Morgunblaðið - 08.09.1996, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
KVIKMYNDIR/Háskólabíó sýnir kvikmyndina Jerúsalem í leikstjórn danska leikstjórans
Bille August, sem viðstaddur var heimsfrumsýningu myndarinnar hér á landi. Jerúsalem
byggir á samnefndri skáldsögu Selmu Lagerlöf og með aðalhlutverk í myndinni fara
Maria Bonnevie, Ulf Friberg, Max von Sydow og bandaríska leikkonan Olympia Dukakis.
ÍTÍi&Í.
BRÓÐURPARTUR íbúa sveitarfélagsins flyst búferlum til Jerúsalem
þar sem fólkið sest að í bandariskri trúarnýlendu.
HIN heittrúaða Gertrud slæst í för með Hellgum til Landsins helga eftir að
elskhugi hennar hefur snúið við henni baki.
Klassísk
ástarsaga
JERÚSALEM er epísk ástarsaga
sem gerist rétt fyrir aldamótin
síðustu í litlu trúuðu samfélagi í
norðurhluta Svíþjóðar. Gertrud
(Maria Bonnevie) og Ingmar (Ulf
Friberg) eru ástfangin upp fyrir
haus. Allir standa í þeirri meiningu
að þau hafi verið sköpuð hvort fyr-
ir annað, og reiknað er með því að
Ingmar taki við ættaróðali fjölskyld-
unnar og verði leiðtoginn í sveitarfé-
laginu. En hamingjusól skötuhjú-
anna tekur að hníga þegar skyndi-
lega skýtur upp kollinum sannfær-
andi predikari, Hellgum (Sven-Bert-
il Taube), en hann heitir frelsun
öllum þeim sem fylgja honum til
landsins helga. Eldri systir Ing-
mars, Karin (Pemilla August), læt-
ur freistast af fagurgala predikar-
ans og selur bóndanum Persson
(Anders Nyström) allar eignir fjöl-
skyldunnar. Hinn örvinglaði Ingmar
tekur þá ákvörðun sem honum þyk-
ir óumflýjanleg. Hann yfirgefur
Gertrud og gengur að eiga dóttur
Perssons, Barbro (Lena Endre) í
því skyni að bjarga búgarði fyöl-
skyldunnar. í örvæntingu sinni
slæst Gertrud í för með Hellgum
GERTRUD (Maria Bonne-
vie), Ingmar (Ulf Friberg)
og Barbro (Lena Endre),
sem Ingmar ákveður að
kvænast eftir að faðir henn-
ar hefur eignast ættaróðal-
ið sem hann átti að taka við.
ásamt bróðurparti íbúa sveitarfé-
lagsins og flyst búferlum til Jerúsal-
em, en þar sest fólkið að í banda-
rískri trúarnýlendu. Umskiptin eru
veruleg þar sem nýlendan er í miðri
eyðimörk og siðir innfæddra an-
kannalegir. Ferðalangarnir eiga erf-
itt með að fóta sig í nýju umhverfi
og Barbro, sem gerir sér ljóst hvaða
þjáningar Ingmar þarf að líða, hvet-
ur hann til að halda á eftir Gertrud
til Jerúsalem og koma með hana
heim á nýjan ieik, en margir ástvin-
ir ferðalanganna leggja á sig langt
ferðalag til að fá þá heim.
Jerúsalem er gerð eftir skáldsögu
sænsku skáldkonunnar Selmu Lag-
erlöf sem fæddist 1858 og lést 1940.
Rætur hennar lágu í rómantískri
frásagnarhefð en þegar hún sneri
sér að skriftum var raunsæið alls-
ráðandi. Fyrsta skáldsaga hennar
var Gösta Berlings saga, en með
henni og Jerusalem I og II lagði
hún grunninn að alþjóðlegri frægð
og vinsældum og hiaut hún Nóbels-
verðlaunin íbókmenntum árið 1909.
Hin 22 ára Maria Bonnevie er
fædd í Noregi en stundar nú leik-
listarnám í Scenskolan í Stokk-
hólmi. Hún er nýjasta stjarnan í
sænsku leiklistarlífi, en íslending-
um ætti hún að vera kunn úr mynd
Hrafns Gunnlaugssonar, Hvíta vík-
ingnum. Ulf Friberg leikur í Jerú-
saiem sitt stærsta kvikmyndahlut-
verk til þessa, en hann hefur leikið
bæði i kvikmyndum og sjónvarpi,
auk þess sem hann starfar hjá
Borgarleikhúsinu í Stokkhólmi.
Fjöldi þekktra leikara fer með
hlutverk í Jerúsalem. Meðal þeirra
eru bandaríski óskarsverðlauna-
hafinn Olympia Dukakis, sem leik-
ur leiðtoga trúarnýlendunnar í
Jerúsalem, Max von Sydow, sem
leikið hefur í fjölda bandarískra og
evrópska kvikmynda, en hann fór
með stórt hlutverk í mynd Bille
August, Pelle Erobreren. Þá leikur
eiginkona leikstjórans, Pernilla
August, stórt hlutverk í myndinni,
en hún hefur verið í uppáhaidi hjá
Ingmar Bergman. Aðrir þekktir
leikarar eru Sven-Bertil Taube og
þeir Reine Brynjolfsson og Jan
Mybrand, sem báðir hafa leikið í
kvikmyndum Colin Nutley.
