Morgunblaðið - 13.09.1996, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996 B 3
DAGLEGT LÍF
HÚN heggur við í eldinn og ber
vatn úr ánni. Þegar hún kemur heim
á kvöldin er heitara inni í ísskáp en
í húsinu. Hún heitir Guðfinna Aðal-
geirsdóttir og þar sem hún býr er
tíska að búa frumstætt eða í Fair-
banks í Alaska.
Guðfinna er fædd á Akureyri árið
1972 og hefur verið heilluð af snjó
og jöklum frá því hún man eftir
sér. Núna nemur hún jöklafræði og
gerir yfirborðsmælingar á jökulum.
„Ég var alltaf á skíðum í æsku og
með námi mínu fæ ég tækifæri til
að vera á jöklum, sem er ósegjan-
lega heillandi," segir hún.
í glórulausum
byl í átta daga
Guðfinna er með B.S.-gráðu frá
Háskóla íslands, 1994, hefur unnið
við íssjármælingar með Helga
Björnssyni jöklafræðingi og í námi
sínu í Alaska með Keith Echelmayer
hefur hún mælt yfirborðshæð 30
jökla í Alaska, Kanada og Bandaríkj-
unum.
Echelmayer kennarinn hennar er
eins og hún, hann þráir ekkert heit-
ar en að vera á jöklum.
Hann fann upp og
smíðaði mælingartæki
í flugvél og tókst með
því móti að skapa sér
verkefni á jöklum.
í maí síðastliðnum
flaug hann ásamt Guð-
finnu og samstúdent
hennar á Harding Icefi-
eld í Alaska. Ætlunin
var að vera eina til tvær
nætur við vinnu. Þau
tjölduðu en um morg-
uninn sást varla í tjald-
ið og flugvélin var í
hættu. Þau voru hulin
snjó eftir skafrenning,
sem stóð látlaust í 6
daga.
Jöklafararnir urðu því að vera í 8
daga með 1 bók, spilastokk og mat
sem átti að duga í tvo daga. Flugvél-
ina bundu þau niður með köplum
úr tækum og festu með bílarafgeymi
öðrum megin og niðurgröfnum skíð-
um hinum megin til að hún hæfist
ekki á loft.
„Ef eitthvert okkar neyddist til
að fara út til að létta á sér, varð
það sama blautt í gegn og snjór
komst inn í tjaldið,“ segir hún. Að
lokum lægði og þau gátu grafið flug-
vélina upp.
Guðfinna var hér heima í júlí og
ágúst og fór að sjálfsögðu beinustu
Guðfinna
Aðalgeirsdóttir.
býr hún
GUÐFINNA og ferðafélagar hennar hírðust lengi inni í tjaldinu.
leið upp á Vatnajökul í
rannsóknarvinnu með
Helga Björnssyni, með-
al annars fyrir hol-
lenskar og austurrískar
veðurstöðvar.
Vinnan felst í að
safna gögnum um veð-
urfar á Vatnajökli, bora
holur og mæla eðlism-
assa o.fl., en Evrópur-
áðið styrkir þessar
rannsóknir.
Á Vatnajökli bjó
Guðfinna í skúr með
vini sínum sem er lag-
inn við vélar. En hún
er ekki óvön sérstöku
húsnæði, því í Alaska
í heimatilbúnu húsi sem
meðal annars er byggt úr þverspýt-
um gamallar lestarbrautar, og for-
stofan er gerð úr járntanki. „Húsið
verður ískalt og ég er upp í klukku-
tíma að hita það eftir að ég kem
heim úr skólanum," segir hún.
ÍBÚÐARHÚS Guðfinnu í skógaijarðinum, Alaska.
SRÚRINN sem Guðfinna gisti í tvo mánuði á Vatnajökli í sumar.
Villt útlvistarland
í bænum Fairbanks er annarsveg-
ar herstöð og hinsvegar háskóli og
lífið byggist á þessu tvennu. „Alaska
er villt útivistarland og fólk getur
gert hvað sem er,“ segir hún og
upplýsir að gullgrafarar séu í skógin-
um sem hún býr við, 10 km frá
skólanum, og birnir séu skotnir ef
því er að skipta.'
