 5—60/0
barnanma veikjast á skólatímahil1-
iniu og er visað frá nárni um
lengri eða skemri tíma. Þetta er
óeðliliega há tála og á vafalaust
rót sína að rekja til óhollnar
skólavistar að ftokkru eða ein-
hverju leyti.
íhaldið í bæjarstjórniftni er
skeytingariaust um pessa hluti.
Ár eftir ár kemur pað sér hjá
pví að gera nokkurn hræranleg-
an hlut fyrir pennan stóra hóp,
veifcluðu skólabörnin, prátt fyrir
ítrekaðar ámálganir jafnvel sinna
eigin flokksmanna, er geta ekki
stöðu sinnar vegna beilnlíims skip-
að sér í andstöðu gegn slíku
réttlætismáli.
Á pví sem að framah er sagt,
og er pó ekki nema nokkuð tal-
ið, sést ljóslega að íhaldsmeiri-
hlutanum í bæjarstjórn er til
einskiís trúandi í pessum tefnuim
fnekar en. öðrum.
Alpýðan verður pvi sjáif að
gera hér um sínar eigin ráðstaf-
anir, fyr.st og fremst nauðsyni-
legar heilbrigðisráðstafanir, vegna
sinina eigiin barna.
Hún parf að sjá til pess, áð hér
sé til staðar holt, mægjanlegt og
rúmgott skólahúsniæði.
Hún parf að láta byggja og
starfrækja heilsuverndarhæii og
skóla fyrir veiikluð börn á sköla-
skylduaidri.
Hún parf að láta skipuleggja
mjólkur- og lýsis-meyzlu í öllum
skólum bæjarins.
Og hún parf iekki hvað sízt að
gæta pess að peir msnn fái
vinnufrið, er af alhug vimna að
endurbótum á skólakerfinu og
par með talið hættri aðbúð bam-
anma í skólunum, svo trygt sé
að dvöl peirra í rUrisskólumim
verði peim að liði síðar mieir og
nái tilætliuðum notum.
HanglkjStið
okkar er að peirra
dómi, sem reynt hafa,
pað bezta fáanlega.
Höfum einnig grænar
baunir.
smimmmssmsm
Fiskfarsiö’
úr verzluninní
Kjöt & Grænmeti
er sælgæti,
sem allir geta veitt sér.
Verzl. Kjiit & Grœnmetl.
Sfmi3464.
Verkamannafél. ,Dagsbrún‘.
Árshátíð
félagsins verður haldin í A’þýðuhúsmu IÐNÓ á morgun, laugardaginn
25. nóvember, og hefst kl. 8 l/2 e. m.
Til skemtunar verðurs
1. Minni félagsins: Héðinn Valdimarsson.
2. Söngur: Karlakór Alpýðu.
3. Gamanvísur: Reinh. Richter.
4. Kveðið: Kjartan Ólafsson.
5. Söngur: Karlakór Alpýðu.
6. Uppiestur: Friðfinnur Guðjónsson.
7. Hljómsveit leikur nokkur lög.
8. Gamanleikur: 3 af aðalleikurum Leiktél.
9. Danz, Eldri og yngri danzarnir.
Hljómsveit Aage Lorange spilar.
Aðgöngumiðar verða afhentir félagsmönnum í skrif-
stofu félagsins i Mjólkurfélagshúsinu í dag og á morg-
un frá 4—7 e. m. og i Iðnó á morgun, laugaidag, frá
kl, 1 e. m. — Veið aðgöngumiða kr. 2,50.
Félagar! Vitjið aðgöngumiða tímanlega og mætið stund-
víslega.
Húsið veiður opnað kl. 8, en lokað ki. 11 7a e. m.
Skemtunin verður ekki enduitekin,
Skemtinefndin.