Morgunblaðið - 08.09.1996, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VINDAR og ský leika um Shisha Pangma, jakuxar í forgrunni.
SHERPAR halda leiðangursmönnum bæna- og blessunarstund
í grunnbúðum, Shisha Pangma i bakgrunni.
uppií
Tíbet
Nú var að því komið að Ari Trausti Guð-
mundsson og félagar hans hugðust leggja
til atlögu við tindinn Shisha Pangma. í síð-
arí frásögn af leiðangrinum segir frá því
hvemig til tókst.
JÖKULFALL á Shisha Pangma, fyrir neðan
Búðir 1, í um 6.000 metra hæð.
RÚMRI viku eftir að ég fór
að heiman virti ég Shisha
Pangma, 13. hæsta fjall
jarðar, fyrir mér af Lal-
ung Leh og undraðist um framhald-
ið. Seint um síðir sama dag höfðum
við skrönglast á lítill rútu með bíla-
lestinni eins langt og unnt er. í 5.000
metra hæð, allfjarri tveimur smá-
byggðum Tíbeta, unnum við í óða
önn við að reisa tjöld til tveggja
nátta. Kínverski tengillinn okkar (og
tilsjónarmaður) bauð mér vindling
og við skröfuðum saman á ensku.
Hann var háskólanemi í ensku og
dauðfeginn að þurfa ekki að halda
áfram með okkur. Fyrir honum lá
að bíða þama vikum saman og sjá
um að leiðangur okkar gengi upp á
bakaleiðinni og eins ef eitthvað
kæmi uppá; og sjá um brottför sló-
vensks leiðangurs sem stefndi að
búðunum og annars þýsks sem var
enn uppi við Shisha Pangma.
Dapurlegar fréttir
Slóvenarnir birtust og bjuggust
daginn eftir til ferðar áfram. Frétt-
um við strax að þeir höfðu týnt
manni. Tveir náðu tindinum en ann-
ar þeirra hafði orðið viðskila við
félaga sinn á niðurleið og aldrei
sést aftur. Við fundum skíði hans
síðar hátt i fjallinu. Fréttirnar
minntu mann óþægilega á að há-
fjallamennska er hættulegri en
mörg önnur íþróttin.
Sólin bakaði okkur daginn eftir
og litskrúðugt en auðnarlegt lands-
lagið var þögult. Við nýttum tímann
tirundirbúnings og stuttra göngu-
ferða til að flýta hæðaraðlöguninni.
í suðri risu fimm tindar og einn
sýnu mestur, óskaplega hár þótt
fjarlægðin teldist 40 kílómetrar.
Síðdegis lagði ólman hvítan sveip
af fjallinu í byljandi roki sem sendi
anga sína til okkar. Það var kalt
þegar kvöldaði og næturfrost.
BÚÐIR 1, i um 6500 m hæð.
Af jakuxum og Tíbetum
Bjölluómur tilkynnti komu langr-
ar lestar manna, síðhærðra jakuxa
og nokkurra hesta. Þetta voru 65
burðardýr og 20-30 karlar og 2
konur úr byggðinni sem fékk okkar
hóp í „úthlutun“. Farangrinum var
deilt í 30 kg byrðar og fóru tvær
á hvern uxa. Þeir voru skapillir og
styggir og gekk brösulega að koma
göngulestinni af stað. Um síðir
lögðum við öll í 25 km áfanga, yfir
blásin holt og jökulurðir, meðfram
stríðri jökulá; yfir hana á snjóbrúm
uns komið var að mosagróinni sléttu
undir fjallshlíð skömmu fyrir myrk-
ur._
A leiðinni jókst vindurinn hægt
og bítandi og við böksuðum áframj
stundum hálfblinduð af sandfoki. I
náttstað reistu Tíbetarnir sín ein-
földu tjöld og brátt kraumaði hirsi-
grautur á taðeldi og heitt te með
römmu jakuxasmjöri útá rann í
bolla. Þeir buðu okkur ekki aðeins
te heldur og alls konar varning sem
þeir drógu upp úr pússi sínu; skart-
gripi, vefnað, tól ýmis konar og
fleira. Þetta var til sölu, helst fyrir
doljara.
í tjaldbúðunum þetta kvöld tók
ég af mér mælitölvuna Dagrúnu
sem ég bar og skráði mitt líkam-
lega ástand, hitastigið úti, húðhita,
líkamshita og hæð yfir sjó. Búið
var að fylgjast með fyrstu sex dög-
um hæðaraðlögunarinnar og þeir
yrðu vísast til ánægðir með gögnin
hjá Lífeðlisfræðistofnun Háskól-
ans, hjá framleiðandanum (Hugr-
únu) og framleiðendur íslensku
skjólfatanna (MAX) sem ég klædd-
ist allan tímann og reyndust frá-
bærlega vel.
„Enginn höfuðverkur, engin
ógleði og töluvert púst eftir,“ hugs-
aði ég undir svefninn þetta kvöld.
Heimili í auðninni
í níu km fjarlægð frá rótum
Shisha Pangma risu grunnbúðirnar,
í 5.700 m hæð. Eldhústjald,
geymslutjald, messatjald og fimmt-
án lítil kúltjöld urðu heimili okkar
í grunnri og nánast gróðurlausri
kvos milli hlíðar og jökulgarðs. Leir-
ugt jökulvatn úr polli á skriðjökli
fjallsins fór til matar og þvotta og
næturnar voru kaldar, 10-15 stiga
frost. Sæmilega hlýtt var yfir dag-
inn þær tvær vikur sem í hönd fóru
og nýttust til að selflytja mikinn
farangur og byggja upp þrennar
búðir (6.500 m, 7.000 m og 7.450
m) á jöklum Shisha Pangma, auk
alls klifurbúnaðarins og svo línanna
sem leggja þurfti út í bröttustu og
sprungnustu hlutum leiðarinnar.
Heimili okkar í jaðri skriðjökulsins
var ekki þægilegt en Laqba, kokkur-
inn okkar, gerði allt sem hann gat
til að blanda evrópskum tiktúrum í
sína nepölsku matargerð. Hálfri
bjórflösku var úthlutað á haus annan
hvern dag, væru menn í grunnbúð-
um, og gervihnattasími gerði okkur
kleift að hringja beint heim eins og
hver annar ET.
Veðrið var got dag eftir dag og
nú reið á að vinna verkin hratt og
vel. Grunnbúðimar voru nefnilega
of hátt uppi til þess að menn næðu
að byggja sig verulega upp eða
endurnýja kraftana almennilega
eftir átök. Minn hópur vann vel
saman, þrettán karlmenn á aldrin-
um 26 til 50 ára og tvær konur,
önnur þrítug, hin 47 ára. Baskarnir
voru að reyna í annað sinn við fjall-
ið og hinir litlu hóparnir unnu sjálf-
stætt eins og þeir.
Puð og skemmtun
Leiðin frá grunnbúðum upp að
rótum Shisha Pangma reyndist
ógreiðfær; lá ýmist í stórgrýti eða
á sleipum jökli. Yfir hádaginn var
hitinn illa bærilegur í snjóhvilftum
en við þurftum bæði að fara þvert
yfir allúfinn skriðjökulinn og klífa