„Þetta óhefta land heillar rnarga,"
segir hún. „í skólanum er til dæmis
líbanskur strákur sem er að læra
hvernig leggja eigi vegi í frera eða
á svæði þar sem frost fer aldrei al-
veg úr jörð.“
Hún segir að bílastæði í borginni
séu óvenjuleg að því leytinu til að
þeim fylgi rafmagnsinnstunga, og
úr bílunum hangir snúra. Kuldinn
er nefnilega svo mikill að ekki dugir
annað en að halda bílnum heitum
með því að stinga honum í sam-
band. Með því móti er hægt að koma
í veg fyrir að olían og aðrir vökvar
í bílnum fijósi og ómögulegt að koma
bílnum í gang.
Vinnan og áhugamállA
eitt og hiA sama
Guðfinna segist hafa lært mikið
af því að búa svona frumstætt. „Nú
get ég búið hvar sem er við hvaða
aðstæður sem er,“ segir hún, og
FLUGVÉLIN á jöklinum graf-
in upp og búin til brottfarar.
varla þarf að taka fram að hún hef-
ur ekki sjónvarp í húsinu sínu.
Hún mun núna snúa sér að síðara
áfanga í mastersnámi sínu í Alaska
og virðist ætla að takast ætlunar-
verk sitt: „Ég hef verið á skíðum frá
því ég var 15 ára, verið í hjálpar-
sveitum á Akureyri og í Reykjavík
og ég ákvað að læra eitthvað sem
væri líkt og að fá borgað fyrir að
vera á skíðum.“ ^
Gunnar Hersveinn
Skógarbirnir
og gullgrafarar eru
nágrannar hennar í Alaska
Hnetuofnæmi
færist í vöxt í Bretlandi
■aag SÍFELLT fleiri börn hafa ofnæmi fyr-
ir hnetum. Ástæðuna rekja breskir
■■i læknar til þess að barnshafandi konur
Q borða hnetur í ríkari mæli en áður og
• auka þannig líkur á að ófædd böm
þeirra verði viðkvæmari en ella fyrir
þessari fæðutegund.
Hnetuofnæmi er lífshættulegasta fæðu-
ofnæmið og sé það á háu stigi getur jafn-
vel ein lítil hneta valdið nijög alvarlegum
ofnæmisviðbrögðum.
Dr. Jonathan Hourihane og samstarfs-
menn hans við sjúkrahús í Southampton
gerðu prófanir á 622 fullorðnum og börnum
sem talin voru eða vitað var að hefðu hnetu-
ofnæmi. Niðurstöðurnar, sem birtust í The
British Medical Journal, leiddu í ljós að
ofnæmið er mun algengara en talið hefur
verið fram til þessa. Samkvæmt þeim er
rúmlega 1% Breta með ofnæmi fyrir hnetum
og 7% systkina einhvers með slíkt ofnæmi
einnig.
Fá ofnæmlA í móAurkviAi
Læknarnir sögðu að oft erfðist hnetuof:
næmi og þá fremur frá móður en föður. í
breska læknablaðinu segir dr. Hourihane
að löngum hafí verið talið að börn fengju
ofnæmi fyrir hnetum áður en þau höfðu
nokkurn tíma innbyrt slíka fæðu. Þau hafi
einfaldlega fengið ofnæmi í frumbernsku
af þurrmjólk, sem innihaldi hnetuprótín eða
hnetuolíu. „Rannsókn okkar á hnetuneyslu
mæðra ofnæmisbarnanna á meðgöngu og
meðan þær höfðu börnin á bijósti bendir
til að börnin hafi fengið ofnæmið í móður-
kviði eða með bijóstamjólkinni. Við ráð-
leggjum því barnshafandi konum og konum
með börn á bijósti að forðast að borða
hnetur, sérstaklega ef þær hafa einhvers
konar ofnæmi.“
Onnur rannsókn undir handleiðslu dr.
Syed Tariq við sjúkrahús heilagrar Maríu
í Newport leiddi í ljós að eitt af hundrað
börnum geti fengið hnetuofnæmi um fjög-
urra ára aldur. Prófanir á tólf hundruð
börnum sýndu að erfðir réðu töluvert um
hveijir væru líklegir til að fá ofnæmið og
væri það algengt í fjölskyldunni ætti að
forðast hnetur eins og heitan eldinn. Enn
fremur sýndi rannsóknin að börn með
hnetuofnæmi voru undantekningarlaust
með annars konar ofnæmi, t.d. exem eða
asma. ■