Morgunblaðið - 08.09.1996, Blaðsíða 4

4 B SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ÞESSIR trúðar hafa ekki sloppið út úr fjölleikahúsi, þetta eru ræðarar í einu
þeirra 625 fyrirtækjaliða sem taka þátt i drekabátakeppninni.
SVONA líta drekabátarnir út, þar sem þeir kljúfa síkisvatnið á fleygiferð,
knúðir áfram af metnaðarfullum ræðurum.
Afmæliskveðjuna
frá skrifstofu gatna-
málastjóra í Málmey
fékk Kristján Gíslason
á fimmtugsafmælinu
meðan drekabátakeppnin stóð
sem hæst. Kveðjan er grafin á
koparplötu á stórum steini er
stendur í garðinum á keppnis-
staðnum við „kanalinn“. „Skrif-
stofa gatnamálastjóra í Málmey
þakkar Kristjáni Gíslasyni, sem á
tíu árum hefur gert dreka-
bátakeppnina í Málmey að
skemmtilegum viðburði fyrir
borgina okkar, til eftirbreytni
fyrir alla Svíþjóð“ stendur á stein-
inum og kveðjan segir meira en
mörg orð hve keppnin er mikils
metin og dregur að sér mikla
athygli. Allt byrjaði þetta á því
að krakkarnir hans gengu í bark-
arbátaklúbb borgarinnar og
Kristján var beðinn um að vera
formaður, því það væri engin
vinna. En íslendingar bretta upp
ermarnar við öll tækifæri og
sama gerði Kristján. Nú veltir
keppnin tugum milljóna íslenskra
króna og Kristján hefur helgað
sig þessari íþrótt. Gömlum vinum
hans á íslandi þykir það reyndar
spaugilegt að hann skuli hafa
gert íþróttir að lifibrauði sínu,
því hann hafði aldrei sýnt snefil
af áhuga á slíku stússi. En dreka-
bátarnir eru heldur ekki hvaða
íþrótt sem er ...
Róðrarklúbburinn leið að
sænskum vinum
Eins og margir landar fór Krist-
ján Gíslason til Málmeyjar 1969
til að vinna í Kockums-skipasmíða-
stöðinni í nokkra mánuði. Svo
ákváðu hann og kona hans,
dís Guðbjörnsdóttir, að
vera eitt ár, en árið teygði
úr sér og ekkert fararsnið
er nú á ijölskyldunni.
Kristján hætti fljótlega hjá
Kockums og þar til fyrir
tveimur árum var hann
byggingarmeistari. Nú eru
það drekabátarnir, sem
sitja í fyrirrúmi, bæði í
vinnu- og frítímanum, því
hann rekur fyrirtæki sem
leigir út báta og sér um
annað er viðkemur dreka-
bátakeppni. Hafdís er
barnakennari og þau hjón
eiga tvö uppkomin börn,
Freyju og Gísla Má, sem
bæði eru á kafi í báta-
íþróttinni, auk þess sem
Gísli Már rekur teiknistofu.
Það var Gísli Már, sem
gekk í Barkarbátaklúbb
Málmeyjar sem krakki.
Fyrst kærði hann sig ekki
um að hafa mömmu og
pabba með sér í klúbbinn, en
komst svo að raun um að foreldr-
arnir höfðu hlutverki að gegna.
Fyrir Hafdísi var þátttakan í for-
eldrastarfinu kærkomið meðal
gegn heimþránni fyrstu árin. í
Haf-
íslmltiir þráí
og tínmltir
drehltálai
*
A Málmeyjarhátíð í fyrrasumar var siglinga-
keppni á kínverskum drekabátum ein helsta
skemmtunin. Keppnin hefur dregið að sér
slíka athygli að koparplata með þakkarorð-
um frá skrifstofu gatnamálastjóra borgar-
innar til mannsins sem kom keppninni af
stað fyrír ellefu árum stendur við keppnis-
staðinn í miðborginni. Sigrún Davíðsdóttir
hitti Kristján Gíslason drekabátamann með
meiru einmitt meðan keppnin stóð yfir.
ÞAU feðginin Kristján og Freyja eru hér í bolum hátíðarinnar, en Hafdis
er heldur prúðbúnari þar sem hún tekur á móti gestum, sem koma til
að snæða á pöllunum við sikið.
klúbbnum eignuðust þau kunn-
ingja og vini og allir tóku þátt í
starfinu af lífi og sál. Og dóttirin
Freyja fór einnig að róa. Arið
1981 var Kristján talinn á að
verða formaður í klúbbnum, því
þaðværi „engin vinna“, en Krist-
ján^tók ekki alveg þannig á því.
Árið 1985 var í fyrsta skipti
haldin borgarhátíð í Málmey, sem
síðan hefur orðið árlegur viðburð-
ur eina viku í ágúst. Þá vaknaði
hugmynd í klúbbstjórninni að gera
eitthvað sniðugt. Kristján vissi til
þess að árið áður höfðu kínverskir
drekabátar verið fluttir inn til
Svíþjóðar, en lágu ónotaðir, því
enginn vissi hvað gera ætti við
þá og honum datt í hug að nota
þá á hátíðinni. „Við áttum hins
vegar ekki krónu og ^gátum því
ekki sótt bátana. En Islendingar
eru þráir, svo ég gafst ekki upp.