Einn þekktasti
leikstjóri Norður
landanna
BILLE August ásamt Pernille eiginkonu sinni á leið til forsýn-
ingar á Jerúsalem í Noregi á dögunum.
DANSKI leikstjórinn, handrits-
höfundurinn og kvikmyndatöku-
maðurinn Bille August er fædd-
ur árið 1948 og lagði hann í
fyrstu fyrir sig auglýsingaljós-
myndun. Eftir að hafa lokið
námi við Danska kvikmynda-
skólann árið 1971 starfaði hann
í fyrstu sem kvikmyndatöku-
maður við gerð myndarinnar
Hemaat í natten (1977), en hann
sneri sér síðan að leikstjórn og
varð fljótlega einn helsti kvik-
myndagerðarmaður Dana.
Fyrsta myndin sem Bille leik-
stýrði var Zappa (1983) og sló
hún rækilega í gegn, og sömu
sögu er að segja um næstu mynd
hans, Tro, háb og kæriighed
(1984), sem varð vinsælasta
mynd allra tíma í Danmörku.
Báðar þessar myndir voru gerð-
ar eftir skáldsögum rithöfundar-
ins Bjarne Reuters. Heimsfrægð
hlaut svo Bille August með
myndinni Pelle Erobreren
(1988), sem hann gerði eftir
skáldsögu Martins Andersen
Nexö, en sú mynd hlaut Gull-
pálmann á kvikmyndahátíðinni
í Cannes og óskarsverðlaunin
sem besta erlenda myndin.
Næsta mynd sem Bille August
leikstýrði var Den goda viljan
(1992), sem gerð var eftir hand-
riti Ingmars Bergman og
byggði á endurminningum um
foreldra hans. Myndin hiaut
Gullpálmann á kvikmyndahátið-
inni í Cannes, ogjafnframt var
Pernilla August, eiginkona Bill-
es, valin besta leikkonan á há-
tíðinni fyrir leik sinn í mynd-
inni. Hafði það aðeins gerst einu
sinni áður í 45 ára sögu kvik-
myndahátiðarinnar að sami
leikstjórinn hlyti Gullpálmann
tvisvar, en á undan Bille vann
Francis Ford Coppola það afrek
á áttunda áratugnum.
Eftir að hafa Iokið við gerð
Den goda viljan tók Bille að sér
að gera tvo sjónvarpsþætti ■
bandarisku þáttaröðinni um æv-
intýri hins unga Indiana Jones.
Það verkefni veitti leikstjóran-
um danska góða þjálfun í því að
leikstýra fólki á ensku og kom
það sér vel því næsta verkefni
hans var að gera kvikmynd eftir
skáldsögunni Hús andanna eftir
Isabel Allende, en skáldkonan
veitti honum leyfi til að gera
kvikmynd eftir sögu hennar eft-
ir að hún hafði séð Pelle Erobr-
eren. Myndin var gerð í sam-
vinnu Dana, Þjóðveija og Port-
úgala og skartaði hún stórleikur-
um á borð við Meryl Streep,
Jeremy Irons, Glenn Close, Win-
onu Ryder og Antonio Bande-
ras, en þrátt fyrir það hlaut hún
blendnar viðtökur bæði í Evrópu
og Bandaríkjunum.
Jerúsalem eftir sögu Selmu
Lagerlöf var næsta viðfangs-
efni Billes, en um þessar mund-
ir vinnur hann að gerð myndar
eftir metsölubókinni Skrifað í
snjóinn eftir danska rithöfund-
inn Peter Hoeg, og er ráðgert
að myndin verði frumsýnd í
febrúar á næsta ári. Unnu þeir
Bille og Peter saman að gerð
kvikmyndahandritsins og nutu
aðstoðar bandariska handrits-
höfundarins Larry Gross, sem
m.a. gerði handritið að 48 hours
með Eddy Murphy í aðalhlut-
verki. Myndin er gerð í sam-
vinnu Dana, Svía og Þjóðveija
og er framleiðandi hennar
Bernd Eichinger sem einnig
framleiddi Hús andanna. Mun
gerð myndarinna kosta um 30
milljónir dollara, og er þetta
dýrasta kvikmyndaframleiðsla
sem Danir hafa tekið þátt í.
Með aðalhlutverkið í mynd-
inni fer breska leikkonan Julia
Ormond (The Age of Innocence,
First Knight), en með annað
stærsta hlutverkið fer írski leik-
arinn Gabriel Byrne. í fyrstu
var falast eftir Jodie Foster í
aðalhlutverkið en hún gaf ekki
kost á sér.