Á endanum tókst mér að fá fyrir-
tækið sem útvegaði mér steypu-
styrktaijárn til að tylla bátunum
ofan á flutningabíla sína og flytja
bátana til Málmeyjar, þangað sem
þeir komu kvöldið áður en hátíðin
hófst.“
Út á bátana tvo hafði klúbbur-
inn fengið sextán fyrirtæki til að
skrá sig í róðrarkeppni. í ár taka
625 fyrirtæki þátt í keppninni, sem
stendur í heila viku og yfir fimmt-
án þúsund manns taka þátt. Fyrir-
tæki sér um að selja þátttökuna
og sinnir engu öðru. Auk fyrir-
tækjakeppninnar er haldin Evrópu-
keppni með ladsliðum og keppt í
kven-, karla- og blönduðum riðlum,
að ógleymdri keppni í hvaða lið er
frumlegast búið.
Drekabátarnir eru kínverskir,
upprunnir í Hunan-héraði og
heimildir eru um þá tvö þúsund
ár aftur í tímann. Fyrir um tveim-
ur áratugum hóf ferðamálaráð
Hong Kong að skipuleggja dreka-
bátakeppni og hugmyndin fór um
eins og eldur í sinu. Engin róðrar-
íþrótt breiðist nú jafn hratt út og
drekabátaróður.
Sænski seðlabankinn í gervi
Bjarnarbófanna
Ekki þarf að dvelja lengi við sík-
ið á keppnisdegi til að skilja hvers
vegna borgaryfirvöld eru
ánægð með framtak Kristj-
áns og klúbbfélaganna, því
keppnin dregur að sér gesti
í tugþúsundatali og setur
fjörlegan svip á bæinn. Og
fyrirtækin sem taka þátt í
keppninni geta notað hana
til að bæta og hressa upp
á andann í fyrirtækinu.
Fyrirtækin sækja um
þátttöku og í fyrsta skipti
í ár var keppendaskránni
lokað, þegar 625 fyrirtæki
höfðu skráð sig. Fleirum
var ekki hægt að anna.
Keppnisbátarnir eru níu,
tveir til fjórir í hveijum riðli
og heita eftir löndum. Einn
heitir auðvitað ísland.
Hveijum bát er róið af hóp
ræðara, sem rær í takt við
trumbuslátt þess sem situr
við trumbuna í stafni. í
skut stendur stýrimaður og
stýrir með ár. Stýrimaður-
inn er frá róðrarklúbbnum, ekki
fyrirtækinu, því það er erfitt að
stýra bátunum. Gísli Már sér um
þjálfun stýrimannanna.
Meginfjörið er svo að ræðararn-
ir hafa ekki fengið að æfa sig á
bátunum, heldur hafa orðið að æfa
sig á annan hátt. í áhugasömum
hópum hittast ræðarnir til líkams-
æfinga og æfa róðurinn kannski
sitjandi uppi á kössum með pappa-
rúllur eða annað tiltækt sem árar.
Þessari reglu er stranglega fylgt,
þó Kristján segi að ýmsar sögu-
sagnir gangi um að fáir útvaldir
fái að æfa í bátunum. „Ég var einu
sinni í leigubíl, þar sem bílstjórinn
vissi ekki hver ég var, en fór að
segja mér frá því í óspurðum frétt-
um að lið hans hefði tapað í keppn-
inni. Þeir ætluðu aldrei að keppa
aftur, því bílstjórinn var viss um
að hitt liðið hefði nefnilega fengið
að æfa á laun.“
Það er undir liðunum komið
hvað þau gera úr þátttökunni. Á
áhorfendapöllunum má sjá að oft
fylgja hveiju liði fleiri hundruð
manns. Þannig hafa lið lögreglunn-
ar í Málmey og póstmanna mætt
með 700 áhangendur. Þegar liðin
eru kynnt til keppninnar kemur
áhangendahópur á pall við ána. í
hátalarana syngur hann lag eða
flytur mergjuð hvatningarorð sem
einhver í fyrirtækinu hefur samið
og æft. Þegar liðið kemur að landi
eftir 500 m lífróður er glens og
gaman og iðulega lendir allt liðið
í ánni, áður en það nær landi. Og
öllu þessu fylgjast áhangendur
með af lífi og sál og hvatningar-
hrópum.
Hluti af gamninu er búningar
liðsins. Þannig mætti lið sænska
seðlabankans til leiks í búningi
Bjarnarbófanna, Línur langsokkar
sáust líka, auk rassálfa og ann-
arra kynjavera. Og keppnin setur
ekki aðeins svip á borgarlífið þá
vikuna sem hún stendur. Vikurnar
fyrir keppnina er hún aðal um-
ræðuefni borgarbúa og í hádeginu
má oft heyra fólk á kaffihúsum
og matstofum ræða undirbúning
sinn og annarra og hvejir verði nú
með.
Það er samkenndin sem þátttak-
an skapar sem Kristján segir að
fyrirtækin kunni að meta. „Það er
ekki alltaf að yfir- og undirmenn
nái vel saman í fyrirtækjum. I
keppninni ber kannski yfirmaður-
inn bumburnar og þá er honum
hent í vatnið ef liðinu þykir hann
ekki beija nógu vel. Og undirbún-
ingurinn útheimtir vinnu og sam-
veru, sem er skemmtun í sjálfu
sér.“ Og þarna sem við sitjum í
kösinni og Kristján segir frá, hrýt-
ur honum af vörum að þetta sé
nú meiri hávaðinn. Ekki laust við
að hann sé þreytandi svona í heila
viku, en gamanið er ósvikið.
Veltan leyndarmál
Hvert lið greiðir 4.700 sænskar
krónur í þátttökugjald, eða um 47
þúsund íslenskar. Klúbburinn sér
um reksturinn á öllu keppnissvæð-
inu og hann er ekki lítill í sniðum.
í 300 fermetra tjaldi er veitinga-
sala þar sem seldar er samlokur,
sem klúbbfélagar smyija sjálfir. I